{"title":"HARİCİYE KÂTİBİ MEHMED NURİ BEY İN KIZLARININ AVRUPA YA KAÇIŞI","authors":"Ahmet Yadi̇","doi":"10.17822/omad.2023.245","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.245","url":null,"abstract":"II. Abdülhamid döneminin önemli devlet adamlarından Mehmed Nuri Bey’in kızları Zinnur ve Nuriye bulunduğu ortamın kadınlar üzerindeki baskısı nedeniylr Avrupa’ya kaçma planları yapmıştır. O sıralarda hayranı oldukları ünlü yazar Pierre Loti ile birkaç kez görüşme fırsatı bulmuşlardır. Bu görüşmeler Osmanlı kadınlarının genel durumu üzerine olmuştur. Kaçmayı kesin olarak kafalarına koyan kızlar evdeki çalışanları farklı yerlere göndererek bu fırsatı yakalamışlar, musiki muallimelerinin yardımıyla Sirkeci’den trene binerek Avrupa’nın yolunu tutmuşlardır. Kızların kaçtığı anlaşılınca Belgrad’da durdurulmak istenmiş fakat bu mümkün olmamıştır. Belgrad’dan gizlice Viyana’ya giden kızlar oradan Paris’e geçmişler ve burada kadınların özgürlüğü üzerine faaliyetlerde bulunmuşlardır. Kızların Avrupa’ya kaçışı ailesi üzerinde derin etki yaratmıştır. Konu, yaşandığı dönem itibarıyla yurt içinde ve yurt dışında büyük ses getirmiştir. Yıllar sonra büyük kızı Zinnur, Osmanlı topraklarına dönerek hayatına burada devam etmiştir. Nuriye ise Avrupalı bir kişi ile evlenmiş ve ömrünün geri kalanını orada sürdürmüştür. Bu çalışmanın amacı Mehmed Nuri Bey’in kızlarının Avrupa’ya kaçışında yaşanan olayları ve yarattığı etkiyi ortaya koymaktır. Nitekim bu doğrultuda Osmanlı Devleti’nin resmî kayıtları ve dönemin gazeteleri üzerinden konu anlatılmaya çalışılmıştır.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126051091","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"YAHYA MAHLASLI BİR ŞAİRE AİT BİR NASİHATNAME","authors":"Ahmet Serdar Erkan","doi":"10.17822/omad.2023.242","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.242","url":null,"abstract":"Arapça “na-sa-ha” üçlü kökünden türetilmiş olan nasihat, kendi iradesiyle doğru yolu bulamayan birine, onun iyiliğini düşünerek kötü ve yanlış davranışlardan uzaklaştırmak veya yol göstermek amacıyla söylenen sözlere denir. Nasihatname ise toplum hayatını daha yaşanılır kılmak için iyi ve ahlaklı insanlar yetiştirmek amacıyla yazılan öğütlerle dolu mensur ya da manzum eserlerdir. Nasihatnameler bir zümre için yazılabileceği gibi toplumun tamamı için de yazılabilir. Toplumların daha çok çözülme dönemlerinde kaleme alınan nasihatnameler, Türk edebiyatında özellikle Türklerin Müslüman olduktan sonraki döneminde görülmüş olup daha sonra yaygınlaşmaya başlamıştır. Edebiyatımızda birçok şair bu tarz eserler yazmıştır. Yaşadığı toplumun problemlerini bilen ve bunlara çeşitli çözüm yolları üretmeye çalışan şairler, bunu yaparken çoğu kez sade bir dil kullanmıştır. Makale konumuz olan nasihatname ise “Yahya” mahlaslı bir şaire aittir. “Fî Beyân-ı Kasîde-i Naṣîḥat” başlıklı bu eser, İBB Atatürk Kitaplığının nadir eserler bölümünde “Bel_Yz_K.001604” demirbaş numarasına kayıtlı mecmua ile Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesinde 06 Hk 1637/5 demirbaş numarasına kayıtlı mecmuanın içinde yer almaktadır. Bu nasihatnamenin müellifi olan Yahya için kesin bir kanaat ileri sürecek delilimiz yoktur. Şairin tespiti için edebiyat tarihimizdeki 18 Yahya mahlaslı şair üzerinden bazı değerlendirmeler yapılmıştır. Eser, kaside nazım şekli ile yazılmakla birlikte bu nazım şeklinin methiye, tegazzül, dua gibi bölümleri bu şiirde bulunmamaktadır. Nasihatnamede “dünyanın faniliği, ölüm ve sonrası, nefsin hileleri” gibi konular etrafında öğütler verilmektedir.","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131829038","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"BATILILAŞMA