TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.13177
Rodrigo Cruz Lopes
{"title":"Da censura ao camburão","authors":"Rodrigo Cruz Lopes","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.13177","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.13177","url":null,"abstract":"O presente artigo é um resultado parcial da minha pesquisa de mestrado, intitulada “O Estado quer apagar as luzes da esquina: Poder, resistência e criminalização da homossexualidade no processo acusatório do jornal Lampião da Esquina”. O objetivo deste texto é apresentar o debate acerca das práticas regulatórias da sexualidade na ditadura que visaram marginalizar gueis, lésbicas, bissexuais e travestis durante os anos de chumbo. Para tanto, realizarei um levantamento bibliográfico das discussões recentes sobre o tema, abordando a fundamentação da noção de “moral e bons costumes” por parte do regime, suas implicações penais na lei de imprensa, bem como a repressão policial por parte das delegacias e governos locais do país. Proponho, assim, articular as bibliografias e suas empirias através do conceito de políticas sexuais, que pensa o sexo como um campo de batalha público na esfera estatal, com o intuito de compreender os objetivos, padrões, práticas do regime militar e sua forma de governar a sexualidade.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46712980","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.12311
Edilan Martins de Oliveira
{"title":"Das trincheiras para a terceira guerra","authors":"Edilan Martins de Oliveira","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.12311","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.12311","url":null,"abstract":"Este trabalho se destina a efetuar uma análise sobre a constituição da Associação dos Ex-Combatentes do Brasil em Belo Horizonte após o término da Segunda Guerra Mundial (1939-1945). Pautando-se principalmente nas atas redigidas por ocasião das reuniões ocorridas na agremiação, se buscará efetuar um panorama acerca das concepções, posições e dilemas enfrentados pelos veteranos no imediato pós-guerra. Nesse período, a associação assumiu um caráter assistencial, e, para além da realização de comemorações e da efetivação de ações que visavam à difusão da memória da coletividade em questão, foi marcada preponderantemente por disputas políticas acirradas. A difícil reintegração social, após a desmobilização da Força Expedicionária Brasileira, engendrou formas de resistência e negociação singulares com os poderes públicos, assim como moldou as ações dos outrora combatentes no interior da referida agremiação. Torna-se fundamental expor as narrativas e os pensamentos que foram concebidos por esse grupo social no imediato reestabelecimento da democracia, após o fim do Estado Novo (1937-1945). ","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42266097","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.13179
Marianna Braghini Deus Deu
{"title":"Soldados privados na América Latina","authors":"Marianna Braghini Deus Deu","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.13179","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.13179","url":null,"abstract":"O avanço do neoliberalismo trouxe consigo tendências de racionalização das atividades empresariais, tipicamente pós-fordistas, manifestas no setor de Defesa, denominadas enquanto outsourcing militar, em que a busca por empresas militares e de segurança privadas para suporte à operações militares foi consolidada no mundo ocidental no reordenamento de aparatos bélicos estatais. A proposta do presente artigo é analisar o impacto deste outsourcing militar na América Latina e Central, onde empresas do setor se enraizaram a partir da década de 1990 e até os dias atuais encontram oportunidades de trabalho diversas, além de uma base local de mão de obra. O artigo conta com três sessões principais. Primeiramente, apresenta as condições que impulsionaram a reconfiguração estratégica dos aparatos militares com esta espécie de “terceirização” das atividades de forças armadas nacionais. A segunda seção tece comentários acerca destes agentes corporativos no cenário de segurança internacional. A terceira seção é dedicada a evidenciar os aspectos que possibilitaram a proliferação destas empresas na América Latina e Central, descrevendo as principais atividades conduzidas no continente nos anos 2000, utilizando, para tal, documentos do órgão da ONU responsável pelo monitoramento de empresas do setor.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47652124","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.13180
Wanderson Ramonn Pimentel Dantas, Johny Santana de Araújo
{"title":"Entre a ficção e a realidade?","authors":"Wanderson Ramonn Pimentel Dantas, Johny Santana de Araújo","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.13180","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.13180","url":null,"abstract":"O presente artigo pesquisa a relação entre história, memória e literatura de testemunho em Boris Schnaiderman e a sua obra, Guerra em Surdina. Nessa obra, o autor descreve as experiências dos soldados brasileiros na Itália, por meio da ficção. No intuito de entender o porquê de apresentar-se como ficção, investigamos o autor e a obra. O primeiro momento da pesquisa é apresentar os contextos e a influência na escrita do autor com base em Dominick LaCapra (2015). Num segundo momento, refletimos sobre o aspecto ficcional da obra com aporte em Walter Benjamin (2012) e Márcio Seligmann-Silva (2013), no sentido de compreender os motivos de contar as experiências de choque dos brasileiros em forma de literatura. Num terceiro momento, perscrutamos pela análise de pontos-chave da obra para compreender a sua dinâmica no argumento da brutalização do homem e combate ao mito da guerra.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43990085","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.12295
Ana Amélia Furtado de Oliveira, S. Mathias
