Rize İlahiyat Dergisi最新文献

{"title":"al-Marrār b. Munqidh’s Life and Poetry","authors":"Esat Ayyıldız","doi":"10.32950/rid.1396492","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1396492","url":null,"abstract":"In the scholarly examination titled “al-Marrār b. Munqidh’s Life and Poetry”, a focused lens is turned towards the somewhat elusive figure of al-Marrār b. Munqidh, shedding light on his life and, more notably, his poetic contributions during the Umayyad era. The article’s methodological approach centers on a twofold analysis, first drawing from the limited biographical data available about al-Marrār to paint a picture of the poet and his socio-cultural environment, and then engaging in a meticulous exploration of his poetic oeuvre to discern the thematic and stylistic choices that characterized his work. Subject-wise, the research emphasizes the importance of studying lesser-acknowledged poets like al-Marrār b. Munqidh to fill gaps in the collective understanding of the Umayyad poetic landscape. His verses, although not dominantly featured in current literary circles, are intricate tapestries weaving the sentiments, intellect, and cultural motifs of his age. Thus, through his poetry, readers and scholars can glean nuanced insights into the multifaceted world of the Umayyad era, making his works indispensable for anyone seeking a comprehensive grasp of the period’s literary milieu. Regarding scope, while the article does delve into al-Marrār b. Munqidh’s biography, it primarily emphasizes the exploration of his poetry. Given the paucity of detailed records about his life, the emphasis on his poetic works is not just a choice but a necessity. This, in turn, allows the article to cast a wide net over the expanse of Umayyad poetry, positioning al-Marrār's contributions within this broader framework. By juxtaposing his poetic techniques and themes with those of his contemporaries, the research offers a holistic perspective on the dynamics and divergences that marked the Umayyad poetic tradition. The article underscores the importance of al-Marrār b. Munqidh not just as a poet, but as a key to unlocking the subtleties of his age. His poetry, with its distinctive thematic concerns and stylistic elements, becomes a mirror reflecting the broader societal, cultural, and intellectual shifts of his time. By studying his works, the research asserts that one can gain a deeper understanding of the underlying currents that shaped the artistic expressions of the Umayyad poets. As for the research’s purpose, it is manifold. Firstly, it aims to bring to the fore the life and works of a poet who might otherwise remain on the periphery of Arabic literary studies. In doing so, it not only champions the cause of al-Marrār b. Munqidh but also underscores the need to continually revisit and reassess historical literary figures, thereby preventing them from fading into obscurity. Furthermore, by anchoring its analysis in the broader context of Umayyad poetry, the research endeavors to enrich our understanding of the epoch, drawing attention to the intricacies and innovations that defined it. Methodologically, the research adopts a blended approach. It employs historical a","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"30 31","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140697022","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Sûrelerin İsimlendirilmesi Meselesi Üzerine Analitik Bir Değerlendirme","authors":"Yahya Arslan","doi":"10.32950/rid.1392179","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1392179","url":null,"abstract":"Kur’an-ı Kerim son ilahi kitap olup vahiy zincirinin de son halkasını teşkil etmektedir. İnsanlığın hidayeti için gönderilen Kur’an-ı Kerim, muhataplarının ihtiyaçlarına yönelik prensipler koyarken onların dünya ve ahiret kurtuluşlarını