Kanon(y) i wspólnoty最新文献

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.044.15195

Karina Jarzyńska

引用次数: 0

Od wernakularnej utopii do narodowego kanonu literackiego: metapoezja i epos w słoweńskim odrodzeniu narodowym

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.044.15196

Marko Juvan

{"title":"Od wernakularnej utopii do narodowego kanonu literackiego: metapoezja i epos w słoweńskim odrodzeniu narodowym","authors":"Marko Juvan","doi":"10.4467/23531991kk.21.044.15196","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/23531991kk.21.044.15196","url":null,"abstract":"W słoweńskiej metapoezji obrazy wyłaniającego się narodowego kanonu literackiego symbolizowały wysiłki na rzecz nobilitacji języka wernakularnego. Indygenizacja Parnasu – toposu kanoniczności – służyła jako autopoietyczna strategia legitymizacji rodzącego się systemu literackiego (osadzonego w imperium Habsburgów), mająca na celu przyswojenie kosmopolitycznych wzorców klasycznego kanonu i wykorzystanie jego prestiżu. Poprzez tego typu narzędzia „uświatowienia” narody kanonizowały swoich ikonicznych poetów jako uniwersalnych. Na arenie międzynarodowej uważano, że „poeci narodowi” są dowodem na to, że dany naród - zwłaszcza bezpaństwowy - spełnia standardy wyznaczane przez światowy kanon. Podczas gdy powieść jako forma nowoczesnego pisarstwa reprezentowała narodowy charakter literatur centralnych, peryferie uzasadniały swoją narodowość za pomocą eposu. Byroniczny poemat Prešerena Chrzest nad Sawicą z 1836 roku jest świadomie hybrydycznym eposem narodowym. Wszedł on do kanonu, ponieważ w kontrowersyjny sposób ucieleśnia narodową „esencję”.\u0000\u0000From Vernacular Utopia to National Literary Canon: Metapoetry and Epic in Slovenian National Awakening\u0000\u0000In Slovenian metapoetry, the imagining of the emerging national literary canon symbolized efforts to cultivate the vernacular language. The indigenization of Parnassus, the topos of canonicity, served as an autopoietic strategy of a nascent literary system (embedded in the Habsburg Empire) to assimilate the cosmopolitan patterns of the classical canon and capitalize on its prestige. Through the process of “worlding,” nations canonized their iconic poets as universal. In the international arena, “national poets” were believed to prove that a given nation – especially when stateless – meets the standards of the world canon. While the novel as a form of modern writing represented the national character of core literatures, the peripheries justified their nationality with the canonical epic genre. Prešeren’s 1836 Byronic poem Baptism on the Savica is a deliberately hybrid national epic. It entered the canon because it embodies the national “essence” in a controversial way.","PeriodicalId":409747,"journal":{"name":"Kanon(y) i wspólnoty","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126188720","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Z literackiego kanonu filozofa: Henryk Sienkiewicz