DÖNEMİ İSTANBUL SEBİL-KÜTTAPLARI","authors":"Gülsen Baş, Eda ERİŞ KIZGIN","doi":"10.17822/omad.2023.243","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.243","url":null,"abstract":"Su mimarisinde önemli bir yere sahip olan sebillerin Osmanlı mimarisindeki örneklerinin 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar devam ettiği bilinmektedir. İnsanların su ihtiyacını karşılamak amacı ile inşa edilen bu hayır yapıları özellikle Batılılaşma dönemi ile birlikte başkent İstanbul’da anıtsal yapılara dönüşmüştür. Bu dönem içerisinde sebiller çocuklara okuma-yazma ve dinî eğitimin verildiği sıbyan mektepleri ile birlikte tasarlanmıştır. Sebil-küttap adı verilen bu karma yapı türünün ilk örneklerine 15. yüzyılda Mısır’da Memlük döneminde rastlanmaktadır. Mısır’da özellikle Osmanlı döneminde sayıca artan sebil-küttaplar Anadolu’da ilk kez 16. yüzyılda Mimar Sinan tarafından inşa edilse de 18. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Sebil-küttaplar Anadolu’da İstanbul ile sınırlı kalmıştır. Batılılaşma döneminde İstanbul’da inşa edilen sebil-küttaplardan günümüze ulaşabilen 6 yapı tespit edilebilmiştir. Zemin katı sebil, birinci katı mektep olarak tasarlanan bu yapılardan 4’ü 18. yüzyıla, 2’si ise 19. yüzyıla aittir. İstanbul sebil-küttapları mimari ve süsleme özellikleri ile Batılılaşma dönem özelliklerini taşıması ve Mısır mimarisinin etkilerini yansıtması bakımından önem arz etmektedir.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"436 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114836312","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KARADAĞ ROŽAJE KUČANSKA CAMİSİ “AHRETLİK” KİLİM DOKUMALARI","authors":"Mehmet Ali Eroğlu","doi":"10.17822/omad.2023.244","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.244","url":null,"abstract":"Dokumacılık, insanlığın en köklü sanatlarından biri olup ihtiyaçlar doğrultusunda gelişerek günlük hayatın vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Dokuma kültürü toplumlar arasında farklılıklar gösterebilmekte, bir toplumda görülen dokumalardaki desen ve semboller farklı kültürlerde de karşımıza çıkmaktadır. Anadolu dokuma kültürünün izlerini farklı coğrafyalarda da görmek mümkündür. Türk sanatının başlangıcı ve beslenme kaynağının Orta Asya olduğu tezini kabul ederek Anadolu dokuma kültürünün izlerini Orta Asya coğrafyasından Balkanlara kadar görmek mümkündür. Osmanlı’nın Balkanları fethiyle birlikte Anadolu’dan Balkan coğrafyasına Osmanlı vatandaşları yerleştirilmiştir. Yerleşen Osmanlı vatandaşları, yanlarında götürdükleri Osmanlı kültür ve sanatını Balkan coğrafyasındaki yerleşik nüfus kültürüyle harmanlayarak, Osmanlı ve Balkan kültürünü yansıtan ürünler üretmişlerdir. Bu araştırmada, bir zamanlar Osmanlı toprağı olan Karadağ’ın Rožaje şehrinde bulunan Kučanska Camisi’ndeki dokumalar; desen, teknik, renk ve kompozisyon özellikleri açısından incelenmiştir. Rožaje, Balkanlarda Sancak bölgesi diye bilinen, Müslümanların sıklıkla yaşadığı bir bölgedir. Kučanska Camisi’nde; halı ve kilim dokuma tekniğinde dokunmuş örneklere rastlanmıştır. Bu örneklerin; Boşnak aileler tarafından dokunup camiye hayır amaçlı vakfedildiği bilgisine ulaşılmıştır. Kilimlerde genellikle gül, lale, yaprak gibi bitkisel motiflerin öne çıktığı kompozisyon uygulamaları tespit edilmiştir. Tespit edilen örnekler arasından, 10 adet kilim dokuma örneğinin yüzey alan şemalarının çizimleri yapılarak kataloglanmıştır.