{"title":"Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim Konusunda Bir Kitap Üzerine Eleştiri ve Düşünceler","authors":"E. Dölen","doi":"10.26650/OBA.813403","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.813403","url":null,"abstract":"Bu kitap, icinde herhangi bir bicimde belirtilmemis olmakla birlikte, yazarin Prof. Dr. Remzi Demir’in danismanliginda hazirlayip 2009 yilinda sundugu doktora tezinin on bir yil sonra hicbir degisiklik yapilmadan aynen basilmis bicimidir. Bu nedenle kitaba yapilacak olan elestiriler dogal olarak ayni zamanda yazarin doktora tezine yapilmis olacaktir. Asagida ayrintili olarak ele alacagimiz en onemli elestirilerden biri tezin yapilisi sirasinda mevcut olan bircok kaynaga ulasilmamis olmadir. Bunun yaninda, aradan gecen on bir yil icinde Turkiye’de bu alanda cok sayida makale ve kitap yayinlanmistir. Buna gore, calismanin kitap olarak yayinlanmasindan once butun bu kaynaklar goz onune alinarak yeniden duzenlenmesi ve guncellenmesi gerekirdi.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"75 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127713734","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Hüsnü Hamid Sayman’ın Muallimler Mecmuası’ndaki Yazıları","authors":"Safiye Yilmaz Erten","doi":"10.26650/oba.637862","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/oba.637862","url":null,"abstract":"Husnu Hamid Sayman (1890-1975) bir Turk matematikcisidir. Istanbul ve Diyarbakir’da cesitli liselerde matematik ogretmenligi ve Darulfunun Fen Fakultesi’nde matematik hocaligi yapmistir. Bircok idari gorevde bulunmus, ozellikle 1924-1930 yillari arasinda Darulfunun Fen Fakultesi Reisligi (Dekanligi) yapmistir. 1933 Universite Reformu ile universiteden uzaklastirilmistir. Liselerdeki ve universitedeki gorevleri sirasinda matematik ve fizik uzerine eserler yazmis, bilim ve egitim hayatimiza katkida bulunmustur. Makalelerinin buyuk kismi Darulfunun Fen Fakultesi Mecmuasi’nda yayinlanmistir. Muallimler Mecmuasi’nda da yayinlanmis dort makalesi bulunmaktadir. Bu dergi, dergicilik faaliyetlerinin hiz kazandigi ve ulke geneline yayginlastigi, Osmanlinin son, Cumhuriyet’in ilk yillarinda yayinlanmis olan bir egitim dergisidir. Bu calismada Husnu Hamid’in Muallimler Mecmuasi’nda yayinlanan makaleleri incelenmis ve degerlendirilmistir Anilan dort yazisindan ikisi matematik egitimi, biri matematik tarihi hakkinda olup, digeri ise bir kitap tanitimidir. Husnu Hamid’in, Muallimler Mecmuasi’ndaki yazilari populer bilim yazilari tarzindadir. Matematik tarihine orijinal katki yaptigi soylenemez ise de, Husnu Hamid, hocasi Salih Zeki’nin izinden giderek matematik tarihi ile de ilgilenmistir.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124112268","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Aristoteles’e Atfedilen bir Mineraloji Kitabı ve Bilim Tarihindeki Yeri","authors":"G. Erginöz","doi":"10.26650/oba.661008","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/oba.661008","url":null,"abstract":"Kitâbu’l Ahcâr (Taslar Kitabi), Islam bilim tarihinde mineraloji alaninda yazilmis ilk ve temel eser olarak bilinir. Bugun icin yazarinin adi kesin bir sekilde bilinemese de onceleri Aristoteles’e atfedilen bu eserin, gerek Islam dunyasinda gerekse Ortacag Avrupasi’nda mineraloji konusunda yazilmis diger eserleri etkiledigi anlasilmaktadir. Gursel Aksoy’un Kitâbu’l Ahcâr’i inceledigi bu kitap, yazarin Fatih Sultan Mehmet Vakif Universitesi’nde Bilim Tarihi alaninda 2016 yilinda tamamladigi Aristoteles’e Atfedilen Kitâbu’l Ahcâr; Giris-Ceviri-Degerlendirme baslikli yuksek lisans tezinin genisletilmis halidir. Yazar Gursel Aksoy, Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati Bolumu mezunu olup, Aristoteles’e Atfedilen Kitâb’un-Nebât’in Şamli Nikolaos Yorumu baslikli ikinci yuksek lisans tezini I.U. Edebiyat Fakultesi Bilim Tarihi Bolumu’nde 2019 yilinda tamamlamistir. Aksoy, halen Fatih Sultan Mehmet Vakif Universitesi Bilim Tarihi Bolumunde doktora programina devam etmektedir.