Studia Antiqua et Archaeologica最新文献

{"title":"Newly discovered anthropomorphic Stone Statue fromterritory of Khӧvsgӧl aimag","authors":"Ankhbayar Batsuuri, Bayarsaikhan Jamsanjav, Ankhsanaa Ganbold","doi":"10.5564/sa.v41i1.2491","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v41i1.2491","url":null,"abstract":"In 2020, these 3 anthropomorphic stone stelae and their ritual components were registered and documented during the fieldwork to rescue very rare and valuable historical finds of the Bronze and Early Iron Ages which were randomly found by local people in Khӧvsgӧl aimag. It was able to date these anthropomorphic stones back to the time of the ancient Tureg Khaganate of Inner Asia based on their form, depictions, and compositions. One of them is clearly representing that the monument for the high-ranking person in terms of components such as a stone box, an earthen wall, and a line of standing stones as known as balbal. This pilot study will help to clarify the issues of early medieval history and culture in the northern part of Mongolia. \u0000Хөвсгөл аймгийн нутгаас шинээр илрүүлсэн хүн чулууд \u0000Товчлол. 2020 онд Хөвсгөл аймгийн нутгаас иргэдийн санамсаргүй олсон олдворууд хүрэл, төмрийн түрүү үеийн ховор, түүхийн үнэт дурсгал болох нь тодорхой болсон тул тэдгээрийн олдсон газрыг нарийвчлан нягтлан судлах зайлшгүй авран хамгаалах ажлын явцад 3 хүн чулуу, тахилын онгоныг бүртгэн баримтжууллаа. Тэдгээр хүн чулуудын дүрслэл, дүр байдал, бүрэлдэхүүн нь Эртний Түрэгийн хаант улсын үед холбогдож байна. Зарим хүн чулуунд чулуун хашлага, шороон хэрэм, зэл чулуу бүхий тахилын онгонтой тул өндөр язгууртай хүнд зориулсан дурсгал болохыг илтгэж байлаа. Дээрх хэрэглэгдэхүүн Монгол орны умар нутаг дахь дундад эртний түүх соёлын асуудлуудыг тодруулахад нэмэр болох нь дамжиггүй. \u0000Түлхүүр үгс: Хөвсгөл аймаг, хүн чулуу, түрэг \u0000 ","PeriodicalId":38679,"journal":{"name":"Studia Antiqua et Archaeologica","volume":"84 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83884201","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Qutluq qaghan’s Altar and Monument","authors":"E. Altangerel, Darkhan Kydyrali, Napil Bazylkhan, Nurbolat Bogenbayev, Buyankhishig Tserenkhand, Batbold Gonchig, Dalantai Sarantuya","doi":"10.5564/sa.v41i1.2484","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v41i1.2484","url":null,"abstract":"International Turkic Academy and the Mongolian Academy of Sciences jointly carried out archeological excavation at nine burial sites, which date back to the old Turkic period, in the Nomgon valley in Khashaat soum, Arkhangai aimag (province) in 2019-2022. During the “Nomgon-2” excavations, we conclude that the burial site was dedicated to the restorer of the Second Turkic empire, Elteris, who reigned as Qutluq Qaghan in 682-692, the father of Bilge Qaghan and Kültegin. The capped head and lower part of the Qaghan statue, two smaller pieces of a stone head statue, two stone statues of sheep, a stone statue of a lion with two cubs, roof ceramics, surface ceramics, bricks, a sacred square stone with a center hole, and other historical objects have been found from the sacred sites. At the sacred site’s зэл чулуунаас the seal of the “eshir” (Ashina) royal dynasty was found. The discovery of this stone stele with inscriptions is significant for global nomadic civilization and Turkic studies. During the archeological excavations, it is found for the very first time that the stele, of which two wolves and lotus are inscribed in the upper part, with inscriptions in Old Turkic, Sogdian, and Brahmi scripts. In particular, “Qutluq Qaghan” is clearly written in Old Turkic and Sogdian. \u0000Товчлол. Монгол улсын ШУА-ийн Археологийн хүрээлэн, Олон Улсын Түрэг Академи хамтран 2019, 2022 онд Архангай аймгийн Хашаат сумын Номгоны хөндийд эртний Түрэгийн үеийн тахилын онгон цогцолборт археологийн хайгуул, малтлага судалгааг хийсэн юм. «Номгон-2» тахилын онгон цогцолборт хийсэн малтлагын явцад Түрэгийн хожуу хаант улсыг сэргээн тохинуулагч Кутлук