Revista Albanon最新文献

{"title":"Ç’qenkej njeriu!","authors":"Hyjni Ceka","doi":"10.54273/ra.v2i1.142","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v2i1.142","url":null,"abstract":"Një ese biografike për Qamil Guranjakun.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-10-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114642900","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Politika gjuhësore në përcaktimin e standardit të shqipes në Kongresin e Drejtshkrimit, 1972, sipas Janet Byron dhe Arshi Pipës","authors":"Esma Allamuça","doi":"10.54273/ra.v2i3.157","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v2i3.157","url":null,"abstract":"Përcaktimi i standardit të një gjuhe, nuk është një akt i menjëhershëm, por është po ashtu një proces, që në kohë e vende të ndryshme, ka patur veçori të ndryshme. Sa i takon gjuhës shqipe, Kongresi i Drejtshkrimit, më 1972, i dha zgjidhje përfundimtare procesit të standardizimit duke realizuar po ashtu dhe produktet apo materialet kodifikuese, përgjatë dhjetëvjeçarit 1970-1980. Në punimin tonë do të përpiqemi të vendosim në dukje pikat e përbashkëta të argumenteve që sjellin autorët J. Byron dhe A. Pipa, në monografitë e tyre, sa i takon debatit të ndikimit politik në përcaktimin e standardit të gjuhës shqipe. Përballë tyre, si kundërargument, vendoset mendimi i gjuhëtarit A. Kostallari. Përzgjedhja e një varieteti, që do të jetë bazë për standardin, nuk përbën ndonjë rast unik për shqipen, pasi kjo ka ndodhur dhe me gjuhët e tjera të botës ku është përzgjedhur një e folme e caktuar. Megjithatë, me të drejtë, sikurse bëjnë dhe këta studiues, mund të lindë debati, pse pikërisht njëri dialekt e jo tjetri edhe pse gjuhëtarët e viteve 70-80 këmbëngulin në idenë se standardi është përftuar nga bashkëveprimi i të dy dialekteve të shqipes.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"89 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-10-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134088005","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Struktura reciproke me emra valentë","authors":"Emine Sadiku Teichmann","doi":"10.54273/ra.v2i3.159","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v2i3.159","url":null,"abstract":"Në punimin që vijon do të bëhet fjalë për një dukuri gjuhësore jo shumë të trajtuar në studimet shqiptare. Mendimet dhe paraqitjet teorike do të ilustrohen me material gjuhësor të marrë nga proza e një autori interesant nga Elbasani. Për më tepër, proza e tij trajton e përshkruan jetën që rrjedh mjediseve të qytetit Elbasan e të disa trevave rurale rreth tij. Autori quhet Safet Sadiku. Për lexuesin elbasanas e më gjerë Safet Sadiku është i njohur nëpërmjet shkrimeve të shumtë në gazetën “Shkumbini”. Përmbi 20 vjet ai debutoi me sukses në këtë organ duke provuar të gjitha zhanret e publicistikës, si artikujt problemorë, ata informativë, kritikën letrare etj.Për një kohë shumë të gjatë shërbeu si mësues në zona të thella të vendit, më gjatë në krahinën e Shpatit. Përvoja në gazetë dhe në detyrën e nderuar të mësuesit e ka nxitur të qëmtojë ngjarje dhe episode nga jeta e përditshme, t’i trajojë ato me pjekuri krijuese në librat e tij artistikë. Safeti, si njohës i thellë i karakterit të shpatarakut, ka depërtuar në botën e tij të brendshme dhe që andej është përpjekur të nxjerrë në pah vlerat universale të banorëve të kësaj treve të nderuar. (Shih dhe: Pupuleku, M.: Parathënie e vëllimit “Tregimet e Shpatit”, Elbasan, 2006, f.3) \u0000Proza e këtij autori ka bërë objekt letrar edhe shumë aspekte nga jeta në qytetin sa të lashtë, aq dhe modern të Elbasanit. Figurat e tij, personazhet, që gjëllijnë në prozën e botuar të këtij autori, janë njerëz me veçori të spikatura, pozitive ose negative. Një pjesë e mirë e episodeve janë ngjarje të periudhës famëkeqe të tranzicionit shqiptar.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"345 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-10-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133392141","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Edith Durham Shqipëria-Elbasani","authors":"Hyjni Ceka","doi":"10.54273/ra.v2i2.147","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v2i2.147","url":null,"abstract":"Bota intelektuale përgatitet që të përkujtojë në fund të këtij viti dy çaste në shenjë të Mis Edith Durhamit, atë të lindjes dhe të shuarjes së saj. Ajo lindi më 8 dhjetor 1863 dhe vdiq një treçerek shekulli më parë, më 15 nëntor 1944. \u0000Atë Shqipëria e nderoi për gjithë sa rrojti dhe u mbajt gjallë, por dhe u kujtua gjithë motit, se i pat bërë vend vetes me librat që ia kushtoi Atdheut tonë. Sa për ne, ne nuk lahemi me Edith Durhamin. Ajo është e para që Elbasanin ia paraqiti Evropës së kulturuar në veprën “Brenga e Ballkanit”. \u0000Në pjesën “Vendi i Shqiponjës”, i gjithë kreu i shtatë, na jep një pasqyrë të gjallë për Elbasanin në fillim të këtij shekulli, por ai kapitull mbetet i vetmi dokument autentik nga mund të nisë historia e qytetit tonë, në vitet e Rilindjes Kombëtare. \u0000Me atë dashuri që flet për gjithë shqiptarët, po ashtu do të shkruajë edhe për gjyshërit tanë.