Mostariensia最新文献

{"title":"TERMINOLOŠKI ASPEKTI MEDICINSKOGA NAZIVLJA – IZMEĐU NORME I UPORABE","authors":"A. Gjuran-Coha, Tajana Tomak","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.7","url":null,"abstract":"Medicinska je terminologija osnovni instrument prenošenja informacija između liječnika i pacijenata, ali i među samim liječnicima. Svaka terminologija, pa tako i medicinska, teži standardizaciji\u0000koja podrazumijeva usklađivanje prema načelu jednoznačnosti,\u0000sustavnosti i uklopljenosti u hrvatski jezični sustav. Stoga pri stvaranju nazivlja neke struke treba voditi računa o određenim zakonitostima, odnosno načelima. U medicinskoj se komunikaciji\u0000rabe normirani nazivi, ali i ad hoc stvoreni nazivi koji su rezultat\u0000imenovanja nekoga novog pojma, pojave ili predmeta. Radi sređivanja strukovnoga nazivlja pokrenut je projekt Struna. Do danas\u0000je normirano pet nazivlja iz područja biomedicine (anatomije,\u0000fiziologije, oftalmologije, farmakologije i stomatologije). Terminologije ostalih grana i dalje su izazov stručnjacima-liječnicima\u0000iz toga područja i lingvistima. No u svakodnevnoj se komunikaciji bilježi raskorak između propisanih – normiranih naziva\u0000i nenormiranih koji su u učestaloj uporabi. Terminološka načela, proizišla iz opće terminološke teorije, uzrokuju terminološke\u0000dvojbe stručnjacima, laicima i prevoditeljima. Cilj je ovoga rada\u0000istražiti terminološka kolebanja koja su svakodnevno prisutna u\u0000medicinskome jeziku. Ovo korpusno istraživanje ponudit će rješenja za terminološke dvojbe i kolebanja zabilježena u medicinskoj\u0000publicistici i komunikaciji. Građa za istraživanje prikupljana je\u0000ručno, a terminološke su jedinice bilježene u kontekstu uporabe,\u0000u kojemu se utvrđuje značenje i mjesto u pojmovnome sustavu.\u0000Korpus su činile medicinske publikacije: knjige (2), stručno-znanstveni časopisi (4), stručno-popularni časopisi (2), dnevni tisak\u0000(1) te informativni televizijski program. U radu je dan teorijski\u0000okvir koji će poslužiti kao temelj analize. Istraživanje je pokazalo da opća terminološka načela nisu apsolutno prihvatljiva za\u0000sve struke. U medicinskoj je terminologiji uporaba stranih naziva\u0000učestala kao i internacionalizama koje ne bi trebalo mijenjati domaćim istovrijednicama. Iako su prema općoj terminološkoj teoriji\u0000nepoželjne u nazivlju, sinonimija i polisemija u medicinskome nazivlju neizbježne su. Uzimajući u obzir višefunkcionalnost jezika te različite komunikacijske\u0000situacije, njihova je uporaba jasno razgraničena. S obzirom na dinamičnost jezika veza između\u0000pojma i naziva nije neraskidiva jer se značenja mijenjaju i proširuju.\u0000Ključne riječi: medicinski jezik; medicinska terminologija; normiranje jezika; terminološka načela.","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"45 23","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138955425","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"URBANISTIČKI KOMPLEKS RONDO U MOSTARU","authors":"Borislav Puljić","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.111","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.111","url":null,"abstract":"Neobarokni trg Rondo u Mostaru spomenik je kulture neprocjenjive vrijednosti, sačuvan u svome izvornu obliku do devedesetih\u0000godina prošloga stoljeća. Planiran je i izgrađen u jednome graditeljskom potezu na kraju 19. i početkom 20. stoljeća. Rondo\u0000je jedinstveno urbanističko rješenje koje predstavlja i pripadajuće arhitektonske objekte iznimnih historicističkih rješenja svoga\u0000doba. Autor opisuje genezu njegove destrukcije u posljednjih trideset godina kao rezultat novonastaloga bezobzirnoga neoliberalnog\u0000kapitalizma, klijentističke vlasti i zemljišnih špekulacija. Takvu\u0000destrukciju omogućila je nova struktura stanovništva nastala poslije rata, a novouspostavljena vlast nije prepoznala zatečene vrijednosti. „Urbanisti“, arhitekti i inženjeri u urbanističkim službama bili su samo sredstvo u rukama vlasti i mešetara. Zaključak\u0000je da se našemu kulturnom nasljeđu u posljednja tri desetljeća pristupalo krajnje neodgovorno, štoviše, iracionalno te su u mnogim\u0000slučajevima, kao što je riječ o Rondou, štete nepopravljive.