Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History最新文献

{"title":"Irmak – Zonguldak Demiryolu Hattı: Karabük (İsmetpaşa) – Zonguldak Arası Demiryolu Mimari Yapılanması","authors":"Gizem KALAY, A.esra BÖLÜKBAŞI ERTÜRK","doi":"10.29135/std.1122249","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1122249","url":null,"abstract":"Erken Cumhuriyet Dönemi’nde demiryolu yapmak ulaşıma yapılmış bir yatırımdan fazlasını ifade etmektedir. Yeni kurulmuş bağımsız bir devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’nin Batı’ya bağlı kalmamak, bağımsız ve milli olmak gibi düşünce temellerini destekleyen en önemli unsurlardan biri demiryolları olmuştur. Bu sebeple Osmanlı Devleti’nden kalan, çok büyük bir kısmı yabancı devletlere imtiyazlar verilerek inşa edilmiş demiryolları, ulusallaştırılmaları amacıyla yabancılardan satın alınmış ve bunlara ek olarak genç Cumhuriyet’in ihtiyaçlarına cevap verecek yeni hatlar yapılmıştır. Bu dönemde inşa edilen demiryolu hatları ayrıca Erken Cumhuriyet Dönemi mimarisinin önemli örnekleri olan demiryolu yapılarını bulundurmaları sebebiyle de önemlidir. Söz konusu hatların inşasında tip projelerin sıklıkla kullanıldığı bilinmektedir. Bu projelerin kullanıldığı hatlardan biri de çalışma kapsamında ele alınan, ‘Kömüre Giden Demiryolu’ olarak anılan, 1927 yılında yapımına başlanarak 1935 yılında kullanıma açılan 391 kilometre uzunluğundaki Irmak – Filyos demiryolu hattıdır. Çalışma kapsamında hattın Karabük ve Zonguldak illeri için öneminden bahsedilmiş, Karabük – Zonguldak il sınırları içinde kalan 34 adet durak noktası incelenmiş ve bu duraklarda var olan istasyon yapıları tespit edilmiştir. Bu yapılardan İsmetpaşa, Karabük ve Çatalağzı istasyonlarına ait istasyon binalarının Irmak – Filyos ve Fevzipaşa – Diyarbakır demiryolu hatlarının inşası ihalesini alan Nydqvist – Holm adlı İsveç şirketi tarafından hazırlanmış III. Sınıf proje ile, Filyos, Çaycuma, Gökçebey, Kayadibi, Balıkısık, Eskipazar istasyonlarının ise IV. Sınıf proje ile inşa edilmiş oldukları sonucuna varılmıştır. Ayrıca hat üzerinde bulunan Cildikısık, Yeşilyenice, Saltukova ve Işıkveren istasyonlarının tip proje ile inşa edilmedikleri tespit edilmiştir. Erken Cumhuriyet Dönemi’nin mimari yaklaşımını yansıtan, bir bütünün parçaları olan bu yapıların belgelenerek literatüre kazandırılmaları ve demiryolu ulaşımının kullanım sıklığının azalması sebebiyle atıl duruma düşmelerinin önlenmesi gerekmektedir.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":"29 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135959570","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Belgeler Işığında Rize İkizdere Şimşirli (Komes) Köyü Camii","authors":"Burak Muhammet GÖKLER, Zerrin KÖŞKLÜ","doi":"10.29135/std.1213261","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1213261","url":null,"abstract":"Anadolu’da coğrafi yapısı, iklimi ve bitki örtüsü ile birlikte öne çıkan Rize, tarihi ve kültürel özellikleriyle de farklı bir yere sahiptir. Tarihsel süreci her ne kadar net bir şekilde ortaya konulamasa da M.