{"title":"Україномовна освіта – важливий чинник становлення української державності: історіографія проблеми","authors":"Olga Morozowa","doi":"10.31648/ep.8396","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8396","url":null,"abstract":"W artykule autorka zwraca uwagę na proces walki ludności ukraińskiej o edukację ukraińskojęzyczną w zachodniej Ukrainie, jako ważny czynnik powstawania Zachodniej Ukraińskiej Republiki Ludowej; przedstawia przykłady z literatury ukraińskojęzycznej i polskojęzycznej na ten temat. Podkreśla również, że szczególnie istotne jest podjęcie kwestii odrodzenia narodowego Ukraińców, w szczególności odrodzenia języka ukraińskiego jako głównego środka zachowania i rozwoju etniczności, narodu, cywilizacji. Procesy te są szeroko reprezentowane zarówno w ukraińskiej, jak i polskiej historiografii. Aby stworzyć obiektywną wizję procesów językowych w Ukrainie, potrzebna jest dogłębna analiza prac zarówno ukraińskich, jak i zagranicznych uczonych. Obecnie w Ukrainie istnieje zagrożenie dla języka ojczystego w związku z niestabilnością kursu politycznego kraju, narastającymi kryzysami w kraju, a w konsekwencji rozwojem duchowej biedy, utratą wartości cech narodowych i nie tylko. Dzisiejsze problemy językowe w państwie ukraińskim należy natychmiast rozwiązać na korzyść języka ukraińskiego. Społeczność zagraniczna, w szczególności polska, aktywnie wspiera Ukraińców w ich postulatach językowych","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49628755","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
V. Klapchuk, Lesia Polyova, L. Loyak, Iryna Mendela
{"title":"Major and local railways in Bukovina before World War I","authors":"V. Klapchuk, Lesia Polyova, L. Loyak, Iryna Mendela","doi":"10.31648/ep.8389","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8389","url":null,"abstract":"The article analyzes the history of railway transport in Bukovina. Railway connections have played and continue to play an important role in the social and economic development of the region. Railway connections created new opportunities for the organization of cost-effective passenger and cargo transport. Railway lines organically combined passenger needs with the region’s economic interests. Railway transport also facilitated the general mobilization in the country on the eve of World War I. The study explores the evolution of major and local railways in Bukovina. The strategic importance of the network of major and local railways for the region’s development and its positive impact on all areas of life in Bukovina were analyzed. Special emphasis was placed on the strategic importance of Bukovina’s railways in the overall railway system of the Habsburg Empire. The study demonstrated that on the eve of the World War I at the beginning of the 20th century, Bukovina had numerous connections to external railways and played an important role in Austria-Hungary’s railway system. The railway system contributed to Bukovina’s status as a trade hub that exchanged goods with other districts in the empire as well as foreign partners.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69370215","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O trudach ostatniej kampanii Antygonosa Monofthalmosa przeciw Eumenesowi. Uwagi na marginesie książki Michała Piekarskiego, Gabiene 316 p.n.e., Bellona, Warszawa 2021, ss. 294","authors":"Klaudia Oczachowska","doi":"10.31648/ep.8397","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8397","url":null,"abstract":"Monografia Gabiene 316 p.n.e. jest implikacją rozważań nad znaczeniem i wpływem tytułowej bitwy na kolejne wojny toczone między diadochami. Tytuł pracy sugeruje próbę zrekonstruowania wspomnianej batalii, jednak w celu nadania pracy klarowności i spójności opis bitwy poprzedzony jest wydarzeniami mającymi miejsce tuż po śmierci Wielkiego Macedończyka. Zgodnie z czym pierwszy rozdział rozpoczyna się opisem wydarzeń z 323 p.n.e., z uwzględnieniem planów i dążeń poszczególnych jednostek, kolejne rozdziały zarysowują szeroki kontekst wydarzeń i wprowadzają w próbę rekonstrukcji tytułowej batalii. Zawarte przez autora opisy innych, w jego ocenie istotnych starć, miały rzutować na układ sił diadochów, a w konsekwencji na odniesione w 316 p.n.e. przez Antygonosa zwycięstwo. W przedłożonym opracowaniu omówiono treść i układ wspomnianej pracy, dokonano również uzupełnień i sugestii dotyczących literatury przedmiotu. Odniesiono się też do pominiętych, lecz istotnych z punktu widzenia owej publikacji, materiałów źródłowych. Ostatecznie pozytywnie oceniono merytoryczny wymiar pracy, a także styl i język autora oraz dostrzeganą w niemalże każdej części książki dbałość autora o podtrzymanie zainteresowania czytelnika. W efekcie mamy do czynienia z ciekawą pracą, która w pewnym zakresie uzupełnia polskojęzyczną bibliografię okresu hellenistycznego.