{"title":"Spiski etnoperformans (cz. 1)","authors":"Janusz Barański","doi":"10.12775/ll.1.2024.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2024.002","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu są dwie imprezy regionalne, konkurs i przegląd spiskiego folkloru: Spiskie Zwyki i Spiska Warta, organizowane każdego roku - odpowiednio - zimą i latem na Zamku Dunajec w Niedzicy iw Gminnym Ośrodku Kultury w Łapszach Niższych z siedzibą w Niedzicy. Dyskutowany region jest niewielkim fragmentem krainy historycznej, której główna część znajduje się na terytorium Słowacji. Stanowił on przez setki lat część Królestwa Węgier, stąd jego imprezy należą do praktyk typu etnoperformansu, który łączy aspekt artystyczny ze społecznym. Pierwszyjest wyrazem regionalej estetyki i artyzmu (folklor słowno-muzyczny, taniec, strój regionalny), drugi - rytualnego charakteru imprez służących procesom tożsamościowym.W świetle poczynionych ustalenń dyskutowane przypadki etnoperformansu reprezentują spuściznę kulturową w trybie dziedzictwa. W tym rozumieniu są formą odmienną od dawniejszej tradycji i można je uznać za rodzaj metakulturowej praktyki i metakulturowego komentarza wobec kultury regionalnej.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141832607","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wzorzec interpretacyjny „wiary w funkcjonowanie państwa” w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o Volksliście","authors":"Tymoteusz Król","doi":"10.12775/ll.3.2023.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.3.2023.004","url":null,"abstract":"Wilamowianie to grupa etniczna mieszkająca na pograniczu Śląska i Małopolski. Są oni potomkami osadników przybyłych z zachodniej Europy, o czym świadczy zachowany do dziś germański język wilamowski (Wymysiöeryś). W 1941 r. Wilamowianie podpisali Volkslistę, co było jednym z powodów ich powojennych prześladowań. W opowieściach wspomnieniowych wielu Wilamowian na ten temat pojawiają się powtarzające się elementy narracji – wzorce interpretacyjne, toposy i skamieliny językowe, które w wyniku procesu fabularyzacji i folkloryzacji są dzielone przez wszystkich członków grupy. Tę grupę nazwałem wilamowskocentryczną wspólnotą pamięci. Jednym z najważniejszych wzorców interpretacyjnych występujących w narracji tej grupy jest wzorzec „wiary w funkcjonowanie państwa”. Jego głównym zadaniem jest usprawiedliwienie Wilamowian jako grupy przed odbiorcą z zewnątrz, który – według wyobrażeń członków wspólnoty – ma fałszywy obraz tego, czym była Volkslista.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":"39 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139447686","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Folklorotwórczy wymiar wydarzeń politycznych","authors":"Janina Hajduk-Nijakowska","doi":"10.12775/ll.3.2023.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.3.2023.001","url":null,"abstract":"Prezentację powiązań folkloru ze współczesnymi wydarzeniami o charakterze politycznym autorka poprzedza doprecyzowaniem pojęcia folkloru. Akceptując koncepcję Ludwika Stommy, uznaje folklor za kulturę izolacji świadomościowej, która jest częścią kultur społecznie i historycznie zróżnicowanych. Przekaz folklorystyczny, jako tradycyjna forma tworzenia, jest natomiast efektem twórczej aktywności uczestników oraz odbiorców danego wydarzenia, korzystających zarówno z bezpośrednich, jak i elektronicznych środków przekazu, przede wszystkim z mediów społecznościowych. Jako pierwszy przykład autorka prezentuje sposoby folklorystycznej aktywności służącej oswajaniu traumy wywołanej przez kataklizm (powódź) i atak terrorystyczny. Następnie zwraca uwagę na folklorystyczny kontekst współczesnych demonstracji i strajków przeprowadzanych w przestrzeni publicznej, które dzięki zróżnicowanemu performansowi nabierają charakteru „karnawału oporu” lub eksponują oddolny protest wobec decyzji podejmowanych przez rząd i parlament. Prowadzi to nie tylko do powstania wspólnoty emocji, ale również wspólnoty informacyjnej, która może mieć istotny wpływ na kształtowanie opinii społecznej.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":"43 14","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139447456","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"On Some Selected Slavic Motifs of the Collection Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi by Kazimierz Władysław Wójcicki","authors":"Dejan Ajdačić","doi":"10.12775/ll.1.2023.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.004","url":null,"abstract":"The two-volume collection of Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi (Fables: Ancient Legend and Folk Narratives of Poland and Russia) by Kazimierz Władysław Wójcicki, a writer and popularizer of folk tales, aroused interest in Poland and among lovers of Slavic folk culture. K. W. Wójcicki wrote his book in the 1830s, in an era of strong Slavophile sentiments and under the influence of Polish Romantics from Lviv. The author mentions earlier research by Julian Krzyżanowski, Julian Maślanka, Ryszard Wojciechowski and Violetta Wróblewska concerning the collection Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi. In fairy tales in the collection by K. W. Wójcicki, apart from motifs and content from the Polish folk tradition, there are elements from other Slavic traditions. The author analyzes the presence of Serbian, Slovak and Ukrainian motifs, pointing to the sources, methods of Polonization and the author’s stylization of Slavic folkloric motifs.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45939816","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"I am the River! Wanda by Zuzanna Orlińska, Literary Tradition and Hydrofeminism","authors":"Magdalena Bednarek","doi":"10.12775/ll.1.2023.