{"title":"İKİ FARKLI DÖNEMDE KEMALİZMİN ALGILANMASI (1960’LI VE 1990’LI YILLAR)","authors":"Kurtuluş Kayalı","doi":"10.51824/978-975-17-4794-5.42","DOIUrl":"https://doi.org/10.51824/978-975-17-4794-5.42","url":null,"abstract":"Kemalizmin algılanışı zaman içinde farklılaşmıştır. Kemalizmin düşünsel çerçevesinin çizilmesi 1930’lu yıllarda gerçekleşmiş ve açılımı 1940’lı yıllarda belli bir görünüm almıştır. Kemalizm bu çerçevede gelişirken doğal olarak farklı yorumlara uğramıştır. Ancak 1960’lı yıllarda mesele daha genel bir çerçevede mütalaa edilip birörnek sayılabilecek, birbirine yakın ve yatkın bir Kemalizm anlayışı gündeme gelmiştir. Sözü edilen yorum sosyalizm ile Kemalizm arasında bir ilişki kurmak şeklinde tezahür etmiştir. Ancak bu yorumun daha akademik tarafını Niyazi Berkes ve Tarık Zafer Tunaya’nın metinlerinde, daha ideolojik tarafını da Fethi Naci ve Çetin Altan’ın yazdıklarında bulmak mümkündür. Değişimin genel fotoğrafı Sezai Karakoç’un Kemalistlerin sosyalistleşmesi yorumunda somutlaştırabilir. Bir otuz yıllık süreç içinde sözü edilen anlayış belli bir mecrada mahiyeti fazla değişmeden devam etmiştir. Bu tarz bir yorum çerçevesinde Doğan Avcıoğlu, Mümtaz Soysal, İlhan Selçuk ve Şevket Süreyya Aydemir’in yaklaşımları da düşünülebilir. Hatta bu doğrultuda Cahit Tanyol’un yazıları da mütalaa edilebilir. Bu arada onun yazmayı tasarladığı Türk Marksizm’ine Giriş bu anlayış çerçevesindedir. Bir otuz sene sonra Kemalizmin bir biçimde sosyalizmle iç içe geçmiş yorumu farklılaşmış ve Kemalizm sosyalizmden soyutlanmış ya da bir ölçüde ayrıştırılmış hale gelmiştir. Dönem aynı zamanda sosyalizmin etkisinin azaldığı, sosyalizmin dünya ölçeğinde çözüldüğü bir tarih kesitidir. Daha liberal yaklaşımların gündeme gelmesi söz konusudur. Aynı zamanda Kemalizmin eleştirisinin yaygınlaşması gündemdedir. Bu eleştiri sosyalizmin Kemalizmden ayrıştırılma teşebbüsünden bir süre sonra gündeme gelmiştir. Dolayısıyla geçmiş dönemden fazlasıyla farklılaşmış bir Kemalizm algısı oluşmuştur. 1960’lı yılların Kemalizm eleştirisine göre daha sığ bir Kemalizm eleştirisi belirdiği gibi, daha problemli bir Kemalizm savunusu ortaya çıkmıştır. Dönem aynı zamanda milliyetçiliğin de 1960’lı yıllardan farklı bir şekilde anlaşılmasını beraberinde getirmiş, bu nedenle de 1960’lı yılların sosyalist entelektüelleri bile milliyetçi ve muhafazakâr olarak görülmüşlerdir. Özet olarak sol bir Kemalizm yorumundan soldan büyük ölçüde arındırılmış bir Kemalizm yorumuna geçilmiştir. Hatta 1990’lı yıllar ve sonrasının Kemalizm yorumu 1960’lı yılların sonrasındaki sağ Kemalizm anlayışından düşünsel anlamda daha sağda yer almaktadır. Bu bildirinin konusu da bu iki dönemdeki Kemalizm olgusunun derinlemesine tartışılmasıdır.","PeriodicalId":206447,"journal":{"name":"9. Uluslararası Atatürk Kongresi Bildiriler","volume":"430 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123049573","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"ATATÜRK DÖNEMİNDE VATANDAŞLIK POLİTİKASINA RUM VE ERMENİ CEMAATLERDEN DESTEK: LAİK TÜRK HRİSTİYANLAR BİRLİĞİ VE LAİK ERMENİ KATOLİKLERİ CEMİYETİ","authors":"Seda Bayındır Uluskan","doi":"10.51824/978-975-17-4794-5.69","DOIUrl":"https://doi.org/10.51824/978-975-17-4794-5.69","url":null,"abstract":"Birinci Dünya Savaşı, dünya genelinde büyük huzursuzluklara ve mutsuzluklara yol açtı. Uzun yıllar savaşan Türk halkı da bu hızlı değişim, dönüşüm ve olumsuzluklardan fazlasıyla etkilendi. Yeni Türkiye’nin huzursuz, mutsuz ve idealsiz bir toplumdan ziyade sağlıklı, çalışkan ve ülküsü olan insanlara yani “ideal vatandaşlara” ihtiyacı vardı. Buradan hareketle, 1920’lerin sonlarından itibaren bu topraklarda yaşayan insanların aynı dili konuşması, aynı kültürü paylaşması ve aynı ülküye sahip olması amacıyla bir vatandaşlık politikası yürütüldü. CHP’nin bu siyasetine Gayrimüslimlerden de destek geldi. Çalışmamızda, Rum ve Ermeni cemaatlerin CHP politikasına verdiği destek, kurdukları iki sıra dışı cemiyet üzerinden incelenmektedir.","PeriodicalId":206447,"journal":{"name":"9. Uluslararası Atatürk Kongresi Bildiriler","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132033869","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}