Tempo e ArgumentoPub Date : 2020-04-20DOI: 10.5965/2175180312292020e0205
Pedro Emanuel Mendes
{"title":"Os dilemas da renovação na continuidade e o legado de Marcello Caetano: do outono ao inverno","authors":"Pedro Emanuel Mendes","doi":"10.5965/2175180312292020e0205","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180312292020e0205","url":null,"abstract":"Este artigo apresenta uma analise da lideranca politica de Marcello Caetano entre 1970 e 1974. Contextualiza as principais decisoes de Marcello e desenvolve uma analise do periodo pos-primaveril do seu governo. O artigo centra-se nos dilemas de Marcello relativamente as oportunidades de mudanca e de evolucao do regime autoritario portugues e esta dividido em duas partes. Na primeira, o outono marcelista , analisamos as suas tentativas de renovacao na continuidade. Na segunda, o inverno marcelista , analisamos as causas e consequencias da incapacidade crescente de Marcello gerir os constrangimentos e anacronismos do regime autoritario e imperial portugues. Palavras-chave : Caetano, Marcello, 1906-1980. Portugal - Estado Novo. Autoritarismo. Elites.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"12 1","pages":"0205"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2020-04-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47197329","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-08-06DOI: 10.5965/2175180310242018201
Lorena Lopes da Costa
{"title":"Sobre narrar a experiência e o outro: os riscos da xenía em \"Meu Tio o Iauaretê\"","authors":"Lorena Lopes da Costa","doi":"10.5965/2175180310242018201","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310242018201","url":null,"abstract":"O presente artigo busca discutir alguns aspectos da xenia [hospitalidade] e os desafios concernentes a tarefa do historiador, aqui entendido como xenos [hospede/ anfitriao/ estrangeiro]. Nesta oportunidade, tendo entao como objeto o conto \"Meu tio o Iauarete\" de Joao Guimaraes Rosa, privilegio observar os riscos da relacao de hospitalidade que rondam a condicao de ser xenos , tanto do anfitriao de um estrangeiro desconhecido quanto do estrangeiro na casa de um anfitriao desconhecido. Reflito tambem sobre a ameaca a que esta sujeita a apreensao da experiencia da xenia por parte dos xenoi , e, assim, a que esta sujeito o retorno do estrangeiro. Palavras-chave: Historiador. Historiografia. Historia e Literatura. Rosa, Joao Guimaraes - 1908-1967.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"201-220"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-08-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41893144","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018005
Christian Delacroix
{"title":"L’histoire du temps présent, une histoire (vraiment) comme les autres ?","authors":"Christian Delacroix","doi":"10.5965/2175180310232018005","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018005","url":null,"abstract":"Pour repondre a la question « L’histoire du temps present est-elle une histoire comme les autres », l’article rappelle que cette histoire s’est affirmee et institutionnalisee en Europe et ailleurs, a partir de la fin des annees 1970, sous la contrainte de revendications memorielles concernant des passes difficiles a assumer par les communautes nationales, des « passes qui ne passent pas ». Pour faire reconnaitre la legitimite scientifique de l’histoire du passe recent, les historiens qui la pratiquent ont du argumenter non seulement contre les objections qui leur etaient opposees mais aussi pour tenter de cerner la singularite « temporelle » d’une telle histoire, notamment par l’existence de temoins vivants des periodes etudiees. L’histoire du temps present a ete un des vecteurs principaux de la promotion des memoires comme objet historique a part entiere, mais du meme coup elle s’est trouvee en « premiere ligne » dans les debats sur les rapports entre histoire et memoire. Parmi les critiques recurrentes portees a l’histoire du temps present il y a les rapports ambigus qu’elle entretient avec les demandes sociales, aussi ses partisans ont-ils reaffirme leur adhesion prioritaire avec le projet d’objectivite et de verite commun a tous les historiens. C’est, pour finir, peut-etre autour de la notion de contemporaneite entendue comme une exacerbation de la presentification d’un passe proche et vivant, que les historiens du temps present trouvent ce qui fait leur relative singularite au sein de la discipline. Mots clefs : Temps Present. Temoignage/Temoin. Sources Orales. Ontologie du Present. Presentisme.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"05-38"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47940163","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018204
Mariana Joffily
{"title":"Aniversários do golpe de 1964: debates historiográficos, implicações políticas","authors":"Mariana Joffily","doi":"10.5965/2175180310232018204","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018204","url":null,"abstract":"As datas de aniversarios “redondos” do golpe de 1964 foram momentos de efervescencia de controversias publicas e academicas acerca da ditadura militar. Esse artigo discute algumas delas, em torno dos seguintes temas: o carater do golpe, a natureza do regime, a relacao da sociedade civil com a ditadura, o papel da luta armada e a periodizacao da ditadura. O proposito e de situar historicamente o surgimento e desdobramento de cada um desses debates, alem de problematizar suas repercussoes politicas. Constata-se a longevidade e renovacao de algumas das discussoes, bem como o crescimento significativo do interesse academico e publico sobre a ditadura militar e seus legados. Palavras-chave: Ditadura. Golpe de 1964. Historiografia. Historia do Tempo Presente. Datas Comemorativas.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"204-251"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48505808","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018167