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129718182","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"MEHMED ESAD IN TEVÂRÎH-İ MANZÛME BERÂY-I VİLÂDET-İ SULTÂN MUSTAFÂ ADLI MECMUASI ÜZERİNE","authors":"Çelebi̇ Ceyda","doi":"10.17822/omad.2023.241","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.241","url":null,"abstract":"Vilâdet “doğum, doğuş, dünyaya gelme” demektir. Osmanlı hanedanına mensup çocukların doğumu, vilâdet-i hümâyûn olarak adlandırılmıştır. Bu konuda kaleme alınan sûrnâmelere ise vilâdetnâme denmektedir. Ancak müstakil olarak yazılan vilâdetnâmelerin dışında, vilâdet-i hümâyûnları konu edinen manzumeler de bulunmaktadır. Bu manzumeler, çoğu zaman divanlarda münferit halde yer alsalar da onların bir araya toplandıkları mecmualar da vardır. Vilâdet manzumelerini bir araya getiren üç mecmua tespit edilmiştir. Bunlarda çoğunlukla kıt’a nazım şekliyle yazılan manzumelerin son beyitleri, şehzadenin doğumuna düşürülen tarihe işaret etmektedir. Bu makalede, vilâdet-i hümâyûn olarak adlandırılan şehzade ve hanım sultanların doğumları konusuna yoğunlaşılmıştır. Konu Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan belgelerden yararlanılarak detaylandırılmış; devamında IV. Mustafa’nın vilâdet-i hümâyûnu özelinde incelenmiştir. Daha sonra 18. yüzyılda I. Abdülhamid’in emriyle Mehmed Esad el-Yesârî tarafından seçki yapılarak derlenen Tevârîh-i Manzûme Berây-ı Vilâdet-i Sultân Mustafâ adlı mecmua incelenmiştir. Mecmuada mensur bir ön sözün ardından Şehzade Mustafa’nın (IV. Mustafa) doğumu için 27 şair tarafından kaleme alınmış 27 vilâdet tarihi yer almaktadır. Manzumelerin 20’si kıt’a, geriye kalan yedisi ise kaside nazım şekliyle yazılmıştır. Eserin tanıtımı yapıldıktan sonra manzumeler şekil ve muhteva özellikleri bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Ayrıca manzumelerin edebî tür özellikleri irdelenmiştir. Son olarak, eserin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmaları bölümünde H.1020 demirbaş numarasıyla kayıtlı bilinen tek nüshasının çeviri yazısı dikkatlere sunulmuştur.","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128938953","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"OSMANLI İKTİDARINA MUHALEFETTE CÂMİ VE HUTBE (16. Yüzyıl)","authors":"Turan Açik","doi":"10.17822/omad.2023.247","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.247","url":null,"abstract":"Kuruluştan itibaren meşru bir siyasi yapı inşa eden Osmanlıların “tarihî güç mücadelesinin yoğunlaştığı kritik bir coğrafya”daki var olma mücadelelerinin en mühim ayağını meşruiyetin muhafazası teşkil ediyordu. Sünni bir imparatorluğun meşruiyetinin müşahhas formu, cuma namazı ve hutbede sultan ve ilk dört halifenin isimlerinin zikredilmesiydi. Osmanlı padişahına tabiiyetin göstergesi ve hâkimiyet simgesi olan cuma camileri, aynı zamanda “Memâlik-i Mahrûse-i Şahâne”deki nizama işaret ederdi. 16. yüzyılda Safevilerin ortaya çıkışı ile birlikte Osmanlı iktidarına karşı Safevi taraftarı kendi tebaasından ciddi bir tehdit baş gösterecekti. Safevilerle beraber siyasallaşan heterodoksi, bu yüzyılda, cuma namazına ve Hulefâ-i Raşidin’in isimlerinin hutbede zikredilmesine muhalefet etmişlerdi. Safevilerin Osmanlı tebaası üzerindeki propagandalarını ve “ilhad”ın siyasallaşmasını engellemek için bilhassa Yavuz Sultan Selim döneminden itibaren “Sünnilik” bir “devlet politikası” olarak daha hassas vaziyette muhafaza edilmeye çalışıldı. Kanuni dönemine gelindiğinde, 1537’de bütün köylere varana kadar cami inşa edilmesini buyuran bir ferman gönderildi. Camilerde cuma namazına gidip hutbede Raşid halifelere ve padişaha tabiiyetini bildiren cemaat, merkezî otorite ile aynı metafizik bağlama yerleşiyor, ayrıca siyasallaşıyordu. Bu dinî ve siyasi muhtevalı cemaatten (ehl-i sünnet ve’l-cemaat) ayrılmak “ilhad”, bunun siyasallaşmış