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.009","url":null,"abstract":"The paper presents a short story entitled Wanda by Zuzanna Orlińska as a posthumanist reinterpretation of the traditional ethnocentric legend. Subtle changes in te character’s motivation and expanding the plot of Wanda’s story into two other texts create a new understanding of community (not only a national one), as well as a new model of women’s participation in it. The foundations of this new model are agency, care and interdependence.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136186215","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"St. Martin – from Research on Intangible Cultural Heritage","authors":"","doi":"10.12775/ll.1.2023.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.015","url":null,"abstract":"Review: Święty Marcin – żywa tradycja w Wielkopolsce,redakcja Arkadiusz Jełowicki, Muzeum Narodowe Rolnictwai Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, Szreniawa 2021.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49563117","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Popularization of Slovak Folk Tales in Poland","authors":"T. Smolińska","doi":"10.12775/ll.1.2023.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.003","url":null,"abstract":"The reflection about research on Slavic folklore must be accompanied by a careful reminder that in the 19th century many people showed general interest in it and carried out field studies: these were amateurs, travellers, journalists and professional gatherers, i.e. ethnologists, and in the 20th century – folklorists (who continued the earlier work following accepted scientific curricula). The close linguistic affinity of the Slavs, similarity of political situations and social structures of folklore depositaries throughout history facilitated and developed comparative research on various folklore genres (tales, songs, legends, proverbs, comic stories). In the 19th century, Slovak songs were distinguished by Oskar Kolberg. Conversely, a concrete example of pioneering academic achievements in folk tale studies in Slovakia includes the tales collected by Pavol Dobšinský and Samuel Czambel, and later (in the first half of the 20th century) by Frank Wollman and his followers; and after World War II – by Viera Gašpariková. Many integrative, interethnic and comparative research initiatives have been directly linked to the tales and resulted in printing valuable collections of texts edited by folklorists from Poland and Slovakia e.g. Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (The Singing Linden Tree. The Tales of the West Slavs), Zbójnicki dar. Polskie i słowackie opowiadania tatrzańskie (The Robber’s Gift. Polish and Slovak Stories about the Tatras), Słoneczny koń. Bajki słowackie (The Sunny Horse. Slovak Tales), Skarb w garncu. Humor ludowy Słowian Zachodnich (The Treasure in the Pot. Folk Humour of the West Slavs), Bajki słowackie (Slovak Tales by P. Dobšinský). According to the author of the article, Polish and Slovak work in the field of tales stands out among the research on folklore genealogy of the Slavs. Therefore, she focuses on the anthologies that promote and popularize Slovak tales in Poland.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44274723","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wiesław, or a Slavic Magical Fairy Tale as Comic Book Material","authors":"Agnieszka Gołębiowska-Suchorska","doi":"10.12775/ll.1.2023.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.006","url":null,"abstract":"The article will present the results of a literary analysis of the comic book Wiesław by Maciej Kisiel (3 parts, 2019–2022), which is based on Slavic fairy tales. The inspiration for the analysis of the comic was Jolanta Ługowska’s reflections on the folk magic fairy tale as material of fiction. Folk material functions as a potential source of literary plots and comic scripts from which the author can draw the idea of the plot or even individual motifs or characters to be freely contaminated and modernised. The aim of the reflections on the phenomenon of comic transposition of motifs of Slavic folk tales was to determine to what extent the principles of constructing the plot of the analysed comic correspond to the principles of constructing a folk tale (economy of means, expressive exposition of turning points, covering the perspective of the narrator and the protagonist); and what adaptation and transformation processes (threads, motifs, heroes, objects) serve to adapt folklore material to the new communication situation and recipient.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43481088","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"From Research on the Mythology of the Slavs","authors":"Andrzej P. Kowalski","doi":"10.12775/ll.1.2023.014","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.014","url":null,"abstract":"Review: Michał Łuczyński, Mity Słowian. Śladami świętych opowieści przodków, Triglav, Szczecin 2022.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44062306","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Taming Monsters…","authors":"Violetta Wróblewska","doi":"10.12775/ll.1.2023.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ll.1.2023.013","url":null,"abstract":"Review: Anna Mik, Signs of Exclusion. Monsters Inspired by Greek and Roman Mythology as Symbols of Rejected Minorities in Literature, Film, and TV-Series for Children and Young Adults: From Mid-20th Until Early 21st Century, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2022.","PeriodicalId":32873,"journal":{"name":"Literatura Ludowa","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49600649","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}