{"title":"Tragizm, absurd, paradoks – wokół słownika pojęć Waltera Hilsbechera","authors":"Paulina Frankiewicz","doi":"10.18778/1505-9057.63.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.63.05","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę zdefiniowania pojęć tragizmu, absurdu i paradoksu, terminów kluczowych według niemieckiego eseisty Waltera Hilsbechera. Jest to zadanie trudne i ciekawe zarazem, głównie z uwagi na fakt, że pojęcia będące przedmiotem filozofii spekulatywnej stosunkowo rzadko podlegają skrupulatnym definicjom. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest trudność w uchwyceniu znaczenia tych terminów w sztywnych ramach.\u0000Problemy te pojawiają się również w tekście Hilsbechera pt. Tragizm, absurd, paradoks z 1972 roku. Filozofia absurdu, której metodologiczne wyodrębnienie postuluję, za centralne pojęcie obrała rzeczony absurd, również wymykający się ostrym definicjom. Niniejszy tekst stawia sobie za cel rekonstrukcję Hilsbecherowskiego słownika centralnych dla filozofii absurdu pojęć w odwołaniu do tradycji współczesnej filozofii spekulatywnej. Umiejscawiając myśl niemieckiego pisarza w kontekście innych twórców obracających się w podobnym kontekście tematycznym i stylistycznym (takich jak A. Camus, H. Bergson), zarysuję ten specyficzny nurt filozofii.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47359197","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Historia pewnego plagiatu: Jan Teodor Grzechota Białe niewolnice","authors":"K. Kołodziej","doi":"10.18778/1505-9057.63.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.63.04","url":null,"abstract":"1 lipca 1926 r. „Ekspress Wieczorny Ilustrowany” rozpoczął druk powieści odcinkowej Jana Teodora Grzechoty Białe niewolnice. Dwanaście dni później gazeta opublikowała artykuł, w którym poinformowała, że druk powieści został wstrzymany, ponieważ praca okazała się plagiatem powieści skandynawskiej pisarki Elizabeth Schoyen pod tym samym tytułem. Pod pseudonimem Jan Teodor Grzechota krył się znany łódzki poeta Mieczysław Braun (Aleksander Mieczysław Bronsztejn). Podstawą plagiatu była niezwykle popularna powieść, której liczne tłumaczenia na język polski ukazywały się kilkakrotnie w latach 20. i 30. XX wieku w odrębnych wydaniach książkowych. O popularności motywu handlu ludźmi może świadczyć fakt, że motyw ten był wówczas wielokrotnie wykorzystywany także przez polską i europejską kinematografię i teatr. Wnikliwa analiza obu utworów pokazuje, że Braun niemal dokładnie skopiował treść powieści Shonyena – fabułę, postacie, detale. Pisarz dodał kilka początkowych epizodów powieści, aby osadzić akcję w łódzkiej rzeczywistości, co było jednym z wyznaczników poetyki powieści odcinkowej. Prawdopodobnie jedyną karą, jaką poniósł Braun, była publiczna krytyka jego haniebnego czynu, ponieważ nie obowiązywały jeszcze wówczas przepisy dotyczące praw autorskich.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42922478","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Cyzelowanie. Proces twórczy w stanie podejrzenia w poezji Ewy Lipskiej","authors":"Ewelina Suszek","doi":"10.18778/1505-9057.63.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.63.02","url":null,"abstract":"Artykuł dostarcza analizę i interpretację wybranych tekstów literackich Ewy Lipskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wierszy: 11 września 2001 oraz Kopalnia. W utworach o tematyce metapoetyckiej Lipska wykorzystuje pozornie obcą jej metaforykę biżuteryjną, by zaakcentować procesualność aktu kreacji, jego ambiwalencję etyczną oraz jego skomplikowane źródła. Przeprowadzone interpretacje zawierają odniesienia między innymi do twierdzeń Carla Gustava Junga oraz Pierre’a Marca de Biasiego. Autorka artykułu, analizując sposób użycia przez poetkę motywów klejnotów oraz metaforyki jubilerskiej, a także wskazując na strategie literackiego cyzelowania wierszy, podważa tezę o kresie konwencji „złotniczej” w polskiej poezji współczesnej.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45189231","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Media w małej miejscowości na przykładzie biuletynu samorządowego i serwisu parafialnego","authors":"S. Kurek-Kokocińska","doi":"10.18778/1505-9057.62.