Ö. X-VIII. yüzyıla kadar inen bir geçmişten söz edilmektedir. Farklı devletler ve milletlere ev sahipliği yapan bu topraklar, Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u 1461’de fethetmesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarına katılmıştır. Batum’a bağlı bir merkez konumunda olan Rize’nin alınmasıyla birlikte buraya Müslüman halk yerleştirilmeye başlanmış, imar faaliyetleri de artmıştır. Özellikle XVIII. yüzyıla kadar çok yoğun olmayan imar faaliyetleri bu yüzyıldan sonra ibadet mekânlarının inşası ile hız kazanmıştır. Rize’nin toprak bakımından en büyük ilçesi olan İkizdere’ye/Kuraiseba bağlı olan Şimşirli/Komes Köyü’nde yer alan Yukarı Mahalle Camii geleneksel mimari yapısıyla, yerel süslemeleriyle ve usta ismiyle dikkat çekmektedir. Cami giriş kapısı ve mihrabı üzerinde yer alan kitabesine göre 1853-1857 tarihleri arasında “Ameli Usta Ahmed” tarafından inşa edilmiştir. Bu tarih kitabesiyle sabit olsa da arşiv kayıtlarında yapının daha eski tarihlere indiği saptanmıştır. Vakıf kayıtlarında 1796-97’de camiye Mustafa’nın vefatı üzerine Ahmed’in atandığı geçmektedir. Bu da caminin belirtilen tarihten önce inşa edildiğini göstermektedir. 1822’lere kadarda imam atamaları devam etmiştir. Çantı tekniğinde, kurtboğazı geçmelerle inşa edilen cami mimarisi, mihrabı ve minberinin yanı sıra Karadeniz Bölgesi’nin karakteristik bezemeleri arasında yer alan lale, badem geçme, papyon geçme ve stilize ejder süslemeleriyle bölge için önem arz etmektedir.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":"8 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135959350","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"OLTU RUSSIAN REGIONAL CHURCH","authors":"Ahmet YAVUZYILMAZ, Muhammet Lütfü KINDIĞILI","doi":"10.29135/std.1219641","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1219641","url":null,"abstract":"Çalışma konusu olan Oltu Rus Alay Kilisesi, Erzurum’un ilçesi olan Oltu’da Ruslar tarafından inşa ettirilmiştir. Kuzeydoğu Anadolu’da Erzincan, Erzurum ve Kars, yol güzergâhı üzerinde olmalarıyla tarihin hemen her döneminde önemli bir yer tutmuşlardır. Bu şehirlerin arasında kalan ve hem tedarik anlamında, hem de konaklamada ve pazarlamada Tercan, Aşkale, Pasinler, Horasan, Bayburt ve Oltu gibi ikincil öneme sahip merkezler de vardır. Oltu, Karadeniz Bölgesi’nden büyük merkezlere ticaretin yapılmasında üstlendiği köprü görevi ve coğrafi şartlarının elverişliliği sebebiyle diğer ikincil merkezlerden ziyadesiyle gelişim göstermiştir. Oltu bahsedilen bu sebeple tarihin hemen her döneminde ona hâkim olmak isteyenlerin mücadelesine maruz kalmıştır. 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sonrasında savaş tazminatı olarak Rusların elinde kalan ve 1917’ye kadar Kars’a bağlanan Oltu’da, Ruslar tarafından bir de kilise inşa edilmiştir. İnşa edilen bu kilise, kaynaklarda genel bir ifadeyle 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sonrasına, 19. yüzyıl sonlarına tarihlendirilmektedir. Bu çalışmada ise hem yerli ve yabancı literatürün taranmasıyla hem de plan, mimari ve süsleme özellikleriyle benzer örneklerle mukayeseler yapılmak suretiyle kilisenin 19. yüzyıl sonlarında değil, Rusların 20. yüzyıl başında başlattıkları alay kiliseleri projesi kapsamında inşa ettirildiğinin üzerinde durulmaktadır. Çalışmada Anadolu’da ve Anadolu dışında olmak üzere inşa edilen diğer Rus alay kiliselerinden bahsedilerek söz konusu kiliselerin üslup özellikleri de ortaya konmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135439071","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"OSMANLI GÖRSEL KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA BİR AK HADIMIN EĞİTİM HAMİLİĞİ: GAZANFER AĞA MEDRESESİ","authors":"Şebnem Parladir","doi":"10.29135/std.1269537","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1269537","url":null,"abstract":"Sultan III.Murad ve III.Mehmed dönemlerinde bâbüssaâde ağası göreviyle iç oğlanların yaşadığı ve eğitildiği Enderûn-ı Hümâyûn'u