{"title":"Ekosocjalizm: między ruchem społecznym a teorią marksowską","authors":"Katarzyna Bielińska","doi":"10.35757/civ.2022.30.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.03","url":null,"abstract":"Celem tego artykułu jest analiza znaczeń pojęcia ekosocjalizmu we współczesnym dyskursie filozoficznym i politycznym. \u0000W pierwszym kroku przeprowadzam rozróżnienie pomiędzy ekosocjalizmem jako ruchem a ekosocjalizmem jako teorią. Globalny ruch ekosocjalistyczny jednoczą postulaty polityczne. W jego skład wchodzą jednak nurty o różnorodnych założeniach teoretycznych. Skupiam się na opozycji pomiędzy nurtami nawiązującymi do tradycji marksistowskiej a nurtami, które w ślad za Joanem Martinezem-Alierem można nazwać „neonarodnictwem ekologicznym”, czyli odwołującymi się do tradycyjnych etyk i wartości istniejących społeczności, tak jak w przypadku licznych ruchów rdzennych i ekofeministycznych. Nurty te różnią się poglądami na wiele kwestii, w tym na kwestię rozwoju. \u0000W drugim kroku, rozważając ekosocjalizm jako teorię, wyróżniam dwa stanowiska. Zgodnie z pierwszym z nich, reprezentowanym przez Joela Kovela i Michaela Löwy’ego, myśl Marksa należy uzupełnić o wymiar ekologiczny. Zgodnie z drugim stanowiskiem, którego przedstawicielem jest John Bellamy Foster, ekosocjalizm to idea Marksowska, przedstawiona w Kapitale. Wysuwając na pierwszy plan pojęcia metabolizmu i rysy metabolicznej, Foster odkrywa ekologiczny, we współczesnym sensie, wymiar myśli dojrzałego Marksa. \u0000Wykazuję, że należy odróżnić ekosocjalizm w znaczeniu politycznym od ekosocjalizmu w znaczeniu filozoficznym. Na poziomie filozoficznym natomiast, rozbieżność stanowisk ma swoją genezę w interpretacji ontologii Marksa: Kovel i Löwy są kontynuatorami tradycji marksizmu-humanizmu, a Foster zrywa z tą tradycją i odczytuje ontologię Marksa w perspektywie materializmu epikurejskiego.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130384137","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Świat choć trochę lepszy dziś niż wczoraj","authors":"Maja Rup","doi":"10.35757/civ.2022.30.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.08","url":null,"abstract":"Tekst stanowi recenzję książki Joanny Erbel pt. Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze. W recenzji omówiona zostaje kluczowa dla książki koncepcja protopii, która oznacza proces stopniowego ulepszania rzeczywistości. Przywoływane przez Erbel przykłady skutecznych rozwiązań przeanalizowane są w kontekście kategorii lokalności i ucieleśnienia. Przedstawiona zostaje krytyka koncepcji innowacji opartej na rozwiązaniach instytucjonalnych, zaawansowanych technologicznie i wymagających dużych nakładów finansowych.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"81 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132277335","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Lęk przed infekcją","authors":"Zofia Jakubowicz-Prokop","doi":"10.35757/civ.2022.30.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.04","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje się pytania o trwałość granic ludzkiego ciała i jego związki z otaczającą rzeczywistością. W odniesieniu do pogłebiającego się w wyniku zmian klimatycznych i zwiększającej się toksyczności środowiska lęku przed tym, co wnika z zewnątrz do naszego ciała, przywołuję koncepcje takich myślicielek, jak Stacy Alaimo, Donna Haraway i Karen Barad, by zastanowić się, w jaki sposób przemyśleć nasze relacje ze środowiskiem. Problem ten poruszam poprzez lekturę dwóch powieści eko-grozy, „Wilder Girls” Rory Power (2019) oraz „Unicestwienia” Jeffa VanderMeera (2014). Najważniejsze tematy analizy to relacja między wnętrzem i zewnętrzem ciała, powiązania między ludźmi a środowiskiem, przemiany ciał wynikajace z zakażenia oraz znaczenie języka. Odwołując się do artykułu Bethany Doane „Sublime Annihilation and Planetary Ecohorror” (2020), zastanawiam się nad etycznym wymiarem podobnych opowieści i ich znaczeniem w obliczu katastrofy klimatycznej.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131081569","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uatlantydzenie opowieści jako strategia wyjścia z realizmu kapitalistycznego","authors":"P. Szaj","doi":"10.35757/civ.2022.30.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.05","url":null,"abstract":"Tematem artykułu jest tom poetycki Tomasza Bąka XXI. Nagi wodnik w śródmieściu (2021). Autor interpretuje go jako zawoalowaną próbę wyjścia z realizmu kapitalistycznego, która odbywa się pod pretekstem opowieści o jednym aspekcie katastrofy klimatycznej: wzroście poziomu morza. Bąk wydaje się traktować ów „potop” jako swego rodzaju interwencję Realnego, które coraz silniej przebija spod szczelin kapitalistycznej zasady rzeczywistości. Strategia poetycka Bąka polega na odnajdywaniu tego rodzaju szczelin w samym środku realizmu kapitalistycznego i wykonywaniu pracy żałoby po świecie, który już się skończył.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121988173","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Słowo wstępne: Utopie antropocenu","authors":"Monika Rogowska-Stangret","doi":"10.35757/civ.2022.30.