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69370317","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Operacja „Cedar Falls” (8–27 stycznia 1967 roku) w świetle opracowań Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego","authors":"Karol Sacewicz","doi":"10.31648/ep.8394","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8394","url":null,"abstract":"W 1967 r. wojska amerykańskie w Wietnamie Południowym rozpoczęły szeroko zakrojone działania ofensywne. Realizowały nową strategię „szukaj – zniszcz – utrzymaj”. Celem uderzeń sił amerykańskich i sajgońskich stały się tzw. komunistyczne sanktuaria. 8 stycznia 1967 r. pododdziały 1, 4, 25 Dywizji Piechoty oraz 173 Brygady Powietrzno-Desantowej, 11 Pułku Kawalerii Pancernej oraz 196 Brygady Piechoty rozpoczęły operację „Cedar Falls”, której celem było opanowanie jednego z komunistycznych sanktuariów położonego w obszarze na północ od Sajgonu, zwanym „Żelaznym Trójkątem”. Operacja ta znalazła się w zainteresowaniu analityków wywiadu wojskowego PRL. O tym, jak dogłębne były to analizy, w jakim stopniu opis sporządzony przez oficerów II Zarządu Sztabu Generalnego WP był zgodny z prawdą, a jakich informacji nie ujawniano lub jakie fałszowano, jest rzeczony artykuł.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47907699","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Vira Krepel, Anastasiia Sarapyna, Ihor Sribnyak, V. Shatylo
{"title":"Die Besonderheiten des Einsatzes der gefangenen ukrainischen Soldaten der zaristischen Armee im Interesse des Deutschen Reichsheeres (Ende 1916 – Anfang 1918)","authors":"Vira Krepel, Anastasiia Sarapyna, Ihor Sribnyak, V. Shatylo","doi":"10.31648/ep.8390","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8390","url":null,"abstract":"Im Artikel wird die Spezifik des Einsatzes der im Lager Rastatt gehaltenen gefangenen Ukrainer im Interesse der Militärführung des Deutschen Reichsheeres 1917 bis Anfang 1918 analysiert. Vom Bund der Befreiung der Ukraine wurde in diesem Lager intensive Kultur- und Bildungsarbeit sowie national bewusste Organisationarbeit durchgeführt, infolgedessen die ukrainische Organisation „die Selbständige Ukraine” gegründet wurde. Einige ihrer radikalsten Mitglieder wurden von den Deutschen geheim über die Frontlinie zwecks konspirativer Revolutionsarbeit zur Destabilisierung des Hinterlandes der russischen Armee überstellt. Zugleich förderte die deutsche Militärführung die Tätigkeit der paramilitärischen Organisation „Zaporiz‘ka Sič”, der ukrainische Gefangene angehörten und auf deren Basis das 1. Zaporižžer Taras-Ševčenko-Regiment entstand. Ende 1916 erklärte sich ein Teil seiner Krieger bereit, bei der deutschen Armee zu dienen mit dem Ziel, das Hinterland ihrer Fronttruppen zu gestalten. Im Laufe von 1917 stieg die Zahl der Ukrainer bei der deutschen Armee kontinuierlich an, im März 1918 schlossen sie sich alle der 1. Division der Blauröcke („synnjožupannyky”) an und wurden in die Ukraine umdisloziert.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49228797","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wolfdietrich Eichler (1912–1994) i jego wizyta w Państwowym Muzeum Zoologicznym w Warszawie w 1940 roku","authors":"P. Daszkiewicz","doi":"10.31648/ep.8392","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.8392","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje wizytę Wolfdiedricha Eichlera w Państwowym Muzem Zoologicznym w Warszawie. W 1939 r. warszawskie muzeum zostało okradzione przez Niemców. Instytucja ta szybko stała się ważnym ośrodkiem ruchu oporu. W 1940 r. Wolfdietrich Eichler, entomolog i parazytolog został powołany do Wehrmachtu i wysłany do Warszawy. Dzięki rekomendacji Waltera Arndta, zoologa i antyhitlerowca, Eichler odwiedził warszawskie muzeum i nawiązał współpracę z Tadeuszem Jaczewskim. Artykuł przypomina postać Wolfdiedricha Eichlera – wybitnego zoologa i demokraty i jego długoletnią współpracę z polskimi zoologami.