hedeflemektedir. Bu hedefini gerçekleştirmek üzere indirilen son ilahi kitap, yirmi üç yıllık bir zaman zarfında tedrîcî bir şekilde tamamlanmıştır. Vahiy süreci boyunca indirilen âyetler ve sûreler Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından vahiy katiplerine yazdırılmıştır. Vahyin yazdırılması esnasında âyetlerin hangi sûrenin hangi âyetleri arasına konulacağı Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından sahabeye bildirilmiştir. Bu esnada sûrelerin de isimlerine işaret edilmiş ve birçok sûrenin ismi belirtilmiştir. Vahiy peyderpey indirilmek suretiyle tamamlandığında ise Kur’an-ı Kerim yüz on dört sûre ile son şeklini almıştır. Kur’an-ı Kerim’in isimleri olduğu gibi bu sûrelerin de isimleri bulunmaktadır. Sûre isimlendirmelerine bakıldığında ana hatlarıyla bazı sûre isimlerinin tevkîfî bazılarının ise içtihadî olduğu görülmektedir. Bu sûrelerin Mushaf’taki isimlerinin yanında başka isimlerinin de olduğu bir gerçektir. Bu meyanda bazı sûrelerin tek, bazılarının iki, bazılarının ise daha fazla ismi mevcuttur. Hatta birtakım sûreler de vardır ki onlar ortak isimle ifade edilmiştir. Sûrelere bu isimler verilirken gerek tevkîfî olsun gerekse içtihadî olsun birtakım ölçütler esas alınmıştır. Bu çalışmada sübjektif olmakla birlikte altı kriter belirlenmiştir. Bu kriterler genel hatlarıyla sûrenin ilk âyetleri veya kelimesi, içerdiği özlü ya da garip bir kelime, hurûf-u mukattaalar, sûrede anlatılan önemli bir konu veya sûrenin temel konusu, sûrede ismi geçen bir mekân veya özel bir isim olmuştur. Bu açıdan bakıldığında yüz on dört sûrenin hangi kriter altında kategorize edilmesi ve değerlendirilmesi gerektiği hususu, çözülmesi gereken bir mesele olarak ortada durmaktadır. Bu meselenin çözüme kavuşması noktasında sûrelerin isimlendirilmesinde hangi kriter veya kriterlerin esas alındığının tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir. Önemine binaen bu çalışmada sûreler, tespit edilen kriterler altında sınıflandırılarak kategorize edilmiştir. Bu kategorizenin neticesinde hangi sûrenin hangi başlık altında incelenmesi gerektiği tespit edilmiştir. Araştırmada sûrelerin isimlendirilmesinde temel teşkil eden bu kriterler çerçevesinde örnek sûreler üzerinden inceleme yapılarak diğer sûrelerin de hangi kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini dikkatlere sunmak amaçlanmaktadır. Makalede literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmayı genişletme babında bazı sûreler odak nokta seçilmiş, klasik ve modern tefsirler, Ulûmü’l-Kur’an’a dair yazılmış eserler, tefsir tarihi ve tefsir usulü kitapları taranmıştır. Bunun yanında konu ile alakalı diğer çalışmalar da taranarak incelenmiştir. Tarama neticesinde elde edilen bulgular ışığında konu izah edilmiştir. Araştırma, sûrelerin isimlendirilmesinde esas alınan kriterler ve bu kriterlerin hangi sû","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"47 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140699640","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Michaella Mihriban Özelsel’de Dinsel Değişim","authors":"Burak Salih Selçuk","doi":"10.32950/rid.1391544","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1391544","url":null,"abstract":"Dini tecrübenin bir çeşidi olan din değiştirme hâlâ din psikolojisinin ilgi çeken konuları arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, Michaela Mihriban Özelsel’in Hristiyanlıktan Müslümanlığa geçişini neden, süreç ve sonuçlarıyla incelemektir. Bu bağlamda Özelsel’in kısa biyografisi ve Müslüman olma hikâyesi verilmiş ve Özelsel’in dinî değişimi incelenmiştir. Özelsel’in Türkçeye çevrilmiş iki eserinden yola çıkarak Durum çalışması deseniyle gerçekleştirilen çalışmada elde edilen veriler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Bu çalışmada Özelsel’in ergenlik dönemindeki arayış ve sorgulamaları ve ergenlik