Proceedings of the Institute of Biology最新文献

{"title":"Plant secondary metabolite and glycosyltransferases","authors":"Khorolragchaa Altanzul","doi":"10.5564/pib.v39i1.3147","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3147","url":null,"abstract":"Glycosylation is the last step in the biosynthesis of the secondary metabolite. The glycosylation process is catalyzed by glycosyltransferase (GTs), which are highly divergent and polyphyletic and belong to a multigene family in plant organisms. Among them, the GT family 1 is the largest, often referred to as UDP-glycosyltransferases (UGTs) and catalyzes the transfer of a glycosyl moiety from UDP sugars to a diverse array of substrates, including hormones, secondary metabolites, and xenobiotics such as pesticides and herbicides. UGTs play an essential role in stabilizing, enhancing water solubility, and deactivating/ detoxifying natural products, leading to regulating metabolic homeostasis, detoxifying xenobiotics, and the biosynthesis, storage, and transport properties of secondary metabolites. In this review, we include the classification, nomenclature, and sequence homology of glycosyltransferases and summarize their roles in plant defense mechanisms, detoxification, secondary metabolite biosynthesis, and hormone regulation with examples from some studies conducted in plants. Knowing more about the function and mechanism of this gene in the organism will be essential to discover its industrial and scientific importance in the future. It is a significant topic in the pharmaceutical industry, especially as it plays a critical role in the synthesis of secondary metabolites and the defense system of plants. Ургамлын хоёрдогч метаболит ба гликозилтрансферазууд Хураангуй. Гликозиляцийн процесс нь хоёрдогч метаболитын бионийлэгжлийн хамгийн сүүлийн шат юм. Гликозиляцийн процессыг гликозилтрансфераза (GTs) хурдасгадаг бөгөөд тэдгээр нь олон ялгаатай, полифилетик шинж чанартай бөгөөд ургамлын маш том бүлэг ген юм. Тэдгээрийн дотроос GT 1-р бүлэг хамгийн том нь бөгөөд ихэвчлэн UDP-гликозилтрансфераза (UGTs) гэж нэрлэгддэг ба UDP сахараас гликозилийн хэсгийг гормон, хоёрдогч метаболит, ксенобиотик зэрэг олон төрлийн субстрат уруу шилжүүлдэг катализаторын үүрэг гүйцэтгэдэг. UGT нь байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүнийг тогтворжуулах, усанд уусах чадварыг сайжруулах, идэвхгүйжүүлэх/ хоргүйжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ нь бодисын солилцооны гомеостазыг зохицуулах, ксенобиотикийг хоргүйжүүлэх, хоёрдогч метаболитуудын бионийлэгжил, хадгалалт, зөөвөрлөлтийг зохицуулахад оролцдог. Энэхүү тоймд бид гликозилтрансферазын ангилал, нэршил, дарааллын гомологи зэргийг багтаахын зэрэгцээ ургамлын хамгааллын механизм, хоргүйжүүлэлт, хоёрдогч метаболитын бионийлэгжил, дааврын зохицуулалт зэрэгт тэдгээрийн гүйцэтгэх үүргийг ургамалд хийсэн зарим судалгааны жишээн дээр нэгтгэн харуулав. Энэхүү бүлэг генийн организмд , ялангуяа хоёрдогч метаболитуудын нийлэгжилт, ургамал хамгааллын системд гүйцэтгэх үүрэг, механизмын талаар илүү ихийг мэдэх нь шинжлэх ухаанд чухал ач холбогдолтойгоос гадна ирээдүйд түүний үйлдвэрлэлд тус дэм болох юм.Түлхүүр үгс: гликозиляци, UDP-аас хамааралтай гликозилтрансфераза, PSPG мотиф","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"119 33","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139133230","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Importance of genetic analysis and genomic tools for wildlife conservation","authors":"B. Tserendulam, T. Ulziisaikhan, Baatar Delgerzul","doi":"10.5564/pib.v39i1.3148","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3148","url":null,"abstract":"Around 2.16 million species have been discovered on the earth to date. Among them over 42000 species are threatened for extinction. Conservation biology is a field of study focusing on the protection of biodiversity and the viability of wildlife populations. It plays a crucial role in understanding and conserving endangered species and maintaining overall biodiversity. The International