Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16738
D. Kasprzak
{"title":"Patrystyczno-biblijna argumentacja kwestii eschatologicznych w traktacie Juliana z Toledo „Prognosticum futuri saeculi”","authors":"D. Kasprzak","doi":"10.31743/vp.16738","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16738","url":null,"abstract":"Traktat Juliana z Toledo (642-690), zatytułowany Prognosticum futuri saeculi, wywarł wielki wpływ na późniejszą teologię i religijność Kościoła zachodniego. Przepisano go w tysiącach egzemplarzy i był dostępny w większości średniowiecznych bibliotek. Argumentacja teologiczna stosowana przez Juliana z Toledo w traktacie Prognosticum futuri saeculi jest w dużej mierze zapożyczona. Autor opiera metodę dowodzenia prawdziwości teorii o ogniu pośmiertnie oczyszczającym dusze przede wszystkim na myśli eschatologicznej wypracowanej przez uznane autorytety Kościoła Zachodniego: Augustyna z Hippony, Grzegorza Wielkiego, Juliana Pomeriusza. Źródłowo koncepcja istnienia dusz po śmierci fizycznej ciał czy koncepcja natychmiastowego wynagrodzenia dusz po śmierci fizycznej ciał wyprowadzona jest z filozofii greckiej, natomiast kwestia leczenia dusz w zaświatach czy ognia oczyszczającego dusze jest zapożyczeniem z judeochrześcijańskich apokryficznych apokalips. Argumentacja biblijna stanowi jedynie dodatkowe potwierdzenie tez przyjętych wcześniej z autorytetu ojców zachodnich. Cytaty biblijne, których Julian użył w argumentacji na rzecz eschatologicznego stanu pośredniego niczego nie dowodzą, gdyż w tekście biblijnym na poziomie znaczenia sensu dosłownego, zamierzonego przez autora biblijnego, takie treści po prostu nie istnieją. Julian nie stara się wydobyć oryginalnego znaczenia tekstu biblijnego w sensie egzegetycznym, a jego argumentacja biblijna jest aprioryczna przy nadawaniu mu znaczenia ponadsłownego.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"25 65","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140240186","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.17121
Piotr Szczur
{"title":"Ks. Bartłomiej Bartosik, \"Teoria i praktyka. Teologia darów duchowych w komentarzach Teodoreta z Cyru do listów Pawłowych i w 'Dziejach miłości Bożej'\", Horyzonty Dogmatu 25, Wydawnictwo „scriptum”, Kraków 2022, ss. 295","authors":"Piotr Szczur","doi":"10.31743/vp.17121","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.17121","url":null,"abstract":"Recenzja książki: Ks. Bartłomiej Bartosik, Teoria i praktyka. Teologia darów duchowych w komentarzach Teodoreta z Cyru do listów Pawłowych i w \"Dziejach miłości Bożej\", Horyzonty Dogmatu 25, Wydawnictwo „scriptum”, Kraków 2022.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"16 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140239079","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16629
Dariusz Piasecki
{"title":"Zadania ojca w świetle prawodawstwa pierwotnego Kościoła","authors":"Dariusz Piasecki","doi":"10.31743/vp.16629","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16629","url":null,"abstract":"Artykułu próbuje ukazać rolę ojca w świetle kanonów pierwotnego Kościoła, począwszy od początków chrześcijaństwa aż po rok 600. Chodzi o takie zagadnienia, jak odpowiedzialność ojca za wiarę i zbawienie dzieci, właściwe wychowanie potomstwa, ochronę dzieci przed różnymi formami przemocy, zapewnienie dziecku odpowiednich środków finansowych (utrzymanie) oraz zachowanie autorytetu ojca w kontekście odpowiedzialności za słowo.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140239509","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.17230
Marcin Wysocki
{"title":"Polska bibliografia Tertuliana za lata 1998-2023","authors":"Marcin Wysocki","doi":"10.31743/vp.17230","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.17230","url":null,"abstract":"Bibliografia polskich prac naukowych dotyczących Tertuliana opublikowanych w latach 1998-2023. Jest to kontynuacja bibliografii: K. Obrycki, Polska bibliografia Tertuliana za lata 1982-1997, CT 68/2 (1998) s. 109-112.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"11 15","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140241057","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16933