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-10-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130174030","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Albanologu Kristian Gyt","authors":"Remzi Përnaska, Tomorr Plangarica","doi":"10.54273/ra.v4i4.64","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v4i4.64","url":null,"abstract":"Dhe diku, në një cep të tavolinës së punës së albanologut, disa fletë të përkthimit në frëngjisht të pjesës shtesë të Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo të sapodërguar në shtëpinë botuese franceze duket se mezi ç’presin të renditen në dosjen e romanit të plotësuar tashmë edhe në frëngjisht; heshturazi, ato fletë të shkruara dëshmojnë përmbushjen e premtimit nga ana e albanologut; pranë tyre një fletore, me një medaljon me portretin e Dritëroit në kopertinë, dërguar në këtë fundnëntor nga vajza e Dritëroit, si shenjë mirënjohjeje e përmallimi ndaj albanologut; … dhe pranë saj, edhe një gotë e mbushur përgjysmë me raki mani të Boboshticës duket se pret të trokitet sërish mes dy miqve, si dikur kur diskutonin për histori e letërsi, zakone e tradita të atij populli që Dritëroi i përkiste dhe i këndonte, e ndaj të cilave albanologu mbeti i tërhequr gjithë jetën e u mundua t’ia dhurojë e bëjë të ditur edhe francezëve në gjuhën e tyre; e në cepin tjetër të tavolinës së punës, i hapur në një faqe nga fundi, Kanuni i Lekë Dukagjinit, të cilin albanologu e solli në frëngjisht, me durimin e këmbënguljen e atij që imtësitë i kushtojnë më shumë se e tëra, një punë pothuaj pesëmbëdhjetë vjeçare. Diçka i ka ardhur në mendje në këto ditë të ligështimit të skajshëm trupor dhe ka dashur ta verifikojë; ndoshta ende një imtësi për të drejtën zakonore shqiptare për të cilën ka vite që studion e shkruan. \u0000Dhe aty përballë, pranë dëshmive të shumta të vlerësimit të punës së tij nga shteti francez, pranë titujve e dekoratave Kalorës i Urdhërit Kombëtar të Legjionit të Nderit (Chevalier de l’Ordre national de la Légion d’honneur), Kalorës i Urdhërit Kombëtar të Meritës (Chevalier de l’Ordre national du Mérite), Oficer i Arteve dhe Letrave (Officier des Arts et des Lettres), ja dhe dëshmitë si Anëtar i jashtëm i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Profesor i jashtëzakonshëm i Universitetit «Aleksandër Xhuvani» të Elbasanit, Doktor Honoris Causa i Universitetit të Tiranës, Qytetar nderi i qytetit të Elbasanit. \u0000Është aty në studion e tij mes mijëra librash, madje të tillë edhe qindravjeçarë; diku në rafte, mes librave tejet të vjetër në formë dorëshkrimesh, ka edhe librin e parë të Gutenbergut; por në ditët e ligshtisë së madhe trupore, kënaqësinë e gjen te pasioni e dashuria për kulturën e popullit të vogël shqiptar; popull i vogël, por që diti të ketë monumente të mëdha; ndaj edhe në ato ditë të fundme lexon etshëm e shkruan me dorën e lodhur për atë histori, sikur kërkon të bartë sa më shumë informacion me vete në udhëtimin astral të cilin e pret gjakftohtë dhe me shpërfillje, për të qenë atje, “përtej” përgjithnjë me këtë dashuri të jetës. \u0000Dhe duket se i tillë udhëtoi shpirti i tij më 26 nëntor 2018, kur albanologu Kristian Gyt ndërroi jetë.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"79 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114732480","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ç’qenkej njeriu?!","authors":"Hyjni Ceka","doi":"10.54273/ra.v1i1.55","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v1i1.55","url":null,"abstract":"Një ese biografike për Qamil Guranjakun.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125744969","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Misionarët amerikanë në Ebasan për çështje të arsimit","authors":"Florenca Stafa","doi":"10.54273/ra.v2i2.48","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v2i2.48","url":null,"abstract":"Ky studim synon të trajtojë rolin e Shoqërisë Biblike të Londrës dhe Misionit Amerikan në Elbasan në fund të shek. XIX, ku interesi për këtë qytet është vërtet i madh. Elbasani ishte shndërruar në një qendër të rëndësishme jo vetëm ekonomike, por edhe fetare dhe arsimore. Fakti që Elbasani përbënte një pikë referimi për të huajt është parë në disa këndvështrime, por më i qëndrueshmi, është argumenti gjuhësor dhe pozicioni gjeografik. I ndodhur në kufirin ndarës midis gegëve dhe toskëve, qyteti shndërrohej në preferenca për veprimtari të ndryshme, kryesisht edhe arsimore për shkak se e “folmja e Elbasanit” sillte avantazhe të shumta. Parë në një këndvështrim objektiv, efekti i veprimtarisë së këtyre shoqërive të huaja në Elbasan është me interes, pasi përpos synimit të tyre për përhapjen e gjuhës dhe të kulturës së tyre fetare në vend, patriotëve elbasanas u ka shërbyer si një mënyrë për të futur edhe gjuhën shqipe në shkollat e tyre, gjë që ngrinte drejpërsëdrejti nivelin arsimor në vend.