{"title":"Symbiotyczny splot, czyli lektura jako wyzwanie estetyczne","authors":"Magdalena Lachman","doi":"10.18778/0208-6107.41.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6107.41.02","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje namysł nad kategorią lektury z perspektywy estetycznej. Śledzi rozmaite sposoby użycia tego pojęcia i różne sensy kryjące się za figurą czytania, nie zawsze pokrywające się z tradycyjnymi definicjami odnotowywanymi współcześnie w słownikach. W punkcie wyjścia leży rozpoznanie, że kategoria lektury ma dziś szerokie zastosowanie, tzn. jej przedmiotem są nie tylko utwory piśmiennicze czy literackie. Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie, co sprawia, że pojęcie lektury bywa tak chętnie aplikowane do przestrzeni estetycznej i dlaczego czytaniu poddawane są także zjawiska – co szczególnie frapujące – o wyraźnym wizualnym nacechowaniu, do których zasadniczo przystaje przede wszystkim postawa widza, a nie czytelnika. O atrakcyjności lektury jako narzędzia służącego do kontaktu ze zjawiskami o charakterze pozaczytelniczym decyduje splot jej właściwości. Lekturę można bowiem traktować z jednej strony jako dyspozycję mentalną i poznawczą, służącą wyjaśnianiu znaczeń, a z drugiej strony jako praktykę, która ma swoje psychosomatyczne, sensualne, percepcyjne uwarunkowania. To dzięki temu tak dobrze sprawdza się w przestrzeni estetycznej, pozostając m.in. w symbiotycznej relacji z oglądaniem.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"14 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78098686","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kantowska filozofia transcendentalna. Mariana Massoniusa próba ujęcia krytycyzmu Immanuela Kanta","authors":"A. Musioł","doi":"10.31261/fp.12650","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.12650","url":null,"abstract":"Autorka artykułu odniosła się do założeń rozprawy doktorskiej Mariana Massoniusa, a także uwzględniła założenia jego kilku pomniejszych prac dotyczących sposobu ujęcia Kantowskiego systemu filozofii krytycznej. Poddała analizie problem sądów analitycznych i syntetycznych oraz sądów syntetycznych a priori. Podjęła zagadnienie możliwości istnienia czystej matematyki, problem czasu i przestrzeni, opisała także sposoby ujęcia Kantowskich antynomii oraz teorii poznania rozwijanej w kontekście idealizmu oraz realizmu czasu i przestrzeni. Uwagę skupiła również na problemie umiarkowanego agnostycyzmu w filozofii Massoniusa oraz ujęciu filozofii w perspektywie nauki. Podjęła również wysiłek udzielenia odpowiedzi na fundamentalne pytanie: dlaczego Marian Massonius, podobnie jak w 1865 roku wczesny neokantysta Otto Liebmann, rzucał wyzwanie powrotu do Kanta (Zurück zu Kant!) oraz głosił postulat koniecznego wypracowania krytycznej formuły apriorycznych form umysłu.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"37 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81545407","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Co to znaczy być krytycznym realistą? Dwie różne odpowiedzi: Nicolai Hartmann i Richard Hӧnigswald","authors":"Iwona Alechnowicz-Skrzypek","doi":"10.31261/fp.13061","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.13061","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest porównanie ze sobą dwóch niespecyficznych neokantystów uznawanych za reprezentantów realizmu krytycznego. Nicolai Hartmann - jako zwolennik szkoły marburskiej - był najpierw idealistą, a następnie stał się krytycznym realistą. Richard Hӧnigswald - jako uczeń Aloisa Riehla - od początku zajmował stanowisko realizmu krytycznego. Istnieje wiele podobieństw w rozumieniu pojęcia realizmu przez Hartmanna i Hӧnigswalda. Można też wskazać na kilka różnic, które dotyczą przede wszystkim kwestii rzeczy samej w sobie. Najważniejszą z nich jest sposób, w jaki obaj rozwiązują problem danych empirycznych będących podstawą umysłowej reprezentacji przedmiotu. Ukazanie podejścia Hartmanna i Hӧnigswalda do tego problemu pozwala zrozumieć, dlaczego obaj uważani są za niespecyficznych neokantystów.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"10 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84980183","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Senses in Visual Arts as a Prism for Philosophy and Through the Prism of Philosophy","authors":"Corentin Heusghem","doi":"10.18778/0208-6107.41.