Przegląd Nauk Historycznych最新文献

{"title":"Traumy i chwały: polityka, narracje i pamięć pod rządami Partii Sprawiedliwości i Rozwoju w Turcji","authors":"Carlos Ortega Sánchez","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.07","url":null,"abstract":"This paper examines the use of memory as a political tool by the Justice and Development Party (AKP) government, emphasising the impact of the official historical narrative on commemoration of selected historical traumas and glories, in addition to its influence on collective identity. Over the last two decades, Turkey has undergone a cultural transformation under the rule of the AKP. This transformation has taken place through reevaluation of the Islamic-Ottoman past while distancing itself from Kemalist secularism. Adhering to the principles of Islam, the AKP has articulated its political agenda through a cultural initiative inspired by Turgut Özal’s Neo-Ottomanism. To this end, a series of narratives was developed under a cultural programme based on nostalgia for the Ottoman while scrutinising different aspects of the country’s secular paradigm. The programme was carried out through the commemoration of identity, including the Conquest of Constantinople in 1453 as well as the construction of ‘sites of memory’, such as museums, theme parks or mosques. The establishment of ‘sites of memory’ around these selected narratives allows for an in-depth exploration of how political ideology intersects with memory, contributing to the ongoing transformation of Turkey’s cultural and political landscape.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"7 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141816385","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"„Tak blisko, a tak daleko od Ojczyzny”, czyli rzecz o książce Henryka Strońskiego Marchlewszczyzna 1925–1935. Polski rejon narodowościowy na sowieckiej Ukrainie, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2023, ss. 384","authors":"P. Olechowski","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.10","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"80 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141817770","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Jan W. Guthke – numizmatyk z Harbina (zarys biografii)","authors":"Bartłomiej Czyżewski","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.02","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje życie i karierę Jana Waldemara Guthke (1886–?). Urodził się on w Komadzynie, w rodzinie dawnych kolonistów niemieckich. Kiedy był dzieckiem, jego rodzina przeprowadziła się do Łodzi, gdzie po ukończeniu szkoły rozpoczął pracę jako nauczyciel, a następnie uzyskał tytuł inżyniera. Na początku XX w. Jan W. Guthke wielokrotnie podróżował za granicę, gdzie pracował jako specjalista od maszyn rolniczych. Najprawdopodobniej podczas jednej z tych podróży poznał swoją przyszłą żonę Anielę z d. Hryniewicz. Prawdopodobnie w 1911 r. Jan W. Guthke przeprowadził się wraz ze swoją rodziną do dalekowschodnich obwodów Imperium Rosyjskiego, a następnie około 1930 r. do Harbina w Mandżurii. Podczas pobytu tam podjął się przygotowania monografii polskich monet z lat 1922–1938. Swoją pracę ukończył w listopadzie 1938 r., jednak nigdy jej nie opublikował. Pewnym jest, że Jan W. Guthke w 1941 r. nadal mieszkał w Harbinie i pracował tam jako inżynier. Jego dalsze losy nie są znane.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"54 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141815231","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Chamberlain of Podolia Hieronim Lanckoroński of Brzezie, Zadora Coat of Arms and His Last Will of May 7th 1696. A Page of the History and Genealogy of the Jagielnica Line of the Lanckoroński Family in the 17th Century","authors":"Zbigniew Anusik","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.08","url":null,"abstract":"Bohaterem prezentowanego tu tekstu jest Hieronim z Brzezia Lanckoroński h. Zadora (ok. 1627–1697), syn wojewody ruskiego i hetmana polnego koronnego Stanisława i kasztelanki lubelskiej Aleksandry Sienieńskiej h. Dębno. W artykule omówiono też dzieje życia jego rodzeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem tych dzieci wojewody ruskiego, które przeżyły zmarłego w 1657 r. ojca. Byli to: Przecław (zm. 1697), który osiągnął senatorską godność kasztelana czechowskiego, Jan Kazimierz (zm. 1679), który był kanonikiem krakowskim i lwowskim, Franciszek (zm. p. 1696), który nie piastował żadnych urzędów oraz Joanna (zm. p. 1696), która została żoną Andrzeja Świętopełka-Bolestraszyckiego. Przedstawiono tu ich sytuację rodzinną, stan majątkowy oraz działalność publiczną. Najwięcej miejsca poświęcono jednak na opisanie osiągnięć tytułowego bohatera tego tekstu. Był on bez wątpienia najwybitniejszym przedstawicielem jagielnickiej linii Lanckorońskich w drugiej połowie XVII w. Poczynając od roku 1649, walczył on niemal we wszystkich wojnach toczonych przez Rzeczpospolitą aż do połowy lat osiemdziesiątych tego stulecia. W 1658 r. został podkomorzym podolskim. Był również starostą skalskim, dymirskim i zawichojskim. Pod