Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/53-67
S. Pawłowski
{"title":"Chrzest − wolność − miłość. Ekumenizm duchowy X i XI Zjazdu Gnieźnieńskiego","authors":"S. Pawłowski","doi":"10.25167/SOE/18/2018/53-67","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/53-67","url":null,"abstract":"Zjazdy Gnieźnieńskie, które są ważnym miejscem spotkań chrześcijan z Europy Środkowo-Wschodniej, posiadają wymiar ekumeniczny. Ekumenizm duchowy 10. i 11. Zjazdu Gnieźnieńskiego ukazał wyznawcom Chrystusa pedagogię ich wspólnej drogi, która rozpoczęta nowością chrztu przez wdzięczność i pokutę prowadzi do odpowiedzialnego zagospodarowania darowanej wolności. Kościoły mogły poszczycić się licznymi świadkami wiary i wolności, która jest miłością. Nabożeństwa słowa Bożego, które umożliwiały równorzędną partycypację przedstawicieli różnych Kościołów, centralne miejsce słowa Bożego, zwłaszcza w przekładzie Biblii Ekumenicznej, stały się czytelnym znakiem już istniejącej, choć niedoskonałej, jedności chrześcijan. Były także nośnikiem głównych treści Zjazdów, które miały ukazać wyzwalającą i inspirującą moc chrześcijaństwa.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"91 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121100032","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/soe/18/2018/131-146
Zygfryd Glaeser
{"title":"„Człowiek w mocy Ducha Świętego”. Teologiczne założenia pneumatologicznej antropologii Nikosa Angelosa Nissiotisa","authors":"Zygfryd Glaeser","doi":"10.25167/soe/18/2018/131-146","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/soe/18/2018/131-146","url":null,"abstract":"Opracowanie stanowi prezentację podstawowych założeń pneumatologicznej antropologii jednego z najwybitniejszych greckich teologów prawosławnych XX w., Nikosa Angelosa Nissiotisa. Antropologia Nissiotisa jest chrystologicznie i pneumatologicznie zorientowana. Nissiotis proponuje, by istotnym paradygmatem interpretacji nauki o stworzeniu człowieka uczynić misterium wcielenia. Jest przekonany o tym, że patrząc na działania Trójcy poprzez pryzmat inkarnacyjny, problematyka początku, bycia i przeznaczenia człowieka zyskuje prawdziwie chrystocentryczny charakter. Podkreśla zarazem rolę Ducha Świętego w realizacji zbawczego posłannictwa Chrystusa. Zwraca uwagę na to, że najwyższym celem przemiany człowieka jest bycie z Chrystusem. Przebóstwienie w swej istocie jest procesem chrystyfikacji, co oznacza bycie z Chrystusem i bycie niesionym przez Ducha Świętego. Zaznacza, że człowieka należy definiować w relacji do jego spełnienia, które osiąga w Chrystusie i w relacji do Ducha Świętego.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121881773","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/41-52
P. Kopiec
{"title":"Ecumenical ambiguities: The case of the Ecumenical Association of Third World Theologians","authors":"P. Kopiec","doi":"10.25167/SOE/18/2018/41-52","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/41-52","url":null,"abstract":"Jedna z głównych teologicznych diagnoz dotyczących współczesnego chrześcijaństwa stwierdza przesuwanie się jego centrum na tzw. globalne Południe. Trend ten znajduje swe odzwierciedlenie w postulacie tzw. zmiany epistemologicznej, która podkreśla konieczność stosowania endemicznych pojęć i kategorii w teologizowaniu. Wpływa również na ruch ekumeniczny, w którym coraz większe znaczenie mają Kościoły i organizacje spoza świata zachodniego. W ocenie tego zjawiska zaznacza się ambiwalencja. Z jednej strony zwiększa ono dynamiczność ekumenizmu, z drugiej jednak niesie niebezpieczeństwo inkluzywnego modelu ekumenizmu, w którym dialog wewnątrzchrześcijański zmienia się w dialog międzyreligijny, a chrześcijaństwo traci swą wyjątkowość. Artykuł przedstawia główne kierunki teologiczne rozwijane przez Ekumeniczne Stowarzyszenie Teologów Trzeciego Świata, organizację, która stanowi wyraźny przykład wspomnianej ambiwalencji. Prezentacja koncentruje się przede wszystkim na krytyce tzw. paradygmatu postreligijnego, który formułowany jest przez stowarzyszenie.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127744645","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/25-40