biçimi ise “rafz” olarak nitelendiriliyordu. “İlhad” daha çok meselenin itikadi boyutuna, “rafz” ise siyasi veçhesine taalluk ediyordu. Mühimme defterlerinden takip edilebilen bu muhalefet, 16. yüzyıl ilerledikçe Rafızilik, bununla bağlantılı kayıp Mehdi inancının getirdiği protest siyasal duruş ve konargöçer unsurların yerleşik nizama karşı gösterdiği tepkinin terkibinden kaynaklanan muhalefetlerle çeşitlendi. Celâli isyanları döneminde ise Kalenderoğlu Mehmed örneğinde cuma namazına ve hutbeye karşı tavır, başlangıçta Kızılbaş olmayan Mehmed’in Kuyucu Murad Paşa’ya yenilmesi ve İran’a kaçması akabinde Kızılbaşlığı kabul etmesi ile neticelendi.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132571753","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KAFKAS BAKIR KUMPANYASI VE OSMANLI TEBAASI İŞÇİLER","authors":"Melike KARABACAK YILMAZ","doi":"10.17822/omad.2023.248","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.248","url":null,"abstract":"Artvin bölgesi yer altı madenleri bakımından zengin olup Osmanlı hâkimiyetinde olduğu dönemde de bu değeri bilinmekteydi. Bakır madeni bu coğrafyada bol miktarda bulunan madenlerden biridir. Günümüzde de bakır işletmeciliği yapılan Murgul Vadisi’nde 20. yüzyıl başında büyük bir tesisin inşa edilmesi ile üretime başlanmıştır. İngiliz Amerikan ortak sermayeli bir şirket olan Kafkas Bakır Kumpanyası, üretime başladığı dönemden itibaren zamanın en gelişkin makinelerini kullanarak kârlılığını azami düzeye çıkarmak istemiştir. Yine hedefine ulaşmak maksadıyla bu zorlu coğrafyada yol yapım işleri gerçekleştirmiş, tesisin etrafını bayındır hâle getirip hastane, okul gibi binalar inşa etmiştir. Şirkette Türk, İranlı, Gürcü, Ermeni ve Rum işçiler çalışmaktaydı. Bu işçilerin yarıdan fazlası Osmanlı tebaası amelelerdi. Gurbetçi olarak şirkette çalışan işçilerin maden şirketinde yaşadığı ölümlü kazalar tabiiyetleri sebebiyle Osmanlı Devleti’nin yazışmalarına konu olmuştur. Bu çalışmada Kafkas Bakır Kumpanyası’nın Murgul Vadisi’nde gerçekleştirdiği faaliyetler ile Osmanlı tebaası işçilerin yaşadığı iş kazaları dönemin kaynakları ve Osmanlı Arşiv belgeleri kullanılarak incelenmeye çalışılmıştır.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134545901","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"SELÇUKLU VEZİRİ SÂHİB ATA FAHREDDİN İN VAKIF ESERLERİNE BİR ÖRNEK: AKŞEHİR SÂHİB ATA MEDRESESİ","authors":"Ali Kozan","doi":"10.17822/omad.2023.246","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.246","url":null,"abstract":"Sâhib Ata Fahreddin (ö. 1288), Anadolu Selçuklu Devleti’nin son devirlerinde vezirlik gibi yüksek mevkilerde görev almış bir devlet adamıdır. Yaşadığı dönem, Anadolu’da idari ve siyasi yapının en karmaşık olduğu döneme rastlar. Nitekim bu dönem, Selçuklu saltanat kavgaları, Moğol baskısı, devamlı artan vergi yükü ve iç isyanlar gibi pek çok olayın gerçekleştiği bir kaos dönemidir. Sâhib Ata Fahreddin, söz konusu kaotik ortamda siyasi kimliğiyle boy gösteren bir bürokrat, Anadolu’nun farklı şehirlerinde inşa ettirdiği vakıf eserleri yönüyle sosyal anlamda devleti ayakta tutmaya çalışan bir hayırseverdir. Sivas, Kayseri, Konya ve Afyon’da yaptırmış olduğu medrese ve hankahlar devrin birer eğitim merkezi olmasının yanında sanat şaheserleridir. Bu eserlerden birisi de 648 / 1250 senesinde medrese, mescit, hankah, imaret, misafirhane ve çeşmesiyle bir külliye şeklinde Akşehir’de inşa ettirdiği Taş Medrese yapı manzumesidir. Medreseye ait vakfın ayakta kalabilmesi için birçok köy, kervansaray, hamam ve bağ gelirleri buraya gelir olarak kaydedilmiştir. Medrese, tarihsel süreçte önemli bir Selçuklu şehri olan Akşehir’in iktisadi, idari ve kültürel gelişmesinde etkili olan kurumlar arasında yer almıştır. Nitekim Taş Medrese’deki eğitim-öğretim faaliyetlerinin Osmanlı döneminde de devam ettirildiği ve 1900’lü yıllara kadar esas işlevi olan eğitim faaliyetlerini yürüten faal bir yapı arz ettiği söylenebilir.