Patrystyczno-biblijna argumentacja kwestii eschatologicznych w traktacie Juliana z Toledo „Prognosticum futuri saeculi”

Abstract

Traktat Juliana z Toledo (642-690), zatytułowany Prognosticum futuri saeculi, wywarł wielki wpływ na późniejszą teologię i religijność Kościoła zachodniego. Przepisano go w tysiącach egzemplarzy i był dostępny w większości średniowiecznych bibliotek. Argumentacja teologiczna stosowana przez Juliana z Toledo w traktacie Prognosticum futuri saeculi jest w dużej mierze zapożyczona. Autor opiera metodę dowodzenia prawdziwości teorii o ogniu pośmiertnie oczyszczającym dusze przede wszystkim na myśli eschatologicznej wypracowanej przez uznane autorytety Kościoła Zachodniego: Augustyna z Hippony, Grzegorza Wielkiego, Juliana Pomeriusza. Źródłowo koncepcja istnienia dusz po śmierci fizycznej ciał czy koncepcja natychmiastowego wynagrodzenia dusz po śmierci fizycznej ciał wyprowadzona jest z filozofii greckiej, natomiast kwestia leczenia dusz w zaświatach czy ognia oczyszczającego dusze jest zapożyczeniem z judeochrześcijańskich apokryficznych apokalips. Argumentacja biblijna stanowi jedynie dodatkowe potwierdzenie tez przyjętych wcześniej z autorytetu ojców zachodnich. Cytaty biblijne, których Julian użył w argumentacji na rzecz eschatologicznego stanu pośredniego niczego nie dowodzą, gdyż w tekście biblijnym na poziomie znaczenia sensu dosłownego, zamierzonego przez autora biblijnego, takie treści po prostu nie istnieją. Julian nie stara się wydobyć oryginalnego znaczenia tekstu biblijnego w sensie egzegetycznym, a jego argumentacja biblijna jest aprioryczna przy nadawaniu mu znaczenia ponadsłownego.