Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia最新文献

{"title":"Agriculture оf Artsakh: Historical Overview","authors":"Manush Minasyan, Tsovinar Vruyr Kocharyan","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-255","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-255","url":null,"abstract":"During the period of independence, agriculture was always the focus of the Artsakh government, and the budgetary injections in the sector were quite large, nevertheless, in recent years, the sector provided a small part of the GDP. The relevance of the article is determined by the analysis of the development process of the sector with strategic importance for the Artsakh economy. The geopolitical tensions, and the closed borders, when the only opportunity to connect the world was the Republic of Armenia and it was very difficult and expensive for the farmers to export their products or import production means negatively affected the agriculture of Artsakh. The purpose of the article is to present the history of the development, recorded indicators, and main achievements of one of the important sectors of the economy of the Republic of Artsakh– agriculture. The purpose of the article is to present the history of the development of agriculture in the Republic of Artsakh.\u0000Անկախության շրջանում գյուղատնտեսությունը Արցախի Հանրապետության կառավարության ուշադրության կիզակետում է միշտ եղել, բավական մեծ էին բյուջետային ներարկումներն ոլորտում, սակայն, վերջին տարիներին ճյուղն ապահովում էր ՀՆԱ-ի չնչին մասը: Հոդվածի արդիականությունը պայմանավորված է Արցախի տնտեսության համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճյուղի զարգացման ընթացքի վերլուծությամբ: Արցախի գյուղատնտեսության վրա բացասաբար են անդրադարձել երկրի չճանաչվածությունը, աշխարհաքաղաքական լարվածությունը, փակ սահմանները, երբ աշխարհին կապող միակ հնարավորությունը Հայաստանի Հանրապետությունն էր և գյուղացու համար շատ դժվար ու թանկ էր իր արտադրանքն արտահանելը կամ արտադրության միջոցներ ներմուծելը: Հոդվածի նպատակն է ներկայացնել Արցախի Հանրապետության տնտեսության կարևոր ճյուղերից մեկի՝ գյուղատնտեսության, զարգացման պատմութ-յունը, արձանագրած ցուցանիշները, հիմնական ձեռքբերումները: В период независимости сельское хозяйство всегда находилось в центре внимания правительства Республики Арцах, бюджетные вливания в отрасль были достаточно большими, однако в последние годы отрасль обеспечивала незначительную часть ВВП. Актуальность статьи обусловлена анализом процесса развития отрасли, имеющей стратегическое значение для экономики Арцаха. Непризнанность страны, геополитическая напряженность, закрытые границы, когда Республика Армения была единственным способом соединения мира, а фермеру было очень сложно и дорого экспортировать свою продукцию или импортировать средства производства, оказали негативное влияние на сельское хозяйство Арцаха. Цель статьи–представить историю развития одной из важных отраслей экономики Республики Арцах–сельского хозяйства, зафиксированные показатели, основные достижения.","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" 484","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141823762","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Բուսաբուծության ոլորտի առավել վնասաբեր ռիսկերը և դրանց մեղմման ուղիները ՀՀ-ում","authors":"Գայանե Վարուժանի Ավագյան, Լիանա Սամվելի Ազատյան","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-138","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-138","url":null,"abstract":"Գյուղատնտեսությունը լինելով Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության կարևորագույն ճյուղերից մեկը, ենթակա է ռիսկերի, որոնք կապված են թե պատահական, նախօրոք անկանխատեսելի կլիմայական, թե այլ իրադարձությունների հետ։ Կլիմայի փոփոխությունը հանգեցնում է բուսաբուծության համախառն արտադրանքի քանակի նվազման։ Գյուղատնտեսության ոլորտի ռիսկերի մեղմման համար կարևորվում է կարկտահարության դեմ պայքարը, այսինքն անհրաժեշտ է ընդլայնել պաշտպանվող տարածքները, ներառելով հակակարկտային պաշտպանության նոր միջոցառումներ։ Գյուղատնտեսական ռիսկերի շարքին են պատկանում նաև ցրտահարությունը և երաշտը։ Գյուղատնտեսական ռիսկերի մեղմման գործում կարևորվում է պետություն – մասնավոր հատված համագործակցությունը։ Ռիսկայնության մեղմման առաջնահերթ լուծումներից է գյուղատնտեսության ապահովագրության համակարգի ներդրումը։ ՀՀ-ում ներկայումս գործում են ռիսկերի մեղմման միջոցառումներ, սակայն դրանք բավարար չեն, որի հետևանքով գյուղատնտեսության ոլորտը կրում է մեծ կորուստներ, ինչն էլ բացասաբար է ազդում ոլորտի կայուն զարգացման վրա։ Հոդվածի հիմնական նպատակն է բացահայտել գյուղատնտեսական ռիսկերի հիմնախնդիրները և առաջարկել դրանց դիմակայելու ուղիները:\u0000Сельское