{"title":"Wspieranie zdolności twórczych dzieci w edukacji domowej – wskazania do przyszłych badań","authors":"Anna Majewska-Owczarek, Martyna Justyńska","doi":"10.18778/2450-4491.16.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.13","url":null,"abstract":"Zadaniem wszystkich rodziców jest rozpoznanie i stymulowanie uzdolnień twórczych swoich dzieci oraz wspieranie ich rozwoju. Aby zrealizować w pełni to zadanie, potrzebna jest atmosfera wzajemnego zaufania, bezpieczeństwa, akceptacji, a przede wszystkim – miłości. Rodzice, którzy znają swoje dzieci, ich mocne i słabe strony, potrafią stymulować ich wszechstronny rozwój, motywując tym samym do podejmowania aktywności twórczej i wytrwałości. Szczególny obszar, dający rodzicom tę możliwość, stanowi edukacja domowa. Polska literatura przedmiotu dotycząca edukacji domowej nie jest obszerna. Rozważania oscylują głównie wokół umocowania prawnego tej formy edukacji, jej istoty, praktyki, szans oraz zagrożeń w zakresie rozwoju poznawczego i społecznego. Niniejszy artykuł pozwala na poszerzenie wiedzy w obszarze praktyk podejmowanych w edukacji domowej. Uzupełnia lukę w wiedzy dotyczącej miejsca twórczości w tym rodzaju kształcenia, wskazując na spójność założeń teoretycznych dotyczących wspierania rozwoju zdolności twórczych dzieci z charakterystyką środowiska rozwoju w edukacji domowej.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125082198","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Co może blokować wykorzystanie potencjału twórczego? Psychologiczne inhibitory samorealizacji","authors":"A. Janiszewska","doi":"10.18778/2450-4491.16.18","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.18","url":null,"abstract":"W artykule przywołuję wybrane definicje i teorie samorealizacji z obszaru pedagogiki i psychologii (zwłaszcza psychologii pozytywnej). Odwołuję się też do kilku teorii potrzeb, które zawierają jako osobną kategorię potrzebę samorealizacji. Następnie dokonuję kompilacji zaproponowanych przez przedstawicieli wspomnianych dyscyplin (zwłaszcza Abrahama Maslowa) lub analizowanych przez współczesnych badaczy-psychologów inhibitorów procesu samorealizacji, takich jak: syndrom oszusta, kompleks Jonasza, syndrom wysokiego maku, mentalność kraba. Opisane inhibitory dotyczą zwłaszcza obszaru interakcji międzyludzkich i ujawniać się mogą w ramach grup społecznych, takich jak np. środowiska pracy.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125343510","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dobrostan uczniów uzdolnionych: co mówią badania naukowe? Systematyczny przegląd literatury","authors":"M. Gierczyk, Joseph S. Renzulli","doi":"10.18778/2450-4491.16.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.03","url":null,"abstract":"Celem niniejszego artykułu jest przegląd badań naukowych dotyczących problematyki dobrostanu (well-being) uzdolnionych dzieci i młodzieży. Przyjęto procedurę przeglądu systematycznego w oparciu o protokół Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (Page et al. 2021). Analizie poddano 15 artykułów opublikowanych w latach 2005–2022 w recenzowanych czasopismach naukowych. Analizy pokazały, że nie można jednoznacznie stwierdzić, czy uzdolnienia są czynnikiem ryzyka, czy też czynnikiem chroniącym dla subiektywnego poczucia dobrostanu dzieci i młodzieży uzdolnionej. Jednocześnie wyniki badań publikowane w większości analizowanych tekstów nie wskazały istotnych statystycznie różnic między poczuciem dobrostanu subiektywnego, jak i psychicznego uczniów uzdolnionych w porównaniu do uczniów o przeciętnych zdolnościach. W badaniach subiektywnego poczucia dobrostanu uzdolnionych dzieci i młodzieży wykorzystuje się szereg skal odnoszących się do różnych obszarów psychofizycznego funkcjonowania człowieka, np. nastroju, stresu, poczucia własnej skuteczności, zainteresowań, poczucia samotności, poczucia humoru, klimatu szkolnego, co pozwala na holistyczne spojrzenie na analizowane zjawisko.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116197633","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rodzinna zabawa w kodowanie, czyli o roli rodziców w rozwijaniu zainteresowań i predyspozycji dzieci","authors":"Małgorzata Jabłonowska, J. Wiśniewska","doi":"10.18778/2450-4491.16.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.14","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest prezentacja badań opisujących działania rodziców związane z rozwijaniem zainteresowań i predyspozycji dzieci w wieku 5–12 lat w zakresie programowania. Badania przeprowadzono wśród rodziców, którzy podejmują działania na rzecz rozwijania zainteresowań programistycznych małych dzieci. Problemy badawcze koncentrują się wokół zagadnień dotyczących: motywów rodzinnych zabaw w kodowanie/programowanie, organizacji zabawy w kodowanie, sposobów doskonalenia kompetencji programistycznych rodziców i opinii rodziców na temat efektów tych zabaw. Przeprowadzone badania wskazują, że rodzice dostrzegają znaczenie i korzyści z podejmowanych przez siebie działań na rzecz rozwoju zainteresowań i umiejętności programistycznych, a także innych, wybranych umiejętności pozainformatycznych.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"100 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"113934911","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"How to Study the Childhood of the Prominent? The Conceptual Framework of the Project","authors":"I. Czaja-Chudyba","doi":"10.18778/2450-4491.16.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.06","url":null,"abstract":"The article presents the conceptual framework of descriptive biographical studies on childhood among 114 prominent Poles. It discusses the methodological dilemmas related to the use of biography in the reconstruction of the past, and characterizes the applied research procedure as well as the categories for describing childhood, the Polish historical context, and the environment of the outstanding youth.