{"title":"DEKLARACJE VERSUS RZECZYWISTOŚĆ. ANALIZA TEMATYKI PUBLIKACJI BIBLIOLOGÓW I INFORMATOLOGÓW Z LAT 2018-2021","authors":"Ewa Głowacka, Jadwiga Woźniak-Kasperek","doi":"10.36702/pb.985","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.985","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – badanie miało na celu: 1) zrekonstruowanie obrazu aktywności publikacyjnej bibliologów i informatologów w latach 2018-2021, w tym: a) określenie struktury uniwersum publikacji pod względem form wydawniczych; b) języka; c) tematyki publikacji i jej ulokowania w obszarach badawczych; 2) porównanie deklaracji reprezentantów bibliologii i informato- logii dotyczących problematyki prowadzonych badań z praktyką publikacyjną w latach 2018-2021. Metody badań – analiza statystyczna; dane pozyskano z do- stępnych źródeł otwartych. Wyniki – najważniejszym rezultatem jest zaobser- wowanie rozbieżności pomiędzy deklarowaną problematyką badań a obrazem wynikającym z analizy publikacji. Wnioski – istnieje potrzeba regularnego po- wtarzania analogicznych analiz w celu ustalenia, które z zaobserwowanych zja- wisk mają charakter stały, a które incydentalny. \u0000 ","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128466804","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"BIBLIOTEKARZ UX – NOWASPECJALIZACJA W ZAWODZIE?","authors":"B. Jaskowska","doi":"10.36702/pb.987","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.987","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – Przybliżenie problematyki kształtowania się w zawodzie bibliotekarskim nowej specjalizacji zajmującej się badaniem wrażeń i doświadczeń użytkowników (UX user experience) oraz projektowaniem usług z uwzględnieniem tej perspektywy, a także zastanowienie się nad rozwojem tego zjawiska w polskim środowisku bibliotekarskim. Scharakteryzowano rozwój spe- cjalizacji w bibliotekach zagranicznych, przybliżono zakres obowiązków bibliote- karza UX wskazując na jego miejsce w strukturze organizacyjnej, a także opisano kulturową dojrzałość organizacyjną bibliotek akademickich w zakresie projekto- wania usług zorientowanych na wrażenia użytkownika. Metody – Wykorzysta- no metodę analizy piśmiennictwa do scharakteryzowania zawodu bibliotekarza UX i opisania praktyk zorientowanych na wrażenia użytkownika w bibliotekach akademickich. Charakterystyka zjawiska na gruncie polskim dokonana została w oparciu o wywiady pogłębione z wybranymi dyrektorami bibliotek oraz dwa case studies. Wnioski – Prowadzone przez bibliotekarza UX działania w zakre- sie poprawy wrażeń użytkowników przyczyniać się mogą do poprawy jakości i efektywności usług bibliotecznych. Dotyczą one zarówno przestrzeni fizycznej, jak i cyfrowej biblioteki. Realizacja projektów UX w bibliotece wymaga zaanga- żowania całego zespołu bibliotecznego oraz kadry zarządzającej oraz przyjmuje różnorodne formy umocowania w strukturze organizacyjnej biblioteki. W pol- skich bibliotekach akademickich istnieje świadomość konieczności prowadzenia badań i pojawiają się przykłady z sukcesem zrealizowanych projektów opartych na technikach UX.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"62 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115982326","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"FILOZOFIA BIBLIOTEKI – METANARRACJE I TOŻSAMOŚC I","authors":"K. Hudzik","doi":"10.36702/pb.988","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.988","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – Artykuł dotyczy refleksji filozoficznej w bada- niach nad biblioteką. Jego celem jest nakreślenie pola problemowego rozważań z zakresu filozofii biblioteki – czym jest lub miałby być taki obszar wiedzy? Pró- bę odpowiedzi na to pytanie wyznacza siedem części tekstu. Pierwsza zawiera krótką charakterystykę metodologiczną i teoretycznopoznawczą tematu. Trzy kolejne zajmują się metanarracjami o bibliotece odczytanymi przez historyczno-filozoficzne metafory wieży, labiryntu i kłącza. Część piąta dotyczy koncepcji bi- blioteki uniwersalnej zdefiniowanej jako instytucja gromadząca całość ludzkiej wiedzy i pamięci kulturowej. Kolejna część traktuje o idei i tożsamości biblioteki w otoczeniu cyfrowym. Ostatnia, siódma część, dotyczy znaczenia współczesnej biblioteki w projekcie edukacji krytycznej. Metody badań – Analiza treści tek- stów zawartych w publikacjach z zakresu bibliotekarstwa, filozofii oraz literatury pięknej i eseistyki naukowej. Wyniki i wnioski – Zaproponowane w artykule uję- cie filozofii biblioteki pozwala wyróżnić w niej trzy pola problemowe. Pierwsze, ma charakter historyczno-ideowy i postrzega filozofię biblioteki jako integralną część rozważań z zakresu filozofii nauki i filozofii kultury. Drugie pole badawcze, dotyczy biblioteki jako instytucji społecznej i jej znaczenia w transmisji wiedzy, wzorów kulturowych, pamięci, tradycji i tożsamości grupowej (etnicznej, poli- tycznej, zawodowej lub innej). Trzecie pole problemowe – skorelowane z drugim – dotyczy roli biblioteki w procesie krytycznego kształcenia w odniesieniu do społeczeństwa informacyjnego i mediatyzacji komunikacji społecznej.