\u0000Ključne riječi: Rondo; spomenik kulture; arhitektura; urbanistički plan; devastacija; privatni i javni interes","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"78 16","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138956695","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"FEMINISTIČKA ANALIZA POLOŽAJA ŽENA U BiH S KRATKIM OSVRTOM NA POVIJESNI RAZVOJ ŽENSKIH POKRETA","authors":"Damirka Mihaljević, M. Planinić, R. Ljubičić","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.189","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.189","url":null,"abstract":"Artikulacija ženskih interesa u Bosni i Hercegovini započela je\u0000osnivanjem ženskih društava u vrijeme austrougarske uprave i\u0000nastavljena je u okviru prve Jugoslavije. Ključan aspekt feminizma u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji očituje se u\u0000feminističkome marksizmu i teorijskome radu, ponajviše Blaženke Despot i Žarane Papić. One su dale velik prinos feminističkoj\u0000naraciji u okviru socijalističkoga samoupravljanja. Pod utjecajem\u0000aktualnih feminističkih gibanja i u BiH u to doba prepoznaje se\u0000aktivnije djelovanja žena. Unatoč krutim patrijarhalnim normama i društvu koje se teško nosilo s nazočnošću žena u javnome prostoru pojavljuju se žene na pozicijama ravnateljica škola i urednica novinâ. Tako su žene u BiH formalnopravnu izjednačenost\u0000uspjele ostvariti u okviru socijalističke Jugoslavije.\u0000Pedesetak godina poslije u samostalnoj i neovisnoj BiH usvojeno je više zakona i institucionalnih mehanizama kojima se nije\u0000postigla očekivana ravnopravnost žena u praksi. Naime raskorak\u0000između primjene i učinka pozitivnih zakonskih propisa upućuje\u0000na ključan utjecaj patrijarhalnoga naslijeđa koje uvjetuje subordinaciju žena. Time se potvrđuje činjenica da je društveno-politički\u0000položaj žene neodvojiv od privatne sfere. Mjesto i uloga žene u\u0000BiH velikim su dijelom određeni religijskim ili etičkim običajima\u0000i normama. Takve se norme teško mijenjanju i otežavaju ženama\u0000da utječu na promjene kojima bi ostvarile stvarnu ravnopravnost.\u0000Nakon više od desetljeća postojanja novoga ženskog pokreta (iako\u0000neki smatraju da u BiH ne postoji ženski pokret) i unatoč njegovoj slabosti i podijeljenosti primjetni su ipak i određeni pozitivni\u0000pomaci.\u0000Ključne riječi: feminizam; patrijarhat; socijalizam; retradicionalizacija; žene; Bosna i Hercegovina","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"30 45","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138955350","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"HRVATSKA KNJIŽEVNA HISTORIOGRAFIJA O STANKU VRAZU","authors":"Andrea Sapunar Knežević","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.71","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.71","url":null,"abstract":"Uz Petra Preradovića i Ivana Mažuranića hrvatska književna historiografija Stanka Vraza smatra jednim od najvećih preporodnih\u0000pjesnika. O tome jasno svjedoče i ocjene velikana književne historiografije, starijih: Branka Drechslera Vodnika i Slavka Ježića, ali\u0000i trojice suvremenih: Ive Frangeša, Miroslava Šicela i Dubravka\u0000Jelčića. Da Vrazovo umjetničko stvaranje i život ispunjen plodnim\u0000kulturnim radom i nadalje ostaju predmetom novijih književnoznanstvenih istraživanja, svjedoče i neka najnovija suvremena,\u0000književnopovijesna i teorijski osvježena čitanja Vrazovih djela,\u0000dvjesto godina nakon njihova nastanka. To je doista nedvojben\u0000pokazatelj vrijednosti Vrazova umjetničkoga opusa.