Przemysław Kantyka
{"title":"Towards common Christian response to the anthropological challenges? Pope’s Francis encyclical letter Laudato si’ and the Justice, Peace and Integrity of Creation programme of the World Council of Churches","authors":"Przemysław Kantyka","doi":"10.25167/SOE/18/2018/25-40","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/25-40","url":null,"abstract":"Artykuł zawiera porównanie sposobu formułowania wyzwań stawianych przez i stojących przed chrześcijańską antropologią teologiczną tak w katolickim ujęciu papieża Franciszka w Laudato si’, jak i z dokumentami składającymi się na program Światowej Rady Kościołów Sprawiedliwość, pokój i integralność stworzenia. Diagnozowane wyzwania dotyczą przede wszystkim ochrony życia ludzkiego przed niebezpieczeństwem bezpośrednim oraz – w szerszym zakresie – ochrony środowiska naturalnego jako niezbędnego do podtrzymania życia, w tym życia ludzkiego na Ziemi. Wiele zagrożeń, przed jakimi staje dziś ludzkość, ma swe źródło w wypaczeniu pojmowania człowieka jako stworzenia Bożego obdarzonego niezbywalną godnością, z której wynikają przyrodzone mu prawa. Dla przezwyciężenia redukcjonistycznej wizji człowieka potrzebne jest „nawrócenie antropologiczne”. Drogę pokonania zagrożeń wskazuje też koncepcja „ekonomii życia” rozwijana w dokumentach ŚRK.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"40 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126892210","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/69-88
R. Biniek
{"title":"Der päpstliche Primat als Grundproblem der Ökumene in der theologischen Reflexion Joseph Ratzingers","authors":"R. Biniek","doi":"10.25167/SOE/18/2018/69-88","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/69-88","url":null,"abstract":"Prymat papieski stanowi bez wątpienia ważny problem ekumeniczny. Według J. Ratzingera jest on jednak nie tylko główną trudnością, ale też podstawowym warunkiem umożliwiającym dążenie do przywrócenia widzialnej jedności Kościoła. Poniższy artykuł przedstawia jego refleksje na temat urzędu Piotrowego w kontekście dialogu ekumenicznego, jak również jego propozycje dotyczące reformy instytucji prymatu w ekumenicznej perspektywie. W pierwszej części przedstawiono dwa typy kościelnego rozłamu, które tworzą odmienne punkty wyjścia dla ekumenicznej dyskusji na temat urzędu papieskiego. Druga część omawia wypowiedzi Ratzingera dotyczące prymatu w kontekście dialogu katolicko-prawosławnego. Szczególną rolę odgrywa tu „Propozycja z Graz”, w której opowiada się on za zjednoczeniem w oparciu o teologię i praktykę rzymskiego prymatu w pierwszym tysiącleciu chrześcijaństwa. W trzeciej części przedstawiono przemyślenia Ratzingera na temat dialogu katolicko-protestanckiego. Ze względu na charakteryzującą protestantyzm różnorodność oraz reprezentowaną przez wywodzące się z reformacji denominacje odmienną wizję Kościoła dialog ten koncentruje się najpierw na wyjaśnieniu podstawowych zagadnień eklezjologicznych (sukcesja apostolska, rozumienie urzędu kościelnego), bez którego niemożliwa jest skuteczna dyskusja na temat urzędu Piotrowego. Ostatnia część prezentuje najważniejsze motywy teologii prymatu w ujęciu Ratzingera oraz wynikające z nich ekumenicznie istotne propozycje dotyczące odnowy papiestwa. Są to np.: postulat utworzenia nowych patriarchatów, idea communio-prymatu oraz refleksje dotyczące jego martyrologicznego charakteru. Ratzinger nie formułuje co prawda gotowego ekumenicznego rozwiązania problemu prymatu, definiuje jednak teologiczne podstawy dla dalszego dialogu na ten temat.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121919343","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOe/18/2018/89-102
Jerzy Kostorz
