{"title":"Regiony historyczne i podziały administracyjne na ziemiach rumuńskich","authors":"J. Wendt","doi":"10.18778/2300-0562.03.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.05","url":null,"abstract":"Praca stanowi kontynuację (Wendt 2003, 2004, Wendt, Ilieş 2004) podjętej dziesięć lat temu próby przedstawienia geograficznych i geopolitycznych czynników zmian w podziałach administracyjnych ziem rumuńskich. Starano się uwzględnić i wskazać na wpływ uwarunkowań geograficznych, zwłaszcza orograficznych i sieci rzecznej na kształtowanie się granic/barier naturalnych zarówno wewnątrz kraju, jak i na jego zewnętrznych granicach. Wychodząc od regionalizacji fizycznogeograficznej poprzez układ historycznych regionów na ziemiach rumuńskich, pokazano powstanie pierwszych granic administracyjnych w kraju. Wskazano także na rolę czynników geopolitycznych, wśród których na kształtowanie się granic Rumunii, jej regionów historycznych i administracyjnych największy wpływ miały trzy wojny toczone na Bałkanach w latach 1913–1945 oraz zmiany przynależności Besarabii, a także terytorium Siedmiogrodu zamieszkanego przez ludność węgierską. Przedstawiono także współczesne propozycje zmian podziałów administracyjnych i tworzenia nowych regionów. Z jednej strony uwzględniają one unijne normy prawne, stawiane Rumunii w procesie akcesji i po uzyskaniu członkostwa UE. Z drugiej strony propozycje nowych podziałów administracyjnych uwzględniają tradycje regionalne i historyczne uwarunkowania kształtowania się regionów rumuńskich.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670337","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Odbudowa prawosławnej sieci parafialnej na Łemkowszczyźnie po 1956 roku jako element wielokulturowości regionu","authors":"Stefan Dudra","doi":"10.18778/2300-0562.03.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.14","url":null,"abstract":"W wyniku powojennych przesiedleń (1944–1946) na tereny USRR, a następnie na Ziemie Odzyskane w ramach akcji „Wisła” (1947 r.) życie religijne prawosławnych Łemków na obszarze Łemkowszczyzny przestało istnieć. W większości zabytkowe świątynie wraz z wyposażeniem uległy zniszczeniu. Mienie cerkiewne zostało rozgrabione. Proces odbudowy prawosławnej sieci parafialnej rozpoczął się po 1956 r. Jego efektem było powołanie już w 1959 r. dekanatu rzeszowskiego. Odradzanie się struktury parafialnej napotykało liczne utrudnienia. Wśród najważniejszych należy wymienić nieprzychylne stanowisko lokalnych władz wyznaniowych, zły stan przekazywanych świątyń, brak duchowieństwa. Jednak do końca lat 60. XX w. udało się stworzyć sieć parafialną, która zaspokajała potrzeby religijne wiernych. Kluczowym momentem dla rozwoju i stabilizacji życia religijnego było erygowanie w 1983 r. diecezji przemysko-nowosądeckiej. W wyniku przemian demokratycznych dokonujących się w Polsce po 1989 r. Cerkiew prawosławna rozpoczęła nowy okres w swojej działalności. Poza elementami integracyjnymi, ze względu na pojawiające się możliwości, mogła w szerszym zakresie wypełniać swoją funkcję kulturotwórczą i stawać się istotnym elementem wielokulturowości regionu.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670796","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ziemia Kłodzka jako region kultu św. Jana Nepomucena","authors":"A. Marek","doi":"10.18778/2300-0562.03.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.15","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowano kult św. Jana Nepomucena na Ziemi Kłodzkiej. Historia tego regionu kształtowała się odmiennie niż sąsiedniego Śląska. Obszar ten często stanowił terytorium sporne między Czechami a Polską. Ziemia Kłodzka kilkakrotnie zmieniała swoją przynależność państwową, czego konsekwencją były zmiany religijne. W baroku, podczas prężnych działań kontrreformacyjnych rozpowszechnił się kult XIVwiecznego męczennika – św. Jana Nepomucena. Rozprzestrzeniał się on od czasu śmierci jego oprawcy – króla czeskiego Wacława IV (1419 r.), by w XVIII w., po dokonanej kanonizacji męczennika, osiągnąć apogeum, co ma odzwierciedlenie w liczbie stawianych figur świętego zarówno w Czechach, jak i w różnych regionach Polski. Do rozpowszechnienia kultu przyczynili się duchowni, głównie jezuici, i przedstawiciele dworu cesarskiego, zamożnej szlachty oraz magnaterii. W krajobrazie Ziemi Kłodzkiej znajduje się ponad 220 jego wizerunków. Podstawowym celem artykułu jest identyfikacja i inwentaryzacja obiektów architektury sakralnej związanych z opisywanym męczennikiem.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670872","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Żydowski Obwód Autonomiczny na Syberii. Wielokulturowe dziedzictwo i współistnienie","authors":"A. Vitale","doi":"10.18778/2300-0562.03.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.07","url":null,"abstract":"Formalnie rzecz biorąc, Izrael nie jest jedyną oficjalną ojczyzną Żydów na świecie. W azjatyckiej części Rosji, na Syberii, nadal istnieje Żydowski Obwód Autonomiczny w Birobidżanie. Począwszy od 1928 r. Związek Radziecki przeznaczył na osiedlenie Żydów terytorium większe niż Belgia i Holandia razem wzięte i znacznie większe niż Izrael, usytuowane ponad 6 tys. km na wschód od Moskwy, wzdłuż granicy rosyjsko-chińskiej, pomiędzy 48 i 40 stopniem szerokości północnej, gdzie klimat i warunki są podobne do Ontario i Michigan. Wierząc, że Żydzi rosyjscy, podobnie jak inne mniejszości narodowe, zasługują na własne terytorium, reżim sowiecki zdecydował ustanowić terytorium, które w 1934 r. stało się Żydowskim Obwodem Autonomicznym. Ideą było utworzenie Nowego Syjonu – jako przeciwwagi do Palestyny – gdzie „proletariacko-żydowska kultura”, oparta na języku jidysz, mogła się rozwijać. W rzeczywistości ustanowienie Żydowskiego Obwodu Autonomicznego było w pierwszym rzędzie oficjalnym uznaniem narodowego terytorium Żydów od czasów starożytnych: „Pierwszego Izraela”. Ale historia tego regionu była tragiczna i eksperyment nie powiódł się. Jednakże odnowione dzisiaj istnienie Birobidżanu i odrodzenie żydowskiego życia w posowieckim Żydowskim Obwodzie Autonomicznym są nie tylko ciekawym spadkiem po sowieckiej narodowej polityce, ale też po rozpadzie Związku Radzieckiego, i religijnym odrodzeniu na świecie; tym samym stanowią interesujące studium przypadku do badań niektórych ambitnych problemów geograficznych i stosunków międzyetnicznych.