хозяйство, являясь одной из важнейших отраслей экономики Республики Армения, подвержено рискам, связанным со случайными, непредсказуемыми климатическими или другими явлениями. Изменение климата приводит к уменьшению объемов валовой продукции растениеводства. Для снижения рисков аграрного сектора важна борьба с градом, то есть необходимо расширение охраняемых территорий, включающих в себя новые противоградовые меры защиты. К числу сельскохозяйственных рисков относятся также заморозки и засухи. Сотрудничество государства и частного сектора имеет важное значение для смягчения сельскохозяйственных рисков. Одним из приоритетных решений по снижению рисков является внедрение системы агрострахования. В настоящее время в РА действуют меры по снижению рисков, но они недостаточны, в результате чего сельскохозяйственный сектор несет большие потери, что негативно влияет на устойчивое развитие сектора. Важность этих вопросов определяет актуальность выбора исследования. Основная цель статьи – выявить проблемы сельскохозяйственных рисков и предложить пути борьбы с ними.\u0000Agriculture, being one of the most important sectors of the Armenian economy, is subject to risks related to various, unpredictable climatic and natural occurrences. Climate change leads to a decrease in the amount of gross crop production. To mitigate the risks of the agricultural sector, hail protection is important, that is, it is necessary to expand the protected areas, including new anti-hail protection measures. Frost and drought are among the most common agricultural risks too. State-private sector cooperation is important in mitigating agricultural risks. One of the priority solutions for risk mitigation is the introduction of the agricultural insurance system. Risk mitigation measures are currently in place in RA, but they are not sufficient, which results in losses and damages in the agricultural sector,","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":"118 48","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141821350","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Labor Productivity in RA Agrarian Sector: Dynamics and Prospects","authors":"M. Muradyan, L. Hovnanyan","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-127","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-127","url":null,"abstract":"Increasing labor productivity is a relevant economic issue, which determines the rates of expanded reproduction in agriculture and the satisfaction of the population's demand. The growth of labor productivity is a universal law, and it applies to all sectors of the economy. However, unlike other sectors of the economy, in the agriculture sector labor productivity has certain calculation features. The latter is related to the influence of climatic conditions and the social structure of the sector on the level of labor productivity. This article aims to conduct an analysis of labor productivity in the agrarian sector of Armenia and identify the determinants of labor productivity.\u0000Повышение производительности труда острейшая задача, от которой зависят темпы расширенного воспроизводства сельского хозяйства, полное удовлетворение потребностей населения его продукцией. Рост производительности труда — это универсальный закон, единый для всех отраслей экономики. Однако, в отличие от других отраслей экономики, в сельском хозяйстве он рассчитывается исходя из определенных особенностей. Последнее связано с влиянием климатических условий и социальной структуры отрасли на уровень производительности труда. Цель статьи – провести анализ произво-дительности труда в аграрном секторе РА, определив основные определяющие ее факторы.\u0000Աշխատանքի արտադրողականության բարձրացումը հանդիսանում է առավել հրատապ խնդիր, որից կախված են գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրության տեմպերը և իր արտադրանքներով բնակչության պահանջմունքների լրիվ բավարարումը: Աշխատանքի արտադրողականության աճը հանդիսանում է համընդհանուր օրենք, ինչը յուրահատուկ է բոլոր տնտեսության բոլոր ոլորտներին։ Սակայն ի տարբերություն տնտեսության մյուս ոլորտների, գյուղատնտեսության մեջ այն հաշվարկվում է որոշակի առանձնահատկություններից ելնելով: Վերջինս կապված է աշխատանքի արտադրողականության մակարդակի վրա կլիմայական պայմանների և ճյուղի սոցիալական կառուցվածքի ազդեցության հետ: Հոդվածի նպատակն է իրականացնել ՀՀ ագրարային ոլորտում աշխատանքի արտադրողականության վերլուծությունը՝ որոշելով այն պայմանավորող հիմնական գործոնները։","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":"114 19","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141821371","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Environmental