V. Zarate
{"title":"Gritos, susurros y silencios dictatoriales. La historiografía chilena y la dictadura pinochetista","authors":"V. Zarate","doi":"10.5965/2175180310232018167","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018167","url":null,"abstract":"Este articulo revisa la produccion historiografica chilena respecto de la dictadura, liderada por el general Augusto Pinochet. El articulo sostiene que el periodo dictatorial no ha generado en Chile un campo/area de estudios consistente y que perdure en el tiempo, pues la atencion ha estado concentrada mas bien en su proyeccion a la post dictadura y las responsabilidades de los gobiernos civiles en sus continuidades, como en las vias de construccion al socialismo y la experiencia chilena de la Unidad Popular. Tal derrotero se relaciona con el debate politico en Chile sobre el desmontaje de esa herencia. Ello ha incidido en una produccion desbalanceada, con temas excesivamente analizados, otros de menos repercusion y muchos mas, abandonados. Gritos, susurros y silencios son las metaforas que expresan tales tendencias. Palabras clave: Dictadura. Historiografia. Chile. Pinochet. Abstract: This article reviews the historiography concerning the Chilean dictatorship led by General Augusto Pinochet. It claims that the dictatorial period has not established, at least in Chile, a consistent and sustained field of studies, as attention has tended to focus more on its repercussions in the post-dictatorial period and the complicities of civilian governments on such continuities, as well as on the different \"roads\" to socialism and the experience of the Popular Unity. These emphases are connected to Chile's current political debates about the feasibility or desirability of dismantling Pinochet's legacies, with their attendant incidence on an unbalanced historiographic production: some topics have been analized in excess, others have received less attention, and many more have been simply ignored. Shouts, whispers and silences are the metaphors here employed to convey those tendencies. Keywords: Dictatorship--Historiography--Chile--Pinochet.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"167-203"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43650491","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018310
V. Borges
{"title":"Memória pública e patrimônio prisional: questões do tempo presente","authors":"V. Borges","doi":"10.5965/2175180310232018310","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018310","url":null,"abstract":"O presente artigo tem como objetivo problematizar processos de patrimonializacao ligados a memoria publica e ao patrimonio prisional. A elaboracao do texto buscou discutir a tensao dentro das escolhas a respeito da preservacao e da configuracao das prisoes como patrimonio cultural, analisando casos que perpassam o seculo XX e XXI em diferentes espacos, como Franca, Portugal, Estados Unidos, procurando situar o caso brasileiro dentro dessa tessitura. Abordando o dilema entre o que e escolhido para ser lembrado e a producao do esquecimento, pretende-se refletir sobre a memoria publica prisional, dialogando com questoes ligadas ao estudo da historia do tempo presente e da historia publica. Palavras-chave: Prisoes. Usos do Passado. Historia do Tempo Presente. Historia Publica.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"310-332"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47175769","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018252
Ana Maria Mauad
{"title":"Imagens em fuga: considerações sobre espaço público visual no tempo presente","authors":"Ana Maria Mauad","doi":"10.5965/2175180310232018252","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018252","url":null,"abstract":"Este artigo trabalha com a nocao de fotografia publica, seus circuitos sociais, usos e funcoes em perspectiva historica. Analisam-se as posicoes em jogo no debate historiografico sobre imagem publica e observam-se os percursos das imagens no espaco publico visual na modernidade em seus deslocamentos do seculo XX para o XXI, tomando a fotografia como meio para essa viagem. Apresenta-se em dois estudos de caso para reflexao sobre a metamorfose da imagem no espaco publico visual e seu potencial politico. Palavras-chave: Fotografia Publica. Espaco Publico. Cultura Visual.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"252-285"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42460438","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018333
Javier Campo
