Y. Krykavskyy, Maciej Jędrzejewski, Sabina Sanetra-Półgrabi
{"title":"The importance of social security on the example of the analysis of selected strategic documents","authors":"Y. Krykavskyy, Maciej Jędrzejewski, Sabina Sanetra-Półgrabi","doi":"10.24917/20813333.29.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.13","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest ukazanie znaczenia zabezpieczenia społecznego, w szczególności sposobu jego postrzegania i roli, jaką odgrywa w dokumentach strategicznych z zakresu bezpieczeństwa narodowego RP. Jednocześnie zdecydowano się skupić na czterech opracowaniach strategicznych i wskazać główne podobieństwa i różnice. Generalnie znaczenie zabezpieczenia społecznego uwidacznia się we wszystkich dokumentach, jednak komponenty i główne projekty, kierunki wsparcia są inne. Dominuje ukierunkowanie na zabezpieczenie społeczne, choć są równie inne aspekty, tj. wspólnotowość i rozwój. Ponadto, analizowany pozamilitarny obszar bezpieczeństwa powiązany jest z innymi, tj. gospodarczym czy ekologicznym, jak wynika z najnowszej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2020 r.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"14 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Consultations in local government as a form of social participation in the Polish legal system","authors":"Anna Solner","doi":"10.24917/20813333.29.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.11","url":null,"abstract":"Współczesna doktryna administracyjna zwraca coraz większą uwagę na znaczenie społeczeństwa w administrowaniu i kształtowaniu polityk publicznych w rozumieniu administracji partycypacyjnej. Ten typ administracji jest najskuteczniejszy w samorządach lokalnych, gdzie można uczestniczyć osobiście lub grupowo lub bezpośrednio rozwiązywać problemy lokalne. Warunkiem realizacji pełnego zaangażowania społeczności lokalnych są określone działania administracji publicznej, polegające w szczególności na identyfikowaniu najważniejszych problemów, z jakimi borykają się jej mieszkańcy, poznaniu preferencji mieszkańców co do sposobu rozwiązywania tych problemów oraz angażując się w ich rozwiązywanie. Jedną z form udziału społeczeństwa w tworzeniu decyzji dla jednostek samorządu terytorialnego są konsultacje społeczne. Konsultacje społeczne przeprowadzane w ustawach samorządowych mają charakter opiniotwórczy i niewiążący. Mają one znaczenie legitymizujące dla specyficznego kształtu decyzji podejmowanych przez władzę, a także wzmacniają zadania stawiane obywatelom przez władze samorządowe. Celem artykułu jest analiza instytucji konsultacji społecznych w samorządzie terytorialnym jako jednej z form partycypacji społecznej w polskim systemie prawnym oraz przedstawienie ich roli w procesach podejmowania decyzji administracyjnych.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"2 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506007","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Women of protest: main social actors, motives for participation, expected results of women’s strike protests in Poland","authors":"Justyna Tomczyk","doi":"10.24917/20813333.29.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.14","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono częściowy socjologiczny portret kobiet, które wzięły udział w ogólnopolskich protestach społecznych przeciwko ograniczeniu aborcji w Polsce – ze szczególnym uwzględnieniem motywów uczestnictwa i oczekiwanych rezultatów. Artykuł może stać się punktem odniesienia do wskazania, kim jest aktywna obywatelka, jakie posiada cechy socjodemograficzne i jakie motywacje determinują zaangażowanie obywatelskie.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"26 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506217","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Specyfika bułgarskiego przełomu w kontekście typologii systemów komunistycznych Herberta Kitschelta","authors":"M. Czernicka","doi":"10.24917/20813333.29.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.1","url":null,"abstract":"W artykule podjęto analizę problemu transformacji ustrojowej w Bułgarii, która miała miejsce w latach 80. i 90. XX wieku. Powyższą problematykę przedstawiono w kontekście typologii systemów komunistycznych Herberta Kitschelta, wykorzystując pojęcie zależności od ścieżki. Ustalono, że zarówno narzucanie komunizmu, jak i wychodzenie z niego miało wpływ na szybkość i charakter przemian demokratycznych w tym kraju, a także na powstawanie i funkcjonowanie partii politycznych oraz systemu partyjnego.