Convention on Biological Diversity (CBD) states that biodiversity should be protected at three levels: ecosystems, species, and genes. Hence, the first step of conservation would be an assessment of its diversity. Conservation biologists have been using genetics and in recent years, genomics techniques to assess the genetic diversity of wildlife. Here we discuss not only some important concepts of population genetics but also the role of using genetics and genomics in conserving wildlife and its importance in planning genetic management. Байгаль хамгаалахад генетикийн шинжилгээ, геномын арга  хэрэгслийн ач холбогдол Хураангуй. Өнөөдрийг хүртэл дэлхий дээр 2.16 сая орчим зүйлийг илрүүлжээ. Эдгээрээс 42000 гаруй зүйл устах аюулд ороод байна. Хамгааллын биологи нь биологийн олон янз байдлыг хамгаалах, зэрлэг ан амьтдын популяцийн амьдрах чадварыг судлахад чиглэсэн судалгааны салбар бөгөөд ховордсон амьтдын талаар судлах, хамгаалах, биологийн олон янз байдлыг бүхэлд нь хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Биологийн олон янз байдлын тухай олон улсын конвенцид биологийн олон янз байдлыг экосистем, зүйл, ген гэсэн гурван түвшинд хамгаалах ёстой гэж заасан байдаг. Тиймээс байгаль хамгаалах эхний алхам бол түүний олон янз байдлыг үнэлэх явдал юм. Хамгааллын биологичид зэрлэг ан амьтдын генетикийн олон янз байдлыг үнэлэхийн тулд генетикийн аргазүйг, сүүлийн жилүүдэд геномикийн аргыг ашиглаж байна. Энэ тойм өгүүлэлд популяцийн генетикийн зарим чухал ойлголтуудыг төдийгүй зэрлэг ан амьтдыг хамгаалахад генетик, геномиксийн аргуудыг ашиглах үүрэг болон генетикийн менежментийг төлөвлөхөд түүний ач холбогдлын талаар бичив.Түлхүүр үгс: RADseq, GTseq, NGS, нэг нуклеотидын полиморфизм (SNP), хамгааллын менежмент","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"84 15","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139132011","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"mini-review of petroleum and sludge bioremediation using microorganisms","authors":"Dorjjugder Nasanjargal, Baldorj Pagmadulam, Munkhbayar Uuriintuya, Mendbayar Mend-Amar, Renchindorj Urjinlkham, Khandaa Oyunkhan, Tserennadmid Rentsenkhand","doi":"10.5564/pib.v39i1.3149","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3149","url":null,"abstract":"Bioremediation, a process led by microorganisms, is gaining prominence for its effectiveness in transforming environmental pollutants into harmless compounds, particularly in heavily contaminated areas. Microbes in polluted environments showcase impressive genetic and enzymatic adaptability, reducing toxicity. This approach offers a promising avenue for eco-friendly and cost-effective remediation, with intricate mechanisms and metabolic approaches that address various challenges, including petroleum contamination and sludge management, thus presenting sustainable solutions for environmental and waste management issues. Нефтийн бүтээгдэхүүн, лагийн бохирдлыг бичил биетэн ашиглан бууруулсан судалгааны тойм өгүүлэл Хураангуй. Бичил биетнээр биологийн нөхөн сэргээлт хийх нь хүрээлэн буй орчны бохирдлыг бууруулах, бохирдол ихтэй бүсийг хоргүйжүүлэх давуу талтай. Бохирдолтой орчноос ялган авсан бичил биетний генетикийн болон ферментийн дасан зохицох чадварыг ашиглан, бохирдлыг бууруулдаг. Энэхүү арга нь нефтийн бүтээгдэхүүний бохирдол, лагийг цэвэрлэхэд бичил биетний механизм, бодисын солилцоог ашиглан, байгаль орчинд ээлтэй, зардал багатай нөхөн сэргээх ирээдүйтэй арга замыг бий болгодог. Улмаар байгаль орчин, хог хаягдлын менежментийн асуудлыг шийдвэрлэх ач тустай.