koniec życia związał się z IV ordynatem zamojskim Marcinem Zamoyskim, a następnie z wdową po nim, Anną z Gnińskich. Dzierżawił od nich klucz gorajski ordynacji zamojskiej i pełnił rolę klienta możniejszych krewniaków. Autorowi udało się dokładnie prześledzić zarówno dokonania Hieronima Lanckorońskiego w sferze publicznej, jak też jego sytuację majątkową i poczynania w życiu prywatnym. W artykule znalazło się wiele nowych ustaleń. Dokonano też korekty znacznej liczby bałamutnych stwierdzeń dotyczących tak podkomorzego podolskiego, jak też innych dzieci wojewody ruskiego Stanisława, które funkcjonują od dawna w literaturze przedmiotu. Warto też odnotować, że pomimo dwukrotnych ożenków, Hieronim Lanckoroński zmarł bezpotomnie. W maju 1696 r. sporządził bardzo interesujący testament, który został załączony jako aneks do niniejszego opracowania.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"13 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141814469","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Rośliny z rodziny Amaryllidaceae w rzymskiej weterynarii. Część 2: Czosnek (Allium sativum L.)","authors":"Agnieszka Bartnik","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.01","url":null,"abstract":"Czosnek, roślina z rodziny amarylkowatych, był w starożytności popularną rośliną uprawną. Antyczni traktowali go zarówno jako pożywienie, jak i lek. Jego właściwości oraz zastosowanie opisywali autorzy prac encyklopedycznych, medycznych, weterynaryjnych oraz tekstów kucharskich. Warzywo było popularnym dodatkiem do wielu potraw i leków przeznaczonych dla ludzi oraz zwierząt. Sposoby wykorzystania czosnku przez weterynarzy i medyków charakteryzują się dużą zbieżnością. Przy pomocy czosnku leczono m.in. kaszel, gorączkę, bóle głowy, choroby śledziony czy świerzb. Co istotne, współczesne badania potwierdziły wiele właściwości, które tej roślinie przypisywali już starożytni Rzymianie. Różnica pojawiła się przy dietetycznym zastosowaniu warzywa, bardzo popularnego w kuchni śródziemnomorskiej, ale niewykorzystywanego w żywieniu zwierząt.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"48 19","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141815058","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Polish-Austrian Relations at the End of the Cold War in the Light of Polish Diplomatic Sources","authors":"Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.06","url":null,"abstract":"Przyjęte metody badań historycznych miały za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czy państwa wschodnie sąsiadujące z Austrią, ograniczone swym systemem gospodarczym i politycznym, mogły liczyć na pomoc w zakresie inicjowania reform politycznych. Dysproporcje pomiędzy demokratycznym Zachodem i komunistycznym Wschodem wpływały na Wiedeń niekorzystnie. Przyjęta teza badawcza dotyczy możliwości i skali zaangażowania Austrii na rzecz reform gospodarczych w Polsce. Austriacy uznali, że równomierny rozwój wschodnich sąsiadów służył rozwojowi Drugiej Republiki i konsekwentnie go wzmacniali. Austria wielokrotnie potwierdzała chęć pomocy Polsce, nie tylko humanitarnej, ale także dyplomatycznej i gospodarczej, bez konieczności negatywnej oceny działań władz komunistycznych. Dlatego charakterystyka Austrii w polskich dokumentach dyplomatycznych i oficjalnych komunikatach prasowych z lat 1985–1989 to obraz sojusznika i partnera. Przykładem skrzętnie wykorzystywanym przez polskie władze było oficjalne stanowisko Austrii i jej negatywna ocena sankcji gospodarczych nałożonych na Polskę przez Zachód. Narracja została podzielona na dwa okresy. Pierwszy dotyczy lat 1985–1986 i relacjonuje odradzanie stosunków po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Drugi etap dotyczy wspólnych działań w latach prowadzących do przełomu i „jesieni ludów”. Polityka rządu austriackiego wzmocniła funkcjonujący reżim i przedłużyła rozkład polskiego systemu politycznego. W nieoficjalnych rozmowach reformy gospodarcze w Polsce oceniano w Austrii jako powierzchowne i przewidywano załamanie gospodarcze, mogące mieć katastrofalne skutki dla całej Europy. Władze polskie wykorzystywały wpływy i pozycję neutralnej republiki do realizacji własnych celów, zwłaszcza do legitymizacji swoich rządów. Bilans stosunków dwustronnych w końcowym etapie zimnej wojny okazał się dla obu krajów niekorzystny.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"23 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141817077","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Poles and the Holocaust. The Case of Professor Brodowska-Kubicz: Parallel Relations","authors":"Jolanta Kolbuszewska","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.05","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest prezentacja zasług, jakie w ratowaniu ludności pochodzenia żydowskiego podczas II wojny światowej miała późniejsza profesor Uniwersytetu Łódzkiego, badaczka dziejów wsi polskiej – Helena Brodowska-Kubicz. Urodzona na podlubelskiej wsi i działająca od lat trzydziestych XX w. w ruchu ludowym, po napaści Niemiec na Polskę włączyła się w aktywność konspiracyjną. Została żołnierzem Batalionów Chłopskich i weszła w skład Komendy Głównej jako szefowa łączności. Chroniła Żydów, dostarczając im fałszywe dokumenty, znajdując zakwaterowanie i zatrudnienie, wysyłając na wieś do rodzin chłopskich. Większość z nich dzięki jej pomocy przeżyła wojnę. Za tę działalność w 1991 r. Brodowska-Kubicz została uhonorowana medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W artykule wykorzystuję fragmenty wspomnień (listów, świadectw) ocalałych dzięki niej osób. Oddaję również głos bohaterce, opisującej kulisy niesionej pomocy. Moim celem jest przywrócenie pamięci o zasługach Brodowskiej-Kubicz, długo przemilczanych ze względu na politykę historyczną prowadzoną przez władze Polski Ludowej.