yıllarındaki sosyal etkileşimi din değiştirmesine kaynaklık eden en önemli güdülerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Din değiştirme motifleri bakımından Özelsel’in ihtidası literatürde önerilen motiflerden entelektüel ve mistik tip ihtida modeline uyduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada Özelsel’in ihtidası çeşitli modellere göre değerlendirilmiş, Köse’nin öne sürdüğü modele ve zaman süreci bakımında yavaş gerçekleşen ihtida modelline uyduğu sonucuna ulaşılmıştır. Özelsel’in ihtidasından sonraki değişimleri ise inançları, ibadetleri, tutumları, sosyal hayatına dair değişimleri, kültürel değerlerine dair değişimleri noktasında incelenmiş ve değişim yaşanan noktalara işaret edilmiştir.","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"41 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140701866","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kırâatlerde Müdrec Kavramı, Osman Bayraktutan","authors":"Hasan Hüseyin İslam","doi":"10.32950/rid.1404017","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1404017","url":null,"abstract":"İlk insan Adem’in (as) yaratılışıyla birlikte insanlık, peygamberler vasıtasıyla vahye muhatap olmuştur. Adem’le (as) başlayan vahiy tecrübesi son peygamber Hz. Muhammed’e (sav) kadar devam etmiş ve bu vahiy silsilesi Kur’an’la son bulmuştur. Kur’an’ın nüzulü ile birlikte sözlü vahyin yazılması işlemi, bizzat Hz. Peygamber (sav) kontrolünde yapılmış ve vahiy kâtiplerine yazdırılmış ancak Hz. Peygamber’in sağlığında Kur’ân toplanarak bir kitap haline getirilmemiştir. Hz. Peygamber’in (as) vefatından sonra Hz. Ebubekir’in hilafeti döneminde kitap haline getirilen Kur’ân, Hz. Osman’ın hilafeti döneminde çoğaltılarak günümüze kadar herhangi bir değişikliğe uğramadan gelmiştir. Kitap haline getirilen Kur’an’ın tarihsel süreç içerisinde yazımıyla kırâati arasında bir kısım farklılıkların olduğu görülmektedir. Bu farklılıklar sahih kırâatler olarak kırâat-ı seba/yedi kırâat, kırâat-ı aşere/on kırâat şeklinde kendisini göstermektedir. Bu kırâatlerin yanısıra şâz kırâatler de bulunmaktadır. Sahih ve şâz kıraatlerin hangisine dahil olup olmadığı veya bir kırâat olup olmadığı tartışmalı olan bir diğer kırâat türü daha bulunmaktadır ki bu da Müdrec Kırâat’tır. Müdrec Kırâat’in yedi veya on kırâat içerisinde yer alan bir okuma şekli olup olmadığı bu konuda çalışma yapan âlimler arasında tartışma konusu olmuştur. Kırâat farklılıkları konusunda çalışma yapan âlimlerin bir kısmı müdrec kırâatin bir kırâat şekli olduğunu savunurken bir kısmı ise bunun tefsir mahiyetli Mushaflarda ayetler arasında açıklama olduğunu iddia etmişlerdir. Suyûtî’ye kadar Müdrec Kırâat’in bir kırâat şekli olduğu konusunda açık bir ifade bulunmazken, Suyûtî ile birlikte müdrec kırâat, kırâat kavramları arasında yer almıştır. Fakat müdrec kırâatin bir okuma şekli olup olmadığı konusunda halen bir kapalılık bulunmaktadır. Bu kapalılığın açıklığa kavuşturulması önem arz etmektedir. Bu konuda geçmişte yapılan çalışmaların bir sentezini yaparak zikri geçen kapalılığı açıklığa kavuşturmak elzem olarak görülmektedir. Zira ahkam konusundaki bir kısım ayetlerdeki kırâat farklılıkları, hüküm değişikliğine de yol açmaktadır. Kritiğini yaptığımız ‘Kırâatlerde Müdrec Kavramı’ isimli bu eser, bu konuda cevap bekleyen sorulara bir nevi cevap niteliğindedir.","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"270 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140703986","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu, Prof. Dr. M. Şevki AYDIN","authors":"İbrahim Kurt","doi":"10.32950/rid.1394645","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1394645","url":null,"abstract":"Bu çalışmada Prof. Dr. M. Şevki AYDIN’ın “Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu” kitabının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. DİB