Efficiency in RA Agrarian Sector: Dynamics and Prospects","authors":"H. Asatryan, A. Erkoyan","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-114","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-114","url":null,"abstract":"In the conditions of current global developments (the ever-growing population of the Earth, the issue of poverty and food security, and global warming) the effective use of natural resources is gaining momentum and is imperative. The issue of environmental efficiency is manifested in the RA agrarian sector, also, considering the food security issues that our country faces, it is necessary to ensure the increase in food production through the effective use of natural resources and conditions. The main goal of the article is to study the dynamics of the environmental efficiency of the agrarian sector of Armenia, and within the framework of the article, the following tasks were set:  To study the methodological approaches to the assessment of the environmental efficiency of.  Based on the conducted research, assess the environmental efficiency of the agrarian sector for the past decade.  Perform the comparative analysis between the obtained results, distinguishing the observed trends and outlining the perspectives of environmental efficiency.\u0000Ներկայիս գլոբալ զարգացումների ֆոնին (մոլորակի անընդհատ աճող բնակչությունը, աղքատության հիմնախնդիրը, պարենապահովման հարցը, գլոբալ տաքացումը) առանձնահատուկ կարևորություն է ստանում արդյունավետ բնօգտագործումը։ Այս հիմնախնդիրը վառ արտահայտված է ՀՀ տնտեսության ագրարային ոլորտում, հետևաբար հաշվի առնելով մեր երկրի առջև ծառացած պարենապահովման հիմնահարցերը, պետք է ապահովել պարենի արտադրության ավելացումը՝ արդյունավետ բնօգտագործման ճանապարհով։ Հոդվածի հիմնական նպատակն է ուսումնասիրել բնօգտագործման արդյունավետության դինամիկան ՀՀ ագրարային ոլորտում, և այդ շրջանակներում առաջադրվել են հետևյալ հիմնական խնդիրները․  Ուսումնասիրել բնօգտագործման արդյունավետության գնահատման մեթո-դաբանական մոտեցումները,124  Կատարված ուսումնասիրության հիման վրա իրականացնել ՀՀ ագրարային ոլորտում բնօգտագործման արդյունավետության գնահատում՝ առանձին տարիների կտրվածքով,  Կատարել համեմատական վերլուծություն ստացված արդյունքների միջև՝ առանձնացնելով նկատվող տենդենցները և նախանշել բնօգտագործման հեռանկարները։","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" 1087","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141823341","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Թվային փոխակերպման հնարավորությունները ՀՀ-ում. Միկրոտվյալների վերլուծություն","authors":"Աննա Ռուզվելտի Մակարյան, Սվետլանա Արկադիի Դալլաքյան","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-165","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-165","url":null,"abstract":"Համացանցից օգտվողների նկարագրի, ինչպես նաև օգտագործման ընթացքում հաճախակի կատարվող գործողությունների և հասանելիության տարբերակների վերլուծությունը և դրա արդյունքում թվային վերափոխմանն ուղղված համապատասխան առաջարկությունների ներկայացումը պայմանավորում է տվյալ ուսումնասիրության արդիականությունը: Հոդվածի հիմնական նպատակն է միկրոտվյալների հիման վրա բացահայտել համացանցից օգտվողների նկարագիրը, ներկայացնել վերջիններիս կողմից օգտվելու ընթացքում հաճախակի կատարվող գործողությունները և հասանելիության տարբերակները և ստացված արդյունքների հիման վրա առաջարկել ՀՀ-ում թվային փոխակերպմանն ուղղված համապատասխան քայլեր և միջոցառումներ, որոնք կարող են կիրառվել կառավարության կողմից: Актуальность статьи обусловлена анализом профиля пользователей интернета, а также действий и вариантов доступа, часто выполняемых во время использования, и представлением в результате соответствующих рекомендаций по цифровой трансформации. Цель: на основе микроданных определить описание пользователей, представить основные действия, выполняемые ими при входе в интернет, а также с помощью каких устройств они получают доступ, и на основе полученных результатов предложить соответствующие шаги и меры, направленные на цифровую трансформацию Армении, которые могут быть применены правительством.