Forum PoetykiPub Date : 2021-12-20DOI: 10.14746/fp.2021.25.30606
Agnieszka Waligóra, Kacper Bartczak
{"title":"Świadomość wersu","authors":"Agnieszka Waligóra, Kacper Bartczak","doi":"10.14746/fp.2021.25.30606","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.25.30606","url":null,"abstract":"Wywiad dotyczy samoświadomości twórczej oraz jej odniesienia do kategorii wersologicznych. Rozmówcą jest Kacper Bartczak – profesor Uniwersytetu Łódzkiego, amerykanista, poeta i tłumacz. Rozmowa koncentruje się najpierw na problemie metarefleksyjności badaczy literatury i poetów, by następnie przejść do kwestii szczegółowych; kolejno omówione zostają zagadnienia takie jak konceptualizacja wersu w optyce poetyckiej i badawczej, rola wersu w wierszu organicznym czy przekład wersu. Wypowiedzi stanowią też próbę zarysowania kluczowej dla rozmówcy tradycji pragmatystycznej (James, Dewey, Rorty, Shusterman, Nehamas) i jej roli dla twórczej samoświadomości. Amerykańska linia namysłu teoretycznego jest tu wytyczona w odwołaniu się do poglądów licznych dwudziestowiecznych poetów anglosaskich (Coleridge, Stevens, Williams, Olson, O’Hara, Gizzi, Armantrout).","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"105 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124748334","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-12-20DOI: 10.14746/fp.2021.25.30599
A. S. Mastalski
{"title":"Przerzutnia i wersyfikacja (na marginesie prac Giorgia Agambena i Adama Kulawika)","authors":"A. S. Mastalski","doi":"10.14746/fp.2021.25.30599","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.25.30599","url":null,"abstract":"Tekst omawia dwie dwudziestowieczne koncepcje teoretycznoliterackie z zakresu szeroko rozumianej wersologii będące pionierskim wyrazem formowania się nowego sposobu myślenia o wersyfikacji opartego nie na studiowaniu metryki, lecz na uznaniu istotnej roli, jaką we współczesnych tekstach poetyckich pełni niezgodność członowania składniowego i wierszowego określana mianem przerzutni. Przyglądając się roli przerzutni w koncepcjach Giorgia Agambena i Adama Kulawika, odnosi się zarazem do przemian, jakie zaszły w myśleniu o tym zjawisku prozodycznym na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, czyli do tego, jak zmienił się wiersz, odchodząc od prymatu metru i ekwiwalencji na rzecz kompozycji nienumerycznej (tzw. wolnej).","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129579734","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30238
B. Kowalczyk
{"title":"Muzyka otchłani. Kwestia natury w Muzyce Ericha Zanna Howarda Phillipsa Lovecrafta","authors":"B. Kowalczyk","doi":"10.14746/fp.2021.24.30238","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30238","url":null,"abstract":"W artykule przeanalizowano opowiadanie Howarda Phillipsa Lovecrafta Muzyka Ericha Zanna i ukazano obecny w tej literaturze konflikt pomiędzy nowoczesnością a naturą. Omawiana praca, wraz z tekstami uzupełniającymi, dostarcza informacji pozwalających przeformułować sposób postrzegania literatury Lovecrafta, a ściśle rzecz ujmując, kategorii „nadnaturalnego horroru”.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"50 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127137855","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30237
Agnieszka Budnik
{"title":"Do źródeł, do gór. Protoekokrytyczne odczytania Waldenu Henry’ego Davida Thoreau i Na przełęczy Stanisława Ignacego Witkiewicza","authors":"Agnieszka Budnik","doi":"10.14746/fp.2021.24.30237","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30237","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie obrazów przyrody w literaturze przełomu XIX i XX wieku na przykładzieWaldenu, czyli życia w lesie Henry’ego Davida Thoreau oraz Na przełęczy Stanisława Witkiewicza. Punktem wyjścia do rozważań o początkach literatury środowiskowo zorientowanej jest lektura eseju D.H. Thoreau. W założycielskim dla gatunku przyrodopisarstwa tekście Amerykanina upatruje się również korzeni współczesnych badań ekokrytycznych: łączących w sobie postawę aktywistyczną i rewizyjną wobec relacji człowieka i pozaludzkiej przyrody. Choć przyrodopisarstwo nie wykształciło swojej tradycji na gruncie polskiego literaturoznawstwa, lektura Na przełęczy Stanisława Witkiewicza aż nadto zdaje się odpowiadać typologii tekstów zorientowanych środowiskowo, wypracowanej na podstawie eseju H.D. Thoreau przez Lawrence’a Buella.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121837728","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30240
Klaudia Jakubowicz