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.62.03","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wybrane aspekty komunikowania społecznego w obrębie małej miejscowości za pośrednictwem publicznie dostępnych mediów cyfrowych. Badaniem objęto periodyk „Wiadomości Lutomierskie. Informacyjny Biuletyn Samorządowy” (dostępny w serwisie www Urzędu Gminy Lutomiersk, powiat pabianicki, woj. łódzkie: 2017–2020) oraz serwis internetowy rzymskokatolickiej Parafii w Lutomiersku (Dekanat Konstantynowski). Metodą analizy jakościowej ustalono zawartość mediów, wyodrębniono ich cechy, a następnie określono spełniane funkcje. Wykazano, że całokształt treści „Wiadomości Lutomierskich” odzwierciedla funkcjonowanie gminy i jej społeczności. W cyklu dwumiesięcznym mieszkańcy otrzymują pakiet informacji o różnych aspektach życia na tym terenie. Serwis parafialny uwzględnia tematy dotyczące parafian, życia chrześcijańskiego i społeczności Lutomierska. Badane media pełnią rozmaite funkcje, które są uwarunkowane dziedzinami działania ich właścicieli i twórców.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67613013","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Jak żywa” to \"uniwersalny komunał\"? O nieoczywistych związkach prozopopei z ekfrazą w powieści Portret Pierre’a Assouline’a","authors":"Julia Dynkowska","doi":"10.18778/1505-9057.61.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.61.05","url":null,"abstract":"Ekfraza – literacka deskrypcja dzieła sztuki – nie jest, rzecz jasna, wyłącznie dokładnym opisem artefaktu; często dotyczy również tego, czego na obrazie nie ma. W ekfrazach dzieła sztuki ulegają czasem swoistemu „ożywieniu” – narratywizacji namalowanych scen, a także uzupełnieniu ich o przed- i „poakcje” czy też o wyobrażone wypowiedzi przedstawionych postaci. Artykuł dotyczy specyficznej formy takich literackich „ożywień”, czyli tekstów, których autorzy, wykorzystując prozopopeję, oddali głos bohaterom obrazów oraz świadomym swej sztuczności (i eksponującym ją) obrazom-przedmiotom. Ciekawym (i rozbudowanym) przykładem zastosowania prozopopei jest powieść Portret P. Assouline’a. Narrację prowadzi w niej namalowana przez J.A.D. Ingres’a Betty de Rothschild. W artykule omawiam sposób i sens zastosowania tej figury retorycznej w powieści Assouline’a i zastanawiam się nad tym, czy każdy tekst literacki, w którym narratorem (dzięki prozopopei) czyni się postać z obrazu, można nazwać ekfrazą.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43912463","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Wiadomości – 43 bis” w latach 1989–2014 jako przykład periodyku lokalnego","authors":"Magdalena Przybysz-Stawska","doi":"10.18778/1505-9057.62.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.62.04","url":null,"abstract":"Prasa lokalna pełni istotne funkcje, nie tylko informując mieszkańców danego miasta o sprawach im bliskich, ale również realizuje idee regionalizmu poprzez promocję „małej ojczyzny”, integruje daną społeczność i stanowi swego rodzaju odzwierciedlenie życia ludzi zamieszkujących określone terytorium. Celem artykułu jest prezentacja jednego z periodyków lokalnych – czasopisma „Wiadomości – 43bis” i próba odpowiedzi na następujące pytania badawcze: jak w latach 1989–2014 zmieniał się analizowany periodyk? Co stanowiło o jego sile, a co świadczyło o słabości? Czy realizował on funkcje przypisywane tego typu prasie, wpisując się w definicję pism lokalnych? Jakie elementy sprawiły, że utrzymał się na wymagającym rynku prasowym, w którym reguły zdają się dyktować nie tylko sami odbiorcy, ale i silne, o ugruntowanej pozycji, koncerny medialne, inwestujące również w rynek prasy regionalnej? Praca stanowić może przyczynek do dalszych badań w zakresie prasy regionu łódzkiego.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41379334","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kozakoznawstwo jako nurt naukowy – perspektywy, stan i możliwości","authors":"Daria Ławrynow","doi":"10.18778/1505-9057.61.