\u0000The analyses of user profiles and the devices through which the population accesses the internet, as well as what users frequently do while browsing the internet, and providing respective recommendations aimed at digital transformation determines the relevance of the study. The main purpose of the article is to identify the internet user profile using microdata, to present what they mainly do while browsing the internet via which devices they access the Internet as well, and based on the findings propose respective measures and steps aimed at digital transformation to be utilized by the government.","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" 1223","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141823419","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Cotton Production in Armenia (Before the Establishment of the Soviet Regime)","authors":"Mikael Varazdat Mikaelyan","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-240","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-240","url":null,"abstract":"The centuries-old experience of cotton cultivation (as well as agriculture development) in Armenia has shown that the country has achieved success in this area when there was state support and promotion. In conditions of external competition, agriculture (especially cotton cultivation) cannot record significant development without a solid government support strategy. Even today, in conditions of insufficient support from the state, the farmer feels insecure while employing this very important activity for the country. The purpose of the study is to present the evolution of cotton cultivation in Armenia and the importance of state support for this agriculture sub-sector. Актуальность исследования. Многовековой опыт выращивания хлопка (а также развития сельского хозяйства) в Армении показал, что страна добилась успеха в этой области, когда государство поддерживало и способствовало ее развитию. В условиях внешней конкуренции сельское хозяйство (особенно хлопководство) не может существенно развиваться без солидной программы государственной поддержки. Цель исследования – показать эволюцию выращивания хлопка в Армении и важность государственной поддержки этой отрасли сельского хозяйства.\u0000Հայաստանում բամբակենու մշակման (ինչպես նաև գյուղատնտեսության զարգացման) դարավոր փորձը ցույց է տվել, որ երկիրն այս բնագավառում հաջողություններ է ունեցել, երբ պետությունը աջակցել և խթանել է դրա զարգացումը: Արտաքին մրցակցության պայմաններում գյուղատնտեսությունը (հատկապես բամբակագործությունը), առանց պետական աջակցության հիմնավոր ծրագրի, էապես զարգացնել հնարավոր չէ: Հետազոտության նպատակն է ցույց տալ Հայաստանում բամբակենու մշակության էվոլյուցիան և գյուղատնտեսության այս ոլորտին պետական աջակցության կարևորությունը:","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" July","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141823609","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Роль цифровых технологий в сельском хозяйстве: анализ и оценка (на примере Армении)","authors":"Геворг Арамович Арутюнян","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-101","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-101","url":null,"abstract":"Технологический прогресс рассматривается как один из способов устойчивой интенсификации сельского хозяйства. Имея возможность использовать современные технологии на всех этапах производственного процесса и соответствующие компетенции, можно создать высокоэффективное производство. С другой стороны, игнорируя вопрос цифровой трансформации, невозможно выстоять конкурентную борьбу. Данная проблема существует как на уровне отдельного предприятия (хозяйства), так и государства, становясь угрозой для продовольственной безопасности. Анализу роли цифровых технологий в сельском хозяйстве и проблем их внедрения посвящены разные научные работы. Однако, по сведениям автора, на примере Армении нету оценок об уровне внедрения ИКТ в сельское хозяйство и анализа их влияния на доход хозяйства, чем и обусловлена актуальность темы. Տեխնոլոգիական առաջընթացը դիտվում է որպես գյուղատնտեսության կայուն ինտենսիվացման ուղիներից մեկը: Արտադրական գործընթացի բոլոր փուլերում ունենալով ժամանակակից տեխնոլոգիաներ կիրառելու հնարավորություն և համապատասխան իրավասություններ՝ հնարավոր է ստեղծել բարձր արդյունավետությամբ արտադրություն։ Մյուս կողմից, անտեսելով թվային փոխակերպման խնդիրը, անհնար է դիմակայել մրցակցությանը։ Այս խնդիրն առկա է ինչպես անհատ տնտեսության, այնպես էլ պետության մակարդակով՝ դառնալով պարենային անվտանգությանը սպառնացող գործոն։ Տարբեր գիտական աշխատանքներ նվիրված են գյուղատնտեսության մեջ թվային տեխնոլոգիաների դերի և դրանց ներդրման խնդիրների վերլուծությանը։ Սակայն, ըստ հեղինակի, Հայաստանի օրինակով չկան գյուղատնտեսությունում ՏՀՏ-ի ներդրման մակարդակի վերաբերյալ գնահատականներ և դրանց ազդեցության վերլուծությունը գյուղացիական տնտեսությունների եկամուտների վրա, ինչն էլ պայմանավորում է թեմայի արդիականությունը։\u0000Technological progress is seen as one of the ways of sustainable intensification of agriculture. Having the opportunity to use modern technologies at all production stages and having the necessary skills