Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica最新文献

{"title":"Procesy migracyjne a spójność społeczna w III Rzeczypospolitej Polskiej. Perspektywa pierwszej dekady po transformacji ustrojowej 1989 roku","authors":"Urszula Kurcewicz","doi":"10.24917/20813333.29.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.5","url":null,"abstract":"W rozdziale omówiono związek procesów migracyjnych z poziomem spójności społecznej w Polsce w pierwszej dekadzie po transformacji ustrojowej 1989 r. Autor opisuje procesy emigracyjne Polaków w latach 90. XX w. oraz wskazuje różnice pomiędzy tą falą migracji a późniejszymi wyjazdami z kraju po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Problemem badawczym tekstu jest wpływ nasilonych procesów migracyjnych na poziom kapitału społecznego i spójności społecznej w pierwszych latach III RP. Autorka dokonała analizy polityki migracyjnej prowadzonej wówczas przez rząd. W rozdziale poruszono także kwestię obecności obaw migracyjnych w dyskursie poszczególnych partii politycznych.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"6 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140505905","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Zagrożona tożsamość jako element narodowego populizmu. Przypadek politycznego stylu Prawa i Sprawiedliwości","authors":"Arkadiusz Lewandowski","doi":"10.24917/20813333.29.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.2","url":null,"abstract":"Artykuł koncentruje się na badaniach nad populizmem narodowym sytuującym się na pograniczu określonego stylu politycznego i dyskursu populistycznego. Kategorią badawczą stanowiącą teoretyczną podstawę analizy omawianego zagadnienia jest populizm tożsamościowy (narodowy). Sam artykuł ma charakter studium przypadku i koncentruje się na komunikacji politycznej Prawa i Sprawiedliwości w latach 2017–2021. Problem badawczy wyraża pytanie: jakie elementy populizmu tożsamościowego zawiera dyskurs Prawa i Sprawiedliwości? Wynikiem analizy są ustalenia potwierdzające, że PiS posługiwał się stylem politycznym narodowego populizmu, który wyrażał się poprzez podkreślanie zagrożeń dla tożsamości narodowej. Źródłem tych zagrożeń były kosmopolityczne elity i działania Unii Europejskiej, a także zmiany społeczne zdeterminowane globalizacją, integracją i transformacją ustrojową. Na podstawie analiz można także stwierdzić, że marginalnym problemem w populistycznej komunikacji PiS była problematyka migracji.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"9 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506538","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kształtowanie modelu władzy w Polsce po 1989 roku na przykładzie powoływania Rady Ministrów – od gabinetu Tadeusza Mazowieckiego do gabinetu Hanny Suchockiej","authors":"Rafał Świergiel","doi":"10.24917/20813333.29.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.3","url":null,"abstract":"W artykule autor omawia procedurę powoływania Rady Ministrów w Polsce po 1989 r., analizując okres 1989–1992. Rozważania rozpoczyna powołaniem pierwszego niekomunistycznego rządu T. Mazowieckiego, a kończy gabinetem H. Suchockiej. Autor analizuje powiązane z nimi przepisy prawne, jednocześnie opisuje kontekst polityczno-społeczny. Zdaniem autora we wszystkich opisanych przypadkach istotny był kontekst polityczny, a dzięki ogólności przepisów udało się wypracować optymalne rozwiązania. Doświadczenia te stały się podstawą dalszych prac nad konstytucją.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"1 13","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506460","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kształtowanie się nierówności społecznych w Polsce po 1989 roku a wprowadzenie do krajowego porządku prawnego procedury upadłości konsumenckiej","authors":"Adam Reczuch","doi":"10.24917/20813333.28.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.3","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest analiza kształtowania się nierówności społecznych w Polsce w związku z wprowadzeniem do porządku prawnego instytucji upadłości konsumenckiej w perspektywie historycznej. Nierówności społeczne są jedną z cech gospodarki posocjalistycznej i mogą prowadzić do szeregu negatywnych zjawisk, takich jak bieda, wykluczenie społeczne i finansowe. W badaniach tych brano pod uwagę szersze spektrum metod badawczych, ekonomiczne, prawne i społeczno-kulturowe.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"42 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140509034","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ewolucja tematycznych obszarów współpracy transgranicznej w ramach programów UE w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej","authors":"Agnieszka Pieniążek","doi":"10.24917/20813333.28.