Түлхүүр үгс: Биологийн нөхөн сэргээлт, бичил биетэн, нефтийн бүтээгдэхүүн, лаг","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"119 34","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139134246","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Endophyte community interactions enhance stress tolerance and tackle climate change","authors":"Turbat Adiyadolgor, Thu Huynh, A. Vigneshwari, Byambasuren Bumtsend","doi":"10.5564/pib.v39i1.3145","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3145","url":null,"abstract":"Endophyte microorganisms are vital in protecting plants from pathogens and environmental stressors, such as abiotic and biotic stresses. They produce various useful compounds, including phytohormones, siderophores, and bioactive substances that can protect against insects, microbes, and viruses. Climate change is a significant threat to plant communities, but despite numerous studies investigating the impact of climate change on plants, there has been relatively little research on the role of the plant microbiome in helping plants adapt to changing conditions. This is a significant issue because global agriculture will face significant challenges due to worsening drought conditions caused by climate change. However, research has shown that plant microbiomes, particularly fungal endophytes, can help crops cope with drought stress. To understand the role of these endophytes and their diversity in plant symbiosis is essential to anticipate their function in a changing climate, Ургамал эндофит бичил биетэнтэй харилцан үйлчлэх нь түүний уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох болон стресс тэсвэрлэх чадварт нөлөөлөх нь Хураангуй. Эндофит бичил биетнүүд нь өвчин үүсгэгчдээс болон хүрээлэн буй орчны абиотик, биотик стрессээс ургамлыг хамгаалдаг чухал ач холбогдолтой организмууд юм. Эдгээр бичил биетнүүд нь шавж, бактери болон вирусүүдийн эсрэг хамгаалах фитогормонууд, төмөр, фосфат болон биологийн идэвхт олон төрлийн бодисуудыг нийлэгжүүлдэг. Уур амьсгалын өөрчлөлт нь ургамлын бүлгэмдэлд томоохон аюулыг учруулж байгаа бөгөөд ургамалд үзүүлэх нөлөөллийг судалсан олон судалгаа байгаа хэдий ч ургамлын орчны өөрчлөлтөд дасан зохицоход ургамал доторх бичил биетний гүйцэтгэх үүргийн талаар харьцангуй бага судалгаа хийгдсэн байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй ган гачгийн нөхцөл байдал улам хүндэрч, дэлхийн хөдөө аж ахуй салбарууд томоохон сорилтуудтай нүүр тулгарах тул энэ нь их чухал асуудал болж байгаа юм. Гэсэн хэдий ч судлаачид ургамал дахь бичил биетнүүд ялангуяа эндофит мөөгөнцрүүд нь үр тарианд гангийн стрессийг даван туулахад тусалдаг болохыг олж мэдсэн. Тиймээс эдгээр эндофит мөөгөнцрүүдийн үүрэг, олон янз байдлыг ойлгож уур амьсгалын өөрчлөлтөд бэлэн байх нь нэн чухал юм.Түлхүүр үгс: Стресс тэсвэрлэх, уур амьсгалын өөрчлөлт, эндофит мөөгөнцөр, ургамал хамгаалах, ган гачиг","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"116 48","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139135485","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Microbial exopolymers for soil restoration and remediation: current progress and future perspectives","authors":"Dashnyam Punsaldulam, Orgil Amumandal","doi":"10.5564/pib.v39i1.3144","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3144","url":null,"abstract":"Soil degradation and pollution are pervasive global challenges caused by climate change and anthropogenic activities. To address these issues, seeking environmentally friendly and sustainable solutions to restore degraded soils and remediate polluted ones is imperative. One promising avenue lies in the utilization of microbial exopolymers, which can play a pivotal role in rejuvenating soil health by enhancing its physical, chemical, and biological properties. Microbial exopolymers, through their various functional groups, facilitate interactions that bind soil particles together, thereby promoting soil aggregation and immobilizing soil pollutants. Thus, the application of exopolymers holds the potential to enable soils to continue providing its essential ecosystem services. Despite significant progress in evaluating the impact of microbial exopolymers on soil properties, there remains a pressing need to overcome existing challenges that hinder the large-scale use of microbial exopolymers for soil restoration and remediation. The significant challenges include (i) inadequate understanding on the effectiveness and safety of exogenous microorganisms and their interactions with native soil biotic and abiotic factors, (ii) the