Kościół rzymski i pierwszeństwo jego biskupa w eklezjologii ks. Mikołaja Afanasjewa

Abstract

Ks. Mikołaj Afanasjew jest jednym z najbardziej znaczących teologów prawosławnych XX w. w dziedzinie eklezjologii. Rozwinął i uzasadnił koncepcję eklezjologii eucharystycznej, w pewien sposób przeciwstawiając ją eklezjologii uniwersalistycznej. Na bazie tych obu eklezjologii poruszył problem prymatu w Kościele. Wychodząc z założeń eklezjologii eucharystycznej, podkreślał równość biskupów poszczególnych lokalnych Kościołów w ich posłudze. Równość biskupów jednak nie jest w sprzeczności z tym, że niektóre Kościoły cieszyły się większym autorytetem od pozostałych. W okresie apostolskim Kościołem, który posiadał największy autorytet, był Kościół jerozolimski, natomiastod II w. stał się Kościół rzymski. Rozwój eklezjologii uniwersalistycznej, przede wszystkim za sprawą św. Cypriana z Kartaginy, jak uważa ks. M. Afanasjew, przyczynił się to tego, że autorytet Kościoła rzymskiego w osobie jego biskupa zyskał wymiar prawny. W ten sposób biskupi rzymscy zaczęli się uważać za zwierzchników całego Kościoła powszechnego. Afanasjew podkreśla, że Kościół prawosławny na bazie eklezjologii eucharystycznej zawsze akceptował pierwszeństwo Kościoła i biskupa rzymskiego, natomiast nie może przyjąć jego prymatu o charakterze jurydycznym na bazie eklezjologii uniwersalistycznej.