yayınlarından çıkan bu eser genel olarak Kur’an kurslarını din eğitimi açısından incelemektedir. Kitabın ikinci baskısından bugüne aradan geçen zamanda Kur’an kursları adına birçok değişim ve gelişim yaşanmıştır. Araştırmamızda kitabın değerlendirilmesi yanında eserde yer alan bilgiler güncel değişim ve dönüşümlerle de desteklenmiştir. Kitabın ikinci baskısının yapıldığı 2010 yılından bu yana ülkede Kur’an kursları adına önemli gelişmeler yaşanmıştır. Yaz Kur’an kurslarına katılmada yaş sınırlamasının kaldırılması, 4-6 yaş grubu Kur’an kursu projesinin uygulamaya geçirilmesi, kur sisteminin kaldırılması, ihtiyaç odaklı kurs programlarının çerçevesinin genişletilerek bu programların eğitim bilimleri açısından geliştirilme çalışmaları, hafızlık Kur’an kurslarının var olan kapsamının genişletilerek örgün eğitimle birlikte hafızlık yapabilme imkan ve projesi, hafızlık öğrencilerinin hafızlığını ikmal ettikten sonra yine Başkanlık bünyesinde İslami İlimler Programına kayıt olarak Arapça ve Temel İslami ilimler alanlarında yetiştirilmeleri, yine bu öğrencilere Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarından mezun olanlara alanlarıyla ilgili lisans bölümlerini tercihte kendilerine sağlanan ayrı kontenjan avantajından yararlanabilmeleri, kurs öğreticilerinin yeterliklerinin güncellenmesi konuları kitabın yayınlandığı yıllarda var olup da 2023 yılı itibariyle meydana gelmiş değişim ve dönüşümlerden bazılarıdır. Dolayısıyla eseri yaygın din eğitimi açısından Kur’an kurslarının sistematiğini tanıtma, kurslarda verilen programlar hakkında temel bilgi ve tartışmaları sunma, kurslardaki din eğitimi ve öğretiminin niteliği ve bilimselliğini ifade etmesi açısından Başkanlığın yaygın din eğitiminde başlıca alanı olan Kur’an kursları birçok açıdan incelenmiştir. 2022 yılına kadar Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Öğretim Üyesi olarak görev yapan Aydın, halen Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Öğretim Üyesi olarak görevine devam etmektedir. Din Eğitimi alanında özgün çalışmalara imza atan Aydın aynı zamanda 2004-2010 yıllarında Diyanet İşleri Başkanlığında eğitimden sorumlu Başkan Yardımcısı olarak da görev yapmıştır. Bu anlamda Aydın’ın, alanın gerektirdiği teorik yapıya sahipliği yanında pratik durum ile yakından ilişkili olduğu söylenebilir. YÖK-TEZ verilerine göre danışmanlığını yaptığı 6 doktora, 26 yüksek lisans tezi bulunmaktadır. Aydın’ın yayınlanmış 23 kitap/kitap bölümü, ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış onlarca makale ve bildirisi bulunmaktadır. Aydın, Türkiye’de din eğitimi bilim dalında halen aktif olarak görev yapan birçok öğretim üyesi/görevlisi/araştırma görevlisinin hocası konumunda bulunmasının yanında Din Eğitimi biliminin bilimselleşmesine de katkı sağlamıştır. Sonuçta incelemeyi konu aldığımız bu çalışmada Aydın’ın özellikle DİB’de görev yaptığı zaman dilimlerindeki tecrübe","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"40 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140705936","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"حكاية رُستَم وإسفَنديار: بين شاهنامة الفِردوسيّ وغُرَر ملوك الفُرس للثَّعالبيّ","authors":"Moustafa Albakour","doi":"10.32950/rid.1392422","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1392422","url":null,"abstract":"حكاية رُسْتَم وإسفنديار إحدى أهم الحكايات الفارسية القديمة التي شاع ذكرُها في أمَّهات مصادر السّيرة النّبويّة، وتفاسير القرآن، وتواريخ صدر الإسلام وآداب الشعوب. إنّ مطالعةَ المصادرِ الإسلاميّة التي أوردت تلك الحكاية تقدِّم لنا ثلاث رؤًى تجاهها: الأولى: دينيَّة، وهي التي تبدو في كتب السِّيرة النّبويَّة وتفاسير القرآن، وعُدَّت فيها بمثابة أساطير الأوَّلين أو لهو الحديث. والثّانية: حماسيَّة أو قوميَّة، وقد تجلَّت في شاهنامة الفردوسي وما تلاها من الحماسات القوميّة الفارسيّة، وفيها تبدو أهمُّ عناصر الحماسة القوميّة الفارسيّة. والثّالثة: تاريخيَّة، وقد تجلَّت