Bir Savaşın “Meçhul Mekânı”: Antiokheia Mı? Alaşehir Mi? 1211 Tarihli Bizans-Selçuklu Savaşının Menderes Antiokheiası’nda Vuku Bulduğuna Dair Tespitler

Abstract

Antiokheia Savaşı, nedenleri ve sonuçları itibariyle Bizans İmparatorluğu ve Türkiye Selçukluları arasında gerçekleşen en önemli muharebelerden biridir. Sürecin öncesi ve sonrası gerek politik gerekse de askerî ilişkiler bağlamında akademik çalışmalara sıkça konu olmuştur. Fakat orduların karşı karşıya geldiği mekân başta olmak üzere muharebenin vuku bulduğu tarih, tarafların asker sayıları ve Sultan I. Gıyâseddin Keyhüsrev’in muğlak ölümü gibi belirsizlikler hâlen sürmektedir. Kaynakların çelişkili ve farklı anlatılar içermeleri bunun temel sebebidir. Çalışmamızda özellikle mekân üzerine olan belirsizliğe yoğunlaşılmıştır. Giriş kısmında savaşa ön ayak olan gelişmelere muhtasar ölçüde değinilmiş ve ardından kaynakların tenkit ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu noktada savaşın gerçekleştiği yer hakkında bilgi içeren kaynaklar ele alınmıştır. İlerleyen bölümlerde ise modern literatürün konu hakkındaki yorum ve önerileri de göz önüne alınarak birtakım sonuçlar çıkarılmıştır. Ayrıca araştırma süreci içerisinde elde edilen veriler ArcGIS programları kullanılarak dijitalize edilmiştir. Nikepheros Gregoras’ın belirtmiş olduğu önemli bir anekdottan hareketle iki yerin topografik incelemeleri yapılmış ve savaşın seyrine etki etmiş olabilecek coğrafî unsurlar saptanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak ana kaynaklar, modern araştırmalar ve coğrafî bilgi sistemleri araştırmanın temel argümanlarına yön vermiştir.