{"title":"¿Cine + sociedad? El caso del documental político entre las narrativas revolucionarias y las democrático humanitarias","authors":"Javier Campo","doi":"10.5965/2175180310232018333","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018333","url":null,"abstract":"Este articulo esta basado en una serie de cuestiones problematicas atravesadas en mi tesis doctoral y ultimo libro “Revolucion y Democracia. El cine documental argentino del exilio (1976-1984)”. El objetivo ha sido analizar el corpus de films documentales politicos argentinos realizados entre 1968 y 1989 para destacar tendencias formales y tematicas en relacion con el contexto social. Las matrices ideologicas revolucionarias y democratico humanitarias constituyen el marco en el que los documentales son abordados como discursos de sobriedad con funciones sociales determinadas por el contexto de produccion y las estrategias de realizacion. El analisis de los films se realizo mediante la separacion en secuencias para detectar el modo de funcionamiento de procedimientos formales identificando continuidades y rupturas esteticas entre las obras divididas en tres conjuntos: 1968-1976, 1976-1984 y 1984-1989. Luego se procedio al reagrupamiento de las secuencias para extraer conclusiones sobre el uso de recursos formales en relacion con las narrativas ideologicas marco, revolucionarias y democratico humanitarias. Desde hace mas de doce anos que participo en equipos academicos de investigacion sobre historia y teoria del arte, de la cultura y, de manera especifica, del cine. La misma antiguedad tiene el interrogante que moviliza mis estudios: ? Como transmiten ideas los films documentales ? O bien, ? que formas asume la relacion cine y sociedad ? Unas preguntas tan simples como esas no han encontrado mas que respuestas parciales, difusas o escurridizas. Palabras clave: Revolucion – Democracia – Exilio – Cine Documental Argentino Cinema + sociedade? O caso do documentario politico entre as narrativas revolucionarias e as democratico humanitarias Resumo: Este artigo baseia-se em uma serie de questoes problematicas percorridas na minha tese de doutorado e ultimo livro \"Revolucao e Democracia\". O documentario argentino do exilio (1976-1984)\". O objetivo foi analisar o corpus de documentarios politicos argentinos realizados entre 1968 e 1989 para destacar tendencias formais e tematicas em relacao ao contexto social. As matrices humanitarias ideologicas e democraticas revolucionarias constituem o quadro em que os documentarios sao abordados como discursos de sobriedade com funcoes sociais determinadas pelo contexto de producao e estrategias de realizacao. A analise dos filmes foi realizada por meio da separacao em sequencias para detectar o modo de operacao de procedimentos formais identificando continuidades e rupturas esteticas entre as obras divididas em tres grupos: 1968-1976, 1976-1984 e 1984-1989. Em seguida, procedemos ao reagrupamento das sequencias para tirar conclusoes sobre o uso de recursos formais em relacao ao quadro, narrativas ideologicas revolucionarias e humanitarias democraticas. Ha mais de doze anos participei em equipas de pesquisa academicas sobre historia e teoria da arte, da cultura e, especificamente, do cinema. A mesma antiguidade tem a","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"333-357"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49208884","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018080
Marieta de Moraes Ferreira
{"title":"Notas iniciais sobre a história do tempo presente e a historiografia no Brasil","authors":"Marieta de Moraes Ferreira","doi":"10.5965/2175180310232018080","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018080","url":null,"abstract":"A proposta deste texto e apresentar algumas consideracoes iniciais acerca da introducao e legitimacao da historia do tempo presente no Brasil, buscando uma articulacao com os diferentes contextos historiograficos que dificultaram sua afirmacao ou, ao contrario, que funcionaram como estimulo para seu desenvolvimento. O ponto central do nosso argumento e destacar que, diferentemente de outros paises, a historia oral foi um elemento fundamental para estimular e garantir a afirmacao, no Brasil, da historia do tempo presente, numa primeira fase, enquanto um conceito que promove uma reflexao sobre seu estatuto, seus marcos cronologicos e sua relacao com as demandas sociais. Um segundo ponto e assinalar a relacao da instalacao da Comissao da Verdade e da Lei de Acesso a Informacao como responsaveis por imprimir uma nova dinâmica para as pesquisas da historia do tempo presente. Palavras-chave: Historia do Tempo Presente. Memoria. Historia Oral.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"80-108"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43825690","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tempo e ArgumentoPub Date : 2018-04-18DOI: 10.5965/2175180310232018109
Rodrigo Patto Sá Motta
{"title":"Cultura política e ditadura: um debate teórico e historiográfico","authors":"Rodrigo Patto Sá Motta","doi":"10.5965/2175180310232018109","DOIUrl":"https://doi.org/10.5965/2175180310232018109","url":null,"abstract":"O artigo tem o proposito de oferecer contribuicoes ao debate acerca da utilizacao da categoria cultura politica em pesquisas na area de historia. O texto esta dividido em tres partes, comecando com uma discussao sobre as origens do conceito (proveniente das ciencias sociais) e sua definicao essencial. Logo em seguida, e apresentada uma proposta de analise visando a identificar os elementos constitutivos da cultura politica brasileira, tendo a crise atual como horizonte. Na terceira parte, finalmente, sao tecidos alguns comentarios e explicacoes sobre o uso de cultura politica em As universidades e regime militar. Cultura politica brasileira e modernizacao autoritaria , livro recentemente publicado pelo autor. Palavras-chave: Ditadura. Historiografia. Cultura Politica. Modernizacao Autoritaria. Universidades.","PeriodicalId":42303,"journal":{"name":"Tempo e Argumento","volume":"10 1","pages":"109-137"},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2018-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44464383","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}