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.8","url":null,"abstract":"Współpraca transgraniczna polskich regionów z sąsiadującymi regionami w Czechach, Słowacji i Ukrainie wspierana była za pośrednictwem programów wspólnotowych już w latach 90. XX wieku. Na zdecydowanie większą skalę rozwinęła się jednak za pośrednictwem programów transgranicznych wdrażanych po akcesji Polski, Słowacji i Czech do Unii Europejskiej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian celów i tematycznych obszarów wsparcia podejmowanych w programach współpracy transgranicznej: Republika Czeska-Polska, Republika Słowacka-Polska oraz Polska-Białoruś-Ukraina w dwóch unijnych perspektywach finansowych: 2004-2006 oraz 2014-2020. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób zmieniły się cele współpracy transgranicznej? Czy istnieją różnice w zakresie tematycznych obszarów współpracy transgranicznej? Czy pomiędzy tematycznymi obszarami współpracy transgranicznej na pograniczu czesko-polskim i słowacko-polskim oraz polsko-białorusko-ukraińskim istnieją różnice? Analizie poddano dane zastane wykorzystując przede wszystkim metodę badania dokumentów programowych trzech programów współpracy transgranicznej realizowanych w dwóch okresach unijnego programowania. Badanie wykazało, iż cele współpracy transgranicznej w pierwszej perspektywie finansowej we wszystkich programach przedstawiały się w bardzo podobny sposób i generalnie dotyczyły poprawy standardu życia oraz integracji społeczno-gospodarczej sąsiadujących regionów. W ostatniej perspektywie cele te były zdecydowanie bardziej zróżnicowane i korespondowały z ówczesnymi potrzebami regionów objętych wsparciem. W przypadku pogranicza polsko-czeskiego i polsko-słowackiego wspólnym celem było inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie. Natomiast w przypadku pogranicza polsko-słowackiego i polsko-białorusko-ukraińskiego wspólne okazały się następujące cele: zachowanie i ochrona środowiska naturalnego (w tym kulturowego) oraz poprawa dostępności regionów i rozwój transportu oraz sieci i systemów komunikacyjnych. Tematyczne obszary współpracy odpowiadały zdefiniowanym celom w ramach poszczególnych programów. W perspektywie 2004-2006 współpraca transgraniczna dotyczyła przede wszystkim rozwoju i modernizacji infrastruktury oraz szeroko rozumianego rozwoju społeczno-gospodarczego. W ostatniej perspektywie finansowej widoczna była konkretyzacja i specjalizacja obszarów wsparcia. W przypadku pogranicza polsko-białorusko-ukraińskiego szczególną uwagę zwrócono na zarzadzanie granicami, mobilnością i migracjami oraz bezpieczeństwem na granicach.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"5 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140508824","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Republika Czeczenii w dwie dekady po wojnie: bezpieczeństwo, gospodarka, społeczeństwo","authors":"R. Kłaczyński","doi":"10.24917/20813333.28.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.6","url":null,"abstract":"Artykuł Republika Czeczenii w dwie dekady po wojnie: bezpieczeństwo, gospodarka, społeczeństwo opisuje pod wieloma względami, w tym społecznym, gospodarczym i bezpieczeństwa, sytuację tej małej republiki kaukaskiej wchodzącej w skład Federacji Rosyjskiej. Autor wylicza, a następnie analizuje główne paradygmaty polityki Czeczenii, podkreślając rolę i znaczenie społeczeństwa teipańskiego oraz nieformalną rolę szariatu, czyli zbioru zasad prawnych (w tym tego, co szczególnie istotne w odniesieniu do Czeczenii, prawo zwyczajowe) regulujące zachowania i zwyczaje w świecie muzułmańskim. Podkreśla rosnące znaczenie tej małej republiki zarówno w stosunkach wewnętrznych, jak i w pewnym stopniu w stosunkach międzynarodowych, czego przykładem jest udział Czeczenów w konflikcie gruzińsko-syryjskim czy Ukrainie, co jest obecnie mocno nagłaśniane przez czeczeńskich mediach społecznościowych. Zdaniem autora na uwagę zasługują osiągnięcia władz czeczeńskich w odbudowie republiki ze zniszczeń wojennych, których wyrazem było utworzenie niemal od podstaw nowoczesnej aglomeracji miejskiej w Groznym. Nie sposób jednak nie zauważyć, że wszystko to odbywa się kosztem nieprzestrzegania praw człowieka, braku poszanowania prawa Federacji Rosyjskiej, a także działań władz republiki, charakteru z nich często stanowią przestępstwa. Z drugiej strony trudno nie zauważyć, że region kaukaski nigdy w swojej historii nie był obszarem podatnym na europejskie wartości wynikające z międzynarodowych osiągnięć w obszarze poszanowania wolności i swobód obywatelskich. Pod tym względem Czeczenii daleko jest nie tylko do krajów Europy Zachodniej, ale nawet do autorytarnej Federacji Rosyjskiej. Autor publikacji Republika Czeczenii dwie dekady po wojnie: bezpieczeństwo, gospodarka, społeczeństwo zarysowuje także perspektywy dalszego rozwoju sytuacji w tej północnokaukaskiej republice oraz w jej bliższym i dalszym otoczeniu zewnętrznym, które bezpośrednio lub pośrednio dotyka zarówno Czeczenię, jak i Federację Rosyjską.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":" 30","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139640656","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Przestępczość przeciwko zabytkom na terenie województwa małopolskiego – studium przypadku","authors":"Ewa Durek","doi":"10.24917/20813333.28.