Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi最新文献

{"title":"MARDUK ORDAL’İ MİTOSU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME","authors":"Kübra Karaköz","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1426163","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1426163","url":null,"abstract":"Eski Mezopotamya yazılı kaynaklarında, eşine rastlanmayan spesifik metinlerden birisi, tanrı Marduk’un tutsaklığını konu alan metindir. Yeni Assur İmparatorluğu Dönemine ait, iki versiyondan oluşmaktadır. Metnin her iki versiyonunda da bir dinamiğe sahip olmamakla beraber konular arasındaki bağlantısız geçişler oldukça nettir. Konu genel olarak tanrı Marduk’un tutsaklığıdır. Marduk, kendi tapınağında esir tutulmaktadır. Neden esir tutulduğu belirtilmeyen tanrı, metinde Assur’un çıkarlarını gözetip koruduğunu ifade etmektedir. Kaçmaya çalıştığı için bizzat kendi muhafızları tarafından darp edilen tanrı, Assur’un önde gelen tanrıları huzurunda masumiyetini dile getirmekte ve yaşamak için izin istemektedir. Tanrının masumiyeti nehir ordali ile sağlanmaktadır. Metne göre, bu tutsaklık Babil’de Akītu Festivalinin kutlandığı döneme denk gelmektedir. Marduk’un yargılanmasını bizzat tanrı Assur yapmaktadır. Yargılanan Marduk’un akıbeti ise belirsizdir. Metinde, Babil’de düzenlenecek Akītu Festivalinde okunacak Enūma Eliš’in de Marduk’un tutsaklığını konu aldığı bilgisini içermektedir. Metin, açıkça tanrı Marduk’a ve dolayısıyla Babil’e karşı Assur’un üstünlüğünü vurgulandığı bir metindir. Bu açıdan siyasi bir üstünlüğün, zaferin teolojik olarak ele alındığı tanrı Marduk’un siyasi-dinsel sıkıntılarını dramatize ederek yorumlandığı, tarihsel bir olayın metaforik yorumudur.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"88 23","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140370895","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"İstanbul'dan Hatıralar (1870-1890)","authors":"Doğukan Kahveci̇","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1415362","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1415362","url":null,"abstract":"Konstantin Veliçkov’un “İstanbul’dan Hatıralar (1870-1890)” adlı hatıratı, yazarın İstanbul’da dair anılarını ve izlenimlerini Bulgar milli hareketine olan yansımaları ile ele aldığı eseridir. Konstantin Veliçkov, 1874 yılında Galatasaray Sultanisinden mezun olmuştur. İstanbul’da geçirdiği gençliği boyunca Bulgar milliyetçiliği ile yakından ilgilenmiş olan Veliçkov, daha sonraki yıllarında da Bulgar milli davası için çalışmış bir devrimcidir. Bu sebeple Bulgar milli hareketinin ön saflarında yer almış devrimci bir figürün İstanbul’daki bazı mekanlar üzerinden Bulgar devrimine dair fikirlerini sunduğu bu eser, 19. yüzyılda ortaya çıkan Bulgar uyanışının daha iyi kavranmasını sağlamaktadır. \u0000Eser; yazarın İstanbul’daki yaşamını, şehrin tarihini ve Bulgar milleti için önem arz eden mekanları detaylı bir şekilde okuyucuya aktararak dönemin İstanbul’unu bir ressam hassasiyeti ile işlemektedir. İstanbul’dan Hatıralar, şehrin 19. yüzyılın sonlarındaki ortamının canlı bir tasvirini sunmanın yanında İstanbul’un Bulgar milli davasında oynadığı rolün siyasi bir tahlilini sunmakta ve bu hareketin içinde yer almış bir entelektüelin döneme dair görüşlerini içermektedir. Böylece İstanbul’un hareketli siyasi ortamının Bulgar uyanışına hangi noktalarda sirayet etmiş olduğu Veliçkov’un yorumuyla ortaya konmaktadır.