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"143 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133732163","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Qëmtime rreth veprës së pabotuar të autorit elbasanas Shpëtim Karaj","authors":"Valbona Kalo","doi":"10.54273/ra.v4i4.71","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v4i4.71","url":null,"abstract":"Për të gjithë shkrimtarët ekziston një marrëdhënie ndërvarësie e pandërprerë mes mjedisit gjeografik, social, letrar e kulturor dhe botëkuptimit e origjinalitetit të shprehjes, si faktorët përcaktues që i shërbejnë krijimit të një individualiteti të spikatur artistik. \u0000Nën dritën e një raporti të tillë duhet parë edhe vepra e autorit elbasanas Shpëtim Karaj, shtrirja dhe shkallarja e cilësisë të së cilës ka ardhur gjithnjë në rritje, që nga sprovat e para poetike të autorit (në vitet 1955-‘60) e deri në ato të fundit, që i përkasin viteve 2005. \u0000Vepra e këtij autori vjen nga një përvojë modeste botimi para dhe pas viteve ’90, përmes të cilës ai bëhet i njohur kryesisht si; \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000skenarist i filmit “Shokët”, 1982, prodhim i Kinostudios Shqipëria e Re, shfaqur më 1983 dhe përkthyes nga gjuha frënge i disa veprave si: \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000romanit “Pagesa e frikës”, e autorit, Zhorzh Arno, më 1983, \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000dramës me tri akte “Vrasës pa shpërblim: Mbreti po vdes”të autorit Eugen Ionesco, Shtëpia Botuese “Onufri, 1994, \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000 \u0000romanit “Planetarium” të autores Nathali Sarraut, më 1995. \u0000 \u0000","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"209 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115562806","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Lundrimi i turbullt i kritikës së artit","authors":"Michela Agazzi, Chiara Romanelli, Silva Belegu","doi":"10.54273/ra.v4i4.70","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v4i4.70","url":null,"abstract":"Relacion mbi inspektimin në Shqipëri \u0000Relacion mbi inspektimin e bërë me urdhër të Ministrisë së Arsimit në Krujë, Rubik, Balldren, Kakarriq, Shkodër, Elbasan, Korçë, Voskopojë, Mborje, Boboshticë,Vithkuq. \u000018 prill 1940 \u0000Arkivi Bettini, Shkrime të pabotuara, 102 (klasa 5/140)","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"84 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126222186","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Relike të hershme të monumenteve të fjalës në luginën e Shkumbinit","authors":"Skënder Karriqi","doi":"10.54273/ra.v1i1.54","DOIUrl":"https://doi.org/10.54273/ra.v1i1.54","url":null,"abstract":"Teksa mediton mbi variante të tilla, ku brenda rrëfimit në prozë ka prani vargjesh, të cilat edhe ato bëhen objekt i rrëfimit për shkak të natyrës së veçantë të organizimit të fjalës, një mendje të thotë se sot ato s’janë gjë tjetër, veçse variantet e dekonstruktuara të varianteve historike në vargje. Ashtu siç ka ndodhur me monumentet e gurit: qytetet antike, kalatë, urat, etj., një pjesë e mirë e të cilave janë kthyer në rrënoja, veç nyjave strukturore të tyre: harqeve, kolonave, arkitrarëve etj., ashtu ka ndodhur edhe me këto monumente të fjalës përgjatë historisë, vargjet janë shpërbërë. Me sa duket, për arsye të ndryshme historike, mekanizmat e transmetimit nga brezi në brez nuk kanë mirëfunksionuar. Për pasojë monumentet e fjalës në vargje, kanë mbërritur te brezat pasardhës thjeshtë në statusin e një informacioni në prozë për një ngjarje, të cilën ata vazhduan ta rrëfejnë siç e morën; në prozë. Ashtu sikurse monumentet e gurit janë rezistente pikërisht në nyjet strukturore, edhe këto relike të monumenteve të hershme të fjalës janë rezistente në nyje të tilla; në pika kulmore të subjektit apo në kthesa të rëndësishme të tij. Pikërisht për këtë arsye këto nyje vazhdojnë të mbeten në vargje, për më tepër duke u shenjuar si një mënyrë e veçantë e rrëfimit të ngjarjes apo historisë në momente të rëndësishme të saj.","PeriodicalId":250075,"journal":{"name":"Revista Albanon","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128052934","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}