في كتب تاريخ الإسلام التي تحدَّثت عن سِيَرِ مُلوك الفُرس القدماء من العصر الأسطوريِّ إلى سقوط الإمبراطوريّة الساسانيّة على يد العرب المسلمين، ومن جُملتها كتاب غُرَر أخبار ملوك الفُرس وسِيَرهم للثَّعالبيِّ. تتحدَّث هذه الحكاية عن اثنَين من أبطال الحماسة الفارسيّة وهما رُستَم وإسفنديار، وقد عُرِفا بخَوض كثيرٍ من الحروب المصيريَّة والخطيرة دفاعًا عن استقلال إيران، وللحفاظ على عرش ملوكها، لكنَّهما تصادما في أواخر حياتَيْهما، وانتهى الأمر بمقتل إسفنديار على يد رُستَم بعد سلسلة من الحوادث الدّراميَّة. تُجسِّد هذه الحكاية تصادم عدد من المفاهيم الإنسانيَّة المهمَّة من قبيل صراع الدِّين والقوميَّة، والسُّلطة والشَّعب، والشَّيخوخة والشَّباب، والشَّجاعة والحيلة، والأَسْر والحُرِّيَّة. إنَّ أهمَّ روايتَين لحكاية رستم وإسفنديار وأكثرهما تكاملًا ونضجًا في مصادر التّاريخ والآداب الإسلاميّة هما: رواية شاهنامة الفردوسيّ (~330-416هـ) المدوَّنة بالفارسيَّة، وروايةُ غُرَرِ ملوك الفُرس للثَّعالبيِّ (350-429هـ) المدوَّنة باللّغة العربيَّة، وقد تفاوتت نظرةُ الأديبَينِ أو المؤرِّخَينِ تجاه هذه الحكاية وفلسفتها؛ فالفردوسيُّ كان يتعامل مع هذه الحكاية الأسطوريَّة وأمثالها على أنّها رموز يمكن تأويلها وليست خرافة، أمّا الثَّعالبيُّ فقد رأى هذه الحكاية خرافةً لا يتقبَّلُها العقل الإنسانيّ. إن النظرة الأوَّليَّةَ في روايتَي الفردوسي والثّعالبي تُظهِر وجود تشابهٍ كبيرٍ بين أهمِّ عناصر هذه الحكاية، ولعلَّ حياة هذين الأديبَين في وقتٍ واحدٍ تقريبًا، وفي إقليمٍ واحدٍ، يجعلنا أمام ثلاثة احتمالات حول أسباب هذا التشابه: أوّلاً: أخْذُ الثّعالبي عن الفردوسي وتأثُّره بشاهنامته بحُكم شهرة الشّاهنامة ووحدة البيئة التي عاشا فيها وتقدُّم الفردوسي عليه في العُمْر. وثانيًا: أخْذُ الفردوسي عن الثّعالبي بحُكم شهرة الأخير ومكانته الأدبيّة الكبيرة. وثالثًا: اعتماد الفردوسيّ والثّعالبيّ في روايتَيْهما على مصدر واحد أو مصادر مُتشابهة. لكنَّ هذا التّشابه لم يَحُل دونَ وجودِ تفاوتٍ في مسائلَ فرعيّة وإضافات من قِبَلِ المؤلِّفَين. وقد حفلت الشّاهنامة بالنّصيب الأكبر من الإطالات والإضافات الجديدة كُلِّيًّا، مع حرصه على عدم العبث ببنيتها الأساسيّة، من قبيل مطلع الحكاية والمواعظ الأخلاقيّة والقيم الإنسانيّة التي كان يحرص على تطعيم حوادث القصَّة بها لأسباب ترتبطُ برؤاه الدّينيّة والقوميّة والسّياسيّة. \u0000المصادر والمراجع \u0000أبو نعيم، أحمد بن عبد الله الأصفهاني، حلية الأولياء وطبقات الأصفياء، بيروت، القاهرة: دار الفكر، مكتبة الخانجي، 1416/ 1996. \u0000 \u0000اسلامي ندوشن، محمد علي، چهار سُخَنگوى وجدان ايران، تهران: انتشارات قطره، چاب اول، 1381ش. \u0000 \u0000البُنداري، قوام الدين الفتح بن علي، الشاهنامة، صحّحها: عبد الوهاب عزّام (القاهرة، دار الكتب المصرية، ط1، 1350هـ/ 1932م. \u0000 \u0000الب","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"56 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140733371","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türkçe Kur’an Meallerinde İhmal Edilen Tevhit Vurgusu: Furkân 25/77 Âyeti Örneği","authors":"Hasan Nas","doi":"10.32950/rid.1402296","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1402296","url":null,"abstract":"Allah Teâlâ’nın insanları esenliğe ulaştıracak mesajlarını doğru anlayabilmek için, Kur’an’ın ilk muhataplarının sahip oldukları zihniyeti dikkate almak zorunludur. Çünkü ilahî mesaj evvelemirde muhatap kitlenin lisanı üzere ve onların kültür ve zihin kodlarını dikkate alarak nazil olmuştur. Bu yüzden Kur’an-ı Kerim’in Allah’ın muradına uygun olarak anlaşılabilmesi için, dil tahlilleri ve sözlük bilgisiyle birlikte Mekke toplum kültürünün de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bilindiği gibi Câhiliye Arapları Allah mefhumundan habersiz kimseler değillerdi. Nitekim ilahî kelamın ilk nazil olan surelerinden itibaren onun Allah’ı bilen ve O’na inanan bir topluma hitap ettiği anlaşılmaktadır. Ancak Mekke müşrikleri Allah’ı en yüce tanrı olarak benimsemekle birlikte O’nun yanı sıra bir takım tanrılar da edinmişlerdi ve onlara da Allah’a ibadet ettikleri gibi tazimde bulunuyorlardı. Bu minvalde Mekke toplumunun günlük yaşamı adeta putların etrafında