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670498","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"August Grabski (ed.) – Rebels Against Zionism. Studies on the Jewish Left Anti-Zionism. The Jewish Historical Institute, Warsaw 2011, 288 ss.","authors":"P. Kendziorek","doi":"10.18778/2300-0562.03.17","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.17","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67671010","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Struktura władzy i podziały administracyjne obwodu kaliningradzkiego","authors":"T. Palmowski","doi":"10.18778/2300-0562.03.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.08","url":null,"abstract":"Obwód kaliningradzki stanowi jeden z 89 podmiotów Federacji Rosyjskiej. Nowy samorząd, wykorzystujący standardy europejskie, wprowadziła tu ustawa federalna przyjęta w 1995 r. Najwyższym organem ustawodawczym władzy państwowej obwodu jest Kaliningradzka Duma Obwodowa. Funkcjonuje ona na równi z gubernatorem. Podział administracyjny obwodu od 2010 r. składa się z trzech poziomów. Pierwszym jest cały obwód. Drugi poziom stanowi sześć miast o znaczeniu obwodowym i jedno osiedle miejskie. W skład poziomu trzeciego przyporządkowano 66 gmin, z tego 19 miejskich oraz 47 gmin wiejskich.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670132","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Krajobraz kulturowy, administracyjny i polityczny a region polityczny. Kilka uwag o istocie zjawisk","authors":"M. Sobczyński","doi":"10.18778/2300-0562.03.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.04","url":null,"abstract":"W artykule dokonano przeglądu definicji oraz poglądów w światowej i polskiej literaturze na istotę krajobrazu kulturowego, krajobrazu administracyjnego i krajobrazu politycznego, i w tym kontekście przedstawiono istotę oraz funkcjonowanie regionu politycznego. Jako przykłady przemian regionów politycznych ilustrujących dyskusję z pierwszej części artykułu wybrano zmiany krajobrazu administracyjnego i mapy politycznej na przełomie XX i XXI w. w przestrzeni postradzieckiej, a także w Afryce, Indiach i Kanadzie.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670168","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Udział Polaków w formowaniu południowoafrykańskiej Kolonii Przylądkowej","authors":"M. Kowalski","doi":"10.18778/2300-0562.03.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.11","url":null,"abstract":"Udział Polaków w kolonizowaniu i zagospodarowywaniu Kolonii Przylądkowej nie jest powszechnie znany. Tymczasem Polacy pojawiali się w niej od samego początku jej istnienia (1652 r.). Przez prawie cały badany okres obecność ta była wynikiem silnych więzów gospodarczych wiążących Polskę z Niderlandami. Pod koniec tego okresu nastąpił wzrost ich udziału w związku z obecnością w Kolonii licznych obcych jednostek wojskowych, w których służyli Polacy. Wielu przybyszów z Polski osiedliło się w Południowej Afryce na stałe, założyło rodziny, a ich potomstwo weszło w skład miejscowego społeczeństwa. Pod panowaniem brytyjskim, w wyniku dwóch fal kolonizacji, osiedlili się kolejni przybysze z Polski, niejednokrotnie przybywając całymi rodzinami. Świadectwem tego zjawiska są dzisiejsze rodziny afrykanerskie: Ankiewicz, Aproskie, Beirowski, Drotsky, Hohowsky, Jankowitz, Jewaskiewitz, Kitshoff, Kolesky, Latsky, Masuriek, Troskie, Waberski, Zowitsky itd. Pobieżne obliczenia wskazują, że osadnicy z Polski stanowili nieco ponad 1% przodków dzisiejszych Afrykanerów. Polacy brali również udział w pionierskich przedsięwzięciach na odległych pograniczach Kolonii, w tym w wyprawie łupieżczo-handlowej z 1702 r.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670418","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Krajobraz historyczno-polityczny separatystycznej Katalonii","authors":"Zofia Kozłowska-Socha","doi":"10.18778/2300-0562.03.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.09","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono spektrum polityczne i kulturowe oraz zarys historii Katalonii w okresie od VIII w. aż do czasów obecnych. Celem pracy było przedstawienie korzeni i przyczyn rozwoju ruchu separatystycznego w Katalonii.","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67670195","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"21st International Seminar on Urban Form, Porto, Portugalia, 3–6 lipca 2014 r.","authors":"M. Deptuła","doi":"10.18778/2300-0562.03.21","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.21","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":52833,"journal":{"name":"Studia z Geografii Politycznej i Historycznej","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2014-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67671251","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}