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.5","url":null,"abstract":"W swoim artykule postanowiłam skupić się na sposobach radzenia sobie z przestępczością przeciwko dziedzictwu narodowemu i zbadać zjawisko w jednym z województw na przestrzeni pięciu lat, aby ocenić jego ewolucję. Straty poniesione w wyniku popełnienia zbrodni przeciwko dziedzictwu narodowemu są nie do naprawienia. Wartość zabytków polega nie tylko na ich materialnej reprezentacji, ale przede wszystkim na ich wartości historycznej i edukacyjnej. Stanowią jeden z najważniejszych elementów tworzenia materialnego dziedzictwa kulturowego, pomnik minionych epok, źródło tożsamości narodowej i dokumentujący historię ludzkości.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"42 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140508854","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Budowanie społeczeństwa obywatelskiego po 1989 roku poprzez realizacje zasady jawności życia publicznego w organizacjach pozarządowych na obszarze województwa mazowieckiego","authors":"Patrycja Tyborowska, Katarzyna Walat","doi":"10.24917/20813333.28.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.11","url":null,"abstract":"Współcześnie społeczeństwo obywatelskie często utożsamiane jest z ideą demokracji uczestniczącej, która polega na dobrowolnym udziale w życiu publicznym. Transformacja ustrojowa była przełomem dającym Polakom i Polakom możliwość pełnego uczestnictwa w budowie demokratycznego państwa. W opracowaniu zostaną zaprezentowane wybrane zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku. Punktem wyjścia do rozważań będą wyniki badań przeprowadzonych wśród organizacji pozarządowych działających na terenie województwa mazowieckiego.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":" 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139640651","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Civics education’s recovery in Czech secondary schools after 1989","authors":"Zuzana Cieslarová","doi":"10.24917/20813333.28.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.12","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy historycznego rozwoju przedmiotu szkolnego zwanego obywatelstwem w szkołach średnich w Republice Czeskiej oraz jego odrodzenia i schematu po 1989 roku. Krótko odnosi się do istotnych cech związanych z jego przemianami w programie nauczania w okresie socjalizmu, a następnie: po 1990 r. Krótka część tekstu poświęcona jest podręcznikom i dawnym dokumentom programowym. W artykule przedstawiono także pokrótce rolę filozofii w czeskim programie nauczania w kontekście obywatelskim. Artykuł powstał ze środków projektu „PROM – Międzynarodowa wymiana stypendialna doktorantów i kadry akademickiej” w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego; projekt nr. POWR.03.03.00-00-PN13/18.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"51 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140508840","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Historyczno‑polityczne przesłanki reformy polskich służb specjalnych w latach 1989–1990","authors":"A. Machniak","doi":"10.24917/20813333.28.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.28.10","url":null,"abstract":"Aparat bezpieczeństwa w PRL odegrał jedną z głównych ról w instalacji władzy komunistycznej, jej utrwaleniu i organizacji systemu represji. Aparat bezpieczeństwa został stworzony przez komunistów w celu utrwalenia wprowadzonej przez nich władzy. Wydarzenia 1989 roku stały się symbolem przełomu, jaki dokonał się w ważnych segmentach funkcjonowania Polski. Reforma służb specjalnych w latach 1989–1990 była jednym z głównych wyzwań stojących przed Polską w okresie transformacji ustrojowej. Reforma służb specjalnych miała być jednym z najważniejszych wyzwań, gdyż aparat bezpieczeństwa PRL funkcjonował pod kontrolą ZSRR i był w dużej mierze wykorzystywany do walki z opozycją lub Kościołem. Istotnym punktem zwrotnym w dalszym rozwoju polskich służb specjalnych była transformacja ustrojowa w Polsce w latach 1989–1990. Jednym z głównych zadań transformacji ustrojowej i ustrojowej w Polsce w latach 1989–1990 było rozwiązanie starych służb i powołanie nowych. Służby te miały być neutralne politycznie. Równolegle z rozwojem demokracji w Polsce ważne było, aby kształtowanie zadań i uprawnień nowych służb uwzględniało dokonujące się zmiany polityczne i społeczne, zarówno w wymiarze zewnętrznym, jak i wewnętrznym. W Polsce po 1989 roku rozpoczął się proces znaczących zmian polegający na przejściu od społeczeństwa socjalistycznego do społeczeństwa demokratycznego. Na początku lat 90. uważano, że zmiany mają charakter modernizacyjny i stanowią próbę przejścia do sprawdzonych wariantów zachodnich.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"19 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140508799","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}