{"title":"Bursztyn od neolitu do wczesnego średniowiecza w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu","authors":"Beata Bielińska-Mjewska, Ewa Bokiniec, Romualda Uziembło","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.004","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia podstawowe dane źródłowe na temat bursztynów przechowywanych w Dziale Archeologii Muzeum Okręgowego w Toruniu, datowanych od neolitu do wczesnego średniowiecza. Informacje te ujęte są w postaci katalogu znalezisk, wraz z krótkim ich omówieniem i dokumentacją rysunkową.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41440874","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Stan i potrzeby badań nad Rowokołem","authors":"P. Szczepanik","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.009","url":null,"abstract":"Tekst podejmuje problematykę stanu badań nad przestrzenią osadniczą znajdującą się na górze Rowokół. Tworzą ją domniemane grodzisko znajdujące się na szczycie góry, oraz grodzisko ulokowane na jej wschodnich zboczach. W okresie późnego średniowiecza na szczycie znajdował się kościół oraz cmentarz. Tekst wskazuje na podkreślane przez badaczy niedostatki w rozpoznaniu terenowym stanowisk oraz analizie materiałów zabytkowych. Dodatkowo skłania do refleksji teoretycznej pozwalającej stworzyć kulturoznawczą interpretację tej wyjątkowej przestrzeni.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48485411","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Krzemień jurajski podkrakowski w neolicie ziemi chełmińskiej","authors":"Jolanta Małecka-Kukawka","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.003","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje dane dotyczące materiałów krzemiennych z surowca jurajskiego podkrakowskiego w inwentarzach kultury ceramiki wstęgowej rytej, kultury późnej ceramiki wstęgowej i kultury pucharów lejkowatych. Dotychczasowe studia nad krzemieniarstwem neolitycznym wykazały, że obszar ten był włączony w dalekosiężną wymianę surowców ze skał krzemionkowych pochodzących z południa – z krzemienionośnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (krzemień jurajski podkrakowski, krzemień świeciechowski, krzemienie czekoladowe) i południowego wschodu – Wyżyny Ukraińskiej (surowce „wołyńskie”).","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44344439","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zarys zasadniczych problemów metodycznych w badaniach składu chemicznego szkieł zabytkowych (wybrane przykłady)","authors":"Teresa Stawiarska, M. Bis","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.011","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest wskazanie niektórych, zasadniczych kwestii metodycznych związanych z badaniami składu chemicznego szkieł zabytkowych, które występują na etapie interpretacji rezultatów analiz oraz klasyfikacji technologicznej szkieł. Zarysowane tu problemy dotyczą szkieł z różnych epok i obszarów, głównie z kontynentu europejskiego. Są one omawiane z odwołaniem do przykładowych prac i zabytków, według nas najważniejszych dla poruszanych tu zagadnień, oraz wybranych publikacji zawierających główne ustalenia lub metody oraz dalszą literaturę przedmiotu. Tekst niniejszy jest adresowany do archeologów podejmujących badania archeometryczne szkieł zabytkowych.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48009258","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Od Redakcji","authors":"Jacek Gackowski","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.001","url":null,"abstract":"Aktualny, 38 tom „Acta Universitatis Nicolai Copernici – Archeologia” ukazuje się w roku, w którym pożegnaliśmy wybitnego archeologa – prof. dr. hab. Bogusława Gedigę. Ten wielki badacz europejskiego formatu był także przyjacielem toruńskiego i bydgoskiego środowiska akademickiego, co przez wiele lat odbieraliśmy jako ogromny zaszczyt. Z tego względu w początkowejczęści tomu postanowiliśmy upamiętnić Osobę Profesora, zamieszczając wspomnienie dokumentujące niektóre wątki jego drogi naukowej oraz związki z Toruniem i Bydgoszczą.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46051250","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pozostałości wielokulturowej osady w Inowrocławiu, stanowisko 92a, pow. inowrocławski, woj. kujawsko-pomorskie","authors":"Anna Rembisz-Lubiejewska, Maria Kocińska","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.008","url":null,"abstract":"W tekście przedstawiono wyniki badań wielokulturowej osady badanej w 2011 roku w Inowrocławiu. Na podstawie zarejestrowanych materiałów źródłowych ustalono, że badany teren był zagospodarowany z przerwami, od neolitu do nowożytności. Pozyskane materiały i odsłonięte obiekty powiązano z osadnictwem kultury amfor kulistych, łużyckiej, jastorfskiej oraz przeworskiej. W północno-wschodniej części wyniesienia starsze struktury osadnicze zostały zniszczone przez nowożytne wybierzyska gliny.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66544298","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Jacek Gackowski, Szymon Rosołowski, A. Garbacz-Klempka, M. Perek-Nowak, Marcin Piękoś, P. Żak, S. Nowaczyk