\u0000Ključne riječi: Stanko Vraz; Branko Drechsler Vodnik; Slavko\u0000Ježić; Ivo Frangeš, Miroslav Šicel; Dubravko Jelčić; književnopovijesni osvrti; književnokritičke prosudbe.","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"48 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138957199","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"DEMON JUČERAŠNJICE: KRATKA POVIJEST IDENTIFIKACIJE U FRANKENSTEINU MARY WOLLSTONECRAFT GODWIN SHELLEY","authors":"Jela Sabljić Vujica","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.33","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.33","url":null,"abstract":"Frankenstein Mary Shelley fabulira i problematizira koncept\u0000identiteta na barem tri razine. Na prvoj se postuliraju one bitnosti\u0000koje uopće omogućuju proces identifikacije – to je razina filozofije\u0000identiteta. Na drugoj se postuliraju elementi koji jamče individualni integritet – to je razina psihologije identiteta. Najposlije, na\u0000trećoj se postulira povijesni okvir u kojemu se individualni integritet konkretizira – to je razina politike identiteta. U ovome je\u0000radu analiza i interpretacija navedenih identitetskih kategorija\u0000polazište za raspravu o suvremenome poimanju i posljedičnoj konceptualizaciji identiteta. Tako se pokazuje da se identitetska politika nameće drugim razinama identifikacije, dok se povijesni okvir\u0000u konačnici reducira na manipulativni prostor samoopstanka.\u0000Ključne riječi: filozofija; Frankenstein; identitet; politika; psihologija.","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"87 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138957971","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"MILENA PREINDSLBERGER-MRAZOVIĆ – NOVINARKA I KNJIŽEVNICA","authors":"Ivica Petrović","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.97","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.97","url":null,"abstract":"U članku je riječ o Mileni Preindslberger-Mrazović, prvoj bosansko-hercegovačkoj novinarki i vlasnici i urednici lista Bosnische\u0000Post te književnici, čiji su tekstovi nadahnuti ljudima i zemljom\u0000u kojoj je provela četiri desetljeća svoga života. Budući da je pisala\u0000isključivo na njemačkome jeziku, njezini su tekstovi dugo ostali\u0000nepoznati domaćoj, bosansko-hercegovačkoj javnosti i čitateljima.\u0000U ovome prilogu obrađen je dio njezinih članaka i feljtona koje\u0000je objavljivala u različitim novinama i časopisima, a ponajviše u\u0000listu Bosnische Post. Budući da je riječ o tekstovima o kojima do\u0000sada nije gotovo ništa poznato, ovaj je prilog skroman prinos za\u0000potpuniju sliku njezina književnog stvaralaštva, ali i mali prinos\u0000kulturnoj povijest Bosne i Hercegovine.\u0000Ključne riječi: Milena Preindslberger-Mrazović; Bosnische Post;\u0000prva novinarka; novinski prilozi","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"53 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138957179","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"PRETPRISTUPNA POMOĆ ZA BOSNU I HERCEGOVINU S POSEBNIM NAGLASKOM NA REGIONALNU ISKORIŠTENOST SREDSTAVA","authors":"Sanja Bazina Crnokić, Žana Mrkonjić","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.165","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.165","url":null,"abstract":"Pretpristupna pomoć kao