Psihologijske teme最新文献

{"title":"Uloga majčina kognitivnog stila obilježenoga strepnjom, majčinih\u0000ponašanja i stresnih životnih događaja u\u0000objašnjenju anksioznosti i depresivnosti djece","authors":"Tamara Milovanović, Adela Ajanović, Ivanka Živčić-Bećirević","doi":"10.31820/pt.31.2.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.3","url":null,"abstract":"Cilj je ovoga rada bio ispitati međugeneracijske učinke kognitivnoga stila obilježenoga strepnjom majki i njihovih ponašanja na razvoj anksioznosti i depresivnosti djece. Kognitivni stil obilježen strepnjom označava tendenciju pojedinca da generira dinamične mentalne scenarije u kojima se prijetnja povećava i približava. Istraživanja ukazuju na povezanost toga stila i anksioznosti. S obzirom na nekonzistentnost u povezivanju toga stila i depresije, pokušali su se definirati uvjeti pod kojima se ta povezanost pojavljuje uvođenjem moderatorske varijable stresnih životnih događaja. Istraživanje je provedeno na 126 parova majki i djece. Rezultati potvrđuju hipotezu da kognitivni stil majke obilježen strepnjom ima doprinos u međugeneracijskome prijenosu anksioznosti, ali sugeriraju i njegov doprinos u objašnjenju depresivnosti. Djeca majki koje su imale izraženiji kognitivni stil obilježen strepnjom imala su višu razinu anksioznosti i depresivnosti. Roditeljska ponašanja koja uključuju modeliranje i verbalni prijenos informacija o prijetnji značajno predviđaju pojavu anksioznosti kod djece. Utvrđen potpuni medijacijski efekt upućuje na to da kognitivni stil obilježen strepnjom majki ima značajan efekt na anksioznost djece samo putem modeliranja majki te je utvrđen i medijacijski efekt modeliranja majki u odnosu kognitivnoga stila obilježenoga strepnjom majki i depresivnosti kod djece. Moderatorski efekt stresnih životnih događaja u odnosu kognitivnoga stila obilježenoga strepnjom majki i depresivnosti njihove djece nije potvrđen. Dobiveni rezultati ukazuju na važnost roditeljskih ponašanja u objašnjenju simptoma anksioznosti I depresivnosti kod djece.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"4 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75318233","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Teachers' Perceived Competence in Meeting Students' Emotional Needs during COVID-19","authors":"S. Pečjak, Tina Pirc","doi":"10.31820/pt.31.2.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.5","url":null,"abstract":"Due to the COVID-19 pandemic, students and teachers found themselves in an unprecedented situation where they faced both academic and psychosocial problems. In our study, we focused on some teacher characteristics that predict their perceived competence in meeting students' emotional needs during distance learning (PSCEN-DL) and thus contribute to students' well-being. In a sample of 645 Slovenian compulsory basic education teachers, the results of the regression analysis showed that teachers' resilience and their beliefs about the importance of focusing on psychosocial relationships when returning to school explained one-fourth of the variance in their PCSEN-DL. Results from a subsample of class teachers (n = 375) who were categorised into two extreme groups (low and high) in terms of their PCSEN-DL showed that teachers with high PCSEN-DL focused more on supporting, encouraging and relaxing students. Some practical implications about the importance of developing PCSEN in teachers are discussed.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"17 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75508423","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Short-Term Storage as a Buffer Memory Between Long-Term Storage and the Motor System? Not Exactly","authors":"Ratko Đokić","doi":"10.31820/pt.31.2.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.12","url":null,"abstract":"This study reports a replication and extension of Ulrich and Dietz (1985) on the possible role of the short-term storage (STS) as a buffer memory between long-term storage (LTS) and the motor system in free recall tasks. This STS buffer would allow for the parallel unfolding of the search of LTS and the motor output of responses by temporarily storing retrieved items until their final production. In the study, this view was examined against the alternative hypothesis whereby the fast initial production of items in free recall relies on a controlled or “strategic” search of LTS rather than on the accrual of retrieved items in STS. In two independent replications, 54 native German language speakers and 39 native Bosnian language speakers performed letter verbal fluency task under the manipulation of STS preload (no preload vs. preload) and delay interval (1 sec vs. 10 sec between the presentation of the target letter and the signal for the start of recall). Contrary to the assumption of STS as a buffer memory, the results revealed that STS preload did not cancel out the effect of the delay. Accordingly, the results were interpreted in the context of controlled LTS search models.