{"title":"Dwie bransolety ze starszego okresu epoki brązu z kujawskiej części Torunia i Brudzynia na Pałukach w świetle badań archeologicznych i archeometalurgicznych","authors":"Jacek Gackowski, Szymon Rosołowski, A. Garbacz-Klempka, M. Perek-Nowak, Marcin Piękoś, P. Żak, S. Nowaczyk","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.005","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowano dwie luźno znalezione bransolety metalowe, obie łączone z fazą wytwórczości starszego okresu epoki brązu. Artefakt z Torunia, mimo, że znajduje analogie w wytwórczości kultury mogiłowej, to jednak został znaleziony w przestrzeni środowiska osadniczego kultury trzcinieckiej, w którym tego rodzaju ozdoby południowo-zachodniej proweniencji notowane są sporadycznie. Z kolei wyrób z Brudzynia, znaleziony w strefie zazębiającego się osadnictwa kultur mogiłowej i trzcinieckiej, to okaz mający bliskie i dość liczne analogie w skarbach i wyposażeniu grobów Kujaw, Wielkopolski i Śląska. Wyniki ekspertyzy archeometalurgicznej, wskazują, że prezentowane okazy można wiązać z technologicznie różnymi tradycjami wytwórczości brązowniczej. O ile raczej nie ma wątpliwości, że bransoleta z Brudzynia jest kolejnym wyrobem powstałym w warsztacie „mogiłowym”, o tyle ta z Torunia może być przykładem lokalnego („trzcinieckiego”) produktu mającego cechy stylistyki mogiłowej.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47736489","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nieznane materiały z epok brązu i żelaza z Wabcza, pow. chełmiński, w zbiorach Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu","authors":"M. Kurzyńska","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.006","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono historię odkryć grobów skrzynkowych kultury pomorskiej i grobu kloszowego, cmentarzyska kultury wielbarskiej, dokonanych w pierwszej ćwierci XX w. (1912 r., 1926 r.) na terenie majątków Wabcz i Łyniec (do 1945 r.), a po II wojnie światowej w 1955 roku na terenie znacjonalizowanych majątków w tych miejscowościach, przekształconych w Państwowe Gospodarstwa Rolne oraz zabytków ruchomych z tych badań, które częściowo w latach 50. XX wieku trafiły do zbiorów Muzeum w Grudziądzu, obecnie Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66544230","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wieże mieszkalne w krzyżackiej architekturze zamkowej w Prusach","authors":"B. Wasik","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.010","url":null,"abstract":"Zamki państwa zakonnego w Prusach budzą zainteresowanie naukowców od dwustu lat, jednak koncentruje się ono przede wszystkim na siedzibach komturów – tzw. zamkach konwentualnych. Mniejsze zamki, w których przebywali urzędnicy krzyżaccy niższej rangi, znajdowały się najczęściej na marginesie zainteresowań. Nie zwracano również dotąd szerzej uwagi na zagadnienie obecności wież mieszkalnych na zamkach krzyżackich. Wśród obiektów tych można wyróżnić grupę zamków urzędników niższej rangi z domami wieżowymi.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48141589","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prof. dr hab. Bogusław Gediga (13.01.1933–18.10.2022). Wspomnienie z toruńskiej perspektywy","authors":"Jacek Gackowski","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.002","url":null,"abstract":"W dniu 27 października 2022 roku pożegnaliśmy Profesora Bogusława Gedigę. Doczesne szczątki tego wybitnego badacza epoki brązu i wczesnej epoki żelaza spoczęły na cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu. Przez całe swoje zawodowe życie Profesor był związany z Instytutem Archeologii i Etnologii PAN, ale realizował się także jako nauczyciel akademicki, prowadzącróżnorodne zajęcia dydaktyczne na Uniwersytetach Wrocławskim i Łódzkim oraz Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmowały go głównie zagadnienia pradziejów epok metali, ale bliska była mu też problematyka wczesnośredniowiecznych Słowian. W toruńskim nekrologu zaznaczyliśmy, że Profesor był również znakomitym organizatorem życia naukowego, zaangażowanym w działalność wielu instytucji i towarzystw naukowych. Przez wiele lat przewodniczył Komitetowi Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN. Od 1990 roku pełnił funkcję Redaktora Naukowego „Przeglądu archeologicznego”. Nie sposób w tym krótkim wspomnieniu wymienić szeregu niekwestionowanych zasług Profesora, wybitnego polskiego badacza przeszłości, bez trudu rozpoznawalnego w Europie. O ich wielkości, rozmachu i naukowym znaczeniu mówiono podczas wystąpień nad grobem Profesora.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48106304","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}