and competence, it is possible to create highly efficient production. On the other hand, it is impossible to withstand the competition while ignoring the issue of digital transformation. This problem exists both at the individual (farm) level and at the state level, becoming a threat to food security. Various studies are devoted to the analysis of the role of digital technologies in agriculture and the problems of digital penetration in agriculture. However, according to the author, using the case of Armenia, there are no estimates of the level of implementation of ICT in agriculture and analysis of their impact on farm income, which provides the relevance of this study.","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":"122 17","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141820794","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Role of Innovations in Economic Development","authors":"Tatevik Shahinyan","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-28","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-28","url":null,"abstract":"It is no secret that ensuring stable economic growth is one of the priorities of any country, and nowadays, innovation has a great impact on economic growth rates. Various problems that haunt society and the economy are solved through the creation and implementation of new technologies. The study of the pace of innovative development and competitiveness of countries is especially relevant.\u0000Не секрет, что обеспечение стабильного экономического роста является одним из приоритетов любой страны, и в наше время инновации оказывают большое влияние на темпы экономического роста. Посредством создания и внедрения новых технологий решаются различные проблемы, стоящие перед обществом и экономикой.\u0000Գաղտնիք չէ, որ ցանկացած երկրի առաջնահերթություններից է կայուն տնտեսական աճի ապահովումը, իսկ արդի ժամանակներում տնտեսական աճի տեմպերի վրա իրենց մեծ ազդեցությունն են ունենում նորարարությունները։ Նոր տեխնոլոգիաների ստեղծման ու ներդրման միջոցով են լուծվում հասարակության ու տնտեսության առջև ծառացած տարաբնույթ խնդիրներ։","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":"1 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141822506","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Համաշխարհային առևտուրը և հայ վաճառականությունը XVII դարում","authors":"Լիանա Կառլենի Հարությունյան","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-268","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-268","url":null,"abstract":"Պատմական իրադարձությունների բերմամբ՝ Հայության մի ստվար հատված 17-րդ դարի սկզբին հայտնվեց այլ ափերում: Սովորելով լեզուներ, բանկային ու վարկատվական փոխատվության ձևեր, ուսումնասիրելով տեղի կենցաղն ու սովորույթները հայերը հանդես էին գալիս իբրև աշխարհիկ և հոգևոր գործունեության ամենատարբեր բնագավառների ներկայացուցիչներ: Լայն էր հայ վաճառականության քարտեզը՝ Եվրոպա, Ռուսաստան, Հնդկաստան և այլուր: Վայելելով մեծ հեղինակություն նրանց հաջողվում է տարբեր գաղթօջախներում ստեղծել իրենց շուկաները, զուտ հայկական(ազգային) առևտրական տները, անգամ Ազգային Սահմանադրություն ու հայկական օրենսդրությունը, նրանք հիմնադրում են տպարան՝ հայերեն ամեն տեսակի գրքեր հրատարակելու իրավունքով: Խոջայական կապիտալը իրավմամբ ծառայում էր ոչ միայն առևտրի ընդլայնմանը, այլև մտավոր գործին՝ հրատարակելով կրոնական ու աշխարհիկ բնույթի բազմաթիվ գրքեր, քարտեզներ, տեղեկատուներ։ Անթիվ ու անհամար ճանապարհորդությունները նպաստել էին նրանց գիտական, հասարակական-քաղաքական,փիլիսոփայական պատկերացումների ձևավորմանը: Հ․Հ․Աղախանյանի պատկերավոր բնորոշմամբ, ինչպես մեղուն ծաղիկներից նեկտար հավաքելիս զուգահեռաբար, իր կամքից անկախ նաև փոշոտում է ծաղիկները, բնության կարգի ու շարունակականության պահպանման տեսանկյունից գուցե շատ ավելի կարևոր գործ անելով, նմանապես և հայ վաճառականը իր տեղափոխած ապրանքներով, սեփական կենսակերպով, վարքուբարքով օբյեկտիվորեն նպաստում էր բարքերի փոփոխությանն ու մտածողության զարգացմանը։ Այս առումով հայ վաճառականության գործունեության քննությունը նպատակ ունի ցույց տալու հայերի էական դերակատարությունը համաշխարհային առևտրում՝ դրանով իսկ նպաստելով գլոբալացման արդի դարաշրջանում հայկական ինքնության պահպանմանը։ Conditioned by the historical events at the beginning of the 17th century, many Armenians found themselves on foreign shores. By studying languages, forms of lending, local life, and customs, Armenians penetrated the various spheres of secular and spiritual activities. The map of Armenian trade was extensive: Europe, Russia, India, and other countries. Having great authority, Armenians managed to create their own markets, purely Armenian (national) trading houses, the National