neizostavan segment procesa pristupanja svake zemlje kandidatkinje ili potencijalne kandidatkinje\u0000Europskoj uniji neiscrpna je tema stručnih i znanstvenih promišljanja vezanih za istraživanja o europskim integracijama. Bosna\u0000i Hercegovina u svim etapama svojih odnosa s Europskom unijom\u0000koristila je određene financijske instrumente u različitim obimima svojih apsorpcijskih kapaciteta. Stoga rad obrađuje okvire\u0000dosadašnjih i trenutačnih programa u kojima sudjeluje BiH, uključujući analizu kako su se tijekom vremena mijenjale politike\u0000EU-a u ovome području pa tako i formalne i sadržajne odrednice\u0000instrumenata pretpristupne pomoći Unije. Poseban fokus istraživanja usmjeren je na regionalni aspekt ponuđenih i iskorištenih\u0000potencijala ove vrste financijske pomoći, to jest kvantitativnu i\u0000kvalitativnu procjenu konkretnih projekata provedenih u nekoliko\u0000županija, a sve radi grupiranja postojećih izazova i poboljšanja\u0000iskorištenosti aktualnoga instrumenta u navedenim područjima\u0000na temelju prethodno naučenih lekcija.\u0000Ključne riječi: pretpristupna pomoć; Bosna i Hercegovina; Europska unija; regionalni razvoj","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"68 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138957093","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"GABRIEL MARCEL I OČUVANJE OSOBNOSTI U INTERSUBJEKTIVNIM ODNOSIMA","authors":"Ita Lučin, Mate Buntić, Zdravko Perić","doi":"10.47960/2831-0322.2023.2.27.129","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/2831-0322.2023.2.27.129","url":null,"abstract":"U ovome se radu proučava jedna od temeljnih tema kojima se\u0000bavio Gabriel Marcel. Riječ je o intesubjektivnosti koja se po mišljenju ovoga francuskog filozofa ostvaruje samo onda kada smo\u0000dostupni (disponsibilé) jedni drugima, odnosno kada jedni druge\u0000možemo doživjeti kao subjekte, konkretnije – osobe. Postavljajući\u0000kao glavno pitanje pridonosi li Marcelovo učenje očuvanju autentičnosti osobâ, dolazi se do pozitivnoga zaključka. Život, kako ga\u0000vidi Marcel, utemeljen je na iskustvu stečenu zahvaljujući tijelu,\u0000zajedništvu, komunikaciji i odnosima s drugima. Marcel smatra\u0000da je moguće vjerovati da je drugi svjesno biće, a opet ne vidjeti i\u0000ne doživjeti drugoga kao takva. Otuda zaključak da čovjek drugoga doživljava kao subjekt samo kada ga doživljava kao su-biće.\u0000Marcel dodatno pita što znači doživjeti drugoga kao subjekt, ali i\u0000što znači biti viđen kao subjekt iz očišta nekoga drugog subjekta.\u0000Odgovarajući na to pitanje, on kritizira tradicionalno kartezijansko poimanje uma zaključujući da je intersubjektivnost čak\u0000i više od samosvijesti. Da bi se dobio cjelovit uvid u Marcelovo\u0000shvaćanje intersubjektivnih odnosa, bilo je nužno elaborirati i\u0000najvažnije pojmove s tim u vezi – utjelovljenje, bitak u situaciji,\u0000dostupnost i stvaralačka vjernost.\u0000Ključne riječi: egzistencija; subjekt; utjelovljenost; dostupnost; intersubjektivnost; stvaralačka vjernost.","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"117 28","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138958467","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"SCIENTISM AS A FUNDAMENTALIST WORLDVIEW: WITH A SPECIAL REFERENCE TO ATHEIST FUNDAMENTALISM","authors":"Jure Zovko, Mate Penava","doi":"10.47960/10.47960/2831-0322.2022.2.26.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.47960/10.47960/2831-0322.2022.2.26.7","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":499851,"journal":{"name":"Mostariensia","volume":"162 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135206992","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}