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":"64 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69370257","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Refleksje na marginesie książki Kryzys grudniowy 1970 r. w świetle dokumentów i materiałów Komisji Władysława Kruczka i relacji ludzi obozu władzy, opracowanie, wybór i przygotowanie do druku Marek Jabłonowski, Włodzimierz Janowski, Grzegorz Sołtysiak, Wa","authors":"Witold Gieszczyński","doi":"10.31648/ep.7951","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.7951","url":null,"abstract":"W niniejszym artykule zawarto refleksje autora dotyczące przebiegu i następstw protestów robotniczych w grudniu 1970 r. Podstawę do tych rozważań stanowiła książka pt. „Kryzys grudniowy 1970 r. w świetle dokumentów i materiałów Komisji Władysława Kruczka i relacji ludzi obozu władzy”, która ukazała się drukiem w pięćdziesiątą rocznicę tych wydarzeń. Należy przypomnieć, że wskutek użycia broni palnej przez wojsko i milicję wobec protestujących śmierć poniosło 45 osób, a 1165 osób zostało rannych. Niejako równolegle do robotniczych protestów toczyła się walka o przejęcie władzy politycznej w komunistycznej Polsce. W celu ustalenia przyczyn i przebiegu kryzysu powołano specjalną komisję działającą od marca do listopada 1971 r. Efektem prac tzw. komisji Kruczka było sprawozdanie końcowe, w którym odpowiedzialnością polityczną za kryzys, a także użycie broni obciążało przede wszystkim byłych przywódców komunistycznych Władysława Gomułkę i Zenona Kliszko.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47720417","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jakać Dworna. Miejsce pamięci Rosjan poległych w powstaniu listopadowym","authors":"Kamil Zdrojewski","doi":"10.31648/ep.7940","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.7940","url":null,"abstract":"W artykule podjęto tematykę rosyjskiego miejsca pamięci w Jakaci Dwornej. Wzniesiony w 1849 roku pomnik stał się elementem krajobrazu kulturowego jak i nośnikiem pamięci wydarzeń jakie miały miejsce w maju 1831 roku, kiedy armia polska pod dowództwem naczelnego wodza, generała Jana Skrzyneckiego wyruszyła przeciwko Korpusowi Gwardii wielkiego księcia Michała. Podczas całej operacji najważniejsze starcia miały miejsce pod Długosiodłem, Jakacią, Rutkami, Żółtkami i Tykocinem oraz pod Ostrołęką. Kilkanaście lat po wojnie car Mikołaj I nakazał wzniesienie pomników jedynie pod Jakacią i Ostrołęką. W artykule ukazano okoliczności, w jakich powstawało miejsce pamięci w Jakaci Dwornej. Problem badawczy wymagał szerszego spojrzenia na zagadnienie i analizy sytuacji jaka miała miejsce w Królestwie Polskim w trakcie i po upadku powstania listopadowego.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47345706","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wokół Traktatu Ryskiego. Kilka refleksji Michała Kryspina Pawlikowskiego","authors":"P. Bojarski","doi":"10.31648/ep.7942","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.7942","url":null,"abstract":"Setna rocznica traktatu ryskiego to doskonała okazja do przypomnienia opinii, refleksji i wspomnień osób wywodzących się z ziem, które po 18 marca 1921 r. znalazły się w granicach Rosji Sowieckiej. Jedną z nich jest Michał Kryspin Pawlikowski, publicysta, dziennikarz i urzędnik pochodzący z Mińszczyzny. Jego opinie, często formułowane już po II wojnie światowej są pozbawione zbędnego sentymentalizmu i patosu. Spostrzeżenia publicysty nie straciły na aktualności pomimo upływu stu lat. Pawlikowski zawarł je w dwóch powieściach autobiograficznych, licznych artykułach prasowych oraz wydawnictwach publicystycznych. Wypada cieszyć się, że zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu twórczość Michała Kryspina Pawlikowskiego, uważnego obserwatora wydarzeń dziejowych I połowy XX wieku jest sukcesywnie przypominana.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48202947","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zofia z Matuszewiczów Kicka – ukochana wychowanka Izabeli Czartoryskiej","authors":"Dominika Rychel-Mantur","doi":"10.31648/ep.7938","DOIUrl":"https://doi.org/10.31648/ep.7938","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł poświęcony jest Zofii z Matuszewiczów Kickiej. Urodzona w Sieniawie 1796 r. była córką Tadeusza Matuszewicza, ministra przychodów i skarbu Księstwa Warszawskiego oraz Marianny z Wielopolskich 1voto Przebendowskiej. Z powodu śmierci matki w 1800 r. została oddana przez ojca na wychowanie do księstwa Adama Kazimierza i Izabeli Czartoryskich. Mała dziewczynka szybko została ulubienicą rodziny, szczególnie księżnej Izabeli. Z tego powodu w literaturze pisano o niej jako o ukochanej wychowanicy księżnej oraz o projektach małżeństwa Zofii z Adamem Jerzym Czartoryskim.","PeriodicalId":36993,"journal":{"name":"Echa Przeszlosci","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69369615","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}