{"title":"Problematyka śmieci w twórczości Olgi Tokarczuk","authors":"Klaudia Jakubowicz","doi":"10.14746/fp.2021.24.30240","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30240","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia problem odpadów i plastiku, zwłaszcza plastikowych torebek w twórczości Olgi Tokarczuk. Autorka zastanawia się nad tym, czym są odpady dla współczesnej cywilizacji. Śmieć stanowi element zmarginalizowany i pomijany w ludzkiej egzystencji i jako taki zostaje przejęty przez noblistkę. Przedstawia ona wytwory z plastiku jako przykład nowego, lepszego gatunku, który w walce o byt może okazać się lepszy od człowieka. W jej esejach i opowiadaniach można także dostrzec przejawy wytworzenia się nowej duchowości w związku z segregacją śmieci.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"135 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115775079","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30234
Suzana Marjanić
{"title":"Welebit i perypatetyczny transgatunek – od Petara Zoranicia do Edo Popovicia","authors":"Suzana Marjanić","doi":"10.14746/fp.2021.24.30234","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30234","url":null,"abstract":"W artykule pasmo górskie Welebit interpretowane jest jako przestrzeń literatury perypatetycznej. Autorka na początku skupia się na powieści pasterskiej Petara Zoranicia Planine (napisanej w 1536 roku, wydanej w 1569), w której autor oprócz osobistych opisów o konwencjonalnej miłosnej „bolączce” problematyzuje też ogólną sytuację o „rozproszonym dziedzictwie” (niebezpieczeństwo ze strony Turków i Wenecjan). W odróżnieniu od wyimaginowanej podróży Zoranicia, wykoncypowanej jako alegoryczna podróż poznawcza na welebickich szlakach, Edo Popović w transgatunkowym utworze Priručnik za hodače (2009) – swoimi wędrówkami zen po Welebicie oraz z życiową zasadą „dobrowolnego ubóstwa” – w ślad za matrycą ekologiczną zaproponowaną przez Henry’ego Davida Thoreau, 440 lat po powieści Zoranicia (by wprowadzić nieco symboliki) ujawnia socjogramy nie tylko „rozproszonego dziedzictwa”, ale także globalnego porządku świata. Trylogię relacji z podróży, literaturę górską Edo Popovicia można określić jako literaturę perypatetyczną o Welebicie, ze wskazaniem, że jest to opis podróży, literatura górska o zaangażowanym stosunku do rzeczywistości.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128907015","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30229
P. Szaj
{"title":"Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich","authors":"P. Szaj","doi":"10.14746/fp.2021.24.30229","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30229","url":null,"abstract":"Pierwsza część artykułu podejmuje teoretyczny namysł nad antropocenem jako epoką, w której nastąpiło radykalne wymieszanie czasu ludzkiego i geologicznego. W części tej przedstawione są wglądy formułowane w obrębie dyskursu antropocenu, a także ustalenia klimatologii. Skłaniają one do wypracowania widmontologii antropocenu jako epoki, w której „czas wypadł z ram”. Druga część artykułu przekłada ustalenia teoretyczne na praktykę literaturoznawczą (zwłaszcza ekokrytyczną). Autor rekonstruuje propozycje uprawiania ekokrytyki w czasach antropocenu sformułowane przez Timothy’ego Clarka oraz Lynn Keller i podejmuje wstępne próby przełożenia ich na kontekst literatury polskiej.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123943405","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30232
Piotr Bogalecki
{"title":"„Za mało na ślad”. O Spisie z natury i innych wczesnych wierszach Krystyny Miłobędzkiej","authors":"Piotr Bogalecki","doi":"10.14746/fp.2021.24.30232","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30232","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji poetyki wczesnych tekstów Krystyny Miłobędzkiej. Głównym przedmiotem zamieszczonych w nim analiz jest tom Spis z natury, powstający w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku jako poetycki debiut, lecz wówczas nieopublikowany. Podejmując łączną lekturę dwóch składających się na niego cykli poetyckich – Anaglifów i Małych mitów – autor wskazuje na konieczność uzupełnienia nasuwającego się w lekturze tego pierwszego odczytania nieantropocentrycznego o implikowaną przez wielopoziomową strukturę tego drugiego interpretację postsekularną. Analizie poddano również cztery wiersze Miłobędzkiej – Małże, Widziane w ogniu, Patrzące chwytliwe oraz Klee – opublikowane w latach sześćdziesiątych w miesięczniku „Twórczość” i niewłączone w żaden jej tom. Pozwoliło to wskazać na możliwe związki wczesnej poezji autorki Wykazu treści z twórczością Francisa Ponge’a i Paula Klee.","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"73 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124190855","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2021-11-30DOI: 10.14746/fp.2021.24.30231
M. Leszczyński
{"title":"Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)","authors":"M. Leszczyński","doi":"10.14746/fp.2021.24.30231","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30231","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).","PeriodicalId":344859,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"160 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125109266","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}