Politika gjuhësore në përcaktimin e standardit të shqipes në Kongresin e Drejtshkrimit, 1972, sipas Janet Byron dhe Arshi Pipës

Abstract

Përcaktimi i standardit të një gjuhe, nuk është një akt i menjëhershëm, por është po ashtu një proces, që në kohë e vende të ndryshme, ka patur veçori të ndryshme. Sa i takon gjuhës shqipe, Kongresi i Drejtshkrimit, më 1972, i dha zgjidhje përfundimtare procesit të standardizimit duke realizuar po ashtu dhe produktet apo materialet kodifikuese, përgjatë dhjetëvjeçarit 1970-1980. Në punimin tonë do të përpiqemi të vendosim në dukje pikat e përbashkëta të argumenteve që sjellin autorët J. Byron dhe A. Pipa, në monografitë e tyre, sa i takon debatit të ndikimit politik në përcaktimin e standardit të gjuhës shqipe. Përballë tyre, si kundërargument, vendoset mendimi i gjuhëtarit A. Kostallari. Përzgjedhja e një varieteti, që do të jetë bazë për standardin, nuk përbën ndonjë rast unik për shqipen, pasi kjo ka ndodhur dhe me gjuhët e tjera të botës ku është përzgjedhur një e folme e caktuar. Megjithatë, me të drejtë, sikurse bëjnë dhe këta studiues, mund të lindë debati, pse pikërisht njëri dialekt e jo tjetri edhe pse gjuhëtarët e viteve 70-80 këmbëngulin në idenë se standardi është përftuar nga bashkëveprimi i të dy dialekteve të shqipes.