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":" 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140387305","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Eskişehir ve Çevresinde Yazılı Basına Yansıyan Şiddet Olayları (1928-1939)","authors":"Volkan Marttin, Melih Özkan","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1420699","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1420699","url":null,"abstract":"Şiddet insanlık tarihinin her döneminde yer almış bir kavramdır. Toplumlar zaman içerisinde hayatın farklı alanlarındaki sorunlara çözüm bulsa da şiddet varlığını her zaman sürdürmüştür. Şiddet olayları bize gerçekleştiği döneme dair önemli bilgiler sunmaktadır. İnsanların yaşayış biçimleri, suça başvurma nedenleri, ekonomik durumları, özel ihtiyaçları gibi çeşitli konularda fikir verir. Bu olaylar aynı zamanda dönemin toplumsal sorunlarına da ışık tutmaktadır. Şiddetin gerçekleşmesi için bir yaşam alanı gerekmektedir. Bu yaşam alanı yeri geldiğinde bir köy, kasaba veya şehir olmuştur. İnsanların birbirleriyle en fazla etkileşime geçtikleri yerler şehirlerdir. Şehirler toplumun oluşturduğu yaşam biçimi dâhilinde varlığını sürdürmüş, toplumlar da şehirlerin dinamikleri doğrultusunda hayatlarına yön vermiştir. Bir şehir zaman içerisinde farklı etkenlerden dolayı değişime uğrayabilir. Eskişehir aldığı göçler ve kurulan fabrikalar sayesinde hızla gelişmiştir. Bu gelişim beraberinde asayiş sorunlarının artmasına neden olmuştur. Şehrin yaşam kalitesini azaltan, refahını bozan, endişe ve korku iklimi yaratan olayların çoğu şiddete dayanmaktadır. Bu makalede 1928-1939 yılları arasında gazetelerde yer alan Eskişehir ve çevresindeki şiddet olayları incelenmiştir.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"4 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140245749","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"YUANSHİ (YUAN TARİHİ)’DEKİ TUOTUO (TOKTOĞA) BİYOGRAFİSİ HAKKINDA","authors":"Mustafa Uyar, Shan-ju Lin","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1426475","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1426475","url":null,"abstract":"Makale, Moğolların Çin’de hüküm süren Yuan Hanedanlığı (1271-1368) döneminde hem bürokrasi hem de askerî teşkilat içinde önemli görevlerde bulunmuş Merkit asıllı devlet adamı Toktoğa’nın Yuanshi (Yuan Tarihi)’ye yansıyan hayat hikayesini ve bu biyografiye dair verilerin incelenmesini, ardından detaylı biçimde değerlendirmesini içermektedir. Moğol Toktoğa’nın hükümdara hizmetleri; hükümdara karşı konumu; yine devlet içinde görevli akrabaları; bu akrabalarıyla olan ilişkileri ve rekabeti; devleti çöküşe sürükleyen isyanlar karışında gösterdiği başarıları; izlediği önemli politikalar ve sonuçları; görevinden azli ve sürgün edilmesi; öldürülmesi ve sonrasında vuku bulan hadiseler hakkında bilgiler, makalenin kapsamı arasındadır. \u0000Çalışma, biyografisini ele aldığı bu önemli şahsın faaliyetlerini aktarırken, onun ifa ettiği görevlerin isimleri, işlevleri ve mahiyetleri hakkında da bilgi vermektedir. Toktoğa’nın hayat hikayesinin anlatıldığı satırların arasındaki verilerin işlenmesi, açıklanması ve değerlendirilmesi, makalenin başlıca hedefi niteliğindedir. Bu anlamda çalışma, Çin’in Moğol hakimiyeti altındaki bu dönemi hakkında bilgi sunması yanında sosyo-kültürel, ekonomik tarihi ve dönemin idari yapısı, kurumların işleyişi bakımından da önemli bilgileri haizdir.