denetleyen ve hasodabaşı olarak padişah ve dış dünya arasındaki tek aracı olan Gazanfer Ağa, 16.yüzyıl sonu Osmanlı Saray'ının en güçlü simalarından biridir. III.Murad döneminde hadım kara ağaların (dârüssaâde ağalarının), hadım ak ağalarla (bâbüssaâde ağalarıyla) eşit duruma gelmesi, Saray’da kara ağa Habeşi Mehmed’e etkin bir siyasi rol kazandırır. Mehmed Ağa elde ettiği ayrıcalık konumla mimari ve kitap sanatı alanında da aktif bir hamilik sürdürür. İşte onun 1590’daki ölümünün ardından Gazanfer Ağa, Saray’ın sanatsal faaliyetlerine yön vermeye başlayarak ak ağaların üstünlüğünü geri kazanır. Gazanfer, hazırlanışında rol oynadığı tasvirli el yazmalar, baniliğini üstlendiği mimari eserler, himaye ettiği âlimler ve şairlerle, Osmanlı Saray kültürünün üst düzey üyelerinin, gücünü sanatla yansıtma davranışlarını tekrar eder. Yanına sadrazam Koca Sinan Paşa’nın desteğini de alarak inşa etmeye niyetli olduğu medresesine 1590’da bir müderris atanmasını sağlayan Gazanfer Ağa, öncelikle medreseye müderris seçimi ve seçilen adaya yaptırılan deneme dersini hikâye eden ve taslak halinde kalsa da tasvirli olmasının planlandığı anlaşılan bir elyazması hazırlatır. Yapımı 1593-1596 yılları arasında tamamlanan ve Nâdirî’nin Divan’ında sözlü ve görsel olarak betimlenen Gazanfer Ağa medresesi, merasim güzergâhı olan Divan Yolu'ndaki ayrıcalıklı konumu ve mimarisi ile göz önündedir. Bu çalışmada Gazanfer Ağa medresesine müderris tayini, medresenin inşası, eğitim süreci ve bir ak hadım olarak Gazanfer Ağa’nın eğitim hamiliği, Osmanlı görsel kültürüne yansıyan ipuçları çerçevesinde değerlendirilmiş ve medresenin yapım ve eğitim sürecini etkileyen, şekillendiren şartlar, ilişki ağları ortaya konmuştur.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-05-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48419913","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Geç Osmanlı Başkentinde Suriçi Sahneleri ve Gedikpaşa Tiyatrosu","authors":"Seda KULA SAY, Zülal Gürbüz","doi":"10.29135/std.1110773","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1110773","url":null,"abstract":"19.yüzyılda görsel temsil olanaklarının zenginleşmesiyle, özellikle Tanzimat sonrasında, Osmanlı toplumunun geleneksel eğlencelere ve bunlara evsahipliği yapan meyhane, kahvehane gibi mekanlara olan rağbeti, tiyatroya yönelmiştir. Osmanlı başkentinde öncelikle yabancıların yaşadığı Pera bölgesinde ve öncelikle opera temsilleri ile ortaya çıkan tiyatro grupları ve mekanları, yüzyılın ikinci yarısında Müslüman nüfusun yoğun olarak yaşadığı Suriçi’ne de tiyatro oyunu temsilleriyle nüfuz eder. Bu süreçte Pera’daki belli başlı opera tiyatrosu mekanı Naum Tiyatrosu iken, Suriçi’nin dikkat çeken tiyatro kurumu ve yapısı ise Gedikpaşa Tiyatrosu olmuştur. \u0000Suriçi’nin Direklerarası semtindeki salaş sahnelerinin Pera tiyatrolarına alternatif oluşturmaya başlaması, Pera’daki tiyatrolarla yetinilmeyip bu olanağın tüm Osmanlı toplumuna mal edilme çabası; toplumun kadın-erkek, çocuk, Müslüman, Hristiyan tümüne bu haberleşme mecrasına erişim hakkının verilme iradesine paralel bir gelişmeydi. Devamında salaş sahnelerin yanıbaşında Gedikpaşa Tiyatrosu kurulması ve bu tiyatroya on yıllık Türkçe temsil sahneleme imtiyazı verilmesi, Suriçi’nin geleneksel eğlence anlayışının yeni bir ortama evrilmesini sağlıyordu. Kişilerin bireysel tercihleriyle katıldığı bu yeni seyir eğlencesi vesilesiyle, bu tiyatrolar Osmanlı toplumunun modernitenin kimi önemli unsurlarıyla yüzleşmesine de sahne ve mekan olmuştur. 