хаанд зориулсан дурсгал болох нь тодорхой болсон. Кутлук «Элтэрис» хаан нь алдарт Билгэ хаан, Күлтегин жанжины эцэг юм. Малтлагаар хүн чулуун хөшөөний малгайтай толгойн болон доод хэсэг, хүн чулууны хоёр толгойн хугархай, хоёр чулуун хонь, хоёр гүентэй чулуун арслан, дээврийн ваар, нүүр ваар, тоосго, дундаа нүхтэй тахилын шоо чулуу зэрэг эд өлгийн зүйлийг илрүүлсэн юм. Мөн зэл чулуунаас «эшир» (ашина) аймгийн янгир тамга олдсон. Нүүдлчдийн түүхэнд тэр тусмаа Түрэг судлалын хувьд бичээстэй гэрэлт хөшөө шинээр олдож байгаа нь онцгой шинэ нээлт болж байна. Археологийн малтлагын явцад гэрэлт хөшөөний дээд хэсэгт нь хос чоно, бадамлянхуа цэцгийн дүрс сийлсэн бөгөөд эртний Түрэг, Согд, Брахми бичгээр сийлсэн хос хэлний бичээс бүхий гэрэлт хөшөө анх удаа олдож байгаа юм. «Кутлук каган» гэсэн бичээс нь эртний Түрэг, Согд бичгийн хэсэгт хос хэлээр тод бичигджээ. \u0000Кутлуг хааны тахилын онгон цогцолбор, гэрэлт хөшөө \u0000Түлхүүр үгс: Кутлук каган, Елтерис каган, эртний Түрэг бичиг, Согд бичиг, Брахми бичиг, гэрэлт хөшөө, эртний түрэгийн тахилын онгон цогцолбор, чулуун арслан, чулуун хонь, шоо чулуу, дээврийн нүүр ваар, тоосго","PeriodicalId":38679,"journal":{"name":"Studia Antiqua et Archaeologica","volume":"32 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84001290","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Conservation of archaeological objects and challenges","authors":"Erdenetsetseg Ravdanbat, Nandintsetseg Narmandakh","doi":"10.5564/sa.v41i1.2492","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v41i1.2492","url":null,"abstract":"The Institute of Archaeology, MAS has a rich collection of archaeological artifacts discovered by generations of archaeologists since the 1940s. The Institute has been planning and implementing the works to improve the preservation and protection of the collection, restoration of artifacts, and training specialists in stages.Since 2012, comprising 1904 items of archaeological artifacts were restored in the laboratory of Institute, those are 591 items metal objects, 45 items ceramic potteries from the Eneolithic period to the Mongolian empire, 1120 items of Buddha statues of Tathagatas, 64 items of religious objects, and 84 items of wood, bone, and leather found from cave burials. In this article the authors presented the results of the conservation, preservation, and restoration of artifacts, achievements, problems faced, and how they were solved. \u0000Археологийн олдворын сэргээн засварлалтын зарим асуудлаас \u0000Товчлол. ШУА-ийн Археологийн хүрээлэн нь 1940-өөд оноос хойш үе үеийн археологичдын судалж илрүүлсэн олдворын арвин баялаг сан хөмрөгтэй билээ. Археологийн хайгуул, малтлага судалгааны ажлын үр дүнд цуглуулсан олдвор хэрэглэгдэхүүний хадгалалт хамгаалалт, сэргээн засварлах ажлын үр дүн, ололт амжилт, тулгарч байсан асуудал бэрхшээл, түүнийг хэрхэн шийдвэрлэсэн талаарх үр дүнг тоймлон өгүүлэхийг зорив. \u0000Түлхүүр үгс: Археологийн олдвор, сэргээн засварлалт, хадгалалт хамгаалалт","PeriodicalId":38679,"journal":{"name":"Studia Antiqua et Archaeologica","volume":"64 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84514889","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Depictions of board games in petroglyphs","authors":"Sodnomjamts Damchaabadgar","doi":"10.5564/sa.v41i1.2482","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v41i1.2482","url":null,"abstract":"In this article, the representations of board games in the rock paintings found in Mongolia area compared with the findings from other places, and to offer some suggestions are made about the purpose and related chronology. Among them, the depictions in the petroglyphs of Khoroon Oroi mountain in Davst sum, Uvs province, are similar to the board games called “jirgee” related to the Uyghur period, while the depictions in Tevsh mountain in Bogd sum, Uvurkhangai province, Tehtien Khutel in Davst sum, Uvs province, and Buvuu rock paintings in Zavkhan sum, are similar to the Liao period tomb and It is similar to a board game called