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"228 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140255953","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ANTİK KAYNAKLAR IŞIĞINDA PAPHLAGON YÖNETİCİLERİ","authors":"Okan Demi̇r, Sinem AYDOĞAN DEMİR","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1380166","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1380166","url":null,"abstract":"Paphlagonia, farklı dönemlerde Hitit, Pers, Makedonya, Pontos, Bithnynia ve Roma devletlerinin egemenliği altında kalmıştır. Bununla birlikte Kaškalar ve Paphlagonların kendi siyasi örgütlenmelerini tesis ettiği de anlaşılır. Paphlagonia bölgesinde siyasi örgütlenmeyi tesis etme yolunda ilk adım İÖ XIV. yüzyılda Kaškalar tarafından atılmıştır. Ege Göçleri çerçevesinde Anadolu’ya gelen halklardan olabileceği düşünülen Paphlagonlar ise adlarını verdikleri Paphlagonia bölgesinde tarihi kayıtlardan izi sürülebilecek bir krallığı kurmuşlardır. Bu anlamda Paphlagonların kendilerinden önce Paphlagonia’da yaşamış ve belirli bir siyasi örgütlenme tecrübesine sahip Kaškalar ile kültürel etkileşimde oldukları öne sürülebilir. İki halk arasındaki kültürel sürekliliğin varlığını, İlyada destanındaki bazı verilerin dilbilimsel analizi ile ortaya çıkarmak mümkündür. Paphlagonlardan Pers hâkimiyeti dönemine değin bahsedilmese de tarihi kayıtlar, aynı zamanda onların toplumsal ve kültürel yönlerden benzeştikleri Frigler gibi güçlü bir liderin hâkimiyetindeki aşiretlerin birliğine dayanan siyasi örgütlenmeye sahip olduklarını ve yaşadıkları coğrafyanın bu siyasi örgütlenme biçiminin devamlılığını sağlamada etkili olduğunu düşündürmektedir. Bu çalışmada Paphlagonların önceki tecrübeleriyle Pers ve İskender İmparatorluklarının hakimiyetinde tesis ettikleri otonominin, Paphlagonia’nın coğrafi ve toplumsal özellikleriyle ilgisi yanında söz konusu imparatorlukların iç dinamikleriyle ilgisi de araştırılmaktadır. Çalışmada ayrıca İÖ II. yüzyıldan itibaren Bithynia ve Pontos krallıklarının Paphlagonia üzerindeki hakimiyet çabalarının ve Roma hakimiyetinin getirdiği politik durumun, eskiçağ kaynaklarında geçen Paphlagon yönetici sınıfının siyasi pozisyonuna etkileri değerlendirilmektedir.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"52 19","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140258995","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ESKİ MEZOPOTAMYA'DA İKİ KÜLT SANATÇISI: ASSİNNU ve KURGARRU","authors":"Nazan Sünbül","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1420145","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1420145","url":null,"abstract":"Eski Mezopotamya inanç sistemi, kült uygulamaları ve müzik kültüründe varlığı tespit edilen Assinnu ve Kurgarru adlı görevli/müzisyenler, onlara dair bilgi veren belgelerin çoğunda birlikte anılmaktadır. Eski Mezopotamya uygarlıklarına ait yazılı belgelerden Sumer Dönemi’nden Helenistik Dönem’e kadar geniş bir zaman aralığında izleri takip edilebilen bu görevlilerin,Tanrıça Inanna (Ištar) kültü kapsamında gerçekleştirilen sözlü veya enstrümantal müzikal icra, dans, külte ilişkin oyun ve canlandırmalar gibi çeşitli etkinliklerde yer aldıkları anlaşılmaktadır. \u0000Eski Mezopotamya uygarlıklarına ait edebi belgeler,sözlük listeleri, mensubu oldukları tanrıçaya ait tapınaklarla ilişkilerini gösteren görevli