Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology最新文献

{"title":"Malfatti’s constrained optimization problem","authors":"Iderbayar Shiilegbat, E. Rentsen","doi":"10.5564/jimdt.v5i1.3205","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v5i1.3205","url":null,"abstract":"In 1803 Italian mathematician Malfatti posed the following problem how to pack three non-overlapping circles of maximum total area in a given triangle. Malfatti originally assumed that the solution to this problem are three circles inscribed in a triangle such that each circle tangent to other two and touches two sides of the triangle. Now it is well known that Malfatti’s solution is not optimal. The problem for the first time was treated as a global optimization problem in Enkhbat [9]. In this paper, we consider a new formulation of Malfatti’s problem called Malfatti’s constrained optimization problem. The new problem is formulated as a nonconvex optimization problem with nonlinear constraints. Numerical experiments were conducted on Python for the cases.","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":" 678","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139136616","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Comparison of Nash and Berge Equilibrium’s in Bimatrix Game","authors":"Mengkezula Sagaarinqin, Batbileg Sukhee","doi":"10.5564/jimdt.v5i1.3204","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v5i1.3204","url":null,"abstract":"Game theory has numerous applications in applied mathematics, economics, and decision theory. There are several books and articles that deal with Nash and Berge equilibriums. To our knowledge, there are no comparisons or conclusive results related to the optimal decision-making between Nash and Berge equilibriums. We provide numerical experiments for both equilibria. Биматрицан Тоглоом Дахь Нэш, Бержийн Тэнцвэрийн Харьцуулалт Хураангуй: Тоглоомын онол нь эдийн засаг, шийдвэр гаргалтын онол, бизнес, улс төр, хэрэглээний математик зэрэг салбарт хэрэглээ ихтэй. Бержийн тэнцвэрийн талаар хэд хэдэн судалгаа, зохиолууд байдаг боловч бидний одоогийн судалснаар түүний Бержийн тэнцвэрийн оновчтой шийдийн хувьд Нэшийн тэнцвэртэй харьцуулсан судалгааны ажил байхгүй байна. Бидний ажил нь энэ харьцуулалтыг хийж Берж ба Нэшийн тэнцвэрүүдийн хувьд тоглогчдын хожлын утгын хувьд харьцуулсан дүгнэлт гаргах зорилготой. Тоон туршилт хийж үр дүнг гаргасан.Түлхүүр үгс: Бержийн ба Нэшийн тэнцвэр, локал ба глобал оновчтой шийд, глобал оновчтойнөхцөл","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":" 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139136302","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Interpretation of Scattering Characteristics of Radar L and C-Channel Data","authors":"Amarsaikhan Damdinsuren, Nyamjargal Erdenebaatar, Jargaldalai Enkhtuya, Munkh-Erdene Altangerel, Renchinmyadag Tovuudorj, Tsogzol Gurjav","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2665","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2665","url":null,"abstract":"To define spectral knowledge of the features presented in the multisource remotely sensed datasets, in most cases, signature-based analyses are applied. The  features are considered to be distinguishable if they are separable in a multidimensional  feature space. The aim of this research is to conduct signature-based backscatter analyses  using L and С-band Alos Palsar-2 and Sentinel-1B radar images and investigate  the separability of the available land cover classes. As a test site, Ulz gol basin situated in the northern part of Dornot aimag has been selected, and 8 different land cover classes were  chosen. The result of the backscatter analyses revealed that the selected land cover types in the study area could be somehow separable in different radar wavelengths.    \u0000Радарын L, С-Сувгийн Мэдээний Онцлог болон Сарнилын Тайлал      \u0000Хураангуй: Зайнаас тандсан олон эх сурвалжийн дүрс мэдээнд агуулагдаж байгаа янз бүрийн  спектрийн мэдлэгийг тодорхойлохын тулд, ихэнх тохиолдолд биет, юмсын сигнатурт дүн шин-  жилгээ хийх бөгөөд олон хэмжээст огторгуйд сигнатурууд саланги байх тохиолдолд дүрс мэдээн  дээрх биес өөр хоорондоо илүү сайн ялгагддаг. Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь, радарын  долгионы L ба С-сувгийн мужид хос туйлшралаар хүлээн авсан Alos Palsar-2 болон Sentinel-1B  дагуулын мэдээг тус тус ашиглан, газрын бүрхэвчийн сигнатур дээр суурилсан сарнилын ме-  ханизмын тайлал хийж, улмаар уг ангиуд өөр хоорондоо сарнилаараа хэрхэн ялгагдаж байгааг  харуулахад оршино. Судалгааны загвар талбай болгон Дорнод аймгийн хойд хэсэгт орших Улз  голын сав нутгийг сонгон авч, нийт 8 ангийг тодорхойлсон бөгөөд сарнилын тайллын дүнгээс  харахад, ангиуд өөр хоорондоо тодорхой хэмжээнд ялгагдаж байлаа. Дүн шинжилгээнд, ENVI  5.2 программ хангамжийг ашигласан болно.  \u0000Түлхүүр үгс: Alos Palsar-2, Sentinel-1B, радарын долгион, сигнатур, дүн шинжилгээ ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"364 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132916941","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Artificial Neural Network Method for Solving of Bratu’s Problem","authors":"Tumurkhuyag Badarch, Batgerel Balt","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2658","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2658","url":null,"abstract":"The Bratu’s problem is widely used to model phenomenas such as heat transfer and combustion theory. For certain values of the parameters, there are 2 different solutions,  and finding the lower solution is not difficult, and it is quite possible to apply standard  mathematical methods for it calculation. However, finding the upper solution is difficult and requires the use of high-order convergent algorithms. In this study, the method of calculating the numerical solution of the Bratu’s problem using artificial neural networks is considered.  When constructing the neural network, sinusoids were used as the activation function, and RMSprop (Root Mean Squared Propagation) was used as the optimization method. By doing so, its possible to calculate two solutions of the Bratu’s problem.    \u0000Хиймэл Нейроны Сүлжээг Ашиглан Нэг Хэмжээст Брату Бодлогын Шийдийг Тооцоолох нь \u0000Хураангуй: Брату бодлогыг дулаан дамжуулалт, шаталтын процесс гэх мэт үзэгдлүүдийг загварчлахад өргөн ашигладаг. Тэгшитгэл параметрийн тодорхой утгуудад хоёр шийдтэй бөгөөд доод шийдийг олох нь төвөггүй, тооцон бодох математикийн стандарт аргуудыг хэрэглэх бүрэн боломжтой. Харин дээд шийдийг олох нь бэрхшээлтэй бөгөөд өндөр эрэмбийн нийлэлттэй алгоритмуудыг ашиглах шаардлага тулгардаг. Энэхүү судалгаанд Брату бодлогын тоон ший- дийг хиймэл нейроны сүлжээ ашиглан тооцоолох аргыг авч үзлээ. Нейроны сүлжээг байгуулахдаа идэвхжилтийн функцээр синусоидийг, оновчлолын аргаар RMSprop (Root Mean Squared Propagation) аргыг ашиглав. Ингэснээр Брату бодлогын хоёр шийдийг тооцоолох боломжтой болов. \u0000Түлхүүр үгс: Машин сургалт, Дифференциал тэгшитгэл, Захын нөхцөлт бодлого, Стандарт бус төгсгөлөг ялгаврын арга","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128387232","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Study on Interactions of the SARS-CoV-2 Spike Proteins with the Human Toll-like Receptor 4 using Molecular Dynamic Simulations","authors":"Munkhdalai Chagdarjav, Batgerel Balt, B. Mijiddorj","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2659","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2659","url":null,"abstract":"Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) that causes coronavirus disease 2019 (COVID-19) has speared around the world since December 2019.  SARS-CoV-2 induces the human innate and adaptive immune systems, and the activation pathways are not still fully understood. However, several studies have shown that interaction between the S1 subunit of SARS-CoV-2 spike proteins and human toll-like receptor 4 (hTLR4)  activates the innate immune responses. It leads to the cytokines over secretions and may facilitate the ‘cytokines storm’ that contributes to the severity of the COVID-19 patients.  