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.01","url":null,"abstract":"Katastrofa klimatyczna, na którą składają się zarówno środowiskowa utrata stabilności, jak i pogłębiające się społeczne i ekonomiczne nierówności oraz kryzysy, jest coraz częściej przedmiotem niepokoju i dyskusji. Chcąc zaznaczyć antropogeniczne podłoże tej sytuacji oraz jej doniosłe znaczenie dla dziejów Ziemi, Eugene F. Stoermer, amerykański biolog, w latach osiemdziesiątych XX wieku zaproponował termin „antropocen”, który po dwóch dekadach spopularyzował wraz z holenderskim chemikiem atmosfery i meteorologiem Paulem J. Crutzenem1. Od tego czasu „antropocen” przeniknął z nauk przyrodniczych do debat prowadzonych w szeroko pojętej humanistyce i sztuce. Jedną z przyczyn tego transferu była z pewnością chęć opisania rzeczywistości, w której środowisko, warunki życia i relacje z tym, co więcej niż ludzkie wychodzą na pierwszy plan. Jak piszą Mercedes Bunz, Birgit M. Kaiser i Kathrin Th iele „[...] każde «dzisiaj» wymaga ponownej oceny [...] d z i s i a j zawsze jest na nowo [...] każda era musi znaleźć własne, konkretne odpowiedzi – musimy ostrzyć krytykę na potrzeby n a s z e g o dzisiaj. Możemy czerpać z tradycji, ale nie mamy wzorów do naśladowania” [wyróż. oryg.]2. W „n a s z y m dzisiaj” trudno pominąć rosnącą wagę destabilizacji klimatu. Filozofki i teoretycy krytycznie przyglądali się też samej nazwie, która wskazuje na uogólniony","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133916779","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Utopia życia po kapitalizmie","authors":"Ewa Bińczyk","doi":"10.35757/civ.2022.30.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.02","url":null,"abstract":"Tematem tekstu jest wizja społeczeństwa postkapitalistycznego brytyjskiego ekonomisty i badacza zrównoważonego rozwoju, Tima Jacksona. Jest to utopia unikatowa, możliwa do zrealizowania, budowana w oparciu o najnowsze ekonomiczne ustalenia empiryczne i raporty przyrodoznawców dotyczące powagi współczesnych zagrożeń środowiskowych. Artykuł systematycznie rekonstruuje jej najważniejsze założenia. \u0000Argumentacje Jacksona wymierzone są przeciwko „wzrościzmowi” (ang. growthism), to znaczy bezrefleksyjnej akceptacji samej logiki nie kończącego się wzrostu gospodarczego za wszelką cenę. Utopia budowana przez tego ekonomistę opiera się na filarach równowagi, dobrobytu (prosperity), psychologicznego przepływu (flow) i wytwarzania (work). Artykuł wykorzystuje idee zawarte w pracach Jacksona (Dobrobyt bez wzrostu. Ekonomia dla planety o ograniczonych zasobach z 2009 roku oraz Post Growth. Life after Capitalism z roku 2021), a także wybrane tezy i ustalenia nurtu ekonomii ekologicznej dewzrostu.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131413670","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Skażenie jako współpraca, przeł. A. Brylska, M. Rogowska-Stangret","authors":"Anna Tsing","doi":"10.35757/civ.2022.30.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.07","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123900301","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wszystkie jutra: Trwająca miliard lat kronika niezliczonych gatunków i różnorakich losów człowieka (fragmenty), przeł. M. Rzepa","authors":"Cevdet Mehmet Kösemen","doi":"10.35757/civ.2022.30.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.06","url":null,"abstract":" ","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"70 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127273678","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Narracja filozoficzna a koncepcje postwzrostowe","authors":"T. Markiewka","doi":"10.35757/civ.2022.30.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2022.30.09","url":null,"abstract":"Autor artykułu zastanawia się, czy istnieje jakaś narracja filozoficzna, która jest dopasowana do epoki antropocenu lub kapitalocenu. Stara się pokazać, że w kilku współczesnych nurtach filozoficznych widać zarysy takiej narracji, od teorii aktora-sieci po poststrukturalistyczny feminizm. Koncepcje postwzrostowe mogą być zaś mediatorem, który pomoże w spopularyzowaniu tych.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116214951","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Neo-monadyzm Gabriela Tarde’a jako model ekonomii politycznej XXI wieku","authors":"Barbara Markowska-Marczak","doi":"10.35757/civ.2021.29.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.35757/civ.2021.29.04","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest skonstruowanie pewnego eksperymentu myślowego polegającego na zastosowaniu koncepcji neo-monadyzmu Gabriela Tarde’a do przemyślenia podstaw liberalnej oikodycei. Przez liberalną oikodyceę rozumiem koncepcję ładu społecznego opartą o idee racjonalnej, autonomicznej jednostki (homo oeconomicus) działającej w warunkach wymiany ekonomicznej (Vogl 2015). Zaproponowana przez Tardea rekapitulacja leibnizjańskiej koncepcji monadyzmu w świetle współczesnej mu wiedzy i zastosowanie jej do świata społecznego pozwala na stwierdzenie, że taki model podmiotowości jest niewystarczający do wytłumaczenia wielu - z pozoru nieracjonalnych - zjawisk jak ruchy populistyczne (masowe) czy spekulacje finansowe, charakterystycznych dla ekonomii politycznej XXI wieku.","PeriodicalId":350409,"journal":{"name":"Civitas. Studia z Filozofii Polityki","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125294861","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