listeleri, idari belgeler, Assinnu ve Kurgarru adlı iki müzisyen sınıfının varlığına dair veri sunmakla birlikte kült kapsamındaki tören, bayram, kutlama gibi etkinliklerde üstlendikleri rolün de bilgisini içermektedir.Külte dair etkinliklerdeki varlıkları ve var olma biçimleri kadar cinsiyetleri ile ilgili geçen tanım ve bazıları radikal olan çeşitli ifadeler sebebiyle mensubu oldukları cinsiyet kimliğiyle de gündeme gelmişlerdir. Bu müzisyen/görevlilere dair bilgi veren belgelerde tanımlandıkları ifadeler ve icra ettikleri görevlere dair çeşitli betimlemeler, hadım (kastrati), eşcinsel, androjen, aracinsiyetli, hermafrodit (çift cinsiyetli), transseksüel (cinsiyet değiştirmiş), travesti, aseksüel, biseksüel, erkek kült fahişesi gibi tanımlamaların yapılmasına neden olmuştur. \u0000Gerek külte dair etkinliklerde birden çok görevi üstlenmeleri gerekse decinsel kimliklerine dair geçen tanım ve ifadeler, görev tanımlarını ve cinsiyet temelinde kategorize edilmelerini zorlaştırmaktadır ki bu çalışmanın amacı, mevcut belgelerin incelenmesiyle mensubu oldukları cinsiyet ve külte ait faaliyetlerde üstlendikleri rolün anlaşılmasını sağlamaktır.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"78 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140457119","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E BOZKIR KAZASINDA İMAR VE BAYINDIRLIK FAALİYETLERİ","authors":"Mustafa Durdu","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1370313","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1370313","url":null,"abstract":"Bugün Bozkır, Konya iline bağlı bir ilçedir. İlçe merkezi de bu adla anılır. İlk Çağ’dan günümüze sırasıyla Isauria Vetus, Leontopolis, Siristad ve Bozkır adları ile anılan ilçe merkezi, önemli bir tarihi potansiyele sahiptir. Bu makalede, erişilebilirlik açısından kısmen kapalı bir görünüm veren Bozkır’daki imar ve bayındırlık faaliyetlerinin seyri Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kısaca analiz edilmiştir. Özellikle XIX. yüzyıldaki Bozkır kaza merkezinin durumu, demografik yapısı, hane ve yol imar çalışmaları, kamu binalarının inşa ve tamir süreçleri ile diğer imar faaliyetleri çalışmanın içeriğini oluşturmaktadır. Osmanlı devrinde işletmeye açılan maden sayesinde nüfusu artan ve ekonomik açıdan gelişen Bozkır kazasının merkezi olan Siristad kasabasının ortasında Çarşamba Çayı akar. Bu nehrin üzerinde yörenin en eski tarihi yapısı olan ve Selçuklu Köprüsü olarak da bilinen bir taş köprü yer almaktadır. Bu köprünün yanında bulunan cami ile mektep, medrese, rüşdiye ve hükümet konağı Bozkır’ın kent silüetini oluşturan temel unsurlarıdır. Günümüzde de mevcut olan caminin yapım tarihi XIX. yüzyıl gibi görünse de bunun bir tamir veya yeniden inşa olduğu açıktır. Osmanlı devri boyunca Bozkır kaza merkezindeki zaviye ve mescitler de dinî yapılar içerisinde yer alan önemli binalardır. Hükümet konağı, XIX. yüzyıl sonlarında harap hâle gelmiştir. Bozkır İdare Meclisi, hükümet konağının yeniden yapılması veya tamir edilmesi için Konya valiliği ile iletişime geçmiştir. Ancak kapsamlı bir tamir yapılamamıştır. Askeri depo ve bazı eğitim kurumlarına ait binaların inşa ve tamiri de tam olarak yapılamamıştır. II. Meşrutiyet devrinde ve Balkan savaşları esnasında bu talepler yinelenmiş, ancak araya giren harpler sebebiyle buna imkân kalmamıştır. Bu talepler büyük ölçüde Cumhuriyet devrinde gerçekleşmiştir. Bununla birlikte Bozkır- Alanya yolunun düzeltilmesi konusu bir daha gündeme gelmemiştir. Bunun yerine Bozkır-Akseki yolu açılmıştır. Bu çalışmada genelde Osmanlı Arşivi ile kısmen Cumhuriyet Arşivi belgelerinden istifade edilmiştir. Bununla birlikte başka kaynaklardan da yararlanılmıştır. Makalede, geçmişle bağlantılı olarak Bozkır’ın günümüzdeki durumu hakkında da bazı analizler yer almaktadır.