lack of feasible methods for characterizing the constituents of exopolymers produced by soil microbial community, (iii) insufficient efforts in exploring the community diversity of soil microorganisms capable of producing exopolymers in various soils, and (iv) inadequate effort on aligning the molecular characteristics of exopolymers with the specific application purposes. To harness the full potential of microbial exopolymers, interdisciplinary approaches are paramount in achieving improved effectiveness of soil restoration and bioremediation endeavors, which are of utmost importance in the ever-changing environment. Бичил биетний экзополимерийг хөрсний нөхөн сэргээлтэд ашиглах нь: өнөөгийн төлөв байдал, ирээдүйн чиг хандлага Хураангуй. Уур амьсгалын өөрчлөлт болон хүний үйл ажиллагааны нөлөөгөөр явагдаж буй хөрсний доройтол, бохирдол нь дэлхий нийтийн тулгамдсан асуудлууд бөгөөд эдгээрийг хүрээлэн буй орчинд ээлтэй, тогтвортой технологийн тусламжтай шийдвэрлэх шаардлагатай. Бичил биетний экзополимерийг ашиглан хөрсний физик, хими, биологийн шинж чанарыг нь сайжруулах замаар хөрсний эрүүл төлөв байдлыг нэмэгдүүлэх технологийг боловсруулах боломжтой. Бичил биетний экзополимер нь төрөл бүрийн функциональ бүлгийнхээ тусламжтай хөрсний жижиг хэсгүүдийг холбож барьцалдуулан хөрсний агрегацийг нэмэгдүүлж, хөрс бохирдуулагч нэгдлүүдийг идэвхгүй (тогтвортой) болгодог. Ингэснээр хөрсөөр хангагддаг экосистемийн үүргүүд хэвийн үргэлжлэх боломж бүрдэх юм. Бичил биетний экзополимер хөрсний шинж чанарыг сайжруулдаг болохыг баталсан олон судалгаа хийгдсэн боловч тэдгээрийг хөрсний нөхөн сэргээлтэд өргөн хүрээгээр ашиглахын тулд анхаарах шаардлагатай хэд хэдэн асуудлууд байна. Үүнд: 1. Гаднаас нэмж буй бичил биетэн байгалийн хөрсөнд үр дүнтэй ","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"44 26","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139131395","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"High variability in ungulate density estimates suggests standardization of survey methodologies in Central Asia","authors":"Odonjavkhlan Chagsaldulam, M. Khanyari","doi":"10.5564/pib.v39i1.3146","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3146","url":null,"abstract":"In this systematic literature review, we sought to summarize methodological development used to estimate their population abundance and density and factors associated with the observed spatial variability in density estimates in key three species ibex Capra Sibirica, argali Ovis ammon, and blue sheep or bharal Pseudois nayaur. We retrieved density estimates of these three species from 97 peer-reviewed articles published between 1960 and 2023. We examined the relationship between density estimates (animal/km2 ) with multiple predictor variables such as elevation, season, survey and estimation methodology (e.g. distance sampling, total count, and double observer), sampling area, and whether the study area was protected or not among other factors. Our results show extreme spatial variability in density estimates of all three species (blue sheep, range = 0.1 to 9.3 individual/km2 ibex, range = 0.006 to 6 individual/km2 ; argali, range = 0.008 to 8 individual/km2 ). The results of regression models indicate significant variability in density estimates, particularly for blue sheep, influenced by elevation, protected areas, and estimation methods. For ibex, sampling area and season explained a larger proportion of variation whereas argali density was largely explained by elevation, snow leopard presence, season, and estimation method. These findings shed light on the challenges of estimating prey density in snow leopard habitats and provide insights for reconciling contrasting estimates, thus aiding in effective conservation efforts. Төв Азийн туурайтан амьтдын нягтшилыг тооцоолох судалгааны аргазүйг стандартчилах тухай Хураангуй. Бид энэхүү системчилсэн тоймдоо цоохор ирвэсийн гол идэш тэжээлийг бүрдүүлдэг янгир ямаа (Capra sibirica), аргаль хонь (Ovis ammon), хөх хонь (Pseudois nayaur)-ы тоо толгойн элбэгшил, нягтшилыг