Marańska instrukcja Derridy: jak żyć i przeżyć bez kanonu

Artykuł analizuje wypowiedzi Jacques’a Derridy na temat nowoczesnego maranizmu i własnej tożsamości w kontekście całej jego twórczości. Marranismo to dla filozofa nie tylko kondycja żydowskich obywateli Toledo, którym siłą narzucono chrześcijańską tożsamość. To także szansa, by poszukać filozoficznego języka, który przeciwstawiłby się kanonicznej hegemonii myśli zachodniej, a tym samym wymknął się mierniczym schematom tradycji. Utożsamiając się z marańskim wyborem przeżycia jako właśnie wyborem, Derrida również wybiera swój maranizm jako wyraz afirmacji życia: kondycji przeżywca-ocalałego, który wolał żyć dalej, niż poddać się honorowej martyrologicznej śmierci. Zarazem zwraca się przeciw tradycyjnym systemom życia symbolicznego, które żądają ofiar w imię zachowania czystości swych kanonów i nie pozostawiają miejsca dla zwykłego survie. Szczególny związek z tym, co unikatowe, o jakim mówi Derrida, wyłania się jako alternatywa dla kanonu i jego „surowego blasku”. Derrida’s Marrano Instruction: How to Live and Survive without a Canon This paper analyzes Jacques Derrida’s statements on modern Marranismo and on his own identity in the context of his entire body of work. For philosopher, marranismo is not only “tormented Judaism” of the Jewish inhabitants of Toledo who were forced to take the Christian identity. It is also a chance – a paradoxical occasion – to search for a philosophical language, which would oppose the canonical hegemony of the Western thought as a whole and therefore escape the measuring patterns of tradition which is characterised by “the stern shine of that which is canonical.” Derrida chooses his Maranism as an expression of the affirmation of life: the condition of the survivor who preferred to go on living rather than submit to an honorable martyrdom. At the same time, he turns against the traditional systems of symbolic life, which demand sacrifices in the name of preserving the purity of their canons and leave no room for ordinary survie.