{"title":"Fenomenologia i filmoznawstwo. Stefana Morawskiego komentarz do koncepcji Romana Ingardena","authors":"Rafał Koschany","doi":"10.36744/kf.2622","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2622","url":null,"abstract":"Stefan Morawski w artykule Ingardenowska koncepcja sztuki filmowej analizuje dwie wypowiedzi wielkiego filozofia poświęcone filmowi: z 1931 i 1947 r., umieszcza je na tle ówczesnej światowej myśli filmowej i zadaje pytanie o ich oryginalność. Z jednej strony prace Ingardena w dużym stopniu pokrywają się z intuicjami innych badaczy, z drugiej – stanowią ważną część badań porównawczych (między filmem a innymi dziedzinami sztuki). Przede wszystkim jednak refleksje te odegrały ogromną rolę w rozwoju polskiej myśli filmowej oraz w próbie zastosowania założeń estetyki fenomenologicznej do badań nad ontologią dzieła filmowego i procesami jego odbioru. (Materiał nierecenzowany).","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"25 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141838346","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pamięć filmu. Mnemotechnika muzeów kina","authors":"Rafał Syska","doi":"10.36744/kf.2486","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2486","url":null,"abstract":"Artykuł proponuje analizę praktyk współczesnego muzealnictwa filmowego, które pozwalają na problematyzowanie pamięci. Założenie badawcze opiera się na przekonaniu, że tak jak współczesne muzealnictwo narracyjne (przyjmujące formę wystaw multimedialnych, interaktywnych, historycznych) staje się coraz bardziej filmowe, cyfrowe i scenograficzne, tak w muzeach kina coraz wyraźniej manifestuje się zwrot ku materii i przywiązanie do fizycznych artefaktów procesów kinematograficznych. Autor odwołuje się do koncepcji między innymi Krzysztofa Pomiana, Aleidy Assmann, Mieke Bal czy Andreasa Huyssena i wprowadza je w taki sposób, by ukazać oryginalne przetworzenia w sytuacji, gdy przedmiotem działań ekspozycyjnych jest film lub jego parateksty. Wraz z postępującą redefinicją filmu jako fenomenu cyfrowego i sieciowego muzea kina stają się istotnym miejscem gromadzenia, badania oraz ekspozycji przeszłych technik filmowych, nośników czy praktyk komunikacyjnych. W analizie zostały wyodrębnione takie transhistoryczne modele muzealnictwa filmowego jak: archiwa, procesy i obiekty.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"50 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140729415","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O intermedialnych relacjach między filmem i grami wideo","authors":"Piotr Zawojski","doi":"10.36744/kf.2317","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2317","url":null,"abstract":"Książka Joanny Pigulak Gra w film. Z zagadnień relacji między filmem i grami wideo (2022) to interdyscyplinarne studium dotyczące relacji zachodzących pomiędzy filmem i grami wideo. Autorka skupia się przede wszystkim na analizie filmowych środków wyrazu wykorzystywanych w grach, a także opisuje i interpretuje ich funkcjonowanie w medium interaktywnym, jakim są gry wideo. Korzysta przy tym z zaplecza teoretycznego oraz metod analitycznych wypracowanych na gruncie zarówno filmoznawstwa, jak i groznawstwa, co wpisuje się w model medioznawstwa zorientowanego kulturoznawczo. Na uwagę zasługują analizy i interpretacje filmów i gier powstałych po 2003 r., czyli po upowszechnieniu się konsol siódmej i ósmej generacji. Refleksjom tym towarzyszy namysł teoretyczny, odwołujący się do kluczowych kategorii wiedzy o mediach audiowizualnych, takich jak remediacja, konwergencja, inter- i transmedialność, immersja, a także prezentacja zagadnień szczegółowych: point of view, mise-en-scène, kadrowanie czy narracje transmedialne.