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"39 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140461080","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ORTA ÇAĞ’DA MÜSLÜMAN TÜRK DEVLET ADAMLARININ RÜYALARI","authors":"Tülay Yürekli̇","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1409909","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1409909","url":null,"abstract":"Tarih kaynaklarında Müslüman Türk devlet adamlarının çeşitli rüyaları kaydedilmiştir. Bu rüyalar rivayetlere dayanmakta olup neredeyse tamamı kurgudan ibarettir. Fakat bu rüyalar söz konusu dönemde hayata bakışı anlamak açısından ve Müslüman Türk hâkimlerinin üzerinde kısmen de olsa bir etki yaratmış olabileceğinden önemlidir. Müslüman Türk devlet adamlarının rüyalarında rehber kişilere rastlanır. Bu rehberlerin başında Hz. Muhammed gelir. Peygamber rüyada müjdeli haberler söyler, ikazda bulunur, doğrudan saltanatı müjdeler. Rüya sahiplerine Peygamber’den başka sûfî babalar ve şeyhler de rehberlik eder. Bu tür rüyaların ve diğerlerinin mesajları kıymetlidir. Dolayısıyla bunların doğru yorumlanması ve anlaşılması gerekir. Devlet adamları rüyalarını kendileri yorumlamakla birlikte rüya yorumcularına da başvururlar. Söz konusu dönemde aslında rüya yorumu herkesin ilgisini çeker. Zira rüyaların yaptırım gücü hayatın her alanında hissedilir. Bu çalışmada Orta Çağ’da farklı dönemlerde ve coğrafyalarda teşekkül eden Türk hanedanlıklarına mensup devlet adamlarının rüyaları tespit edilerek bu rüyaların etkileri ele alınmıştır.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"172 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140492773","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bir Savaşın “Meçhul Mekânı”: Antiokheia Mı? Alaşehir Mi? 1211 Tarihli Bizans-Selçuklu Savaşının Menderes Antiokheiası’nda Vuku Bulduğuna Dair Tespitler","authors":"B. Özer","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1386562","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1386562","url":null,"abstract":"Antiokheia Savaşı, nedenleri ve sonuçları itibariyle Bizans İmparatorluğu ve Türkiye Selçukluları arasında gerçekleşen en önemli muharebelerden biridir. Sürecin öncesi ve sonrası gerek politik gerekse de askerî ilişkiler bağlamında akademik çalışmalara sıkça konu olmuştur. Fakat orduların karşı karşıya geldiği mekân başta olmak üzere muharebenin vuku bulduğu tarih, tarafların asker sayıları ve Sultan I. Gıyâseddin Keyhüsrev’in muğlak ölümü gibi belirsizlikler hâlen sürmektedir. Kaynakların çelişkili ve farklı anlatılar içermeleri bunun temel sebebidir. \u0000Çalışmamızda özellikle mekân üzerine olan belirsizliğe yoğunlaşılmıştır. Giriş kısmında savaşa ön ayak olan gelişmelere muhtasar ölçüde değinilmiş ve ardından kaynakların tenkit ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu noktada savaşın gerçekleştiği yer hakkında bilgi içeren kaynaklar ele alınmıştır. İlerleyen bölümlerde ise modern literatürün konu hakkındaki yorum ve önerileri de göz önüne alınarak birtakım sonuçlar çıkarılmıştır. Ayrıca araştırma süreci içerisinde elde edilen veriler ArcGIS programları kullanılarak dijitalize edilmiştir. Nikepheros Gregoras’ın belirtmiş olduğu önemli bir anekdottan hareketle iki yerin topografik incelemeleri yapılmış ve savaşın seyrine etki etmiş olabilecek coğrafî unsurlar saptanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak ana kaynaklar, modern araştırmalar ve coğrafî bilgi sistemleri araştırmanın temel argümanlarına yön vermiştir.