{"title":"Wojna prewencyjna – polityka Marszałka JózefaPiłsudskiego wobec Niemiec w pierwszej połowie lat 30.XX wieku","authors":"Adrian Flor","doi":"10.15633/9788374388085.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388085.08","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony kwestiom politycznym i militarnym, które związane są z problemem tzw. wojny prewencyjnej – koncepcji marszałka Józefa Piłsudskiego wobec odbudowy potencjału wojskowego (zredukowanego po zakończeniu I wojny światowej) przez Republikę Weimarską, a następnie III Rzeszę. Działania podejmowane przez Piłsudskiego miały na celu doprowadzenie do unormowania stosunków politycznych między Polską i Niemcami oraz zabezpieczenia zachodnich granic II Rzeczypospolitej. W artykule w sposób chronologiczny przedstawiono linię polityczną strony polskiej wobec prze‑mian politycznych mających miejsce w Niemczech (dojście do władzy Adolfa Hitlera). Scharakteryzowane zostały militarne plany Piłsudskiego wobec Niemiec, czyli koncepcja przeprowadzenia wojny prewencyjnej. Porównano również ówczesny potencjał militarny obydwu państw.","PeriodicalId":382790,"journal":{"name":"Niepodległość : idee, fakty, perspektywy : w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121323187","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wielka wojna na „Małej Ziemi”. Wybór tekstów źródłowych poświęconych działaniom wojennym na terenie parafii Wniebowzięcia NMP w Niegowici w 1914 roku","authors":"","doi":"10.15633/9788374388085.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388085.09","url":null,"abstract":"Opracowanie zawiera wybór siedmiu tekstów źródłowych poświęconych sytuacji na terenie parafii Wniebowzięcia NMP w Niegowici podczas I wojny światowej. W 1914 roku miała miejsce ofensywa armii rosyjskiej skierowana przeciwko Krakowowi, zamienionemu w silnie umocnioną twierdzę. Wojska carskie zajęły wówczas wiele podkrakowskich miejscowości, w tym Niegowić. Front przechodził tam dwukrotnie – w listopadzie i grudniu 1914 roku. Pobyt żołnierzy rosyjskich na terenie parafii w Niegowici oraz ich walki z kontratakującym wojskiem austro ‑węgierskim zostały opisane przez kilkoro naocznych świadków tych wydarzeń. Zachowane do dzisiaj wspomnienia mieszkańców Niegowici i okolicznych wsi stanowią cenne źródło historyczne","PeriodicalId":382790,"journal":{"name":"Niepodległość : idee, fakty, perspektywy : w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116986398","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Roman Dmowski i sprawa Polski na konferencji wersalskiej","authors":"Jakub Krzysztonek","doi":"10.15633/9788374388085.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388085.07","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy aspektów dyplomatycznej oraz organizacyjnej działalności – zarówno w wymiarze formalnym, jak i zakulisowym – Romana Dmowskiego, współtwórcy Narodowej Demokracji i nowoczesnej myśli nacjonalistycznej. Dmowski, stojący na czele Komitetu Narodowego Polskiego, był oficjalnym przedstawicielem rządu polskiego podczas konferencji pokojowej w Paryżu w latach 1919–1920, która ustalała europejski ład po zakończeniu I wojny światowej. W pierwszej części artykułu przedstawiono krótki rys biograficzny głównego bohatera oraz sytuację geopolityczną schyłku 1918 roku widzianą z perspektywy członków Komitetu Narodowego Polskiego. Zasadniczy prze‑kaz koncentruje się na działalności Dmowskiego od rozpoczęcia konferencji paryskiej (18 stycznia 1919 roku) aż po dzień podpisania przez delegację pol‑ską dokumentu przywracającego formalnie państwo polskie na mapę Europy (28 czerwca 1919 roku). W artykule poruszono również problem związany z wytyczeniem granicy wschodniej w kontekście sporu międzynarodowego o statut Galicji Wschodniej","PeriodicalId":382790,"journal":{"name":"Niepodległość : idee, fakty, perspektywy : w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę","volume":"112 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124067910","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Szkoła jako podstawowe miejsce kształtowania postaw społeczno‑politycznych– gimnazjum na Smolnej 30 w Warszawie w I połowie XX wieku","authors":"Mateusz Kofin","doi":"10.15633/9788374388085.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388085.03","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia wpływ szkoły na proces kształtowania postaw społeczno‑‑politycznych młodego pokolenia na przykładzie gimnazjum na Smolnej 30 w Warszawie w I połowie XX wieku. Od samego początku na terenie szkoły działały uczniowskie grupy konspiracyjne o orientacji narodowej i socjali‑stycznej. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku w gimnazjum na Smolnej zdobywało wykształcenie wielu późniejszych działaczy Związku Akademic‑kiego Młodzież Wszechpolska oraz ugrupowań narodowo ‑radykalnych, w tym przyszli liderzy Obozu Narodowo ‑Radykalnego: Jan Mosdorf, czy Ruchu Narodowo ‑Radykalnego „Falanga” – Jerzy Hagmajer, Wojciech Kwasieborski oraz Bolesław Piasecki.","PeriodicalId":382790,"journal":{"name":"Niepodległość : idee, fakty, perspektywy : w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę","volume":"136 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132753515","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Działalność dyplomatyczna narodowców pod kierownictwem Romana Dmowskiego w ostatniej fazie walki o niepodległość","authors":"M. Kowalski","doi":"10.15633/9788374388085.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388085.06","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony zrodzonej na początku XX wieku koncepcji walki o niepodległość Polski, której reprezentantem był Roman Dmowski. Kierowana przez niego Liga Narodowa stawiała sobie za cel przywrócenie polskiej państwowości i próbowała kreować wizję funkcjonowania niepodległej Polski. Podczas I wojny światowej organizacja opowiedziała się po stronie Rosji i państw Ententy. W 1919 roku podczas konferencji pokojowej w Paryżu, kończącej I wojnę światową, kierowany przez Dmowskiego Komitet Na‑rodowy Polski był oficjalnym reprezentantem interesów odradzającego się państwa polskiego. Dmowski precyzyjnie opisywał wówczas, jak powinny przebiegać jego zdaniem granice Polski. Nie udało mu się jednak rozwiązać kwestii związanej z funkcjonowaniem Prus Wschodnich. Wtedy też trafnie przewidział, że rozdzielone od siebie dwie części państwa niemieckiego będą ciążyć ku sobie, co w konsekwencji przyniesie kolejną wojnę.","PeriodicalId":382790,"journal":{"name":"Niepodległość : idee, fakty, perspektywy : w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę","volume":"90 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126632573","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}