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"52 5","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114109818","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"PROBLEMY IDENTYFIKACJI KSIĄŻKI W POLSKIM PRAWIE – NA PRZYKŁADZIE PODATKU VAT W LATACH 1993-2019","authors":"Tomasz Dziurdzia","doi":"10.36702/pb.990","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.990","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – definicja książki stanowi problem zarówno na gruncie naukowym, jak i praktycznym. W polskich przepisach podatkowych przyjęto specyficzny w skali europejskiej sposób identyfikacji towarów i usług opierający się na odwołaniu do klasyfikacji statystycznych, który był źródłem problemów interpretacyjnych w innych gałęziach gospodarki. Metody badań – analizie treści poddano treść polskich aktów prawnych, klasyfikacji statystycz- nych oraz orzeczeń sądów administracyjnych. Wyniki i wnioski – przepisy do- tyczące książek okazały się trudne w interpretacji dla podatników, przyczyniając się do ich sporów z organami podatkowymi. Przyjęte rozwiązania wydają się nie- adekwatne i zbyt rygorystyczne, korzystniejsze wydałoby się przyjęcie bardziej elastycznych określeń w języku naturalnym.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132300167","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"BIBLIOLOGIA W PRACACH NAUKOWYCH PROFESOR BARBARY BIEŃKOWSKIEJ (1934-2022)","authors":"J. Puchalski","doi":"10.36702/pb.974","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.974","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – Artykuł przedstawia krótki biogram i prace profesor Barbary Bieńkowskiej (1934-2022). Autor koncentruje się w nim na stu- diach B. Bieńkowskiej nad historią książki i księgozbiorów polskich, badaniach nad stratami bibliotek polskich w okresie II wojny światowej oraz na programie naukowej rejestracji i dokumentacji zbiorów polskich i polonijnych oraz polo- ników piśmienniczych pozostających poza granicami Polski. Metody – Tekst opracowano wykorzystując metodę biobibliograficzną. Wyniki – Znaczenie prac B. Bieńkowskiej dla rozwoju polskiej bibliologii, szczególnie historycznej, ma fun- damentalne znaczenie, zarówno jeśli chodzi o jej wkład w dorobek, jak i w teorię i metodologię tej dyscypliny. Równie istotne są one dla dokumentacji i ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127682778","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"POLSKIE PRZEPISY VAT DOTYCZĄCE KSIĄŻEK W LATACH 1993-2019","authors":"Tomasz Dziurdzia","doi":"10.36702/pb.978","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.978","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – w wielu krajach, również w Polsce, funkcjonują preferencje podatkowe mające na celu wsparcie rynku książki. Celem artykułu jest opisanie polskich przepisów w zakresie podatku VAT dotyczących książek w ujęciu historycznym, od ich przyjęcia w 1993 do 2019 r., kiedy uległy ostatnim dotychczas zmianom. Metody badań – analizie treści poddano treść polskich i eu- ropejskich aktów prawnych oraz artykułów z prasy ogólnej i branżowej. Wyniki i wnioski – odtworzono dzieje polskich przepisów podatkowych dotyczących książek. Przepisy podlegały licznym zmianom, w większości były jednak przy- chylne dla rynku książki. Opisano także regulacje dotyczące książek na nośnikach fizycznych oraz książek jako usług elektronicznych. Z powodu ograniczeń nakła- danych przez unijne dyrektywy VAT podlegały one odrębnym stawkom opodat- kowania, ostatecznie jednak przyjęto wobec nich jednolitą politykę. Dzięki woli prawodawców, by przedłużać obowiązywanie preferencji, stały się one normą na polskim rynku książki i prawdopodobnie nie ulegną w przyszłości ograniczeniu.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"37 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115307084","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"ROLA I ZNACZENIE BIBLIOTEK W KSZTAŁTOWANIU POTENCJAŁU INTELIGENTNEGO MIASTA","authors":"Przemysław Krysiński","doi":"10.36702/pb.977","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.977","url":null,"abstract":"teza/cel artykułu ‒ Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie nowej roli bibliotek jako instytucji kształtujących potencjał inteligentnego miasta. Celem przeprowadzonych analiz było ustalenie, czy i w jakim stopniu biblio- teki mogą swoimi działaniami wpływać na rozwój miasta, przyczyniając się do wzmocnienia jego potencjału. Metoda ‒ zastosowano metodę wielokrotnego