J. Królikowski
{"title":"Benedykt XV, Encyklika \"Principi Apostolorum\"","authors":"J. Królikowski","doi":"10.31743/vp.16933","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16933","url":null,"abstract":"Papież Benedykt XV encykliką Principi Apostolorum dokonał ogłoszenia Efrema Syryjczyka doktorem Kościoła powszechnego. Dokonał w niej uzasadnienia tego aktu odwołując się do znaczenia jego pism i teologii dla Kościołów wschodnich, a także pokazując wymiar uniwersalny jego postaci i jego dzieła teologicznego. Encyklika nie była dotychczas tłumaczona na język polski, dlatego zasługuje na przypomnienie i na skorzystanie z zawartych w niej inspiracji dla badań patrystycznych.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"14 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140239088","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16669
Michał Łukaszczyk
{"title":"Czy nauczanie o Kościele zawarte w Listach św. Hieronima wpisuje się w postulaty Soboru Watykańskiego II?","authors":"Michał Łukaszczyk","doi":"10.31743/vp.16669","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16669","url":null,"abstract":"Sobór Watykański II sformułował swoją naukę eklezjologiczną w oparciu o pojęcie communnio. Polegała ona na zwróceniu się w kierunku Biblii, nauczania Ojców Kościoła oraz liturgii. Wybór ten spowodował odejście od języka prawniczego właściwego dla eklezjologii przedsoborowej na rzecz języka religijnego, który czerpał pojęcia z Biblii oraz nauczania Ojców Kościoła, w ten sposób podkreślając ich nauczanie teologiczne. Jednym z niezwykle ważnych Ojców Kościoła tworzącym w złotym okresie teologii był Hieronim ze Strydonu. Naukę o Kościele zawartą w jego Listach należy rozpatrywać w dwóch aspektach. Po pierwsze, mnich z Betlejem jest szczególnie wrażliwy na powstające herezje, które niezwykle mocno piętnuje, zwracając uwagę na zagrożenia dla jedności Kościoła. W artykule, jako przykład została przedstawiona herezja pelagianizmu. Drugim, szczególnie cennym aspektem eklezjologii Hieronima jest nauczenie na temat Kościoła w oparciu o właściwą interpretację Pisma Świętego. Egzegeza jest głównym źródłem nauczania o Kościele. To nauczanie jest głęboko powiązane z Chrystusem oraz z osobistym doświadczeniem wiary. Strydończyk nadaje swojej eklezjologii znaczenie chrystologiczne, która nosi znamiona chrystologii eschatologicznej. Tak rozumiana eklezjologia, opierająca się na prawidłowym interpretowaniu Pisma Świętego oraz trosce duszpasterskiej przejawiającej się w przestrzeganiu przed zgubnym wpływem herezji wpisuje się w nauczanie Soboru Watykańskiego II.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"23 14","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140240526","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.17110
Piotr Szczur
{"title":"Blake Leyerle, \"The Narrative Shape of Emotion in the Preaching of John Chrysostom\", Christianity in Late Antiquity 10, University of California Press, Oakland (California) 2020, ss. 213","authors":"Piotr Szczur","doi":"10.31743/vp.17110","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.17110","url":null,"abstract":"Recenzja książki: Blake Leyerle, The Narrative Shape of Emotion in the Preaching of John Chrysostom, Christianity in Late Antiquity 10, University of California Press, Oakland (California) 2020.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"59 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140238248","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16630
Jarosław Nowaszczuk
{"title":"Tropologia w hermeneutyce Hieronima ze Strydonu","authors":"Jarosław Nowaszczuk","doi":"10.31743/vp.16630","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16630","url":null,"abstract":"Tropologia to jedna z patrystycznych metod interpretacji tekstu biblijnego. Święty Hieronim włącza ją do swojego kanonu hermeneutycznego, który nazywa „potrójną deskrypcją i regułą Pisma świętego” (triplex descriptio et regula Scripturarum). Tłumaczy również, że istotą tropologii jest interpretacja moralna. Przedstawienie proweniencji tej metody, a dalej prezentacja, na czym ona polega w rozumieniu świętego Hieronima i jakimi rządzi się regułami, stanowi zasadniczy problem niniejszego studium.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"6 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140239997","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.15338