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.048.15199

Ireneusz Ziemiński

{"title":"Z literackiego kanonu filozofa: Henryk Sienkiewicz","authors":"Ireneusz Ziemiński","doi":"10.4467/23531991kk.21.048.15199","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/23531991kk.21.048.15199","url":null,"abstract":"Filozofowie raczej nie cenią twórczości literackiej Henryka Sienkiewicza, uważając go za pisarza popularnego. W przeciwieństwie do tego poglądu można argumentować, że proza polskiego noblisty ma istotny wymiar filozoficzny, podważa bowiem przynajmniej kilka mitów, funkcjonujących w ludzkiej kulturze. Pierwszym z nich jest mit prawdy i sensu życia; w świetle powieściowych losów Petroniusza, Płoszowskiego czy Bukackiego nie tylko nie istnieje prawda obiektywna, którą można byłoby uczynić fundamentem ludzkiego życia, lecz samo pojęcie obiektywnej i ostatecznej, wiecznej prawdy jest pozbawione zrozumiałej treści. Podobnie nie da się odpowiedzieć na pytanie, czy życie ma sens, czy też jest go pozbawione. Jeszcze radykalniej rozprawia się Sienkiewicz z mitem chrześcijaństwa jako religii pokoju i miłości (wskazując, że jest ono religią przemocy) a także z kolonialnym przesądem wyższości kultury białych ludzi (wskazując, że domeną białych jest bezwzględność, zabijanie i podbój świata). W świetle prozy Sienkiewicza upada też mit rycerskości, patriotyzmu i wojny, pisarz wskazuje bowiem, że sławni rycerze nie bronią żadnych szlachetnych ideałów, lecz są jedynie zawodowymi mordercami, dążącymi do sławy. Pisarz podważa też mit kobiety jako obiektu męskiej, rycerskiej adoracji; z perspektywy mężczyzn bowiem (takich, jak Winicjusz, Kmicic czy Skrzetuski) kobieta jest jedynie obiektem seksualnym oraz matką, mającą rodzić kolejne zastępy żołnierzy. Podważenie mitu kobiecości skutkuje również podważeniem binarnego podziału na społeczne role kobiece i męskie; przykładem jest narzeczona Skrzetuskiego, przebrana za młodzieńca i budząca (właśnie jako młodzieniec) erotyczne zainteresowanie mężczyzn.\u0000\u0000\u0000From a Philosopher’s Literary Canon: Henryk Sienkiewicz\u0000\u0000Philosophers tend not to appreciate the literary works of Henryk Sienkiewicz and consider him to be a popular writer. On the contrary, one could argue that the Nobel laureate’s prose has a significant philosophical dimension – it undermines at least a few myths prevalent in human culture. The first myth concerns the truth and meaning of life. The literary fates of Petronius, Płoszowski or Bukacki not only show that there is no such thing as objective truth which could become the foundation of human life, but that the very concept of objective, final, and eternal truth is incomprehensible. It is also impossible to answer the question whether life has meaning or not. Even more radically, Sienkiewicz dismantles the myth of Christianity as a religion of peace and love, by showing that it is a religion of violence, and the colonial myth of white supremacy, by showing that white people are defined by ruthlessness, killing, and conquering the world. Sienkiewicz’s prose also overthrows the myths of knighthood, patriotism, and war; the writer shows that famous knights do not defend any noble ideals, but instead are professional killers who want to be famous. Finally, Sienkiewicz deals with the myth of woman as an object of m","PeriodicalId":409747,"journal":{"name":"Kanon(y) i wspólnoty","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124870342","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Dziwne, dziwniejsze, najpotrzebniejsze, czyli queer a la polacca (Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer, red. A. Amenta, T, Kaliściak, B. Warkocki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, I i II wyd. Warszawa 2021).

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.052.15203

Ewa Chudoba

引用次数: 0

Środkowoeuropejska przestrzeń mitotwórcza. Przegląd nowych publikacji 中欧创造神话的空间。新出版物回顾

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.050.15201

Magdalena Brodacka

{"title":"Środkowoeuropejska przestrzeń mitotwórcza. Przegląd nowych publikacji","authors":"Magdalena Brodacka","doi":"10.4467/23531991kk.21.050.15201","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/23531991kk.21.050.15201","url":null,"abstract":"W artykule poruszony zostaje problem Europy Środkowej jako obszaru mitotwórczego ze szczególnym uwzględnieniem najnowszej publikacji Michała Masłowskiego Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej (2020). Wytwarzanie, interpretowanie oraz aktualizowanie mitów potwierdza tezę o ich nieusuwalnej obecności (pojęcie Leszka Kołakowskiego) zarówno w dyskursie narodowym, jak i szerszym, uniwersalistycznym. Masłowski omawia mity z uwzględnieniem chronologii oraz miejsca ich powstawania, zastanawiając się jednocześnie nad ich aktualnymi, nowoczesnymi przetworzeniami; w tym kontekście interesujący jest zwłaszcza mit postępu oraz mit upadającego Zachodu. Uzupełnieniem powyższych rozważań są niedawno wydane w języku polskim publikacje: Larry'ego Wolffa Wynalezienie Europy Wschodniej. Mapa cywilizacji w dobie Oświecenia (2020), Timoty'ego Snydera Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka (2019) oraz Iwana Krastewa Co po Europie? (2018). \u0000\u0000\u0000Central European Myth-Making Space. On the Most Recent Publications\u0000\u0000The article discusses the problem of Central Europe as a myth-creating area with particular emphasis on the latest publication by Michał Masłowski, Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej (2020). Origin, interpretation and actualization of myths confirm the thesis about their indelible presence (Leszek Kołakowski’s notion) in both national and broader, universalistic discourse. When discussing myths, Masłowski takes into account the chronology and the place of their origin, while reflecting on their current, modern transformations; the myth of progress and the myth of the declining West are of particular interest in this context. These considerations are complemented by the recent publications in Polish language: Larry Wolff ’s Inventing Eastern Europe: The Map of Civilizations on the Mind of the Enlightenment (2020), Timothy Snyder’s The Road to Unfreedom: Russia, Europe, America (2019), and Iwan Krastew’s After Europe (2018).","PeriodicalId":409747,"journal":{"name":"Kanon(y) i wspólnoty","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134629761","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Janko Muzykant. Muzyka i pragnienie

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.049.15200

M. Zając

引用次数: 0

O kanonie literatury – i nie tylko. Z Aleksandrem Fiutem rozmawia Karina Jarzyńska