stu- dium przypadku, za pomocą której dokonano przeglądu projektów i rozwiązań inicjowanych przez biblioteki w Polsce i za granicą, mających wpływ na kształ- towanie potencjału miasta. zaprezentowane przykłady pochodzą w większości z prac przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, w tym reprezentantów nauk o komunikacji społecznej i mediach. zgromadzony materiał uzupełniono o rozwiązania opisane w raportach, na stronach bibliotek oraz wybranych serwisach branżowych. Wnioski – Przeprowadzona analiza dowiodła, że biblioteki jako instytucje zajmujące się szeroko pojętą działalnością informacyjną, mogą z powodzeniem odgrywać znaczącą rolę w budowaniu i polepszaniu relacji mię- dzy wszystkimi podmiotami zainteresowanymi kształtowaniem potencjału inte- ligentnego miasta. w ten sposób, wykorzystując doświadczenie oraz umiejętno- ści pracowników bibliotek, miasto może łatwiej dotrzeć ze swoimi pomysłami do mieszkańców, uwzględniając ich najważniejsze potrzeby.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128692471","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"BIBLIOTEKI AKADEMICKIE JAKO PRZESTRZENIE INNOWACJI","authors":"Małgorzata Kowalska-Chrzanowska","doi":"10.36702/pb.975","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.975","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – Od lat 80. XX w. zarządzanie wiedzą i innowa- cyjność uznawane są za kluczowe czynniki sukcesu bibliotek akademickich, któ- re pozwalają im szybciej i skuteczniej reagować na zmieniające się otoczenie ze- wnętrzne. Celem artykułu jest zaprezentowanie rodzajów innowacji i projektów prorozwojowych wdrażanych w polskich bibliotekach akademickich w ostatnich pięciu latach (2017-2021). Metoda – W części pierwszej, autorka w świetle ana- lizy literatury przedmiotu przedstawia rodzaje innowacji wdrażane w polskich bibliotekach akademickich, w drugiej – na podstawie analizy projektów zgła- szanych do dofinansowania w ramach wybranych programów ministerialnych omawia rodzaje najczęściej dotowanych projektów prorozwojowych. Wnioski – Z przeglądu literatury fachowej wynika, że najczęstszymi rodzajami innowacji wdrażanymi w polskich bibliotekach akademickich w latach 2017-2021 były in- nowacje społeczne i organizacyjne. W porównaniu z bibliotekami zagranicznymi w obszarze innowacji organizacyjnych, innowacji komunikacyjnych i marketin- gowych nie zarysowały się istotne rozbieżności. Największe różnice ujawniły się w obszarze innowacji produktowych i technologicznych. Analizowana literatura przedmiotu nie wykazała w polskich bibliotekach akademickich wdrożeń cloud computingu, technologii blockchain, rozszerzonej rzeczywistości czy sztucznej inteligencji. Z kolei weryfikacja projektów finansowanych ze środków ministe- rialnych uwidoczniła przewagę finansowania procesów opracowywania, digita- lizacji i udostępniania zbiorów w wersji elektronicznej oraz mniejsze wydatkowa- nie środków na tworzenie repozytoriów, baz i banków danych.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"43 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134622121","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"ZASTOSOWANIE ANALIZY DOMENY WIEDZY DO ROZPOZNANIA STANU BADAŃ NAD KULTURĄ CYFROWĄ. MOŻLIWOŚCI I PROBLEMY NA PRZYKŁADZIE BAZY SCOPUS","authors":"Z. Osiński","doi":"10.36702/pb.953","DOIUrl":"https://doi.org/10.36702/pb.953","url":null,"abstract":"Teza/cel artykułu – Celem badań było zbadanie domeny wiedzy „Di- gital Culture” na podstawie danych bibliograficznych z bazy Scopus, z uwzględ- nieniem aspektów ontologicznych, epistemologicznych i socjologicznych tejże domeny. Metody – Przeprowadzono analizę domeny wiedzy, opierając się na danych bibliograficznych z lat 1976-2022 oraz o informacje o liczbie cytowań. Wyniki/wnioski – Ustalono, że domena wiedzy kultura cyfrowa, ma charak- ter wybitnie multi- i interdyscyplinarny. Różne jej aspekty badane są nie tylko przez humanistów, lecz także przez przedstawicieli nauk społecznych, zwłaszcza ekonomii i nauk o zarządzaniu oraz psychologii i informatyki. Badania kultury cyfrowej rozwijają się od początków wieku XXI, jednakże w dalszym ciągu jest to domena niszowa. Zagadnieniami typ: Internet, cyfrowe technologie, cyfrowa sztuka, cyfrowa humanistyka oraz cyfrowa alfabetyzacja zajmuje się niewielka grupa badaczy uczelni w USA, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Australii i Hiszpanii. Analiza danych bibliograficznych podpowiada, które publikacje wywarły na tyle istotny wpływ na rozwój badań kultury cyfrowej, by poszukać w nich kwestii epistemologicznych właściwych dla tego obszaru badań.","PeriodicalId":387174,"journal":{"name":"Przegląd Biblioteczny","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125273669","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}