Szymon Drzyżdżyk, Marek Gilski
{"title":"Niezwykłe historie z udziałem dzieci w apoftegmatach Anastazego z Synaju","authors":"Szymon Drzyżdżyk, Marek Gilski","doi":"10.31743/vp.15338","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.15338","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest problematyce dziecka w apoftegmatach Anastazego z Synaju. Prezentują one szeroką panoramę życia i zachowań dzieci i młodzieży w kontekście określonej epoki i miejsca. Strukturę artykułu wyznacza pięć kontekstów, w których pokazana jest podmiotowa rola dziecka jako ofiary, dłużnika, innowiercy, doznającego duchowych objawień oraz doświadczającego opętania i uzdrowienia. Przeprowadzone analizy pozwoliły na sformułowanie konkretnych wniosków, z których najistotniejsze dotyczą przekonania Anastazego, że wiara jest tak wielką wartością, iż usprawiedliwia pozbawienie życia nawet swoich dzieci w celu uchronienia ich przed apostazją oraz że nastolatek jest zdolny do samodzielnego aktu wiary, za który jest gotów ponieść męczeństwo. Ponadto w myśli mnicha z Synaju dzieciństwo jest okresem, w którym można doświadczyć nadzwyczajnych religijnych doświadczeń. Chodzi zarówno o „objawienia prywatne”, jak i o uzdrowienia. Artykuł stawia też ważne pytanie, które może być inspiracją do dalszych badań, mianowicie, co stało się w Kościele, że w epoce ojców pustyni i silnego rozwoju życia monastycznego tak mocno doszły do głosu odwołania do starotestamentalnych praktyk - ofiary Abrahama i Jeftego – a zabrakło odwołania do Jezusa i jego relacji do dzieci wyznaczającej zupełnie nowy horyzont w ich traktowaniu?","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"3 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140241136","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vox PatrumPub Date : 2024-03-15DOI: 10.31743/vp.16623
W. Wąsik
{"title":"Obowiązek „celibatu wstrzemięźliwości” duchownych w Kościele starożytnym według przepisów prawa kościelnego i prawa rzymskiego (IV - V wiek)","authors":"W. Wąsik","doi":"10.31743/vp.16623","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/vp.16623","url":null,"abstract":"W Kościele starożytnym nie znano celibatu w sensie obowiązku zachowania bezżeństwa przez wyższych duchownych. Udzielano święceń mężczyznom żonatym, jak i dobrowolnie żyjącym w bezżeństwie. Istniała jednak praktyka zachowania całkowitej wstrzemięźliwości przez diakonów, prezbiterów i biskupów, po przyjęciu święceń. Do IV w. nie było norm prawa stanowionego przez Kościół na ten temat, co wynikało z surowych przepisów prawa rzymskiego, które wymierzone było w celibatariuszy. Chodziło o to, aby nie dawać pretekstu do prześladowania chrześcijan. Dopiero wprowadzenie przez Konstantyna Wielkiego w IV w. nowych zasad polityki religijnej zmieniło sytuację. Synod w Elwirze wprowadził najstarsze, stanowione prawo partykularne, dotyczące celibatu wstrzemięźliwości. Kolejne synody nakazywały duchownym wstrzemięźliwość, ze względu na pełnioną służbę Bożą, a za jej niezachowanie wprowadziły kary, w postaci utraty urzędu kościelnego. Synody zabraniały udzielania święceń mężczyznom drugi raz żonatym oraz tzw. małżeństw duchowych kleru z synezaktami. Sobór Nicejski I wprowadził prawo dla całego Kościoła. Nie tylko nakazał duchownym życie w doskonałej wstrzemięźliwości, ale też zakazał duchownym żonatym, zamieszkania z prawowitą żoną. Papieże z IV i V w., wydawali dekretały, nakazując duchownym zachowanie celibatu wstrzemięźliwości, a uzasadniali to sprawowaniem kultu Bożego. Również prawo rzymskie usankcjonowało istniejący w Kościele celibat wstrzemięźliwości.","PeriodicalId":510875,"journal":{"name":"Vox Patrum","volume":"5 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140237546","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}