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"235 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75988273","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kognitivno intervjuiranje kao metoda predtestiranja upitničkih mjera","authors":"Nena Vukelić","doi":"10.31820/pt.31.2.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.4","url":null,"abstract":"Kognitivno intervjuiranje jedna je od metoda predtestiranja koja se koristi za identifikaciju potencijalnih problema mjernih instrumenata proučavanjem kognitivnih procesa ispitanika u situaciji njihova rješavanja. Postupak kognitivnoga intervjuiranja najčešće se sastoji od niza sukcesivnih krugova intervjua prilikom kojih se primjenjuju i (posljedično) adaptiraju svi aspekti upitničke mjere. U znanstvenoj literaturi izostaje sustavan pregled, kao i konsenzus o specifičnostima dizajna i adekvatne prakse kognitivnoga intervjuiranja. Stoga je u radu ponuđen prikaz metode kognitivnoga intervjuiranja te su identificirana otvorena pitanja koja imaju potencijal generiranja novih istraživačkih ideja koje bi unaprijedile metodu kognitivnoga intervjuiranja. Pregled literature upućuje na određene konceptualne probleme pri definiranju te metode, ali i na plodna područja za daljnja istraživanja kognitivnoga intervjuiranja.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"12 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88572544","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Razlike u percipiranome temperamentu dojenčeta, povezivanju s dojenčetom i mentalnome zdravlju između majki koje doje i onih koje ne doje","authors":"Nikolina Vukšić, Maja Žutić, Sandra Nakić Radoš","doi":"10.31820/pt.31.2.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.8","url":null,"abstract":"Dojenje je povezano s raznim zdravstvenim blagodatima za majku i dijete, stoga krovne zdravstvene organizacije preporučuju dojenje najmanje do navršenih 6 mjeseci. S obzirom na nedosljedne rezultate u literaturi, cilj je ovoga istraživanja bio ispitati razlike između majki koje doje i onih koje hrane djecu nadomjesnim mlijekom u nekim sociodemografskim i opstetričkim čimbenicima, percipiranom temperamentu dojenčeta, kvaliteti povezivanja majke s djetetom te mentalnom zdravlju (depresivnosti, anksioznosti, stresu). Također, htjeli smo provjeriti koliko ispitivane varijable pridonose objašnjenju varijance načina prehrane dojenčeta. Majke (N = 284) dojenčadi u dobi do šest mjeseci ispunile su upitnike u online istraživanju. Korišteni su Upitnik karakteristika dojenčeta (ICQ), Edinburški upitnik poslijeporođajne depresivnosti (EPDS), Upitnik depresije, anksioznosti i stresa (ljestvice anksioznost i stres; DASS-21), Upitnik povezivanja nakon porođaja (PBQ) te upitnik općih podataka. Rezultati su pokazali da su majke koje doje višeg obrazovanja, izvještavale su o nižoj stopi hitnoga carskog reza te su porođaj rjeđe procjenjivale traumatičnim. Majke koje doje svoju su dojenčad percipirale više neprilagodljivima i nepredvidivima. Nije pronađena značajna razlika u ostalim sociodemografskim i opstetričkim karakteristikama, kvaliteti povezivanja s dojenčetom, kao ni u mentalnom zdravlju između majki koje doje i onih koje ne doje. Regresijska analiza pokazala je da dojenju značajno pridonosi više obrazovanje majke, niža stopa traumatičnoga iskustva porođaja te neprilagodljivi temperament dojenčeta. Rezultati ukazuju na potrebu formiranja dodatne podrške dojenju kod majki koje su imale porođaj hitnim carskim rezom ili koje su porođaj doživjele traumatičnim. Također, majke dojilje potrebno je podržati u uspostavi predvidljivije rutine hranjenja i pristupanju dojenčetu s težim temperamentom.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"11 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82187610","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Odrednice stavova prema neubrojivim počiniteljima kaznenih djela","authors":"Ines Sučić, Klara Globan, Anja Wertag","doi":"10.31820/pt.31.2.