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"41 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140513907","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"“KAHRAMANIN DOĞUŞU” MİTLERİ KAPSAMINDA KANEŠ KRALİÇESİNİN OTUZ PRENSİ (Zalpa Öyküsündeki Terk Edilmiş Bebek Motifi)","authors":"Tülın Cengiz","doi":"10.35239/tariharastirmalari.1393255","DOIUrl":"https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1393255","url":null,"abstract":"Terk edilmiş bebek, Antik Hindistan'ın Mahabharata Destanından, Yunan mitolojisinin Oedipus'una; antik coğrafyanın büyük kralları Pers Kralı Kyros, Roma Kralı Romulus, İyonya Kralı İyon, Akkad Kralı Sargon, İran Kralı Feridun ve Turan Kralı Efrasiyab’in doğum öykülerinden; yarı tanrı Gılgamış ve Herkül’ün hikayesine, Tanrıça Kibele ve Semiramis’ten Tanrı Poseidon'un ikiz çocukları Aeolus ve Boeotus’a, dünya mitolojisinin ortak motiflerinden biridir. Efsanelere konu olan bebekler kimi zaman bir sepet/sandıkla bırakıldıkları nehirde sürüklenerek karaya vurur ya da bir dağın yamacında terk edilir. Bir süre vahşi hayvanlar tarafından beslenerek hayatta kalır. Genellikle onları bularak büyüten kişi, bir çobandır. Bu çocukların anneleri soylu ve bakire kadınlar/rahibelerdir. Bebekler büyüdükten sonra kendi köklerine, ait oldukları kültürel habitata doğru yolculuğa çıkar. Sonunda, hakları olan ve kendilerinden esirgenen (ki bu genellikle bir krallıktır) geri alır. Bu bebekler bir ülkenin, kavmin kurucu kralları, kahramanlarıdır. Onların mitik yaşam öyküleri kahramanın doğuşu miti kapsamında değerlendirilir. \u0000İçindeki motifler ve olay örgüsündeki akıştan hareketle, kahramanın doğuşu mitleri ile aynı kategoride bulunması gereken bir efsane de Hitit edebiyatına aittir. \"Kaneš Kraliçesinin Otuz Oğlu ve Kızı \" olarak bilinen bu efsane, Zalpa Öyküsü (CTH 3.1) adı verilen bir metnin giriş bölümünü (mitolojik bölüm) oluşturur. Metnin geri kalanı, Zalpa şehrinin yıkılışı (tarihi bölüm) üzerinedir. Mitolojik bölümde geçen terk edilmiş bebek motifinin dünya çapındaki paralellerinden farkı, kraliçenin bir batında doğurduğu ve nehre terk ettiği bebeklerin sayısının otuz olmasıdır (çoğul doğum). Metnin mitolojik girişi ve tarihsel bölümünün birbirinden farklı olması, konu ile ilgilenen araştırmacıları iki ayrı metin ile karşı karşıya olup olmadıkları sorusu ile karşı karşıya getirmiştir. İki metin arasındaki farklılığın temel nedeni kurgusal olaylardan gerçek olaylara geçişten kaynaklanan boşluktur. Kaneš kraliçesinin otuz prensinin hikâyesi kahramanın doğuşu mitleri kapsamında ele alındığında söz konusu boşluk anlam kazanmaktadır ki bu da çalışmanın amacını oluşturmaktadır.","PeriodicalId":512281,"journal":{"name":"Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi","volume":"124 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140515617","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}