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128724219","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Gdzie jeszcze dyskutuje się o rozwoju zdolności, samorealizacji i twórczości…? Projekt „Obiecane inspiracje. Rozmowy z przedstawicielami kultury, nauki i sztuki” pod patronatem Rektor Uniwersytetu Łódzkiego","authors":"A. Janiszewska","doi":"10.18778/2450-4491.16.20","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.20","url":null,"abstract":"Od stycznia 2023 r. realizowany jest projekt pt. „Obiecane inspiracje. Rozmowy z przedstawicielami kultury, nauki i sztuki” pod patronatem Rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Cykl stanowi formę animacji kultury i popularyzacji nauki, a spotkania kierowane są przede wszystkim do społeczności akademickiej, a także działaczy kulturalnych, artystów, pracowników i przedsiębiorców przemysłów kreatywnych oraz wszystkich osób ogólnie zainteresowanych kulturą, nauką i sztuką. Celem niniejszego tekstu jest opis idei, formuły, celów i genezy projektu, jak również wskazanie na grupę docelową i gości spotkań.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"276 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116545845","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Krzysztof J. Szmidt, Monika Modrzejewska-Świgulska
{"title":"Wprowadzenie. Zdolności – talent – twórczość. Bardzo „obecne” dyskursy","authors":"Krzysztof J. Szmidt, Monika Modrzejewska-Świgulska","doi":"10.18778/2450-4491.16.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.01","url":null,"abstract":"Tekst wprowadza do problematyki szesnastego numeru „Nauk o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, który poświęcony został problematyce edukacyjnych, rodzinnych oraz kulturowych uwarunkowań rozpoznawania i wspierania zdolności, talentu oraz kreatywności. Autorzy we wprowadzeniu podkreślają, iż tematyka zdolności i uzdolnień stała się współcześnie znaczącym problemem w badaniach pedagogicznych i psychologicznych. W numerze szesnastym znalazły się artykuły o charakterze zarówno teoretycznym, jak i w ujęciu empirycznym, w których autorzy prezentują wyniki badań własnych.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"157 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127365814","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Postrzeganie uczniów zdolnych przez nauczycieli klas I–III w Polsce. Wstępne wyniki badań empirycznych","authors":"E. Kruszyńska","doi":"10.18778/2450-4491.16.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.15","url":null,"abstract":"W artykule prezentowane są wstępne wyniki internetowych badań ankietowych przeprowadzonych w maju i czerwcu 2022 roku wśród 484 nauczycieli klas początkowych. Referowane wyniki skoncentrowane są na ustaleniu: jakie charakterystyki (cechy i zachowania) najmłodszych uczniów postrzegane są przez nauczycieli jako markery zdolności oraz czy i jak wzory identyfikowania zdolności uczniów różnicowane są przez doświadczenie zawodowe nauczycieli i cechy szkół, w których pracują. Zastosowanie eksploracyjnej analizy czynnikowej pozwoliło ustalić, jakie ukryte teoretyczne koncepty zdolności daje się wyodrębnić na podstawie wyborów charakterystyk uczniów zdolnych. Artykuł inspirowany jest badaniami przeprowadzonymi przez The National Research Center on the Gifted and Talented (Brighton et al. 2007) w roku 2003 oraz ożywioną na przełomie XX i XXI wieku dyskusją, przede wszystkim w USA, dotyczącą zmian w paradygmatach zdolności i paradygmatach edukacji zdolności (gifted education) oraz roli nauczycieli w rozwijaniu zdolności i talentów.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127448221","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Outstanding Artists as Educational Models – the Dilemma of the Pedagogy of Abilities","authors":"Krzysztof J. Szmidt","doi":"10.18778/2450-4491.16.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.02","url":null,"abstract":"The aim of the article is to discuss a serious problem in the pedagogy of abilities, related to presenting specific patterns and models of an outstanding artist to the pupils as types that determine the directions of personal development. In the first part, the author briefly describes the differences between the model and the personal pattern, grounded in pedagogy and sociology, and then moves on to a synthetic description of the main features of the outstanding artist’s model, derived from empirical research. Against this background, he presents his own concept of a pattern of creative attitude, which he considers worth promoting in the education of gifted children. The difficult dilemma of the lack of correspondence between outstanding works and the character of outstanding artists is illustrated with the example of two personal anti-models: the composer and murderer Gesualdo da Venosa, and the writer and denunciator Henryk Worcell. In the conclusion, the author suggests not to separate considerations about outstanding creativity from the qualities of the character of a given artist, and to treat these phenomena as an integral in the gifted education area. Lastly, the author formulates several questions for further research in this field.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130251949","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Recenzja: Alane Jordan Starko, Creativity in the Classroom. School of Curious Delight, seventh edition, Routledge, New York – London 2022, ss. 442.","authors":"Krzysztof J. Szmidt","doi":"10.18778/2450-4491.16.19","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.19","url":null,"abstract":"Tekst jest krótką recenzją siódmego już wydania książki Alane Jordan Starko Creativity in the Classroom. Schools of Curious Delight, uznanego przez autora recenzji za najlepszy amerykański podręcznik akademicki do nauki pedagogiki twórczości. Została zarysowana krótko treść tej bardzo bogatej w informacje publikacji i wskazano jej podstawowe walory oraz uzupełnienia i rozwinięcia w stosunku do poprzednich wydań.","PeriodicalId":275545,"journal":{"name":"Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne","volume":"60 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131948159","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}