{"title":"RUS ŞARKİYATÇILIĞI BAĞLAMINDA AFGANİSTAN TARİHİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ","authors":"Arif AKBAŞ","doi":"10.55773/tda.1307727","DOIUrl":"https://doi.org/10.55773/tda.1307727","url":null,"abstract":"Asya’daki merkezi konumu nedeniyle eski bir ticaret ve göç merkezi olan Afganistan ya da bazı eski kaynaklarda Baktriya diye de anılır, Kuhistan (Sistan ve Belucistan) [İran, Pakistan ve Afganistan arasındaki bölge] diye adlandırılan kısmı saymazsak; Kâbil, Herat, Gazne, Kandehar, Mezar-ı Şerif, Belh, Host, Pul-i Humri, Celalabad, Kunduz vb. şehirlerin yer aldığı tarihi İpek Yolu güzergâhında bulunan oldukça önemli bir bölgedir. Diğer yandan Türkistan (Orta Asya), Hindistan, Çin (Vahan Koridoru ile) ve Orta Doğu gibi bölgelerin tam ortasında kilit bir konumda bulunarak, anâsır-ı erbaa gibi dört medeniyetin yeryüzü üzerinde kesiştiği bu topraklar; geçmişte ve günümüzde büyük devletlerin her daim dikkatini çekmiş; bu coğrafyayı şekillendiren güçlerin ekonomik, siyasi ve kültürel ilişkilerinde önemli bir rol oynamıştır. Sosyolog İbn-i Haldun’un deyişiyle: “Coğrafya bir kaderdir.” Büyük devletlerce umarsız bir mahrum bırakılmaya terk edilmiş Afganistan’ın, amansız Hindukuş ve Pamir dağlarında fırtınaların azalmadığı gibi kaderinde savaşlar da eksik olmamıştır. Bu makalede harap ülke Afganistan’ın Rus şarkiyatçılığı bağlamında tarihi Weberci verstehende/ yorumlama yöntemiyle değerlendirilecektir.","PeriodicalId":498137,"journal":{"name":"Türk Dünyası Araştırmaları","volume":"45 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135789284","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"GENERAL M. V. FRUNZE'NİN TÜRKİYE ZİYARETİ VE 1922 TÜRKİYE-UKRAYNA DOSTLUK VE KARDEŞLİK ANTLAŞMASI","authors":"Burcu ÖZCAN ERDAL","doi":"10.55773/tda.1296760","DOIUrl":"https://doi.org/10.55773/tda.1296760","url":null,"abstract":"Bu çalışmada Bolşeviklerin önde gelen liderlerinden biri olan Rus devlet adamı ve Kızılordu Komutanı General Mihail Vasilyeviç Frunze’nin 1921 yılı sonunda Ankara’ya yaptığı ziyaret ve 1922 yılı başında imzalanan Türkiye-Ukrayna Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması anlatılmaktadır. 16 Mart 1921'de TBMM Hükümeti ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması’nın ardından Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile de bir dostluk antlaşması yapılması gündeme gelmiştir. Bunun üzerine Ukrayna Sovyet Hükümeti tarafından “Olağanüstü Yetkili Temsilci” olarak M. V. Frunze görevlendirilmiştir. Ankara’da heyetiyle birlikte çeşitli temaslar gerçekleştiren General, Mustafa Kemal Paşa ile de iki kez görüşmüştür. Milli Mücadele dönemi Türk-Sovyet ilişkileri, M. V. Frunze başkanlığındaki Ukrayna heyetinin Türkiye ziyareti, temas ve görüşmeleri, imzalanan dostluk ve kardeşlik antlaşmasına değinilen çalışmada; T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Arşivi, başta M. V. Frunze’nin bu ziyarete dair kaleme aldığı olmak üzere görüşmelere şahitlik eden tarihi kişiliklerin hatıraları, dönemin gazeteleri, resmi yayınları incelenmiştir. Bunların yanı sıra çeşitli araştırma ve inceleme eserlerinden de yararlanılmıştır.","PeriodicalId":498137,"journal":{"name":"Türk Dünyası Araştırmaları","volume":"55 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134904315","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"1917 DEVRİM GÜNLERİNDE BUHARA EMİRLİĞİ VE RUS SİYASİ TEMSİLCİSİ A. Y. MİLLER’İN BUHARA’DAKİ FAALİYETLERİ","authors":"Hatice KERİMOĞLU","doi":"10.55773/tda.1350028","DOIUrl":"https://doi.org/10.55773/tda.1350028","url":null,"abstract":"Buhara Emirliği’nin Rusya İmparatorluğu’na vasal bir konuma gelmesinden sonra ülkenin sosyo-ekonomik ve kültürel yaşamında bazı dönüşümler yaşandı. Ancak Mangıt hanedanının geri kalmış ortaçağ devlet iktidarı ile başta din adamları sınıfı olmak üzere gerici güçlerin sert direnişi ülkenin kalkınmasına engel oldu. 1917 yılına gelindiğinde Rusya ve ardından Türkistan bölgesini saran devrim ateşi, Buhara Emirliği ahalisinin yaşamında derin izler bıraktı ve bilhassa Şubat devriminin emirlikte “istikrar bozucu bir etkisi” oldu. Reform ihtiyacının farkına varan Ceditçiler-reformcular, emirlikteki iktidar rejimine karşı çıktılar. Reformların hayata geçirilme sürecinin yönetimini eline alan Rusya İmparatorluğu ise bu süreci yumuşatmak için mümkün olan her yolu denedi. Bunun yanı sıra Rus Siyasi Temsilciliği’nin bilhassa da siyasi temsilci A.Y. Miller’in kâğıt üzerinde kalan reform tasarısının hazırlanma sürecindeki anlaşılmaz ve belirsiz konumu, Ceditlere verdiği ateşli destek ve bu eylemin trajik neticeleri açısından dikkate değerdi. Emir Alim ve onun hükümeti, gerici ve muhafazakar güçlerin desteğiyle reformculara karşı çıktı ve devrimden sonraki ilk kan, 1917 yılının Nisan ayında döküldü. Dolayısıyla çalışmada 1917 yılının Nisan ve Mart aylarında Rus Siyasi Temsilciliği’nin Buhara Emirliği’nin siyasi hayatı üzerindeki etkisi, ona müdahalesi ve bilhassa bu kurumun emirlik reformlarındaki belirsiz, düşmanca ve anti-demokratik rolünden bahsedilecektir.","PeriodicalId":498137,"journal":{"name":"Türk Dünyası Araştırmaları","volume":"96 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134904314","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}