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128498587","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"ADRİYATİK KIYISINDA BİR OSMANLI ŞEHRİ: DRAÇ / DURRËS (1574 Tarihli Tahrir Kaydı ve Şehrin Fethine Dair Düşürülen Tarihe Göre)","authors":"Galip Çağ","doi":"10.17822/omad.2023.250","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.250","url":null,"abstract":"Osmanlı Rumeli’si bugün hâlen birçok veçhesi ile yeteri kadar çalışılmamış bir coğrafyadır. Ki bu eksiklik bölgenin güney batısına doğru inildikçe artmaktadır. Yani Balkanlar’ın merkezî alanındaki birçok şehir ve mesele çalışmalara konu edilmiş olsa da Adriyatik kıyılarına yaklaşılırken özellikle de Arnavutluk coğrafyası yeteri kadar incelenmemiştir. Bu çalışmada bahsi geçen eksiliğin giderilmesi için bölgenin en stratejik merkezlerinden biri olan Draç’ın Osmanlı eline geçişi ve hemen sonrasındaki dönemine odaklanılmıştır. Osmanlı klasik çağına dair bir idari düzen araştırması olan çalışmada iki noktaya değinilecektir: bölgenin fethi ve sonrasındaki idari teşkilatlanması. Bu çalışmada bölgeye dair hazırlanan en önemli tahrir kayıtlarından biri incelenmiştir. Ayrıca destekleyici başka arşiv kayıtları da kaynak olarak kullanılmıştır. Bu noktada çalışmanın Draç’a dair ilk, bölgeye dair de en tafsilatlı çalışmalardan biri olduğu söylenebilir.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"160 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122472477","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"XVI. YÜZYILDA ATAK SANCAĞINDA GAYRİMÜSLİMLER","authors":"D. V. Karaboğa, Behset Karaca","doi":"10.17822/omad.2023.249","DOIUrl":"https://doi.org/10.17822/omad.2023.249","url":null,"abstract":"XVI. yüzyılın ikinci yarısında Atak sancağı, gayrimüslim nüfus yönüyle öne çıkan Osmanlı sancakları arasında yer almaktadır. Gayrimüslimler, şehir merkezi olarak adlandırılan nefs-i Atak’ta şehir nüfusunun %98’ini oluşturdukları gibi kırsal alanda da nüfusun %76’sını teşkil etmeleri yönüyle Atak sancağının sosyoekonomik hayatında önemli role sahip olmuşlardır. Gayrimüslimlerin köylerde toplu olarak yaşadığı bilinmekle beraber az da olsa Müslümanlarla beraber yaşadıkları köyler mevcut idi. Sancaktaki gayrimüslimlerin, Türk isimlerinden olan Budak, Karaca, Murad, İskender gibi adları kullanmaları, Türk kültüründen etkilendiklerinin göstergesi olmalıdır. Diğer taraftan gayrimüslim şahıslardan bazılarının baba adı Şah Emir olarak kaydedilmesi ve şahıs adları arasında Şah Kıyal, Zeynelabidin gibi isimlerin olması, bölgedeki Şii-Safevi kültür kalıntılarının etkisinden kaynaklı olabileceğini düşündürmektedir. Gayrimüslimlere ait şahıs adları arasında, Aleksin, Serkis, Haçik, Kirkos, Avani, Abraham, Yakop, Kirkor, Kirsid adlarının yaygın kullanımda olduğu tespit edilmektedir. Tarımsal faaliyetlerin yanı sıra küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve bal üretimi ile de uğraştıkları bilinen gayrimüslimlerin, ürettikleri ürünlerden ödedikleri öşür bedeli yanı sıra kendilerinden tahsil edilen şahıs başı vergiler ile de sancak ekonomisi için ciddi boyutta gelir kalemi oluşturmakta idi.\u0000\u0000","PeriodicalId":202874,"journal":{"name":"Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi","volume":"52 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133436057","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