However, the atomic-level explanation of the interaction between spike proteins and hTLR4 has not yet been elucidated. In this study, we performed molecular dynamics simulations of spike protein and hTLR4 to clarify their interaction. We show the possible interactions of spike protein and hTLR4.    \u0000SARS-CoV-2 Вирусийн Спайк Уураг ба Хүний Толл-төст Рецептор 4 Уураг хоорондын Харилцан Үйлчлэлийн Молекулын Динамик Симуляци \u0000Хураангуй: COVID-19 өвчний үүсгэгч SARS-CoV-2 вирус нь 2019 оны 12 сараас эхлэн дэлхий  даяар тархаад байна. SARS-CoV-2 вирус нь төрөлхийн болон өвөрмөц дархлааны системийг  идэвхжүүлдэг ба идэвхжүүлэх зам одоо ч бүрэн ойлгогдоогүй байна. Сүүлийн үеийн судалгаагаар SARS-CoV-2 вирусийн спайк уураг нь хүний толл-төст рецептор 4 уурагтай харилцан  үйлчлэх замаар төрөлхийн дархлааны хариу үйлдлийг өдөөж, олон төрлийн цитокинуудын хэт  их нийлэгжлийг идэвхжүүлдэг болохыг харуулсан. Цитокинуудын хэт их нийлэгжил нь COVID-19-тэй өвчтөний хүндрэлийн зэргийг нэмэгдүүлдэг. Гэсэн хэдий ч спайк уураг болон хүний TLR4  уураг хоорондын харилцан үйлчлэлийн талаар атомын түвшинд нарийн тайлбарлаагүй байна.  Энэ ажлаар SARS-CoV-2 вирусийн спайк уураг ба хүний TLR4 уураг хоорондын харилцан  үйлчлэлийг молекулын динамик симуляцийн аргаар судлав. Симуляциар SARS-CoV-2 вирусийн спайк уургийн ялгаатай хоёр гинжний амин төгсгөлийн домеин ба рецепторт холбогдогч  домеин хамтарч хүний TLR4 уурагтай холбогдож болохыг харуулав. Энэ үр дүн SARS-CoV-2  вирусийн спайк уураг болон хүний TLR4 уураг хоорондын харилцан үйлчлэлийн механизмыг  ойлгоход чухал мэдээлэл болно.  \u0000Түлхүүр үгс: COVID-19, Спайк глико-уураг, Хүний TLR4, Молекулын динамик симуляци ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127748263","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Increasing Retail Sales Revenue Using Data Mining Techniques","authors":"Munkhtsetseg Namsraidorj, Byambasuren Ivanov, Batbayar Sereeter, Enkhtuul Bukhsuren","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2663","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2663","url":null,"abstract":"In this study, we analyze a customer’s single purchase data to increase revenue by using data mining apriori and association rules to make product and withdrawal predictions  based on historical sales data for a retail store and understand why things happened in  the past through data mining. (descriptive analytics) tells about algorithms and how to use them optimally. Nowadays, every enterprise and business organization and individuals use data mining techniques from the historical information of operations to take the required information as knowledge and use it wisely in their future work and life activities. Data mining has the advantage of uncovering hidden patterns and links that can provide economic  benefits that other tools cannot detect.    \u0000Өгөгдөл Олборлолтын Аргыг Ашиглан Жижиглэн Худалдааны Борлуулалтын Орлогыг Нэмэгдүүлэх нь \u0000Хураангуй: Энэхүү өгүүлэлд бид жижиглэн худалдаа хийдэг дэлгүүрийн хувьд зарагдсан  барааны түүхэн өгөгдөлд тулгуурлан бараа, татан нийлүүлэлтийн таамаглалыг өгөгдөл олборлолтын apriori болон association rule-г ашиглан орлогыг нэмэгдүүлэхийн тулд худалдан аваг-  чийн нэг удаагийн худалдан авалтын өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийж, өгөгдөл олборлолтын  өнгөрсөнд болсон зүйлс яагаад тохиолдсон болохыг ойлгох (descriptive analytics) арга алгоритмуудын талаар болон тэдгээрийг хэрхэн оновчтойгоор ашиглах талаар өгүүлнэ. Одоо үед аж  ахуй нэгж, бизнесийн байгууллага бүр түүнчлэн хувь хүн хүртэл үйл ажиллагааны түүхэн мэдээллээс өгөгдөл олборлолтын арга техникүүдийг ашиглан шаардлагатай мэдээллийг мэдлэг  болгон авч цаашдын ажил, амьдралын үйл ажиллагаандаа ухаалгаар ашиглаж байна. Өгөгдөл олборлолтын хувьд бусад хэрэгслүүдээр илрүүлэх боломжгүй эдийн засгийн үр өгөөж өгөх  боломжтой нууцлаг зүй тогтол, холбооснуудыг ч илрүүлж чаддагаараа илүү давуу талтай.  \u0000Түлхүүр үгс: Машин сургалтын алгоритмууд, сагсны шинжилгээ, хэрэглэгчийн зан төлөв,  Apriori, Хамаарлын шинжилгээ ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115318257","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"On the Minimization Problem of the Sum of Ratios","authors":"Davaajargal Jargalsaikhan, Bayarjargal Darkhijav","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2656","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2656","url":null,"abstract":"We consider the problem of minimizing a sums of ratios that belong to a class of global optimization problems. Since the problem is nonconvex, the application of local search algorithms cannot always guarantee to find a global solution. It has been shown that problem can be solved by DC programming methods and algorithms. Dinkelbach-type algorithms are more efficient techniques because fractional problems reduce to a scalarized optimization problem. For solving the problem, we apply a generalized Dinkelbach algorithm requires finding the roots of a nonlinear equation. The numerical experiments were conducted on Python Jupyter Notebook for a box constrained set. The problem also has been solved by a gradient descent method and compared with the Dinkelbach algorithm. Numerical results are provided.\u0000Бутархай Програмчлалын Нийлбэр Хэлбэрийн Бодлогыг Минимумчлах нь\u0000Хураангуй: Энэхүү судалгаандаа бид глобал оптимизацийн ангилалд багтах бутархай программчлалын минимумчлах бодлогыг авч үзсэн болно. Бодлого нь ерөнхий тохиол-долд гүдгэр биш тул локал хайлтын аргаар бодоход үргэлж глобал шийд олдохгүй. Энэ төрлийн бодлогыг DC програмчлалын аргаар шийдэж болохыг харуулсан. Динкельбах алгоритм нь бутархай программчлалын бодлогыг энгийн оптимизацийн бодлогод шилжүүлдэг тул илүү үр дүнтэй арга юм. Иймд энэ бодлогыг бодоход Динкельбах алгоритм ашиглан олон хувьсагчтай шугаман бус тэгшитгэлийн шийдийг олох арга руу шилжүүлэх боломжтой байдаг. Тооцооллыг Python Jupyter Notebook дээр 100 хүртэлх хэмжээ-сийн хувьд хийсэн ба үүний зэрэгцээ градиент бууралтын арга дээр үр дүнгийн туршилтхийж, Динкельбах алгоритмтай харьцуулсан болно.\u0000Түлхүүр үгс: Динкелбах алгоритм, градиент бууралтын арга","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"22 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133346980","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Global Navigation Satellite Data Processing Equipment","authors":"Narangii Baasansuren, Uuganbaatar Dulamragchaa, B. Odsuren, Battulga Ulziisaikhan","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2664","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2664","url":null,"abstract":"In this work, a circuit-technical model of a data processing device for a global navigation satellite system (GNSS) was created. This prototype device was designed in accordance with the requirements of being able to determine the user’s location within a circle error of 2.5-5m, low price, and good availability of parts. The Kalman filter was also used to reduce the effect of noise. The positioning device is powered by direct current and can be connected to the car’s mains or battery.    \u0000Глобал Навигацийн Хиймэл Дагуулын Мэдээлэл Боловсруулах Төхөөрөмж    \u0000Хураангуй: Бид энэ ажлаараа глобал навигацийн хиймэл дагуулын (GNSS) мэдээлэл боловсруулах системийн схем-техникийн шийдэл загварыг гаргасан. Энэхүү загвар төхөөрөмжийг хэрэглэгчийн байршлыг 2,5-5м тойргийн алдааны хүрээнд тогтоох боломжтой, үнийн хувьд хямд,  эд ангийн хувьд олдоц сайтай байх шаардлагын дагуу бүтээв. Мөн шуугианы нөлөөг бууруулахын тулд Калманы шүүлтүүрийг ашигласан. Байрлал тогтоох төхөөрөмж нь тогтмол гүйдлийн  хүчдэлээр тэжээгдэх ба автомашины тэжээлийн хэлхээ болон батарейнд холбогдон ажиллах  боломжтой.  \u0000Түлхүүр үгс: Байршил, GNSS, Arduino, траектор, микроконтроллер ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127458635","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Cyrillic Word Error Program Based on Machine Learning","authors":"Khajidmaa Battumur, Uuganbaatar Dulamragchaa, Sodjamts Enkhbat, Lhagvasuren Altanhuyag, Purevsuren Tumurbaatar","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2661","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2661","url":null,"abstract":"With the rapid development of information technology, the main means of human communication-language-is also shifting rapidly from physical to digital forms. That being said, natural language processing research on foreign languages have been conducted regularly  with ready-to-use and reliable programs already widely available on the market. While, initially, spellchecking programs were developed using traditional methods like n-gram  methods, modern approaches embrace machine learning methods. Hence, with this research, we aimed to train a natural language processing models more suitable for the Mongolian  language structure of which BERT and SymSpell models were trained and tested.  \u0000Машин Сургалтын Аргад Суурилсан Монгол Хэлний Үгийн Алдаа Шалгах Программ \u0000Хураангуй: Мэдээллийн технологи хурдацтай хөгжин өөрчлөгдсөөр хүн төрөлхтний харилцааны гол хэрэглүүр болсон хэл бичиг биет байдлаас тоон хэлбэр рүү эрчимтэй шилжиж байна.  Тиймдээ ч гадаадад эх хэл шинжлэлийн судалгаанууд тогтмол хийгдсээр эцсийн хэрэглэгчид  шууд хэрэглэх боломжтой бөгөөд баталгаатай программуудыг зах зээлд нэвтрүүлээд байна.  Анх үгийн алдаа шалгах программууд нь уламжлалт арга буюу n-gram арга дээр суурилдаг  байсан бол орчин үед машин сургалтын аргуудыг түлхүү ашиглах болсон байна. Тиймээс энэхүү судалгааны ажлаараа монгол хэлний бүтцэд тохирсон машин сургалт дээр суурилсан үгийн  алдаа засах загваруудыг сургахыг зорилоо. Судалгааны хүрээнд машин сургалтын BERT болон  SymSpell загваруудыг сургаж, туршсан болно.  \u0000Түлхүүр үгс: BERT загвар, SymSpell загвар, Эх хэл боловсруулалт, алдаа шалгуур   ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"153 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121524554","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Real Time Face Recognition Software Development for People With and Without Face Masks","authors":"Davaasuren Nyamdavaa, L. Badarch, Battulga Ulziisaikhan, Uuganbaatar Dulamragchaa, Munkhbayar Battsogt","doi":"10.5564/jimdt.v4i1.2662","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/jimdt.v4i1.2662","url":null,"abstract":"In recent years, people began to wear masks to prevent the spread of Covid-19, which  is widespread all over the world. Face recognition algorithms tend to be relatively inadequate for people wearing masks because masks cover most of a person’s face. Our goal is to develop software with high accuracy and precision on the task which is recognizing people with and without face masks. In this paper, we are introducing some results of our work.    \u0000Амны Хаалттай болон Амны Хаалтгүй Хүний Царайг Бодит Хугацаанд Таних Программын Хөгжүүлэлт \u0000Хураангуй: Ковид 19 цар тахлын эрсдэлээс сэргийлэхийн тулд хүмүүс амны хаалт хэрэглэх  болсон. Амны хаалт нь хүний нүүрний ихэнх хэсгийг далдалдгаас үүдэн царай таних алго ритмууд амны хаалттай хүнийг муу таних хандлагатай байдаг. Үүнийг дагаад амны хаалттай  хүнийг хэн бэ? гэдгийг таних царай танилтын алгоритмыг боловсруулах хэрэгцээ үүссэн. Бид  аль болох үр дүнтэй, өндөр нарийвчлалтай, бодит хугацаанд ажиллаж болохуйц амны хаалттай  болон амны хаалтгүй хүний таних алгоритмыг гарган авах, түүн дээр тулгуурлан программ хөгжүүлэх зорилготойгоор ажилласан бөгөөд энэхүү өгүүллээр бид бодит хугацаанд амны хаалттай  болон амны хаалтгүй хүний царай таних алгоритм ба программын хөгжүүлэлтийн өнөөдрийг  хүртэлх зарим үр дүнг танилцуулна.  \u0000Түлхүүр үгс: Casia-Webface, Facenet, Гүн сургалт ","PeriodicalId":161174,"journal":{"name":"Journal of Institute of Mathematics and Digital Technology","volume":"103 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127196089","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}