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.61.01","url":null,"abstract":"Artykuł naświetla różne podejścia badawcze w kwestii badań nad Kozaczyzną, metodologię, wykorzystywaną przy analizie obiektu badawczego w ośrodkach naukowych Ukrainy, Rosji, Kazachstanu i Polski. Ów obiekt badawczy był traktowany niejednoznacznie z racji swej tradycyjnej specyfiki społeczności transgranicznej, opartej na demokracji militarnej. W związku z powyższym Kozaczyzna była postrzegana zarówno jako oddzielny naród, grupa etniczna, orda azjatycka bądź też rosyjska lub ukraińska zmilitaryzowana warstwa społeczna. W ukraińskim dyskursie naukowym Kozacy byli tradycyjnie postrzegani jako warstwa państwotwórcza, w przeciwieństwie do rosyjskiej szkoły badawczej, często traktującej Kozactwo jako lokalne siły zbrojne albo burzycieli tradycyjnego porządku. Natomiast w polskiej nauce Kozaczyzna tradycyjnie była wplatana w polską perspektywę historyczną. Zdaniem autorki porównanie różnych podejść badawczych pomoże w wypracowaniu całościowego nurtu badawczego i metodologii kozakoznawstwa.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48466229","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Idea slow travel a rozwój reportażu podróżniczego. O intermedialnym projekcie Out of Eden Walk Paula Salopka","authors":"Edyta Żyrek-Horodyska","doi":"10.18778/1505-9057.62.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.62.06","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł poświęcony jest omówieniu intermedialnego projektu dziennikarskiego pn. Out of Eden Walk autorstwa amerykańskiego reportera Paula Salopka. Projekt ten, którego fundamentem jest dziennikarska rzetelność i pogłębiony ogląd rzeczywistości, wpisuje się w ramy popularnych w ostatnich latach nurtów, takich jak slow journalism oraz slow travel. W zamierzeniu Salopka Out of Eden Walk stanowi alternatywę dla opierających się na szybkości przekazu mediów masowych oraz dla coraz bardziej umasowionego podróżopisarstwa. Celem szkicu jest pokazanie, w jaki sposób Salopek wykorzystuje mechanizmy konwergencji mediów do stworzenia intermedialnego przekazu dziennikarskiego, dystrybuowanego przy pomocy zróżnicowanych platform komunikacyjnych uwzględniających potencjał zarówno nowych, jak i tradycyjnych mediów.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47232524","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pamięć lekturowa a tożsamość czytelnika na przykładzie powieści \"Tajemniczy płomień królowej Loany\" Umberta Eco","authors":"Anna Lubińska","doi":"10.18778/1505-9057.61.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.61.04","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest bibliologiczna refleksja nad powieścią Umberta Eco. Jej fabuła jest pretekstem do postawienia pytań na temat tożsamości czytelnika. Czy człowiek jest sumą przeczytanych tekstów? Jakie znaczenie dla budowania własnego ja mają lektury? W artykule przeanalizowano, czy i jak realizacja książkowa tekstu wpływa na jego odbiór, biorąc pod uwagę miejsce, jakie literatura zajmuje w kulturze masowej. Przedstawiono także rolę materiału ilustracyjnego; omówiono sposób funkcjonowania ilustracji w tekście oraz ich funkcje i znaczenie dla fabuły. Przedstawiono powieść jako przykład książki hipertekstowej.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49601377","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Sport lokalny w mediach regionalnych","authors":"Beata Grochala","doi":"10.18778/1505-9057.62.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1505-9057.62.01","url":null,"abstract":"Media regionalne powinny spełniać liczne funkcje (m.in. informacyjną, opiniotwórczą, integrującą) wobec społeczności lokalnej. To dzięki nim mieszkańcy danego obszaru zdobywają wiedzę o aktualnych wydarzeniach w wymiarze regionu ze wszystkich dziedzin życia. Szczególną sferę stanowi sport – informacje o rozgrywkach na szczeblu regionalnym pojawiają się bowiem tylko w mediach lokalnych. W artykule dokonano analizy zawartości dwóch łódzkich mediów (prasa drukowana i telewizja) pod kątem obecności informacji o lokalnych rozgrywkach sportowych.","PeriodicalId":32744,"journal":{"name":"Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48233738","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}