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"10 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506528","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Współzarządzanie miastem z perspektywy wybranych grup interesariuszy. Przykład Łodzi.","authors":"K. Brzeziński, Agnieszka Kretek-Kamińska","doi":"10.24917/20813333.29.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.9","url":null,"abstract":"Współzarządzanie to koncepcja, która od wielu lat cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. Zaciekawienie tą ideą wynika z rozczarowania brakiem skuteczności zarówno państwa, jak i rynku w przezwyciężaniu trudności pojawiających się w różnych obszarach życia społeczno - gospodarczego. W tym kontekście, współzarządzanie ma być swoistym remedium, pozwalającym na zwiększenie efektywności rozwiązywania współczesnych problemów. Poza poziomem krajowym, koncepcja zyskuje także coraz większą popularność w obszarze zarządzania miastem (local governance). Celem artykułu jest analiza opinii przedstawicieli wybranych, łódzkich organizacji pozarządowych na temat roli i wpływu ich stowarzyszeń i fundacji na kształtowanie miejskich polityk. Podstawę empiryczną stanowią indywidualne wywiady pogłębione przeprowadzone w ramach projektu „Łódź współtworzona i współzarządzana - City Governance I” realizowanego przez Fundację Łódź.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"37 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506283","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Polski samorząd terytorialny jako nowy aktor debaty politycznej po 1989 r.","authors":"Jakub Olech","doi":"10.24917/20813333.29.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.8","url":null,"abstract":"Tekst jest poświęcony roli, jaką po 1989 r. odgrywa w życiu politycznym i społecznym Polski samorząd terytorialny. Artykuł ukazuje główne założenia reform samorządu terytorialnego z 1990 r. i 1999 r. i ich wpływu na społeczeństwo i państwo. Służy temu analiza wydarzeń historycznych towarzyszących wprowadzeniu reform oraz konstytuujących go aktów prawnych, szczególnie Konstytucji i polskich ustaw samorządowych. Wskazane zostały również rozwiązania, które w ocenie autora, w głównej mierze przyczyniły się do ukształtowania samorządu terytorialnego jako jednej z najważniejszych instytucji życia publicznego w Polsce.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"35 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506638","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Potencjalne kierunki i narzędzia regulacji gospodarki współdzielenia","authors":"Andrzej Klimczuk, Błażej Koczetkow","doi":"10.24917/20813333.29.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.10","url":null,"abstract":"Podstawowym celem artykułu jest przybliżenie dyskursu wokół możliwości regulacji gospodarki współdzielenia (ang. sharing economy) oraz omówienie potencjalnych instrumentów polityki publicznej, które mogą służyć do ograniczenia negatywnych skutków rozwoju tego systemu gospodarczego. Artykuł w pierwszej kolejności przybliża rozumienie koncepcji regulacji i régulation oraz omawia związki gospodarki współdzielenia z koncepcją współzarządzania cyfrowego. Następnie po przybliżeniu wybranych pozytywnych i negatywnych efektów gospodarki współdzielenia wskazane zostają wybrane instrumenty regulacyjne. W podsumowaniu wskazano na możliwe kierunki dalszych badań.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":" July","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139640567","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Następstwa przemian 1989 roku w działalności społeczno‑politycznej Łemków w Polsce i Stanach Zjednoczonych","authors":"Arkadiusz Tyda","doi":"10.24917/20813333.29.