1884 yılında Gedikpaşa Tiyatrosu yıkılmış olsa dahi yarattığı etki devam etmiş; Suriçi’nin tiyatro açısından canlılığı artarak Gedikpaşa yakınındaki Şehzadebaşı yeni bir canlılık kazanmıştır \u0000Araştırmada Osmanlı tiyatroları ve Gedikpaşa Tiyatrosu konulu literatür ile dönem haritaları ve arşiv belgeleri yol gösterici olmuştur","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-03-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46993200","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"MANUSCRIPTS IN THE TREASURY OF SULTAN MEHMED II: COPIES IN THE COLLECTIONS OF THE SULEYMANIYE MANUSCRIPT LIBRARY","authors":"Nil Baydar, Bekir Eskici","doi":"10.29135/std.1224320","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1224320","url":null,"abstract":"Zahriye sayfalarındaki ithaf metninde Sultan Mehmed Hân (h. 1444-1446, 1451-1481) için hazırlanmış olduğu ifadesi bulunan yazma kitapların taraması sonunda 148 adet yazma kitap tespit edilmiştir. Bu kitapların 84’ü bugün Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki çeşitli koleksiyonlarda yer almaktadır. Kalanların 45’i Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi koleksiyonları ile yurt içindeki ve yurt dışındaki çeşitli koleksiyonlarda yer alır. Sultan II. Mehmed, kütüphanesindeki kitapları önce İstanbul’da Eski Saray’a, sonra 1460’ların ortasında tamamlanan Yeni Saray’a (bugünkü Topkapı Sarayı’na) taşıtmıştır. Ayrıca fetihten sonra şehirde çeşitli merkezlere kütüphaneler kurdurmuş ve buralara kitap vakfetmiştir. Bu kitaplar içindeki İslâm yazmalarının kataloğu, kitaplar “Eşya Kayıt Defterlerine” kaydedildikten sonra 908 (1502-3) yılında, II. Bâyezid’in kütüphanecisi ‘Atufi tarafından mühürlenerek kaydedilmiştir. Çalışma kapsamında incelenen kitapların 4’ü hariç tamamında II. Bâyezid’in mührü tespit edilmiştir. 16-17.yüzyıllarda kurulan vakıf kütüphanelerine dağılan kitaplar Süleymaniye Külliyesi’ndeki Evvel ve Sani Medreseleri içindeki küçük medrese odalarında metal raflarla oluşturulan kütüphanede depolanmıştır. \u0000Sultan II. Mehmed ‘in vakfettiği ya da başka coğrafyalarda kendisi için yazılan ve hediye edilen kitapların dışında kendi siparişi ile hazırlanan kitapların belirgin ortak özellikleri vardır. Deri ciltlerde bezeme desen ve motifleri birbirine benzer süslemeler el aletleri ile işlenmiştir. Kareli, çizgili ipekli-pamuklu kumaş ciltlerde kullanılan çeşitli kumaşlar farklı dönemlerde tekrar tekrar kullanılmıştır. Sultan II. Mehmed’in kitapları arasında tek kâğıt ciltte kaplama için Çin kâğıdı kullanılmıştır. Bu çalışmada Sultan II. Mehmed’in ithaf kaydı bulunan yazma kitapları, bu yazma kitapların bir araya getirilmesi, hazırlandıkları atölyelere dair düşünceler ve nihayetinde bugün korundukları Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi koleksiyonlarındaki yerleri irdelenmiştir.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-02-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42608437","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ORTAÇAĞDAN GÜNÜMÜZE DANTE’NİN MUHAMMED PEYGAMBER İLLÜSTRASYONLARINDA TEMSİLİN DEĞİŞİMİ","authors":"Vildan Işik","doi":"10.29135/std.1115192","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1115192","url":null,"abstract":"İtalyan Ortaçağ şairi Dante Alighieri’nin 14’üncü yüzyıl başlarında Hristiyanlığın kutsal metinleri, dönemin mitleri, İslami kaynaklar ve kendi hayal gücünden yararlanarak İtalyanca olarak yazdığı ve sırasıyla Inferno (Cehennem), Purgatorio (Araf) ve Paradiso (Cennet) bölümlerinden oluşan