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121307795","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tıp Tarihyazımı: Karşıtlıklar, Etkileşimler","authors":"Ceren Gülser İlikan Rasimoğlu","doi":"10.26650/oba.621210","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/oba.621210","url":null,"abstract":"Bu makalenin amaci, on dokuzuncu ve yirminci yuzyillarda Bati Avrupa ve Amerika Birlesik Devletleri’nde tip tarihciliginin temel asamalarina genel bir bakis sunmaktir. Makale, klasik olarak tanimlanan ve oncelikle hekimler tarafindan kaleme alinan klinik tarihcilik ile ozellikle 1970'lerden beri sosyal bilimciler tarafindan one surulen tibbin sosyal tarihinin etkilesimini ele almaktadir. Makalede, bilimsel ve tibbi gelismeler, sosyal olaylar ve tutumlar arasindaki iliski incelenerek bunlarin sosyal bilimler ile etkilesimi ve tibbin tarihinin cesitli yazim bicimleri tanimlanmaktadir. Makalenin ana odak noktasi, beden ve toplum arasindaki iliskinin donusumu ile hastalik ve saglik tarihinin donusumu arasindaki iliskidir. Bu calisma, tip tarihi yaziminin farkli disiplinlerden arastirmacilarin konuyu kendi perspektiflerinden tartistigini gostermistir. Baslangicta, tibbin ilerleme tarihi olarak gorulen tip tarihinin yazarlari hekimler iken, zamanla sosyal bilimciler de bu alana kaymistir. Sosyal tip tarihciliginin haricinde hem yeni teknolojiler hem de tibbin yeni bicimlerde degerlendirilmeye baslanmasi sonucunda tarih, etik, sosyoloji, bilim ve teknoloji calismalari gibi alanlar cesitli isbirligi zeminleri arayisina girmislerdir.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125155054","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dr. Kırımlı Aziz’in Kimya-yı Tıbbî’sinin Bir Kimyacı Gözüyle İncelenmesi","authors":"Feza Günergun","doi":"10.26650/oba.545237","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/oba.545237","url":null,"abstract":"Emre Dolen, Turkiye’de Modern Kimyanin Onculerinden Kirimli Dr. Aziz Bey (1840-1878). Istanbul: Turkiye Kimya Dernegi Yayinlari No.37, 2019, 202 s., ISBN 978-605-67468-8-8.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-01-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122310659","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kimya Tarihi Konusundaki Bir Kitap Üzerine Eleştiriler","authors":"E. Dölen","doi":"10.26650/OBA.556556","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.556556","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"98 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117323675","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bir Alman Yerbilimcinin İstanbul’daki Ayak İzleri (1915-1918): Prof. Dr. Walther Penck","authors":"M. Yalçin, Gerhard Walter Peck","doi":"10.26650/OBA.540893","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.540893","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"129 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134268493","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eczacı Kalfalarının Örgütlenme Girişimleri (1912-1949)","authors":"E. Kocacık, E. Dölen","doi":"10.26650/OBA.506379","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.506379","url":null,"abstract":"Bu makalenin amaci, bugune kadar eczacilik tarihi acisindan incelenmemis olan kalfalik kurumu