тооцоолох аргазүйг нэгтгэн дүгнэхийг зорив. Бид эдгээр гурван туурайтны зүйлийн нягтшилын тооцоог 1960-2023 оны хооронд хэвлэгдсэн 126 өгүүллээс судлагдсан улс, газрын нэр, судалгаанд хамрагдсан талбайн хэмжээ, судалгаа хийсэн улирал,он жил, судалгааны арга (зайны тандалт, нийт тоо,хос ажиглалт гэх мэт), тусгай хамгаалалттай газар эсэх, өндөршил, цоохор ирвэстэй зэрэг мэдээллийг цуглуулсан. Үр дүнгээс үзэхэд хөх хонь (тархалт = 0.1-9.3 бодгаль/km2), янгир ямаа (тархалт = 0.006-6 бодгаль/km2), аргаль хонь (тархалт = 0.008-8 бодгаль/km2) байв. Эдгээр туурайтан амьтдын нягтшил нь байгалийн хүчин зүйлээс хамаарч өндөр хэлбэлзэлтэй байв. Регрессийн загвар (Regression model)-ийн үр дүн нь өндөршил, тусгай хамгаалалттай газар нутаг, судалгааны аргазүйгээс хамаараад хөх хонины нягтшил нь хэлбэлзэж байгааг харуулж байна. Янгир ямааны нягтшилын хувьд судалгааны талбайн хэмжээ, улирлаас хамааралтай байсан бол аргаль хонины нягтшилыг тогтооход өндөршил, улирал, судалгааны арга болон цоохор ирвэсээс хамаарч байна. Эдгээр үр дүн нь цоохор ирвэсийн гол идэш болох янгир ямаа (Capra sibirica), аргаль хонь (Ovis ammon), хөх хонь (Pseudois nayaur) туурайт","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":" 976","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139136378","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Perspectives on molecular mechanisms of post-translational modification and their functional influence on certain diseases","authors":"Damdinbazar Dolgion, Byambajav Bolortuya, Oyunbat Nomuun, Enkhtuya Ariya, Lkhagvabaatar Namuun, Tuvshinjargal Khaliunaa, Battulga Binderiya, Bold Nomin, Davaakhuu Gantulga, T. Oyunsuren","doi":"10.5564/pib.v39i1.3143","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v39i1.3143","url":null,"abstract":"Post-translational modification (PTM) is a vital biological process significantly impacting protein structure and function. It involves adding functional groups to the main and side chains during and after protein synthesis, thereby modifying their structure and function. PTMs are essential in shaping proteins into their final, functional, and three-dimensional forms. While numerous PTMs are still under active investigation and exploration. Herewith, we briefly overview some of the most prevalent PTMs, elucidate their associated functions, and establish connections between PTMs and a diverse range of diseases. Notably, we elucidate the profound influence of PTMs on neurodegenerative diseases and cancer, and provide a deep understanding of their many effects. Lastly, it considers a concise overview of PTM computational methods and databases, shedding light on the cutting-edge techniques and resources used to analyze and explore post-translational modifications. Трансляцийн дараах өөрчлөлтийн молекул механизм ба түүний зарим өвчлөлд үзүүлэх нөлөө Хураангуй. Трансляцийн дараах өөрчлөлт (ТДӨ) нь уургийн нийлэгжлийн үед, эсвэл нийлэгжлийн дараа уургийн гол болон хажуугийн гинжинд функциональ бүлэг нэмэх замаар уургийн бүтэц болон үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг биологийн чухал үйл ажиллагааны нэг юм. Маш олон тооны ТДӨ-үүд судлагдсаар байгаа бөгөөд энэхүү тойм өгүүлэлд бид хамгийн түгээмэл арван ТДӨ-үүд болон тэдгээрийн үйл ажиллагааны талаар авч үзэв. Үүнээс гадна ТДӨ нь төрөл бүрийн өвчин, эмгэгтэй холбоотой байдгаас түгээмэл тохиолддог тархи, мэдрэлийн эмгэгүүд болон хавдрын биологийн үйл ажиллагаанд ТДӨ хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар, түүнчлэн ТДӨ-ийн судалгааны аргууд болон мэдээллийн сангийн тухай тоймлон танилцуулав.