Constitution, and Armenian legislation in different colonies, and establish a printing house with the right to publish all kinds of books in the Armenian language. The capital of the merchants rightfully served not only for the expansion of trade, but also for intellectual activities, publishing many religious and secular books, maps, and reference books. Countless travels contributed to the formation of scientific, socio-political, and philosophical ideas of Armenian merchants. According to the figurative definition of G.G. Agakhanyan: just as a bee collects nectar from flowers, regardless of its will, it also pollinates flowers, performing perhaps much more important work from the point of view of maintaining order and continuity of nature, like the Armenian merchants who by transporting their goods, their way of life and their behavior, objectively contributed to the change (transformation) of morals and the development","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141822750","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ՀՀ բնակչության միգրացիայի առանձնահատկությունները","authors":"Գևորգ Հովիկի Մարտիրոսյան","doi":"10.54503/1829-4324.2024.1-182","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-4324.2024.1-182","url":null,"abstract":"Այսօր միգրացիոն գործընթացները հիմքում ընկած են այնպիսի խնդիրներ է, որն առնչվում է սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական ոլորտներին: Պետությունը, հանդիսանալով սոցիալ-տնտեսական խնդիրների կարգավորմամբ զբաղվող մարմին, պետք է կարգավորի և վերահսկի միգրացիոն գործընթացները: Աշխատանքային էմիգրացիայի մեկնող մեր հայրենակիցները մեծամասամբ որակական առումով վարում են միջինից ցածր ապրելակերպ: ՀՀ բնակչության միգրացիայի հետ կապված խնդիրները լուծելու համար շատ կարևոր է ուշադրություն դարձնել միգրացիոն գործընթացների առանձնահատկություններին և դրանց ձևավորման պատճառներին: Թեման արդիական է և նպատակ ունի բացահայտել այն ռիսկերն ու հնարավորությունները, որոնք կարող են ազդել պետական միգրացիոն քաղաքականության մշակման վրա: Հոդվածում առաջադրվել են հետևյալ խնդիրները. ուսումնասիրել ՀՀ բնակչության հիմնական էմիգրացիոն ուղղությունները և աշխատանքային էմիգրացիայի արդյունքում ստացված դրամական փոխանցումները:\u0000Сегодня в основе миграционных процессов лежат проблемы, связанные с социальной, экономической и политической сферами. Государство, являясь органом, занимающимся регулированием социально-экономических проблем, должно регулировать и контролировать миграционные процессы. Большинство наших соотечественников, выезжающих в трудовую миграцию имеют качество жизни ниже среднего. Для решения проблем, связанных с миграцией населения РА, очень важно обратить внимание на особенности миграционных процессов и причины их формирования. Тема актуальна и направлена на выявление рисков и возможностей, которые могут повлиять на развитие государственной миграционной политики. В статье были представлена следующая задача: изучить основные направления эмиграции населения РА и денежные переводы, полученные в результате трудовой эмиграции. Today, migration processes are based on issues related to social, economic, and political spheres. Migration processes are the response of the population to adapt to the rapid processes of globalization. The state, being a body dealing with the regulation of socio-economic issues, must regulate and control migration processes. Most of our compatriots who leave for labor migration lead a below-average quality of life. In order to solve the problems related to the migration of the population in RA, it is very important to pay attention to the features of migration processes and the reasons for their formation. The topic of this study is relevant not only for RA but also at the global level. As a result of studying the specifics of migration processes, it will be possible to make the risks in the labor market manageable and take steps toward the prevention of natural migration. The aim of this article is to study the peculiarities of population migration in the RA, and based on the results, to identify the risks and opportunities that determine the development of the state migration policy. To achieve that goal, the following tasks were set: to study the main migration directions of the RA population and remittances received from labor migration.","PeriodicalId":249739,"journal":{"name":"Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում=The contemporary issues of socioeconomic development in the Republic of Armenia","volume":" 976","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141823196","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}