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"33 28","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140732098","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Teatr pamięci wystawiony na próbę? „Całkiem zwyczajny Żyd” w świetle teorii Y. Michala Bodemanna","authors":"Olga Wesołowska","doi":"10.36744/kf.2311","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2311","url":null,"abstract":"Według Y. Michala Bodemanna współczesna polityka pamięci w Niemczech oraz stosunki niemiecko-żydowskie są podporządkowane tzw. teatrowi pamięci. Filmem, który wydaje się temu przeciwstawiać, jest Całkiem zwyczajny Żyd (Ein ganz gewöhnlicher Jude, reż. Oliver Hirschbiegel, 2005). Jego scenariusz opiera się na krytycznym wobec niemieckiej polityki pamięci monodramie Charlesa Lewinsky’ego o tym samym tytule. Warto zastanowić się, czy dzieło to stanowi krytykę niemieckiej polityki pamięci (wyrażoną w monologu wygłaszanym przez bohatera) jedynie na poziomie deklaratywnym, czy może także faktycznym, to znaczy w obrębie formy filmowej. Ramę teoretyczną artykułu tworzą odniesienia do studiów nad pamięcią – w szczególności do publikacji Bodemanna, ale także do badań Marianne Hirsch nad postpamięcią. Kluczowy element stanowi tu analiza kontekstowa filmu ze względu na liczne odwołania do niemieckich debat o przeszłości. Refleksja nad wybranymi aspektami formy filmowej pozwala zrozumieć rolę filmowych środków wyrazu w procesie (de)konstruowania żydowskości i „teatru pamięci”.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"29 16","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140732351","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Inhalt","authors":"Ewa Fiuk","doi":"10.36744/kf.2564","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2564","url":null,"abstract":"Spis treści w języku niemieckim.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"118 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140731402","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bergsonowska koncepcja pamięci a filmowe przedstawienia pamięci protetycznej","authors":"Mirosław Przylipiak","doi":"10.36744/kf.2378","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2378","url":null,"abstract":"Henri Bergson w pracy Materia i pamięć (1896) odróżnił dwa rodzaje pamięci: mózgową i czystą. Pamięć mózgowa należy do ciała i służy reagowaniu na bodźce, w związku z czym preferuje takie wspomnienia, które są najbardziej przydatne życiowo. Pamięć czysta rejestruje wszystko, co się zdarzyło, również wspomnienia bezużyteczne w prawdziwym życiu. Pierwszy rodzaj sytuuje nas po stronie ciała, a więc biologii. Hołubienie wspomnień bezużytecznych jest wyróżnikiem człowieczeństwa i warunkiem duchowości. Te konstatacje Bergsona, spopularyzowane w teorii Gilles’a Deleuze’a, okazują się niezwykle aktualne przy charakteryzowaniu filmowych przedstawień pamięci protetycznej, w których filmowi protagoniści mają wszczepione implanty pamięci lub też ich pamięć ulega eksternalizacji. Twierdzenia Bergsona o tym, że pamięć jest wyróżnikiem człowieczeństwa, że zachodzi związek między pamięcią a ciałem, a wreszcie, że istnieje podział na wspomnienia praktyczne i niepraktyczne, zachowują tu swoją ważność.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"118 1‐3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140731404","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O trzech tendencjach kina pamięci narodowej","authors":"Elżbieta Durys","doi":"10.36744/kf.2377","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2377","url":null,"abstract":"Autorka podejmuje namysł nad współczesnymi polskimi filmami historycznymi (kino pamięci narodowej) i umieszcza je w perspektywie badań nad pamięcią. Wykorzystując kategorię nostalgii w ujęciu Svetlany Boym (2001), wraz z jej rozróżnieniem na nostalgię restauratywną i nostalgię refleksyjną, oraz posiłkując się odwołaniami do formuł gatunkowych (trybu melodramatycznego oraz kina kryminalnego), wyodrębnia trzy tendencje w przedstawianiu przeszłości w kinie pamięci narodowej. Dla ich oznaczenia proponuje określenia: tendencja heroizacyjna, tendencja spiskowego porządkowania świata oraz tendencja przeszłości w barwach ORWO. Odwołując się do przykładów, wskazuje stosowane w omówionych tendencjach mechanizmy oraz zestawy praktyk dyskursywno-pamięciowych.