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.6","url":null,"abstract":"W okresie komunizmu społeczność łemkowska nie posiadała w Polsce odrębnej organizacji etnicznej. W USA Łemkowie mogli bez przeszkód prowadzić działalność społeczną i polityczną. Jeszcze przed II wojną światową powstały dwie ważne organizacje: rusofilska Łemko-Sojuz i Ukrainofilska Organizacja Obrony Łemkowszczyzny w Ameryce. Transformacja społeczno-polityczna zapoczątkowana wyborami z czerwca 1989 r. zmieniła sytuację mniejszości narodowych i etnicznych. Okres transformacji ustrojowej w Polsce zaktywizował także Łemków, którzy również wykorzystali te zmiany do sformalizowania i rozwinięcia swojej działalności. Pierwszą powojenną organizacją łemkowską było Stowarzyszenie Łemkowskie. Jako przeciwwagę dla Związku Łemków Ukrainofile utworzyli w Gorlicach własną organizację – Związek Łemków. W nowych okolicznościach politycznych musieli odnaleźć się także aktywiści amerykańscy. Wraz z upadkiem Związku Radzieckiego legło w gruzach nie tylko zaplecze ideowe Łemkowsko-Sojuza, ale także jego zaplecze finansowe. W okresie przemian politycznych w Europie Wschodniej OOL znalazł się w znacznie lepszej sytuacji niż Łemko‑Sojuz. Antymoskiewska postawa organizacji ukrainofilskiej pozwoliła jej zachować wiarygodność i kontynuować walkę o interesy Ukrainy. Jednakże organizacje – zarówno polskie, jak i amerykańskie – w swojej wielopłaszczyznowej działalności nadal przyczyniają się do utrwalenia i zachowania tożsamości kulturowej Łemków oraz zachowania ich tradycji.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":" 94","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139640577","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ludowe historie Polski. Próba krytycznej analizy dyskursu publicznego na temat historii klasy zdominowanej","authors":"M. Kostecki","doi":"10.24917/20813333.29.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.7","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest wykorzystanie krytycznej analizy dyskursu do badań nad polskim dyskursem o historii. Autor dokonał analizy aktualnych książek poświęconych tej tematyce, które ukazują nowy obraz tej części historii Polski. Opracowanie potwierdza, że nowa narracja zawiera krytyczny punkt widzenia na polskie elity, redefiniując obrazy klas wykluczonych. Ponadto w artykule przedstawiono, jak na podstawie analizowanego materiału nierówność i wyzysk wpłynęły na obecne stosunki społeczne.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"42 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140505995","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Budżety obywatelskie miast Opolszczyzny w latach 2019–2021","authors":"P. Ostachowski","doi":"10.24917/20813333.29.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.24917/20813333.29.12","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono budżet obywatelski jako narzędzie nie tylko konsultacji społecznych, ale także szczególną formę referendum lokalnego wpływającą na przebudowę przestrzeni małych i średnich miast. W tym przypadku skupiono się na wybranych miastach województwa opolskiego w latach 2019–2021. Szczególnie tak małe samorządy w Polsce nie mają obowiązku tworzenia tego typu narzędzi partycypacji społecznej. Dzięki temu łatwiej jest im z niego zrezygnować lub ograniczyć jego funkcjonowanie w reakcji na zawirowania zewnętrzne wynikające z takich zjawisk jak pandemia Covid-19 i obecnie galopująca inflacja czy wojna na Ukrainie. Główna hipoteza pracy zakłada, że budżety obywatelskie na Opolszczyźnie charakteryzują się ograniczonym i słabnącym zainteresowaniem mieszkańców, zarówno zgłaszaniem projektów, jak i głosowaniem. Władze lokalne natomiast dążą do stopniowego ograniczania możliwości finansowych dostępnych w ramach tego narzędzia partycypacji społecznej. W tym przypadku weryfikacja powyższych hipotez służy zarówno teoretycznej, jak i praktycznej analizie zachowań władz lokalnych w zakresie kształtowania i realizacji budżetu obywatelskiego. Do analizy i weryfikacji postawionych hipotez wybrano próbę 5 z 36 miast i miasteczek województwa opolskiego, liczących powyżej 20 000 mieszkańców. mieszkańców, gdzie w latach 2019–2021 funkcjonowały budżety obywatelskie. W artykule wykorzystano dane lokalne na temat wykonania budżetów obywatelskich w miastach objętych analizą, a także dane archiwalne i dane dostępne w ramach statystyki publicznej.","PeriodicalId":516792,"journal":{"name":"Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica","volume":"48 7-8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140505917","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}