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/0208-6107.41.01","url":null,"abstract":"The aim of this paper is to show how a sensory approach to visual arts can be relevant for philosophy and how this prism, once brought to philosophy, can give insights on art in return. I will try to demonstrate that the difference between modernity’s two main schools of thought (namely, materialism and idealism) can be understood – thanks to the model of painting as an allegory of the world – as an exclusive preference for one sense: touch for materialism and sight for idealism. Much as the two schools differ, both consider the painting (or the world) a finite picture, whose elements can be juxtaposed in a single homogeneous plane of knowledge devoid of any opacity. This leads to separate both vision and the mind from the body and from the world. As a result, sight and touch end up dissociated. That is why, to challenge this modern paradigm and renew with a holistic relationship to the world and to ourselves, philosophers and artists propose a shift towards a synaesthetic approach to painting. Such an approach will uncover a modality of being where the body, the subject, and the world, as well as sight and touch, can be reunited. Thus, I will show that Merleau-Ponty’s ontology of the flesh – that echoes through the paintings of artists who attempt to break free from the frame and engage the observer with all his senses and being, such as Racławice Panorama, Malevich, El Lissitzky, Cézanne or the Navajos’ sand paintings – can offer, thanks to a synaesthetic approach, both a new framework for philosophy and a new understanding of visual arts.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"49 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83727779","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mała ojczyzna i duża książka","authors":"Tomasz Kubalica, A. Noras","doi":"10.31261/fp.13795","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.13795","url":null,"abstract":"This text is an introduction to the philosophy of Heinrich Rickert. The introduction has three levels: biographical, bibliographical, and doxographic. The doxography involves examining Rickert’s views in the context of the achievements of Neo-Kantianism, the Baden school and contemporary philosophy. Noras discusses the main issues Rickert treated in his philosophy, which was occupied with the theory of cognition, the methodology of the humanities and natural sciences and the philosophy of the history of philosophy.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"23 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81503618","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Czesław Głombik – ostatni prawdziwy profesor historii filozofii","authors":"Radosław Kuliniak","doi":"10.31261/fp.14610","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.14610","url":null,"abstract":"Wspomnienie postaci i myśli profesora Czesława Głombika w kontekście jego badań nad filozofią polską.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83459695","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rozmowy o filozofii katolickiej. Wspomnienie o Profesorze Głombiku","authors":"K. Wolsza","doi":"10.31261/fp.14634","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.14634","url":null,"abstract":"Wspomnienie o Profesorze Czesławie Głombiku, badaczu filozofii polskiej.","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"10 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87565556","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Szerokie gościńce i zapomniane szlaki historii filozofii w badaniach filozoficznych Andrzeja J. Norasa","authors":"Iwona Alechnowicz-Skrzypek","doi":"10.31261/fp.13026","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.13026","url":null,"abstract":"W artykule podjęta została próba przyjrzenia się sposobowi, w jaki Andrzej J. Noras odnosił się do historii filozofii jako dyscypliny metafilozoficznej. W swoich pracach wielokrotnie podejmował problem znaczenia i wartości badań historyczno-filozoficznych. U podstaw stosunku Andrzeja J. Norasa do dyscypliny, w obrębie której się poruszał była postawa krytyczna, oznaczająca, by niczego nie pomijać, by badany przedmiot oświetlić z różnych perspektyw. W swoich badaniach podążał szlakami, które są rzadko uczęszczane przez historyków filozofii Dzięki temu udało mu się dokonać wielu interesujących ustaleń dotyczących głównego przedmiotu jego zainteresowań, jakim był neokantyzm. Wiele uwagi poświęcił także opisom sylwetek i dokonań filozofów mało znanych bądź po prostu zapomnianych. Zasługą Andrzeja J. Norasa jest to, że pozwolił im przemówić. \u0000 ","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"61 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73819687","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
G. Besler, M. Furman, A. Gniazdowski, Artur Jochlik, Agnieszka Kotulska, Tomasz Kubalica, Piotr Łaciak, A. Pietras, Barbara Szotek, Marta Ples-Bęben
{"title":"Wspomnienia o Profesorze Andrzeju J. Norasie","authors":"G. Besler, M. Furman, A. Gniazdowski, Artur Jochlik, Agnieszka Kotulska, Tomasz Kubalica, Piotr Łaciak, A. Pietras, Barbara Szotek, Marta Ples-Bęben","doi":"10.31261/fp.14745","DOIUrl":"https://doi.org/10.31261/fp.14745","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34263,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Philosophica","volume":"71 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75887050","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}