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.051.15202

Karina Jarzyńska, Aleksander Fiut

引用次数: 0

Rozprawa z polskim kanonem patriotycznym w Ale z naszymi umarłymi Jacka Dehnela

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.047.15198

Dobromiła Księska

{"title":"Rozprawa z polskim kanonem patriotycznym w Ale z naszymi umarłymi Jacka Dehnela","authors":"Dobromiła Księska","doi":"10.4467/23531991kk.21.047.15198","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/23531991kk.21.047.15198","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie sposobów funkcjonowania polskiego kanonu patriotycznego w powieści Jacka Dehnela Ale z naszymi umarłymi. W części pierwszej zaprezentowane zostają powiązania między forsowaniem jednej – kanonicznej, oficjalnej – wersji tożsamości narodowej a wzrostem postaw nacjonalistycznych we współczesnym społeczeństwie polskim zaprezentowanym w powieści. W drugiej omówione są strategie ujednoznaczniającego dopasowywania dziedzictwa romantycznego do potrzeb ideologii nacjonalistycznej. Trzecia część zawiera analizę niektórych wybrzmiewających w powieści konsekwencji bezkrytycznego podejścia do polskiego kanonu patriotycznego oraz interpretację zabiegów alegorycznych wykorzystanych przez Dehnela.\u0000\u0000\u0000Confronting Polish Patriotic Canon in But With Our Dead Ones by Jacek Dehnel\u0000\u0000The aim of the article is to present the ways, in which the Polish patriotic canon functions in Jacek Dehnel’s novel But With Our Dead Ones. In the first part, the author presents the connections between the enforcement of one – canonical, official – version of national identity and the upsurge of the nationalist attitudes in the modern Polish society depicted in the novel. In the second part, the author discusses the homogenizing strategies of adapting the Romantic legacy to the needs of nationalist ideology. The third part includes the analysis of the selected consequences of an uncritical approach to the Polish patriotic canon; and the interpretation of the allegoric tools used by Dehnel.","PeriodicalId":409747,"journal":{"name":"Kanon(y) i wspólnoty","volume":"94 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127684956","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Marańska instrukcja Derridy: jak żyć i przeżyć bez kanonu

Kanon(y) i wspólnoty Pub Date : 2021-12-31 DOI: 10.4467/23531991kk.21.046.15197

Agata Bielik-Robson

{"title":"Marańska instrukcja Derridy: jak żyć i przeżyć bez kanonu","authors":"Agata Bielik-Robson","doi":"10.4467/23531991kk.21.046.15197","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/23531991kk.21.046.15197","url":null,"abstract":"Artykuł analizuje wypowiedzi Jacques’a Derridy na temat nowoczesnego maranizmu i własnej tożsamości w kontekście całej jego twórczości. Marranismo to dla filozofa nie tylko kondycja żydowskich obywateli Toledo, którym siłą narzucono chrześcijańską tożsamość. To także szansa, by poszukać filozoficznego języka, który przeciwstawiłby się kanonicznej hegemonii myśli zachodniej, a tym samym wymknął się mierniczym schematom tradycji. Utożsamiając się z marańskim wyborem przeżycia jako właśnie wyborem, Derrida również wybiera swój maranizm jako wyraz afirmacji życia: kondycji przeżywca-ocalałego, który wolał żyć dalej, niż poddać się honorowej martyrologicznej śmierci. Zarazem zwraca się przeciw tradycyjnym systemom życia symbolicznego, które żądają ofiar w imię zachowania czystości swych kanonów i nie pozostawiają miejsca dla zwykłego survie. Szczególny związek z tym, co unikatowe, o jakim mówi Derrida, wyłania się jako alternatywa dla kanonu i jego „surowego blasku”.\u0000\u0000\u0000Derrida’s Marrano Instruction: How to Live and Survive without a Canon\u0000\u0000This paper analyzes Jacques Derrida’s statements on modern Marranismo and on his own identity in the context of his entire body of work. For philosopher, marranismo is not only “tormented Judaism” of the Jewish inhabitants of Toledo who were forced to take the Christian identity. It is also a chance – a paradoxical occasion – to search for a philosophical language, which would oppose the canonical hegemony of the Western thought as a whole and therefore escape the measuring patterns of tradition which is characterised by “the stern shine of that which is canonical.” Derrida chooses his Maranism as an expression of the affirmation of life: the condition of the survivor who preferred to go on living rather than submit to an honorable martyrdom. At the same time, he turns against the traditional systems of symbolic life, which demand sacrifices in the name of preserving the purity of their canons and leave no room for ordinary survie.","PeriodicalId":409747,"journal":{"name":"Kanon(y) i wspólnoty","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130673726","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0