ve eczaci kalfalarinin Osmanli doneminde baslayan orgutlenme girisimleri konusunda yeni bilgiler ortaya koymaktir. Eldeki bilgiler isiginda eczaci kalfalarinin ilk orgutu olmasi muhtemel olan ve 1912’de kurulan Istanbul Eczaci Iscileri Cemiyeti’nden baslayarak 1949 yilina kadarki eczaci kalfalari cemiyetleri incelenmistir. Osmanli doneminde Ittihad ve Terakki Cemiyeti ile baslayan degisik meslek mensuplarinin kendi aralarinda orgutleme veya baska bir deyimle “birlesme” cabalarinin bir yansimasi olarak 1912 yilinda Istanbul Eczaci Iscileri Cemiyeti kurulmustur. Savas yillarinin zorluklari ve eczaci kalfalarinin daginik vaziyette olmasi cemiyetin omrunun kisa olmasina neden olmustur. 1919 yilinda Beynelmilel Diplomali ve Diplomasiz Eczaci Mustahdemini Cemiyeti adinda sosyalist tabanli ikinci bir cemiyet kurulmussa da cesitli nedenlerden dolayi kisa surede dagilmistir. Cumhuriyet’in ilânindan sonra eczaci kalfalari 1932 yilinda Izmir’de Eczaci Kalfalari Cemiyeti adi altinda orgutlenmis ve bu girisimin hemen ardindan 1933 yilinda Istanbul’da Pratik Farmakologlar Birligi kurulmustur. 1949 yilina gelindiginde de yine Istanbul’da Turkiye Eczaci Kalfalari Birligi kurulmus ve subelesme calismalarinda bulunmustur.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"54 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122752730","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mekteb-i Harbiye Nazırlarından Matematikçi Mehmed Emin Paşa’nın Biyografisine Giriş","authors":"Atilla Polat","doi":"10.26650/OBA.554557","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.554557","url":null,"abstract":"Mehmed Emin [Pasa], 1251 (1835) senesinde tahsil icin Ingiltere’ye gonderilen subaylardandir. Cambridge’de matematik egitimi almis ve Cambridge Universitesi’nden mezun olduktan sonra, varyasyon hesabi (hisab-i tebeddulat) uzerine Ingilizce olarak kisa bir calisma hazirlamistir. Fuzeler uzerine olan bir calismasini ise Fransa’da bastirmistir. Yurda dondugunde Mekteb-i Harbiye Naziri olarak 1841-1846 yillarinda gorev yapan Mehmed Emin Pasa 1851’de kurulan Encumen-i Dânis’in de uyelerindendir. Bu calismada Mehmed Emin Pasa hakkinda yeni bulunan bilgiler verilecek ve bunun yaninda Mehmed Esad ve Salih Zeki’nin onun hakkinda yazdiklari biyografilerin Latin harflerine cevirileri okuyucuya sunulacaktir.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125004709","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Müderris Şükrü [Sayan (1884-1943)]","authors":"Ali Y. Baltacıoğlu","doi":"10.26650/OBA.544466","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/OBA.544466","url":null,"abstract":"Osmanli Bilimi Arastirmalari’nda Semiha Betul Takicak imzasiyla yayinlanan Şukru Sayan ile ilgili yazida [20, 1 (2019): 102-123], onun Hendese-i Tahliliyye (c.1, Istanbul, 1915) adli analitik geometri eserinin sonunda yer alan sanal niceliklerle ilgili makalesi incelenmistir. Ayni makalede, Darulfunun Fen Fakultesi Analitik Geometri profesoru olan Şukru Sayan’in hayati hakkinda ayrintili bilgiye ulasilamadigi bildirilmistir. Bu katki yazisinda, kisisel arsivimizde bulunan belgeler isiginda Şukru Sayan hakkinda biyografik bilgiler sunulmustur. Bunlar arasinda Sayan’in dogum tarihi, dogum yeri, egitimi ve mesleki yasami vardir. Ayrica, Sayan’in Feuerbach’in dokuz nokta cemberi uzerine yaptigi calismanin, Hasan Fehmi Caykoy’un Foyerbah Temas Nazariyesi isimli kitabinda (1921) yayinlandigi bildirilmektedir.","PeriodicalId":300411,"journal":{"name":"Osmanlı Bilimi Araştırmaları","volume":"97 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127946652","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}