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.11","url":null,"abstract":"Cilj je istraživanja bio ispitati povezanost i veličinu doprinosa socio-demografskih karakteristika sudionika, njihova iskustva i stavova objašnjenju procjena opasnosti, (ne)ubrojivosti i kazni počinitelja kaznenih djela (KD). Podaci su prikupljeni online, anketnim upitnikom na prigodnome uzorku od 257 punoljetnih sudionika prosječne dobi 29 godina (23.7 % muškaraca). Općenito, nakon kontrole učinka ostalih varijabli procijenjena odgovornost počinitelja/počiniteljice KD-a pokazala se najkonzistentnijim i najvažnijim prediktorom ubrojivosti i opasnosti počinitelja/počiniteljice KD-a, kao i primjerene kazne za počinjeno KD. Pripisivanje veće odgovornosti počinitelju/počiniteljici za počinjeno KD značajno pridonosi višoj procjeni ubrojivosti, opasnosti i tendenciji strožemu kažnjavanju. Veća sklonost pripisivanja kriminalnoga ponašanja vlastitomu izboru te slabije vjerovanje u učinkovitost psihijatrijskih tretmana psihički oboljelih osoba također značajno pridonose predviđanju veće ubrojivosti i veće opasnosti počinitelja/počiniteljice KD-a.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75513305","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Kako izazvati stres u laboratorijskim uvjetima? Provjera učinkovitosti novoga stres-testa","authors":"Iva Kuculo, Sara Maras, Meri Tadinac","doi":"10.31820/pt.31.2.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.1","url":null,"abstract":"Istraživanja stresa u laboratorijskim uvjetima zahtijevaju metode kojima se kod sudionika može pouzdano izazvati stresna reakcija, a da se pritom ne ugrožava njihovo psihičko ili tjelesno zdravlje. Cilj je ovoga istraživanja bio provjeriti valjanost postupka konstruiranoga u tu svrhu, Stres-test usmenoga računanja matematike (engl. Stress Test of Oral Mathematical Performance – STOMP), koji kombinira metode izazivanja akutnoga stresa vremenski ograničenim zadacima i socijalnom evaluacijom. Provedena su dva eksperimenta (N1 = 105; N2 = 64) u kojima su ispitani sljedeći istraživački problemi: 1) provjeriti izaziva li STOMP povećanje objektivnih i subjektivnih mjera stresa te 2) utvrditi povezanost tih dviju mjera. Objektivne su mjere stresa bile puls (1. eksperiment) te puls i elektrodermalna aktivnost (EDA) (2. eksperiment), a subjektivna je mjera bila samoprocjena doživljenoga stresa (1. eksperiment). Rezultati obaju eksperimenata pokazuju značajno povišenje i objektivnih i subjektivnih mjera nakon provedbe STOMP-a u odnosu na stanje neposredno prije njegove provedbe. Subjektivne procjene stresa pokazuju povezanost s objektivnima gotovo u svim točkama mjerenja. Na osnovi toga može se zaključiti da je STOMP uspješan u izazivanju stresa u laboratorijskim uvjetima, a usto ekonomičan i jednostavan za primjenu.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"43 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77397507","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Povezanost ponašanja trenera, motivacijske klime i intrinzične motivacije kod mladih nogometaša","authors":"Vedran Jakobek, Damir Ljubotina","doi":"10.31820/pt.31.2.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.2","url":null,"abstract":"Cilj je ovoga rada bio produbiti razumijevanje socijalnih utjecaja na intrinzičnu motivaciju mladih nogometaša. Istraživanje je provedeno na uzorku nogometaša kadetskoga i juniorskog uzrasta, dobi od 15 do 18 godina (N = 152). Prikupljeni podatci uključivali su procjene rukovodećega ponašanja trenera, motivacijske klime u nogometnim ekipama i intrinzične motivacije za bavljenje nogometom. Rezultati istraživanja pokazali su da je pozitivne interkorelacije mjera procjena specifičnih pozitivnih ponašanja trenera (trening i instrukcije, demokratsko ponašanje, socijalnapodrška i pozitivna povratna informacija) moguće objasniti latentnim faktorom koji smo nazvali pozitivno ponašanje trenera. Pozitivne interkorelacije mjera procjena specifičnih negativnih ponašanja trenera (autokratsko ponašanje, neosjetljivost za osobnu dobrobit sportaša, negativna povratna informacija i usmjerenost na rezultat) moguće je objasniti latentnim faktorom koji smo nazvali negativno ponašanje trenera. Provedena je hijerarhijska regresijska analiza u kojoj je prvi blok uključivao pozitivno i negativno ponašanje trenera, a drugi motivacijsku klimu usmjerenu k usavršavanju. Objašnjeno je 22 % varijance u rezultatima na mjeri intrinzične motivacije mladihnogometaša, pri čemu se statistički značajnim negativnim prediktorom pokazalo negativno ponašanje trenera, a pozitivnim motivacijska klima usmjerena k usavršavanju. Analize mehanizma djelovanja ponašanja trenera na intrinzičnu motivaciju pokazale su da je pozitivno ponašanje trenera imalo na intrinzičnu motivaciju neizravan pozitivan efekt posredovan motivacijskom klimom usmjerenom k usavršavanju. Negativno ponašanje trenera imalo je izravan i manjim dijelomneizravan negativan efekt posredovan motivacijskom klimom usmjerenom k usavršavanju.