{"title":"Гастроинтестинальные симптомы и их связь с качеством жизни у детей с ювенильным ревматоидным артритом","authors":"S.N. Mammadova, Hidayətova L.Ə, Z.U.Mamedova","doi":"10.28942/apj.v1i3.16","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.16","url":null,"abstract":"Ювенильный ревматоидный артрит (ЮРА) – хроническое системное, аутоиммунное заболевание соединительной ткани с преимущественным поражением периферических (синовиальных) суставов по типу деструктивно–эрозивного олиго- или полиартрита, развивающегося у детей до 16 лет [1, 12]. В настоящее время особую актуальность приобрела проблема поражения желудочно-кишечного тракта при хронических воспалительных заболеваниях суставов, в том числе при ЮРА у детей. Анализ данных научной литературы позволил сделать вывод о высокой встречаемости сочетанной патологии гастроинтестинальной системы, выявляемой, как правило, при инструментальном обследовании и связанной с инфицированностью Helicobacter (H.) pylori, высокой активностью заболевания, постоянным приемом нескольких противовоспалительных препаратов [1, 3]. Такие симптомы поражения ЖКТ, как абдоминальная боль, диспепсия или диарея могут быть обусловлены поражением желудочно-кишечного тракта, при спондилоартропатии, психосоматических реакциях, гастроинтестинальной токсичностью стероидов и нестероидных противовоспалительных препаратов (НПВП) [3, 4]. Кроме того, язвы желудка и двенадцатиперстной кишки и желудочно-кишечные кровотечения наблюдаются без предшествующих им клинических проявлений, что является следствием обезболивающего действия НПВС[3, 4].","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"92 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166929","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Müasir dövrdə uşaqlarda qızılca xəstəliyi və onun profilaktikasının vacibliyinin əsasları.","authors":"Tağı-zadə T.G, Hacıyeva Ü.K, Hidayətova L.Ə, Məmmədova F.M.","doi":"10.28942/apj.v1i3.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.14","url":null,"abstract":"Qızılca virus tərəfindən törədilən ağır fəsadlara və bəzən hətta ölümlə nəticələnə bilən yüksək yoluxucu ciddi hava-damcı xəstəliyidir.(1,3,4,5) İlk dəfə IX əsrdə həkim, kimyagər və filosof Əbu Bəkr əl-Razi tərəfindən ətraflı təsvir edilən qızılca bəşəriyyətə 2000 ildən artıqdır ki, məlumdur. 1963-cü ildə qızılca peyvəndi tətbiq edilməzdən və geniş yayılmış peyvənddən əvvəl böyük epidemiyalar təxminən hər iki-üç ildən bir baş verirdi və hər il təxminən 2,6 milyon insanın ölümünə səbəb olurdu.(1,3)","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"16 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167770","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"COVID-19 pediatrik xəstələrdə vitamin D çatışmazlığı risk faktorudurmu?","authors":"Huseynova I.Y.","doi":"10.28942/apj.v1i3.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.12","url":null,"abstract":"Məqalədə COVID-19 pediatrik xəstələrdə D vitamini səviyyəsini araşdırmaq olmuşdur. Qarşıya qoyulan məqsəd və vəzifələrə uyğun olaraq tədqiqata SARS-CoV-2 PZR (tərs transkripsiya-polimeraz zəncirvari reaksiya) təsdiqlənmiş 75 xəstə uşaq daxil edilmişdir. Praktiki sağlam 15 uşaq isə kontrol qrupunu təşkil etmişdir. Əsas qrupa daxil olan xəstələr 2 yarımqrupa bölünmüşdür: I yarımqrupa orta ağır qiymətləndirilən 49 xəstə, II yarımqrupa ağır qiymətləndirilən 26 xəstə daxil edilmişdir. Ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq ğrta ağır və ağır gedişli xəstələrdə D vitaminin səviyyəsi nəzarət qrupunun göstəriciləri ilə müqayisədə az olmaqla 25,9±0,7 pq/ml, 23,5±1,2 pq/ml təşkil etmişdir. ROC analizinə əsasən D vitamininin göstəricisinin ROC əyrisinin sahəsi 0,363±0,072; 95% Eİ: yuxarı və aşağı sərhəd, müvafiq olaraq 0,222-0,503: p=0,051 -“0” hipotezini şərti olaraq, inkar etmək olar . Beləliklə, tədqiqatımız D vitamini ilə COVID-19-un patogenezində rol oynadığını göstəriri. Lakin D vitamininin COVID-19-un immunomodulyasiyasındakı rolunun əsas mexanizmləri əlavə araşdırmalara ehtiyac vardır.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"64 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167519","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