dönüyordu ve şirk zihniyeti toplumun bünyesini tamamen sarmıştı. Müşrikler, ilah edindikleri putlarına tazimde bulunmalarının yanı sıra bu putların onları kötülük ve felaketlerden koruduğuna, ihtiyaç duydukları şeylerin onlar sayesinde elde edildiğine inanıyorlardı. Anlaşıldığına göre Kur’an’ın ilk muhatapları olan Mekke müşriklerinin tanrı tasavvuru, en üst kademede Allah adında yüce bir tanrının bulunduğu bir “tanrılar sistemi”ne benzemektedir. Vahyin nazil olmaya başladığı vasattaki bu özel duruma mukabil Kur’an, şirk müptelası olan Mekkelileri tevhit zihniyetine ulaştırmayı hedeflemiş ve şirkle amansız bir mücadele başlatmıştır. Bu münasebetle özellikle Mekke döneminde nazil olan âyetleri bu konteksti göz önünde bulundurarak anlamaya çalışmak gerekir. Aksi halde Furkân sûresi 77. âyette olduğu gibi tevhit çağrısı dikkatlerden kaçacak ve Kur’an’ın vermek istediği mesaj hedefine ulaşmayacaktır. Nitekim toplumumuzda hutbe, vaaz ve dinî sohbetlerde dua söz konusu olduğunda, araştırılarak ulaşılmış bir sonuç olmaktan ziyade, ezbere dayalı olarak hemen bu âyet-i kerime akla gelmektedir. Hâlbuki âyet, kanaatimizce farklı bir mesaj vermekte ve bir bütün olarak ilgili muhatabına çağrısını iletmektedir. Ayrıca dil ve gramer bakımından da âyetin yapısı bu âyette yer alan iki cümleyi farklı kişileri muhatap alan iki ayrı cümle şeklinde okumaya müsait değildir. İlgili âyet, metin içi ve metin dışı bağlamları dikkate alınarak ve kendi içinde bir bütünlük oluşturacak şekilde değerlendirildiğinde, âyetin öncelikle ve özellikle Mekke müşriklerini ikaz edici mahiyette olduğunu söylemek isabetli olacaktır. Böylece, Allah ile birlikte putları da ilah edinen ve onlara da tazimde bulunan kimselerin O’nun katında hiçbir kıymetlerinin olmayacağı bildirilmiş olmaktadır. Furkân 25/77 âyetinin içerdiği bu açık mesajın, gerek ilk Kur’an sözlüklerinde gerekse klasik tefsirlerde karşılık bulduğu ve bu eserlerde âyetteki Allah’ın vahdaniyetine yönelik vurgunun ifade edildiği görülmektedir. Ancak ülkemizde tedavülde bulunan belli","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"57 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140733239","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Özel Yetenekli Lise Öğrencilerinin DKAB Dersi Müfredatına ve DKAB Öğretmenlerinin Tutumlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi(Dini Konulardaki Soruları ve Sorgulamaları Çerçevesinde)","authors":"Rüştü Acar, Ahmet Koç","doi":"10.32950/rid.1430698","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1430698","url":null,"abstract":"Bu araştırmada özel yetenekli lise öğrencilerinin dini konulardaki soru ve sorgulamalarında iki önemli başvuru kaynağı olan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi müfredatı ve DKAB öğretmeni inceleme konusu edilmiştir. DKAB müfredatının ve DKAB öğretmeninin özel yetenekli lise öğrencilerinin bakış açısıyla nasıl değerlendirildiği, din eğitimi bilimi açısından aydınlatılması gereken önemli bir problem olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Bu araştırmayla aynı zamanda özel yetenekli öğrencilerin din eğitimi ve öğretimi alanındaki ilgi ve ihtiyaçlarını belirlemek amaçlanmıştır. Şuana kadar yapılmış kısıtlı sayıdaki nitel ve nicel araştırmaları zenginleştirmek de araştırmanın hedefleri arasındadır. Araştırma sonucunda yapılan analizlerden özel yetenekli lise öğrencilerinin dini konulardaki sorularının cevaplanması çerçevesinde DKAB müfredatını yetersiz gördükleri ve çeşitli açılardan eleştirilerde bulundukları görülmüştür. Katılımcı öğrenciler ortak olarak DKAB müfredatı ile ilgili diğer dinlerin tanıtımına daha fazla yer verilen; ezberden ziyade tartışmaya, sorgulamaya, yorumlamaya dayalı; daha güncel konulara, hayatın içinden bilgilere ulaşabildikleri bir DKAB dersi beklentilerini dile getirmişlerdir. Yine bu bağlamda özel yetenekli lise