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"42 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140731858","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Los Angeles' Ethnic Cinemas","authors":"Nichole Neuman","doi":"10.36744/kf.2381","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2381","url":null,"abstract":"The author investigates ethnic movie theatres in Los Angeles in the mid-20th century, situating them in the city’s cinema landscape. By tracing the history of the LA German-language theatre, the La Tosca Filmbühne, she highlights how the cinema attempted to create a community of Germanness through its exhibition practices. She positions the audiences’ draw to these movie theatres in the context of Alison Landsberg’s notion of prosthetic memory, regarding the films screened there as evoking images and reminiscences of the viewers’ home countries. Through extensive archival research, the author also highlights the other Angeleno ethnic cinemas – Spanish language cinemas in particular – to examine what role foreign language theatres played in the cinemagoing communities of immigrant populations.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"134 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140731362","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kurdish Insurgents and Postgeneration: „Big Village” as an Interactive Memory Work","authors":"Fatma Edemen","doi":"10.36744/kf.2380","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.2380","url":null,"abstract":"The Kurdish people, lacking a sovereign state of their own, reside within the boundaries of Turkey, Iran, Iraq, and Syria, where they are subjected to the rules and identities of these nations, often facing restrictions on their cultural expression. This situation has disabled their entry into the filmmaking, with documentaries becoming their preferred medium due to its cost-effectiveness and simpler technical demands. These documentaries typically delve into the Kurds’ painful historical experiences. Big Village (2020), directed by Beri Shalmashi and Lyangelo Vazquez, stands out as the first Kurdish interactive web documentary (i-doc). It intricately weaves personal and social narratives, focusing on several families and a Kurdish insurgent group from Eastern Kurdistan. The i-doc explores the stories of the former residents of Gewredê, a village that has since vanished. It uniquely blends old photos and video clips to craft its narrative. This study aims to analyse Big Village through the lens of the insurgents’ memories, the inherited memories of their children, and the use of archival materials, examining how an interactive documentary can effectively communicate historical traumas to modern viewers.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"166 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140731155","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Komicy i komiksy. Drugie życie gwiazd kina międzywojennego","authors":"W. Świdziński","doi":"10.36744/kf.1877","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/kf.1877","url":null,"abstract":"W komiksach publikowanych w polskiej prasie dwudziestolecia międzywojennego wyraźny nurt stanowiły humorystyczne historyjki o filmowych komikach. W artykule są omawiane „filmy rysunkowe” (jak wówczas nazywano prasowe komiksy) poświęcone Charliemu Chaplinowi, Patowi i Patachonowi, oraz komiksowe wcielenia gwiazd kina i kabaretu – Kazimierza „Lopka” Krukowskiego i Adolfa „Dodka” Dymszy. Większość tych utworów podkreśla sowizdrzalskie rysy ekranowych komików, co zwłaszcza w przypadku Chaplina stanowiło powrót do jego filmowych początków. W niektórych z komiksów można dopatrzyć się też reminiscencji konkretnych filmów, jak również – zwłaszcza w przypadku Dodka – próby adaptacji specyficznego języka postaci. Trudno określić, na ile owo drugie życie gwiazd ekranu na łamach prasy komponowało się z odbiorem ich filmów. Z pewnością jednak potęgowało popularność, minimalizując bariery między idolami kina a publicznością, która w wyobraźni przenosiła ich przygody w swojskie realia.","PeriodicalId":489580,"journal":{"name":"Kwartalnik Filmowy","volume":"273 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140730306","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}