Komedya’sı; ölümden sonra gidildiği düşünülen öte dünyaya yapılan kurgusal bir yolculuk hikayesinin şiirle anlatıldığı siyasi, politik ve felsefi yönleri olan bir hicivdir. Inferno’ya Muhammed Peygamber’i de dahil ettiği Dante’nin bu eskatolojik anlatısını yazmasından kısa süre sonra başlayan çeşitli resimleme teknikleri ile görselleştirilmesi ise neredeyse yedi yüz yıldır devam etmektedir. Bu çalışmada; Inferno için veya ondan esinlenerek yapılan Muhammed Peygamber illüstrasyonları konu edilerek 14’uncü yüzyıl başlarından günümüze bunların yer aldığı elyazması, fresk, çizim ve baskıresimler görsel ve yazılı kaynaklar üzerinden araştırılmıştır. Araştırmada üç kısım bulunmaktadır: Rivayetler başlığı altındaki ilk kısımda; Dante’nin neden Muhammed Peygamber’i Inferno’da anlattığına, Malebolge başlığı altındaki ikinci kısımda ise Inferno’da anlatılan cehennemin genel yapısı ile Peygamber’den bahsedilen Kanto 28’e değinilmiştir. İllüstrasyonlar başlıklı üçüncü kısımda ise bu kantonun dizelerine dayalı olarak 14’üncü yüzyıldan günümüze yapılmış ve Peygamber’i temsil eden figürleri görebileceğimiz elyazması, fresk, çizim ve baskıresim örnekleri yer almaktadır. Yüzyıllardır devam eden bu illüstrasyonlardaki anlatımcı ve mimetik temsillere 1950’lerden sonra deformasyon, soyutlama ve distorsiyonun kullanıldığı illüstrasyonların eklendiği ayrıca tek bir örnekle sınırlı olsa da yağlıboya bir tablo olarak yapılan Inferno’daki anlatı ile Müslüman anlatılarını harmanlamış çağrışıma açık bir Muhammed Peygamber temsili de görülmüştür.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2023-02-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47720842","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Şehzadebaşı’nda Mimar Kasım Ağa Dârülhadisi","authors":"A. Ateş","doi":"10.29135/std.1116354","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1116354","url":null,"abstract":"XVII. yüzyılın Osmanlı başmimarı Kasım Ağa, yapı faaliyetlerinin yanında, özellikle siyasete olan ilgisi ve dönemin sadrazam, padişah hocası, valide sultan gibi önemli kişilikleriyle yakın ilişkisi dolayısıyla öne çıkmaktadır. Devrin sadrazamları tarafından vezirlik taslayan kişiler arasında anılan ve siyasi etkinliği nedeniyle defalarca sürgün edilen, hapsedilen ve katledilmek dahi istenen Mimar Kasım Ağa, başına gelen onca felakete rağmen siyasetle ilgilenmekten vazgeçmemiştir. 1651 yılında başmimarlığı sona eren ve Hadice Turhan Sultan’ın kethüdası olan Kasım Ağa, yakın dostu Köprülü Mehmed Paşa’nın 1656 yılında sadrazamlığa getirilmesini sağlayarak, büyük emeline ulaşmıştır. Bu tarihten sonra adına pek rastlanmayan Kasım Ağa’nın, kadı sicillerinden 1662 yılında hayatını kaybettiği anlaşılmaktadır. \u0000 \u0000Mimarlığından ziyade siyasi yaşamdaki rolü nedeniyle anılan Mimar Kasım Ağa’nın kendi adına başkent İstanbul’da Şehzadebaşı semtinde inşa ettirdiği dârülhadisi, daha az bilinen bâni kimliğini yansıtması bakımından büyük önem taşımaktadır. XVII. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen, XX. yüzyıl başlarına dek ayakta olduğu tespit edilen Mimar Kasım Ağa Dârülhadisi’nin konumu, kuruluşu, derecesi, işletim koşulları, geçirdiği onarımlar ve mimarisi ayrı başlıklar altında, Osmanlı arşiv belgeleri ve ağırlıkla El-Hac Kasım Ağa ibn-i Ali adlı vakfiyesine dayanılarak irdelenmiştir. Yapı türü seçiminin ve dârülhadisin konumunun Kasım Ağa’nın siyasi yönüyle ilişkisi üzerinde durulmuş ve günümüze ulaşamayan Mimar Kasım Ağa Dârülhadisi’nin çağın başkentteki Osmanlı medreseleri