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"24 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141814620","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Trade Relations of the Polish-Lithuanian Commonwealth with the Kingdom of Prussia from the First to the Third Partition (1772–1795). An Attempt at Evaluation and Research Perspectives (Part 1)","authors":"J. Wijaczka, Igor Kąkolewski","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.03","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje różne aspekty polsko-pruskich stosunków handlowych w okresie między pierwszym a trzecim rozbiorem polsko-litewskiej Rzeczypospolitej (1772–1795). Traktat handlowy z 1775 r. i pruska polityka celna odgrywały kluczową rolę w kontaktach gospodarczych między Rzeczpospolitą a Królestwem Prus aż do śmierci Fryderyka II Wielkiego w 1786 r. Stosunki handlowe między oboma krajami w tym okresie okazały się niekorzystne dla obu stron. Negatywne aspekty pruskiej polityki celnej po 1775 r. stały się przedmiotem dyskusji w kręgach dworskich w Berlinie po śmierci Fryderyka II. Nowy król Prus, Fryderyk Wilhelm II, próbował na nowo ułożyć stosunki handlowe z Rzeczpospolitą zgodnie z zasadami wolnego handlu. Ułatwienia wprowadzone przez władze pruskie w 1788 r. na granicy Prus Wschodnich i Wielkiego Księstwa Litewskiego doprowadziły do zwiększenia obrotów handlowych, zarazem jednak podwyższenie opłat celnych przez stronę litewską powodowało zwyżkę cen towarów importowanych do Prus. Wzrost obrotów handlowych i liczby kupców litewskich przybywających do Królewca sprzyjał utworzeniu w mieście polsko-litewskiego konsulatu, na czele którego w latach 1792–1794 stał Jerzy Wojna-Okołow. Nowy traktat handlowy między Rzeczpospolitą a Królestwem Prus został zawarty w kwietniu 1794 r., na początku insurekcji kościuszkowskiej, na krótko przed upadkiem dawnej Rzeczypospolitej. W części pierwszej omówiono stosunki handlowe polsko-pruskie do końca panowania Fryderyka II Wielkiego.\u0000 \u0000* Artykuł ten jest znacznie rozbudowaną i poszerzoną chronologicznie wersją tekstu w języku niemieckim: J. Wijaczka, I. Kąkolewski, Die Handelsbeziehungen Polen-Litauens mit dem Königreich Preußen von der Ersten bis zur Zweiten Teilung (1772–1792), „Nordost-Archiv” 2024, Bd. XXXIII, s. 61–72.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"71 22","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141817689","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"A Report from the International Scientific Conference Titled “Egodocuments and Privacy in the Early Modern Era”, Lodz, 19–20 October 2023","authors":"Michaël Green","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.11","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"33 24","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141815431","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Sachsenhausen or Ravensbrück? New Sources and Interpretative Possibilities Regarding the Circumstances of the Death of Blessed Bishop Władysław Goral (1898–1945)","authors":"Jarosław R. Marczewski","doi":"10.18778/1644-857x.23.01.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1644-857x.23.01.09","url":null,"abstract":"Biskup Władysław Goral należy do grona 108 beatyfikowanych polskich męczenników II wojny światowej. Jako lubelski biskup pomocniczy został w 1939 r. skazany przez niemiecki sąd nazistowski na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Wobec niekompletnych danych źródłowych, po długiej dyskusji naukowej, utrwalił się pogląd, że jego śmierć nastąpiła pomiędzy lutym a kwietniem 1945 r. w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, gdzie był więziony przez ponad pięć lat. Dotychczasowy stan wiedzy na ten temat podważa nowo odkryty dokument z niemieckich archiwów. Są to zeznania Hansa Appela, współwięźnia z KL Sachsenhausen, który 21 kwietnia 1945 r. miał wraz z bp. Goralem zostać przewieziony do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. W artykule została zweryfikowana wartość ostatnio odnalezionego dokumentu. W rezultacie postawiono hipotezę o zamordowaniu bp. Gorala w Ravensbrück pomiędzy 21 a 29 kwietnia 1945 r. i przedstawiono argumentację przemawiającą za nowymi okolicznościami jego śmierci.","PeriodicalId":229740,"journal":{"name":"Przegląd Nauk Historycznych","volume":"7 14","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141816376","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}