{"title":"Katechetyczne znaczenie listów pasterskich biskupa opolskiego na Tydzień Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan (2016–2018)","authors":"Jerzy Kostorz","doi":"10.25167/SOe/18/2018/89-102","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOe/18/2018/89-102","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje problematykę katechetycznego znaczenia Tygodnia Powszechnej Modlitwyo Jedność Chrześcijan w diecezji opolskiej w oparciu o listy pasterskie z lat 2016–2018, jakie bp A. Czaja skierował do wiernych w związku z obchodami tego tygodnia.Są one ważne z punktu widzenia współczesnej katechezy ukierunkowanej ekumenicznie.Zawierają cenne pouczenia katechizmowe oraz zaproszenie do włączenia się w ruch ekumeniczny.W sposób szczególny w listach pasterskich bpa A. Czai obecne są zagadnienia,które wynikają z realizacji takich zadań katechezy, jak: rozwój poznania wiary, wprowadzeniedo misji, wychowanie do modlitwy oraz wychowanie do życia wspólnotowego.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127935777","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/soe/18/2018/203-223
I. Bokwa
{"title":"Teologia czasu w protestantyzmie reformowanym (kalwinizmie)","authors":"I. Bokwa","doi":"10.25167/soe/18/2018/203-223","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/soe/18/2018/203-223","url":null,"abstract":"Protestancka teologia reformowana uprawia jednoznaczną teologię czasu. Dotyczy to jednak dopiero współczesnej, bo dwudziestowiecznej teologii reformowanej, jako że w pismach klasyków protestantyzmu reformowanego (Jan Kalwin, Huldrych Zwingli) takiej refleksji znaleźć nie można. Teologiczna myśl protestancka podchodzi do ludzkiej mądrości, a tym samym do filozofii, z rezerwą i sceptycyzmem, podejrzewając ją o skażenie skutkami grzechu pierworodnego. Protestanci reformowani zdają się więc na Boże Objawienie w Jezusie Chrystusie i na Boże Słowo, by tam znaleźć dane na temat pojęcia czasu. Trzeba przyznać, że największą sympatię dla koncepcji filozoficznych przejawia niemiecki teolog reformowany, Jürgen Moltmann. W jego refleksji na temat czasu można odnaleźć sporo odniesień do filozofii. Nie jest to bynajmniej bezkrytyczne przejmowanie tych wątków, lecz stała świadomość obecności filozofii w kulturze, także współczesnej. Reformowana koncepcja czasu jest na wskroś teologią czasu jako że przywołani w artykule autorzy (zwłaszcza Karl Barth, Emil Brunner i Jürgen Moltmann) wkładają wiele trudu w udowodnienie tego, że czas istnieje z woli i zamysłu Boga, jest Jego dziełem i ma związek z Nim jako Panem i Stwórcą. Czas ma znaczenie historiozbawcze, jest rodzajem historii Boga z człowiekiem. Teologia reformowana nie zna pojęcia czasu świeckiego. Czas jest dziełem Bożym, wieczność i bycie Boga mają nierozerwalny związek z czasem, a władztwo Boga jest absolutne i przejawia się również w eschatologicznym dopełnieniu czasu. Wydaje się więc, że tak streszczona koncepcja czasu, zaproponowana przez protestancką teologię reformowaną, trudna do wydobycia i systematyzacji, może stanowić cenny kontrapunkt względem wszystkich koncepcji czasu, dzielących go na sferę świecką i sakralną.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116109818","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/161-184
A. Kuźma
{"title":"Kościół rzymski i pierwszeństwo jego biskupa w eklezjologii ks. Mikołaja Afanasjewa","authors":"A. Kuźma","doi":"10.25167/SOE/18/2018/161-184","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/161-184","url":null,"abstract":"Ks. Mikołaj Afanasjew jest jednym z najbardziej znaczących teologów prawosławnych XX w. w dziedzinie eklezjologii. Rozwinął i uzasadnił koncepcję eklezjologii eucharystycznej, w pewien sposób przeciwstawiając ją eklezjologii uniwersalistycznej. Na bazie tych obu eklezjologii poruszył problem prymatu w Kościele. Wychodząc z założeń eklezjologii eucharystycznej, podkreślał równość biskupów poszczególnych lokalnych Kościołów w ich posłudze. Równość biskupów jednak nie jest w sprzeczności z tym, że niektóre Kościoły cieszyły się większym autorytetem od pozostałych. W okresie apostolskim Kościołem, który posiadał największy autorytet, był Kościół