arasındaki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45191598","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"KALEMİŞİ SÜSLEMELİ BİR ÖRNEK: SİVAS-SÖĞÜTÇÜK KÖY ODASI","authors":"Turgay Yazar, Şuayip Çelemoğlu","doi":"10.29135/std.1049690","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1049690","url":null,"abstract":"Köy odaları, bayramlaşma, düğün, cenaze törenlerinin yapıldığı mekânlar olmasının yanı sıra köy halkının bir araya gelerek sohbet edip vakit geçirmeleri ve köye dışarıdan gelen misafirlerin ağırlanmasına olanak sağlayan yapılardır. Kültürümüzdeki misafirperverliğin mimariye yansıması olarak karşımıza çıkan köy odaları, işlevsel gerekliliklerinin yanı sıra estetik, sosyal ve kültürel değerleri ile de dikkat çekmektedir. Fakat köy odaları, günümüz gereksinimlerine ayak uyduramadığından dolayı işlevlerini büyük oranda yitirmiştir. \u0000Bu çalışmada, Sivas merkeze bağlı Söğütçük’te yer alan köy odası tanıtılacak ve değerlendirilecektir. Oda, tavanı taşıyan sütunlardan birinin üzerinde yazan kitabeye göre 1883 yılında inşa edilmiştir. Hafif eğimli bir arazi üzerine moloz ve kaba yonu taş ile yığma tekniğinde inşa edilen yapı, kareye yakın dikdörtgen bir alana inşa edilmiş olup nimsekili plan tipindedir. \u0000Söğütçük Köyü’ndeki oda, mimari yapısından ziyade bezemeleri açısından dikkat çekmekte olup sıva üzerine işlenen duvar resimleri açısından bölgedeki en önemli örneklerden biridir. Duvarlar resimlerindeki bitkisel bezemeler, vazodan çıkan çiçekler, sembolik eşyalar ve mimari yapı tasvirleri gibi kompozisyonların yanı sıra gaz lambası, savaş gemisi ve duvar saati gibi motifler dönem üslubunu yansıtması bakımından önem taşımaktadır.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44791129","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bugünün Müzelerini Bu Kadar Farklı, Bu Kadar Çekici Yapan Nedir?","authors":"A. Kuru","doi":"10.29135/std.1115530","DOIUrl":"https://doi.org/10.29135/std.1115530","url":null,"abstract":"Bu çalışma, bir sanat üslubu olarak minimalizmin üretim pratikleri ve izleyici deneyimine \u0000yaptığı vurgunun, sanatın, seyir edimini ve müzeolojik paradigmayı nasıl değiştirdiğini \u0000sorgulamaktadır. 1945 sonrası sanat, sadece biçimsel dilini değil, anlamlandırma ve deneyim \u0000üzerinden seyir pratiğini de değiştirmiştir. Yeni sanatın mekâna yaptığı vurgu, müzeler ve \u0000galerilerin de mekânsal anlayışlarının değişmesine ve yeni bir tarihsel tasnifin yapılmasına \u0000giden yolu açmıştır. Bu dönem sanatı kendi üzerine düşünce üreten kapalı bir yapı olarak \u0000görünür. Fakat, enformasyon teknolojileri ve küreselleşme ile evrilen yeni toplumsal yapının \u0000bilgi, iktidar ve güç ilişkilerinden bağımsız değildir. Minimalizm, geç kapitalizmin fragmanlara \u0000ayrılmış yeni üretim modeli üzerine kurduğu sosyal ve kültürel üst yapıyla eş zamanlı \u0000çalışabilmektedir. Bu bağlamda da her ne kadar saf estetik deneyime doğru bir yalınlaşma, \u0000ilişkisizleşme arzusu taşıyor gibi görünse de kapitalizmin semiyotikleşmesi olarak adlandırılan \u0000sürecin kurulmasında hayli etkili bir ivmelenmeye yol açmış ve önemli ajanlardan birisi \u0000olmuştur. Bu çalışma söz konusu süreci tarihsel bir izlek içerisinde ele alacaktır.","PeriodicalId":40192,"journal":{"name":"Sanat Tarihi Dergisi-Journal of Art History","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.1,"publicationDate":"2022-12-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42721314","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}