N. Seyidov, Gahraman Hagverdiyev, Tofiq Musayev, S. Babazadə
{"title":"Uşaqlarda xroniki böyrək xəstəliyinin müalicəsinin icmalı","authors":"N. Seyidov, Gahraman Hagverdiyev, Tofiq Musayev, S. Babazadə","doi":"10.28942/apj.v1i3.17","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.17","url":null,"abstract":"Xroniki böyrək xəstəliyi (XBX), geridönməz böyrək zədələnməsi və/və ya boyrək funksiyasının zəifləməsi durumunu ifadə edir ki, bu da proqressivləşən ola bilər. XBX hazırda pediatrik nefrologiya icmasında qəbul edilmiş termin olub, böyrəklərin təbiətcə ağırdan yüngülədək müxtəlif dərəcəli disfunksiyasını təsvir edən xroniki böyrək çatışmazlığı (XBÇ) və böyrək fəaliyyətinin xroniki pozğunluğu (BFXP) klinik terminlərini əvəzləməkdədir. XBX, böyrək disfunksiyasını böyrək fəaliyyətində diskret deyil, davamlı bir dəyişiklik olaraq daha aydın ifadə edir və bu məqalə boyunca istifadə olunacaqdır. Burada uşaqlarda XBX müalicəsinin icmalı təhlil ediləcək. Uşaqlarda XBX-nin etiologiyası, epidemiologiyası, təbii gedişatı, klinik mənzərəsi və dəyərləndirilməsi ayrıca müzakirə edilmişdir.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"3 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166369","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uşaqlarda post COVİD dövründə ürəkdə inkişaf edən dəyişikliklər.","authors":"Hacıyeva Ü.K, Tağı-zadə T.G, Məmmədova F.M., Hidayətova L.Ə","doi":"10.28942/apj.v1i3.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.15","url":null,"abstract":"on 3 il ərzində bütün dünya ictimaiyyətinin nəzər-diqqəti Covid 19 pandemiyasına və onunla mübarizəyə cəlb edilmişdi . COVİD 19 azaldığı və hal-hazırda pandemiyanın bitib tarixə qovuşduğu bir dövrdə həkimləri narahat edən başlıca məsələ bu xəstəliyin nəticələridir. Alimlər COVID-19 keçirən uşaq və yeniyetmələrin bir qismində tam sağalmanın, digərlərində isə yeni, geri dönən və ya davam edən simptomların olması faktı ilə rastlaşırlar.(1,2,3,5,6 ) COVİD 19 keçirən bəzi uşaqların niyə həftələr və ya aylar boyu sağlamlıq problemləri ilə mübarizə aparması sualı pandemiyanın ən böyük sirrlərindən biri olub həkimlər, valideynlər üçün narahatlıq doğurur.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"59 1‐2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167049","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Seyidov N., Hagverdiyev G., Musayev T., Babazadə S.
{"title":"Uşaqlarda dəri səpgiləri","authors":"Seyidov N., Hagverdiyev G., Musayev T., Babazadə S.","doi":"10.28942/apj.v1i3.18","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.18","url":null,"abstract":"Uşaq və yeniyetmələrdə dəri səpgiləri və digər dəri problemləri ilə əlaqədar olaraq, tibb müəssisələrinə hər il 12 milyondan çox müraciət qeyd olunur ki, bunların da 68%-i ilkin səhiyyə xidməti göstərən tibb müəssisələrində fəaliyyət göstərən həkimlərə ünvanlanır. Açar rolunu oynayan əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərə həkimlərin yaxşı bələd olması və həkimlər tərəfindən yaxşı tanınması səpgilərin müxtəlif növlərini bir-birindən fərqləndirərək, düzgün diaqnoz qoyulmasına kömək edə bilər (Cədvəl 1). Bu məqaləyə uşaqlar arasında geniş yayılmış olan infeksion və qeyri- infeksion mənşəli iltihabi səpgilər daxil edilmişdir.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"85 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167679","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uşaqlarda Kəskin Övrə Zamanı Il-17 İlə Bifidobacterium Səviyyəsinin Qarşılıqlı Əlaqəsi","authors":"Shikhammadova A.C.","doi":"10.28942/apj.v1i3.