a “buga” found in the medieval city of Kharkhorum. At present, in the Mongolian territory, in the Xiongnu, Turkic, Uyghur, Khitan and Mongolian empires, many board games and piece have been found and there are also many evidences of these being carved into rock paintings for the purpose of playing games or some kind of symbol. The above facts are an important tool to show the extent of the intellectual culture of the ancient nomads who lived in Mongolia, and it also shows that we Mongolians are a people with a centuries old rich tradition of board games. \u0000Хадны зураг дахь хөлөгт тоглоомын дүрслэлүүд \u0000Товчлол. Энэхүү өгүүлэлд Монгол нутгаас илэрч олдсон хадны зураг дахь хөлөгт тоглоомын дүрслэлүүдийг бусад газрын биед олдворуудтай харьцуулан үзэж зургийн утга агуулга, холбогдох он цагийн талаар зарим саналыг дэвшүүлжээ. Эдгээрийн дотроос Увс аймгийн Давст сумын Хороон орой уулын хадны зураг дахь дүрслэл нь Уйгурын үед холбогдох жиргээ хэмээх хөлөгт тоглоомуудтай ижилсэж байгаа бол Өвөрхангай аймгийн Богд сумын Тэвш уул, Увс аймгийн Давст сумын Тэхтийн хөтөл, Завхан сумын Бувуугийн хадны зураг дахь дүрслэлүүд Ляо улсын үеийн бунхан болон дундад зууны үеийн Хархорум хотоос олдсон буга хэмээх хөлөгт тоглоомтой төстэй байна. Одоогийн байдлаар монгол нутгаас НТӨ I зуунаас НТ XIV зуун хүртлэх хугацаанд хамаарах олон тооны хөлөгт тоглоомын олдворууд илэрч олдсоноос гадна хадны зурагт бас сийлж үлдээсэн хэд хэдэн шинэ баримт байна. \u0000Түлхүүр үгс: Хадны зураг, Уйгурын хаант улс, хөлөгт тоглоом, жиргээ, уулын буга","PeriodicalId":38679,"journal":{"name":"Studia Antiqua et Archaeologica","volume":"308 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85149166","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Paleolithic site at the Bogd Mountain","authors":"Bolorbat Tserendorj, Odsuren Davaakhuu, Lkhagvasuren Bazargur, Donoidugar Enebish","doi":"10.5564/sa.v41i1.2479","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v41i1.2479","url":null,"abstract":"The stone age sites of Bogd Mountain, located in the area of Uulbayan soum, Sukhbaatar province, were discovered for the first time in the spring of 2019, and a total of 124 lithic artifacts were collected. There are a total of 27 pieces of artefacts of the Levallois types core; Single- and double-platform cores with parallelscars on their flaking surfaces are also known. Tools comprise 33.9% of the total artifacts recovered and include 6 types; however, retouched blanks types dominate.This is site belong to the stages Inintial Upper Paleolithic and Early Upper Paleolithic. Presumably, they have been preserved In situ on the surface in desert, without post-depositional impact. \u0000Богд уулын палеолитын дурсгал \u0000Товчлол. Монгол орны зүүн өмнөд хэсгийн тал, хээрийн бүс нутгийн палеолитын судалгаа харьцангуй хожуу үеэс хийгдэж эхэлсэн байдаг. Энэхүү өгүүлэлд Богд уул хэмээх газраас шинээр илрүүлсэн палеолитын ил суурингийн тухай авч үзэж, бүс нутгийн эртний түүхийн хэрэглэгдэхүүнийг баяжуулахыг зорьсон болно. Богд уулын суурин нь байршил зүйн хувьд тухайн орчны өмнө нь судлагдсан дурсгалтай төстэй. Өмнө талдаа уудам цэлгэр хөндийтэй, араасаа өндөр уулсаар нөмөрлөсөн бөгөөд эртний гол усны эрэг хөвөө даган оршиж буй нийтлэг байдалтай. Чулуун зэвсгийн үйлдвэрлэлийн бүх шатны илэрхийлэл болсон анхдагч цуулалт, багаж зэвсэг, үйлдвэрлэлийн хаягдлын төлөөллийг судлаачид газрын хөрсөн дээрээс илээр түүвэрлэсэн нь чулуун зэвсэг хийх түүхий эдэд тулгуурласан суурин-дархны газар энд байсныг илэрхийлдэг. Мөн чулуун зэвсгийн бүрдэлд леваллуагийн төрхийн үлдэц олдсон нь тухайн бүс нутгийн дээд палеолитын эхэн үеийн үйлдвэрлэлийн онцлогийг илэрхийлэх баримт хэмээн үзсэн бөгөөд бүхэлдээ дээд палеолитын түрүү болон эхэн шатанд хамаарахыг тогтоосон байна.Түлхүүр үгс: Богд уул, дээд палеолит, үлдэц, зэвсэг, цуулдас","PeriodicalId":38679,"journal":{"name":"Studia Antiqua et Archaeologica","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74966108","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}