jerozolimski, natomiastod II w. stał się Kościół rzymski. Rozwój eklezjologii uniwersalistycznej, przede wszystkim za sprawą św. Cypriana z Kartaginy, jak uważa ks. M. Afanasjew, przyczynił się to tego, że autorytet Kościoła rzymskiego w osobie jego biskupa zyskał wymiar prawny. W ten sposób biskupi rzymscy zaczęli się uważać za zwierzchników całego Kościoła powszechnego. Afanasjew podkreśla, że Kościół prawosławny na bazie eklezjologii eucharystycznej zawsze akceptował pierwszeństwo Kościoła i biskupa rzymskiego, natomiast nie może przyjąć jego prymatu o charakterze jurydycznym na bazie eklezjologii uniwersalistycznej. ","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"57 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122958551","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/103-130
J. Weber
{"title":"Ekumenizm w opiniach i postawach chrześcijan w Bydgoszczy. Studium socjologiczne","authors":"J. Weber","doi":"10.25167/SOE/18/2018/103-130","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/103-130","url":null,"abstract":"Socjologowie często podejmują problematykę religii, duchowości, funkcjonowania instytucji religijnych, ich relacji z otoczeniem społecznym czy konfliktów na tle religijnym. Niektóre z dyscyplin szczegółowych, np. socjologia religii, socjologia Kościoła, socjologia parafii, wyspecjalizowały się w badaniach, obserwacji trendów oraz tworzeniu koncepcji i teorii dotyczących zjawiska religii i religijności. Jednak problem relacji międzywyznaniowych, które są nastawione na współpracę i pojednanie, podejmowany jest stosunkowo rzadko na gruncie socjologii. Niniejszym tekstem, ukazującym kwestię ekumenizmu z perspektywy socjologicznej, staram się odpowiedzieć na te niedobory. Na podstawie badań własnych omawiam zagadnienia deklaratywnego stosunku chrześcijan do ekumenizmu, ich osobistego zaangażowania w ruch ekumeniczny, wiedzy na jego temat, a także ocen respondentów dotyczących instytucji ekumenicznych i działań własnego Kościoła w tym zakresie. Główne spostrzeżenia dotyczą rozbieżności postaw ankietowanych chrześcijan: istnieje dysproporcja pomiędzy deklaratywnym poparciem dla idei i działań ekumenicznycha osobistym zaangażowaniem w ruch i wiedzą na jego temat. Poza próbą nakreślenia „sytuacji ekumenicznej” wśród świeckich chrześcijan celem artykułu jest zaproszenie do debaty nad zasadnością zajmowania się kwestią ekumenizmu przez socjologów.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"43 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126815930","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia OecumenicaPub Date : 2019-02-11DOI: 10.25167/SOE/18/2018/147-160
Tadeusz Kałużny
{"title":"Prawosławie i ekumenizm. Kontrowersyjny dokument Soboru na Krecie (2016)","authors":"Tadeusz Kałużny","doi":"10.25167/SOE/18/2018/147-160","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/SOE/18/2018/147-160","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest ukazanie istotnych treści dokumentu Świętego i Wielkiego Soboru na Krecie (2016) Relacje Kościoła prawosławnego z pozostałym światem chrześcijańskim. W pierwszej części artykułu przedstawiono genezę dokumentu. W drugiej części omówiono najbardziej kontrowersyjne punkty badanego tekstu. W związku z tym zwrócono uwagę na trzy kwestie: samoświadomość Kościoła prawosławnego, stanowisko na temat eklezjalnego statusu Wspólnot nieprawosławnych oraz rozumienie ekumenicznego zaangażowaniaprawosławia. W trzeciej części zaprezentowano niektóre problemy na drodze recepcji analizowanego dokumentu w świecie prawosławnym. Ostatecznie stwierdzono, iż kreteński Sobór nie zdołał rozwiązać w sposób definitywny kwestii relacji Kościoła prawosławnego do innych chrześcijan, z którymi prowadzi dialog ekumeniczny i współpracuje od dziesięcioleci.","PeriodicalId":269382,"journal":{"name":"Studia Oecumenica","volume":"88 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-02-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125457303","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}