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i3.13","url":null,"abstract":"Məqalədə uşaqlarda kəskin övrə zamanı IL-17 sitokin profili ilə bifidobacterium səviyyəsinin qarşılıqlı əlaqəsinin araşdırılması məqsədilə aparılmış tədqiqat işi haqqında məlumat verilir. Tədqiqata kəskin övrə diaqnozu ilə xəstəxanaya daxil olan 80 uşaq daxil edilmişdir. Nəzarət qrupa isə 20 praktik sağlam uşaq daxil edilmişdir . Tədqiqata cəlb edilmiş xəstə və sağlam uşaqlarda immun göstəricilər – qan serumunda immunofermet analizi ( İFA ) metodu ilə İL-17 konsentrasiyası təyin edilmişdir. Bifidobacterium spp ekstraksiyası Qiagen firmasının manual izolyasiya reaktivi ilə aparılmışdır. Amplifikasiya CFX 96 cihazında ZPR metodu ilə icra edilmişdir. Tədqiqat göstərmişdir ki, xəstələrin qan zərdabında IL-17 konsentrasiyası nəzarət qrupdakına nisbətən 1,5 dəfə artmışdır. Əsas və nəzarət qruplarına daxil olan uşaqların yoğun bağırsağında bifidobacterium spp rastgəlmə tezliklərinin müqayisəsi zamanı fərqlər aşkar edilmişdir. Uşaqlarda kəskin övrə xəstəliyi zamanı müxtəlif sistemlərarası qarşılıqlı əlaqələr aşkar edilmişdir ki, bifidobacterium ilə və IL-17 kimi iltihab əleyhinə təsir göstərən sitokinlərin yüksək səviyyələri arasındakı korrelyasiya əlaqələri müşahidə edilmişdir.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"39 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uşaqlarda baş beyin (serebral) mənşəli kəskin qıcolmalar (tutmalar)","authors":"Eriksson Kai, Jonsson Henna, Seyidov Nabil","doi":"10.28942/apj.v1i2.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i2.4","url":null,"abstract":"Huşun itirilməsi ilə gedən tutmalar uşaqlar üçün ən təhlükəli tutma formasıdır və təcili aktiv müalicə tələb edir. Lakin tutmaların əksəriyyəti qısa müddət ərzində (4 dəqiqədən az) və özbaşına olaraq sona çatır. Tutma bir neçə dəqiqə ərzində spontan olaraq dayanmırsa və ya əvvəlki qıcolma epizodundan çıxmamış digər bir tutma halı təkrarlanırsa, ilk yardım üçün nəzərdə tutulmuş dərman preparatının istifadəsi tələb olunur. Uzun müddətli epileptik tutma təcili yardım tələb edən və həyat üçün təhlükə yaradan fövqəladə bir vəziyyətdir və belə hal 5 dəqiqədən çox davam edərsə, bu hal təhlükəli epileptik status kimi müalicə edilir.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"203 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139369246","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"COVID-19 keçirmiş uşaqlarda multisistem iltihabı sindromun klinik-immunolojı təzahürləri və gediş xüsusıyyətləri","authors":"Cəfərova S.","doi":"10.28942/apj.v1i2.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i2.2","url":null,"abstract":"2019-cu ilin dekabr ayının sonlarında Çin höküməti Uhan şəhərində SARS-CoV2 virusunun səbəb olduğu pnevmoniya barədə elan verdi və 10 yanvar 2020-ci il tarixində xəstənin aşağı tənəffüs yolundan alınmış nümunədə tapılmış virusun genom ardıcıllığı bunun yeni növ koronavirus olduğunu təsdiqlədi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bu patogeni “2019 yeni koronavirus (2019-nCoV)” (COVID-19) adlandırdı. 12 Mart 2020-ci il tarixində ÜST COVID-19-un pandemiya statusuna çatdığını elan etdi. [1,2,3] COVİD-19 pandemiyanın baş verdiyi aylardan bəri bütün dünyada uşaqlar arasında xəstələnmə halının az olması və xəstəliyin uşaq əhalisi arasında daha yüngül keçməsi haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürülürdü.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"79 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139369274","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Həkim-Pediatrın Təcrübəsində Probiotiklərin Rolu","authors":"Hidayatova L.A., Taghizada T.G., Mammadova F.M, Hajiyeva U.K., Hasanova N.S., Safarova İ.A.","doi":"10.28942/apj.v1i2.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/apj.v1i2.6","url":null,"abstract":"Ədəbiyyat icmalında fizioloji və patoloji proseslərin inkişafında bağırsaq florasının və probiotiklərin rolunu əks etdirən müasir məlumatlar əks olunmuşdur. Burada probiotiklərin təsir mexanimzləri və müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində onların rolu göstərilmişdir. Eyni zamanda probiotiklərin tərkibi, təsnifatı, eləcə də onların pozitiv və neqativ təsirləri təsvir olunmuşdur.","PeriodicalId":503929,"journal":{"name":"Azərbaycan Pediatriya Jurnalı","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139369292","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}