Түлхүүр үгс: уургийн өөрчлөлт, уураг-уургийн харилцан үйлчлэл, ТДӨ-ийн мэдээллийн сан","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"117 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139134086","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Identifying the habitat connectivity of Wapiti (Cervus canadensis) in Mongolia","authors":"Yunden Altanbagana, G. Naranbaatar","doi":"10.5564/pib.v38i1.2534","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v38i1.2534","url":null,"abstract":"Habitat loss and fragmentation are serious threats to biodiversity worldwide. In the different mountain ranges of Mongolia, we evaluated the habitat connectivity of Wapiti, aiming to provide insights for support to population conservation. By using Wapiti occurrence data and seven variables related to climatic, geographic, and anthropogenic factors (human disturbance index), we modeled the habitat suitability using the Maximum Entropy Model (MaxEnt). The corridor design model (Linkage Mapper) was used to identify and evaluate the linkages between core habitats. The MaxEnt models suggest that human disturbance and latitudinal effects associated with climatic variables played the most important and complex role in Wapiti spatial distribution. The ecological corridors of Wapiti were composed of 130 core habitats (CHs) and 386 linkages or least-cost paths (LCPs). The shortest LCPs connecting the core habitats were mapped in the Khentii and Khuvsgul mountain ranges, which was probably due to the higher habitat suitability. In contrast, the longest LCPs were in the Altai and Khangai mountain ranges, where CHs were more fragmented and had the lowest habitat suitability based on MaxEnt modeling. Our study suggests the priority areas for protecting Wapiti and the key locations where the wildlife road crossing structures or animal guidance measures are needed.\u0000Монгол орны халиун буга (Cervus canadensis)-ын амьдрах орчны холбоос нутгийн судалгаа\u0000Амьдрах орчны доройтол, хуваагдал нь дэлхийн биологийн олон янз байдалд ноцтой аюул учруулсаар байгаа билээ. Монгол орны өргөн тархацтай амьтны нэг болох Халиун бугын амьдрах орчны холбогдох байдлыг уулсын мужлалаар үнэлэн популяцийн хамгаалалд санал зөвлөмж өгөх зорилгоор энэхүү ажлыг хийж гүйцэтгэв. Халиун бугын тохиолдоц болон уур амьсгал, газарзүйн болон хүний нөлөөллийн индекс зэрэг 7 хувьсагч үзүүлэлтэд тулгуурлан Максент (MaxEnt - Maximum Entropy Model) ашиглан тохиромжит амьдрах орчныг загварчилж, цөм амьдрах орчны холбогдох байдлыг гаргахдаа Linkage Mapper программ хангамж ашиглав. Хүний нөлөөллийн индекс болон өргөргийн дагуу өөрчлөгдөн хувьсах уур амьсгалын үзүүлэлтүүд нь халиун бугын орон зайн байршилд чухал нөлөөтэй болохыг харуулж байна. Судалгаанд хамрагдсан бүс нутгийн хэмжээнд Халиун бугын 130 цөм амьдрах орчин (ЦАО), тэдгээрийг холбосон 386 боломжит холбоос нутаг (хамгийн бага өртөг бүхий зам) байна. Хэнтий болон Хөвсгөлийн уулсын мужлал дахь Халиун бугын холбоос нутгийн урт харьцангуй богино байгаа нь тус уулсын мужид амьдрах орчны тохиромжит байдал бусад нутгаас харьцангуй илүү байгааг илтгэн харуулна. Харин Алтай болон Хангайн уулархаг нутагт тохиромжит амьдрах орчны хэмжээ бага байхаас гадна цөм амьдрах орчин илүү тасархайтсан, илүү урт холбоос нутагтай болох нь загварчлалын үр дүнд тогтоогдов. Энэхүү судалгааны үр дүнд халиун бугын холбоос нутагтай огтлолцож буй шугаман дэд бүтэц бүхий нутгийг тодорхойлон гаргав.\u0000Түлхүүр үгс: цөм амьдрах орчин, хамгийн бага өртөг бүхий зам, ач холбогдлын эрэмб","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124032232","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Genetic structure of the “Gaviluud” Mongolian sheep population","authors":"Tsendsuren Ariuntuul, Tsedev Tsendsuren","doi":"10.5564/pib.v38i1.2544","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v38i1.2544","url":null,"abstract":"The genetic structure of the “Gaviluud” sheep population of Khanbogd Soum, Umnugovi Province was studied by polymorphism of the multilocus DNA AG-ISSR marker. A total of 24 fragments of the AG-ISSR-DNA marker were discovered in the study, and 83.33% of them were polymorphic. The genetic makeup of the “Gaviluud” sheep population, as revealed by polymorphism of the AG-ISSR-DNA marker, differed significantly from that of the “Saintsagaan” and “Darkhad” sheep populations.