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"5 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91007262","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Slovenian Validation of the Capacity to Love Inventory – A Preliminary Study","authors":"V. Poštuvan, Timotej Glavač, Jim Schmeckenbecher, Nestor D. Kapusta","doi":"10.31820/pt.31.2.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.2.6","url":null,"abstract":"Our study aimed to test the psychometric properties of the Slovenian version of the Capacity to Love Inventory (CTL-I, Kapusta et al., 2018). The CTL-I is a 41-item self-report questionnaire that measures the construct of capacity to love. The measure itself has been operationalized based on findings from clinical practice and psychodynamic theory and relates to both clinically relevant symptoms as well as healthier manifestations of personality. The CTL-I measures six dimensions:interest in the life project of the other, basic trust, gratitude, common ego ideal, permanence of sexual passion and loss and mourning. Due to the concept of capacity to love being closely related to relationship quality, we used the Quality of Relationship Inventory (QRI) to examine external validity. Our final study sample consisted of 224 non-clinical adults. Overall, the Slovenian version of the CTL-I showed a satisfactory model fit, comparable to that of previous validation studies. The QRI subscales were found to correlate with most of the CTL-I factors, as well as the CTL-I subscales with each other. Because of the instrument being tested on a smaller convenience sample in this study, we believe our findings should be viewed as a preliminary attempt at validating the Slovenian translation of the CTL-I. While the results of the present study are promising, we believe additional research is needed to fully assess the psychometric properties of the Slovenian CTL-I.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"40 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82553454","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Is there Anything Good about the COVID-19 Pandemic? Perceptions of the Positive Consequences at the Beginningof the Pandemic","authors":"M. Ajduković","doi":"10.31820/pt.31.1.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.31820/pt.31.1.1","url":null,"abstract":"The aim of this paper was to investigate the experience of possible positive consequences of the COVID-19 pandemic and their connection with indicators of mental health and well-being, and to identify themes by which people describe the positive consequences of the pandemic. As part of a broader longitudinal project, participants completed a comprehensive online survey on various aspects of the pandemic. This paper presents the results obtained from 1,201 adult participants (50.1% women) on a quantitative measure of the experienced positive consequences, and on the qualitative answers to an open question about the positive aspects of the pandemic. The quantitative measure was created for the purposes of this research. Measures of sociodemographic factors, mental health (DASS-21) and well-being (WHO-5) were also used. The results show that participants experience positive consequences of the COVID-19 pandemic through three factors: Awareness of life values, More time for oneself, and New job opportunities. Awareness of life values was ranked as the most important, then More time for oneself, and finally New job opportunities. Participants who were more aware of these three aspects of the positive effects of COVID-19 also showed significantly greater subjective well-being and resilience, while associations with depression, anxiety, and stress were negligible or low. Women were more aware of changes in their life values than men, while men had a greater experience of new job opportunities. The results of the qualitative responses show that 83.4% of participants recognised some form of positive consequences of the pandemic on their lives, on the lives of other people, and on society. Analyses revealed seven themes: better family relationships, reflection and personal growth, social well-being, digitalisation of work and education, improved personal life, environmental effects, and competent pandemic management. Together, the results point to the importance of thinking about and exploring positive consequences of crisis events in the context of individual resilience and well-being.","PeriodicalId":20858,"journal":{"name":"Psihologijske teme","volume":"31 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.5,"publicationDate":"2022-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69508471","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}