öğrencileri, dini konulardaki sorularının cevaplanmasında DKAB öğretmenlerinin yaklaşımlarını büyük oranda olumlu bulmakla beraber çeşitli eleştiriler ve öneriler de ileri sürmüşlerdir. Genel olarak özel yetenekli lise öğrencileri DKAB öğretmenlerini hoşgörülü, samimi, ilgili, sabırlı ve sorgulamaya açık yaklaşımlar sergileyen iyi birer insan olarak gördüklerini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte özel yetenekli katılımcıların bir kısmı da DKAB öğretmenlerinin ilgisiz, korku dilini kullanan, sert davranan, sabit fikirli ve yargılayıcı tutumlarının oluşturduğu olumsuz durumu belirtmişlerdir.","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":" 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140387308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Dindarlık İle Nevrotik Eğilimler Arasındaki İlişkiye Dair Yapılmış Araştırmalar Üzerine Bir Alanyazın İncelemesi","authors":"Mustafa Çalişkan, İbrahim Gürses","doi":"10.32950/rid.1338453","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1338453","url":null,"abstract":"Dindarlık, inanılan dinin ilkeleri doğrultusunda yaşamayı ifade eden ve inanç, bilgi, tecrübe, ibadet, etki gibi boyutları olan bir olgudur. Nevrotiklik ise güvensizlik, korku, kaygı, huzursuzluk, nefret, mutsuzluk gibi belirtilerle ortaya çıkan ruhsal bir bozukluktur. Kaygı, düşük özsaygı, mutsuzluk, özerklik yoksunluğu (bağımlılık), hastalık kuruntusu (hastalık hastalığı), takıntı ve suçluluk duygusu nevrotik eğilimleri içermektedir. Dindarlık ile nevrotiklik arasındaki ilişkiyi ortaya koyan birbiriyle zıt iki görüş vardır. Bunlardan ilki, dindarlık ile nevrotiklik arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu vurgulayan görüştür. Diğer görüş ise dindarlık ile nevrotiklik arasında negatif bir ilişkinin olduğunu ileri sürmektedir. Bu araştırma, dindarlık ile nevrotiklik ve nevrotik eğilimlerden kaygı, düşük özsaygı, mutsuzluk, özerklik yoksunluğu, hastalık kuruntusu, takıntı ve suçluluk arasındaki ilişki ile ilgili yapılmış araştırmaları incelemeyi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede betimsel alanyazın tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaların analizinde ise betimsel ve içerik analizi kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde kütüphanelerden ve isam.org.tr, tez.yok.gov.tr, scholar.google.com, ulakbim.gov.tr veri tabanlarından yararlanılmıştır. Ulaşılan yayınların başlıklarında, özetlerinde, anahtar kelimelerinde ve metin içeriğinde din, dindarlık, nevrotiklik, nevrotik eğilimler, kaygı, düşük özsaygı, mutsuzluk, suçluluk, takıntı, hastalık kuruntusu kavramları incelenmiştir. Bu incelemede sadece dindarlık ile nevrotiklik ve nevrotik eğimler ilişkisi ile ilgili yapılan araştırmalar çalışmamıza dâhil edilmiştir. Dindarlık ile nevrotiklik arasındaki ilişkiye dair 4(%36,36) kitap, 3(%27,27) yüksek lisans tezi, 2(%18,18) makale, 1(%09,09) kitap bölümü ve 1(%09,09) bildiri olmak üzere toplam 11 çalışmaya ulaşılmıştır. Dindarlık ile nevrotik eğilimler ilişkisini inceleyen 1(%01,96) bildiri, 23(%45,09) makale, 24(%47,05) yüksek lisans tez ve 3(%05,88) doktora tezi olmak üzere toplam 51 araştırmaya ulaşılmıştır. Bu 51 araştırma, 12(%23,52) dindarlık ve özsaygı-düşük özsaygı, 12(%23,52) dindarlık ve mutluluk-mutsuzluk, 14(%27,45) dindarlık ve kaygı, 3(%5,88) dindarlık ve özerklik yoksunluğu, 4(%07,84) dindarlık ve suçluluk, 6(%11,76) dindarlık ve takıntı ilişkisini inceleyen çalışmalardan oluşmaktadır. En çok araştırma dindarlık ile kaygı (14=%27,45), en az araştırma ise dindarlık ile özerklik yoksunluğu (3=%05,88) ilişkisiyle ilgili yapılmıştır. Dindarlık ile hastalık kuruntusu arasında yapılan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmamızla ilgili ulaşılan bulgular, dindarlık ve dindarlığın farklı boyutları ile nevrotiklik ve nevrotik eğilimler ilişkisini “pozitif”, “negatif” ya