\u0000“Гавилууд” хонины сүргийн генетик тогтоц\u0000Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын “Гавилууд” хонины популяцийн генетик тогтцыг мултилокусын ДНХ-ийн AG-ISSR маркерын полиморфизмоор төлөөлүүлэн судлав. “Гавилууд” хонины популяцид AG-ISSR-DNA маркерын полиморфизмыг судлахад AG-ISSR-DNA маркерын 24 фрагмент тохиолдож байгаа ба AG-ISSR маркерын 83.33% нь полиморф байгааг илрүүлэв. “Гавилууд” хонины популяцийн AG-ISSR-DNA маркерын полиморфизмоор илэрхийлсэн генетик тогтоц “Сайнцагаан” болон “Дархад” үүлдрийн хониныхоос статистикийн хувьд бодитойгоор ялгаатай байв.\u0000Түлхүүр үгс: Монгол хонь, популяцийн генетик тогтоц, ДНХ-ISSR маркер, ДНХ-полиморфизм","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128939993","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Seasonal variation in hematological references range, and some serum chemical parameters of Brandt’s Vole (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861)","authors":"Enkhbat Enkhmaa, Bayanmunkh Ulam-Urnukh, Yansanjav Adiya","doi":"10.5564/pib.v38i1.2536","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/pib.v38i1.2536","url":null,"abstract":"Hematology and serum chemistry references are essential diagnostic tools to assess the impact of abiotic, biotic, and anthropogenic activities on wildlife and the ecosystem.\u0000The Brandt’s Vole (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861) is a widely distributed and endemic species in the Mongolian plateau and plays a crucial role in the steppe ecosystem as a secondary consumer in the food chain. This study aimed to provide baseline hematology and serum chemistry data for wild Brandt’s vole and to evaluate whether these parameters differ among season, sex, and age classes.\u0000Twenty-four variables were analyzed for 660 individuals (330 male and 330 female) blood samples collected by 11 field and semi-stationary surveys conducted in Khentii, Sukhbaatar, Tuv, Bulgan, and Zavkhan provinces from 2016 until 2021.\u0000Season significantly influenced lymphocyte, erythrocyte, platelet, and hemoglobin range. A 94.4% of all hematological parameters were season dependent. Aspartate aminotransferase (AST) and glucose levels changed with sex in Brandt’s Vole, and 83% of all 24 parameters were significantly different in age classes.\u0000Цайвар үлийч (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861)-ийн цусны үндсэн үзүүлэлтийн улирлын хамаарал ба биохимийн шинжилгээний зарим дүн\u0000Хөхтөн амьтны физиологийн жиших эх хэрэглэхүүн (эталон) – ийг тогтосноор экосистем ба амьтдад нөлөөлж буй биотик, абиотик болон антропоген хүчин зүйлийн нөлөөллийг илрүүлэх, үнэлэн тогтоох, хамгааллын арга хэмжээг төлөвлөх зэрэг олон ач холбогдолтой.\u0000Монголын тэгш өндөрлөгийн эндемик зүйлийн нэг цайвар үлийч (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861) нь идэш тэжээлийн гинжин хэлхээнд хоёрдогч консумент болохын хувьд тал, хээрийн экосистемд онцгой үүрэг оролцоотой. Энэхүү судалгааны ажил цайвар үлийчийн физиологийн жиших эх хэрэглэхүүнийг тогтоох, уг үзүүлэлтүүдийн нас, хүйс, улирлын хамаарлаар өөрчлөгдөх байдлыг тодорхойлох үндсэн зорилготой.\u0000Хэнтий, Сүхбаатар, Төв, Булган, Завхан аймгийн нутагт 2016-2021 онд нийт 11 удаагийн хээрийн ба хагас суурин судалгааг хийж, дээж материалыг бүрдүүлсэн. Энэ өгүүлэлд цуглуулсан судалгааны дээж, эх хэрэглэхүүнээс 600 (300 эр, 300 эм) бодгалийн гематологи, морфологийн хэмжилт хийсэн дүн, 60 бодгалийн цусны ийлдсэнд биохимийн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлсон үр дүнг сонгож физиологийн жиших эх хэрэглэхүүнийг тогтоолоо.\u0000Цагаан, улаан, ялтаст эсийн тоо, гемоглобины агууламж улирлаас өндөр хамааралтай буюу P < 0.0001 бөгөөд нийт геметологи үзүүлэлтийн 94.4% нь улирлын байдлаас хамаарч агууламж өөрчлөгдөж байв. Цусны сийвэнгийн АСАТ болон глюкозын агууламж хүйсээс хамаарч харилцан адилгүй агууламжтай байсан ба нийт 24 үзүүлэлтийн 83% нь насны бүлгүүдэд ялгаатай үр дүн үзүүлэв.\u0000Түлхүүр үгс: гематологи, физиологийн жиших эх хэрэглэхүүн, улирлын хамаарал, эталон","PeriodicalId":186137,"journal":{"name":"Proceedings of the Institute of Biology","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116120284","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}