{"title":"Profissionalização militar","authors":"Ana Amélia Furtado de Oliveira, S. Mathias","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.12295","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.12295","url":null,"abstract":"Neste artigo, defende-se a educação militar como variável relevante para se pensar uma profissionalização que aumente a segurança da própria sociedade. Isso é perceptível nos trabalhos de Huntington (1996) e dos seus críticos. Para isso, o artigo é organizado em três partes. Na primeira, é realizada uma breve digressão histórica sobre as origens da discussão sobre profissionalização militar. O objetivo da segunda parte é avaliar a bibliografia que sustenta nossa posição de que a variável central da profissionalização militar é a educação. Por fim, na terceira e última parte, apresenta-se o sistema de ensino do Exército brasileiro e alguns de seus desafios para a profissionalização em uma democracia.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44880388","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.12307
Diego Wander Thomaz
{"title":"corpo da nação","authors":"Diego Wander Thomaz","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.12307","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.12307","url":null,"abstract":"Este artigo procura tratar de temas que concernem ao corpo e sua fabricação associados às ideologias da “modernidade” e às conformações dos Estados nacionais e suas instituições. Mais especificamente, trata-se de abordar as relações, do ponto de vista histórico e antropológico, entre o uso racional do corpo e a forja de um “espírito coletivo” através da ginástica, da educação física e do esporte, relações estas mediadas por instituições de Estado, com destaque para o Exército Brasileiro. Após breve panorama sobre os vínculos existentes entre os nacionalismos e o surgimento dos exércitos, os quais, segundo análise empreendida, operam de modo sistemático e estrutural através de relações de “troca”, passo ao caso brasileiro e às fases estabelecidas por alguns autores para caracterizar cada período, suas influências, aproximações e distanciamentos no que concerne às relações entre o Exército, sua doutrina e organização hierárquica, a educação física enquanto “disciplina” ou “pedagogia” e os desportos, tomados como “práticas corporificadas”. Por fim, trato das associações mais recentes entre militares e a política esportiva nacional através de fomentos ao esporte olímpico; enfim, uma reinserção do Exército Brasileiro no cenário da gestão esportiva, que aponta uma vez mais para a relação entre o corpo disciplinado e o “espírito coletivo” engendrado pelo nacionalismo.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43295239","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.14676
Olívia da Rocha Robba, Wagner Luiz Moreira dos Santos
{"title":"Militares e militarismos","authors":"Olívia da Rocha Robba, Wagner Luiz Moreira dos Santos","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.14676","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.14676","url":null,"abstract":"É com grande satisfação e alegria que apresentamos aos leitores da Revista Temáticas o dossiê \"Militares e militarismos: perspectivas interdisciplinares sobre o universo militar.\" Composto por 11 artigos que analisam as Forças Armadas, suas atividades, pensamento e capilaridade em relação a sociedade, este dossiê é uma tentativa de lançar luz a temas e problemas que envolvem o universo militar. Com a intenção de contribuir para melhor entendimento sobre esse universo, os autores aqui reunidos trouxeram discussões que abordam e ampliam a visão sobre a caserna, seja com antigos temas sobre novos olhares seja com novos temas que passaram a chamar atenção de historiadores, antropólogos, cientistas sociais e pesquisadores que se interessam sobre questões que envolvem os militares.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42309224","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-12-13DOI: 10.20396/tematicas.v28i56.12722
F. França, F. C. Guerra
{"title":"Militarismo jurídico, normalização disciplinar e a justiça castrense no Brasil","authors":"F. França, F. C. Guerra","doi":"10.20396/tematicas.v28i56.12722","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i56.12722","url":null,"abstract":"Pretendemos neste artigo refletir sobre a relação que se estabelece entre o campo normativo-jurídico e a infrapenalidade disciplinar própria das casernas. Assim, através de uma pesquisa qualitativa de caráter bibliográfico, nosso argumento se sustenta por meio de uma discussão teórica sobre a criação e desenvolvimento da Justiça Militar no Brasil. Por fim, nossa intenção foi mostrar que as características das instituições disciplinares, assim como estudadas por Foucault, estão presentes no contexto do ordenamento penal castrense a partir de uma organização que se constituiu historicamente, ensejando a força da norma disciplinar em relação ao Direito normativo em nosso país, o que denominamos de um militarismo jurídico.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44465762","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-10-16DOI: 10.20396/tematicas.v28i55.14075
A. Pismel, F. Paniz, J. Sacramento, K. Camargo, Maria Caroline Marmerolli Tresoldi
{"title":"Como será o amanhã?","authors":"A. Pismel, F. Paniz, J. Sacramento, K. Camargo, Maria Caroline Marmerolli Tresoldi","doi":"10.20396/tematicas.v28i55.14075","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i55.14075","url":null,"abstract":"Carta do Comitê Editorial para o dossiê \"Práticas Médicas e Terapêuticas\".","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-10-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46954514","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
TematicasPub Date : 2020-09-02DOI: 10.20396/tematicas.v28i55.14027
Silvia Cristina dos Reis, Thais de Almeida Gonçalves
{"title":"futuro possível","authors":"Silvia Cristina dos Reis, Thais de Almeida Gonçalves","doi":"10.20396/tematicas.v28i55.14027","DOIUrl":"https://doi.org/10.20396/tematicas.v28i55.14027","url":null,"abstract":"O presente ensaio traz imagens do ato Performando com a Covid-19+: (2º movimento) e conduz a uma reflexão sobre um futuro ainda incerto.","PeriodicalId":55846,"journal":{"name":"Tematicas","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41459732","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}