da “ilişki yok” bulgu sonuçlarına göre sınıflandırılmıştır. Araştırmaların sonuçları analiz edilerek şu veriler elde edilmiştir: Dindarlık ile nevrotiklik, kaygı, düşük özsaygı, bağımlı kişilik, takıntı arasında birbirinden farklı sonuçlara ulaşıldığı ve aralarında tek yönlü bir","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"30 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140449906","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Symbols in Nizār Qabbānī's Poem “Khubz, Hashish wa Qamar”","authors":"Ebrar AYYILDIZ","doi":"10.32950/rid.1316836","DOIUrl":"https://doi.org/10.32950/rid.1316836","url":null,"abstract":"Nizâr Kabbânî, modern Arap şiirinin önde gelen isimlerinden biridir ve çağdaş Arap edebiyatında büyük öneme sahiptir. Suriye’nin başkenti Şam’da doğmuştur ve diplomatik kariyeri boyunca birçok ülkede büyükelçilik yapmıştır. Kabbânî, sanatın her yönüyle iç içe bir aile ortamında büyüdüğü için çocukluk yıllarında resim ve müzikle ilgilenmiştir. Ancak kendisini bu alanlarda başarılı bulamadığı için on altı yaşına geldiğinde, hislerini daha özgürce ifade edebileceği şiire yönelmiştir. İlk şiirlerinde, kendine has bir üslupla, Arap toplumunun alıştığı şiir anlayışından farklı bir tarz sergileyerek dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Şair, genel olarak aşk, özgürlük ve kadın hakları gibi konuları ele alırken, Arap dünyasının geleneklerine, batıl inançlarına ve kültürüne de sık sık göndermeler yapar. Şiirlerinde serbest vezin kullanan Kabbânî, günlük hayattan ilham alarak sade ve çağdaş bir dil kullanır. Kabbânî, kendini sıradan bir şair olarak değerlendirmemiştir. Tam tersine, Arap toplumunun karşı karşıya kaldığı sorunları kendisi de yaşayıp gözlemleyerek şiirleri ve yazıları aracılığıyla sık sık dile getirmiştir. Kabbânî, Arap dünyasının geleneksel kültürünü modernizmle birleştiren bir yazar olarak tanınmaktadır. Kabbânî, şiirleri aracılığıyla Arap toplumunda kadın hakları ve özgürlükleri konularına değinerek kadınların toplumsal konumunu yükseltmeyi hedefler. Onun şiirleri, kadınların toplumda eşit haklara sahip olmaları gerektiğini vurgulayan mesajlar taşımaktadır. Kabbânî, sembolik dil kullanımı konusunda oldukça yetenekli bir şairdir. Şiirlerinde kullandığı semboller, yoğun imgeler ve mecazlar, okuyucuya farklı duygu ve düşünceleri çağrıştırmaktadır. Kabbânî’nin sembolik dil kullanımı, şiirlerindeki derinlik ve anlam zenginliği ile dikkat çekmiştir. Şair, bazı şiirlerinde Arap ülkelerindeki siyasi rejimleri eleştirir ve halkın özgürlükleri için mücadele etmeleri gerektiğini vurgular. Onun şiirleri, sadece Arap toplumunu değil, aynı zamanda tüm insanlığı ilgilendiren evrensel konuları ele alır. Kabbânî, şiirinde açık ve net bir dil kullanarak, okuyuculara hissettirdiği duyguları güçlü bir şekilde aktarır. Bu nedenle, Kabbânî’nin şiirleri, sadece edebi değerleriyle değil, aynı zamanda toplumsal ve siyasal yönleriyle de önemlidir. Kabbânî'nin sembolik dil kullanımı, Arap toplumunun gerçeklerine ışık tutan edebi eserleri ortaya çıkarmıştır. Şiirlerinde ele aldığı konular, hem Arap toplumunu hem de tüm insanlığı ilgilendiren evrenselkonular ve sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle Kabbânî, Arap dünyasında ve dünya genelinde büyük bir hayran kitlesine sahip olan bir şair olarak kabul edilir. Özellikle “Hubz, Haşîş ve Kamer” adlı şiiri, içerdiği sembollerle Arap toplumunun sorunlarına ışık tutan bir eser olarak kabul edilir. Şiir, adı geçen üç sembol üzerine kuruludur ve her sembolün arkasında farklı anlamlar yatmaktadır; “hubz” (ekmek), “haşîş” (afyon) ve “kamer” (ay). Kabbânî’nin “Hubz, Haşîş ve Kamer” adlı şiiri, Arap toplumunun içind","PeriodicalId":493123,"journal":{"name":"Rize İlahiyat Dergisi","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135514310","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}