{"title":"Türk Tarihçiliğinde Ön Kabul Sorunu","authors":"Haldun Eroğlu","doi":"10.37879/9789751749994.2022.22","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.22","url":null,"abstract":"Genel anlamıyla, bilginin sistemleştirilmesi ve kaynaklarının, oluş biçimlerinin saptanıp bir takım yasalara ve kurallara bağlanmasına verilen isim olan bilimin, üç aşamadan meydana geldiği, bunların sorunu belirleme, gözlem ve hipotez ile hipotezin kontrolü olduğu kabul edilmektedir. Tarih bilimindeki hipotez, yapılan çalışmalarda elde edilen bilgilerin ışığında olaylar arasında akıl yürütme yoluyla ilişki kurulmasıyla oluşur. Hipotezin doğruluğunun kontrolü araştırmanın ilerleyen aşamalarında ortaya atılan görüşün yeniden değerlendirilerek gerçekliğinin ispatlanması ve bilimsel bir nitelik kazanmasının sağlanmasıyla olur. Aksi durum, iddianın/savın ya değiştirilmesini veya tamamen ortadan kaldırılmasını icbar kılar. Ortaya atılan hipotezin kontrolünün yegâne dayanağı, belgelerin analiz ve sentezinin yapılmasıyla mümkün olabilir.1 İnalcık’ın bu konudaki tespiti dikkat çekicidir. Ona göre, kaynakların az olduğu ya da hiç olmadığı dönemler için tarihçi ister istemez bazı faraziyeler ortaya atmak zorundadır. Ortaya koyduğu bu görüşler, o devrin daha çok bilinen dönemlerinden alınan düşüncelere dayanmak zorunda olsa da daha sonra şayet yeni kaynaklar ortaya çıkarsa bu yeni bilgiler ışığında eskiye ait gerçekliğe yaklaşma imkânı doğar. Böylece elde edilen yeni bilgiler, tarihçinin daha önce kurduğu hayal ve faraziyelerin, esasında tarihe ne aykırı şekil vermiş olduğunu gün yüzüne çıkarabilir. İşte bu durumda o, tarihi yeniden yazmaya başlamaktan başka çare olmadığını ilave eder.2","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"8 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117041930","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Azerbaycan Tarihçiliğinin Gelişimi, Perspektifleri: Sovyet ve Postsovyet Dönemi’nde Tarihçiliğinde Farklı Yaklaşımlar ve Bakışlar (Çelişkili Analiz)","authors":"Sevinç Gasımova","doi":"10.37879/9789751749994.2022.29","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.29","url":null,"abstract":"Tarih biliminin temel sütunları menbeşünaslık ve tarihşünaslıq olduğundan farklı tarihsel dönemlerde oluşan olaylara farklı bakış ve ilişkileri incelemek tarihçiden büyük araştırma ve soruşturma becerisi gerektirir. Bunların önemini idrak eden araştırmacı sorunu derinden inceleyerek, çeşitli dönemlerde yazılan eserlere tarafsız konumunu göstererek, problemin çalışma seviyesini geneleyen ve tarihimizin ne kadar taraflı öğrenilmesini, bunu doğuran nedenleri ortaya koyabilir. Bunu esasa almakla, makalede tarihşünaslığın gelişim aşamalarına göz düşürmekle, Sovyet ve Postsovet Dönemi’nde, tarihşünaslığın incelenmesi seviyesini, onun problematikasını, görevlerini ve çağdaş tarihşünaslığın esas yönünü müeyyenleşdireceyik. Bununla da tarihşünaslıqda mevcut boşlukların hangi nedenlerden oluştuğunu dikkate çekeceyiz. Bilindiği gibi, tarihşünaslık tarih biliminin problemlerini, onun görevlerini, önemli yönlerini öğrenmek ve müeyyenleşdirmekle meşgul olduğu halde sanki, Sovyet Dönemi’nde tarihşünaslıq araştırmaları bibliyografik icmal seviyesine indirilmiş, yayınlanan eserlerin çoğunluğu tarihşünaslıq analizinden kenarda kalmış, böylece çeşitli sorunların tarihşünaslıq açısından incelenmesine bilimsel yaklaşımın düzeyi düşük olmuşdur. Akademizmin düşük olmasından başka, aynı zamanda bu dönemde bele demek mümkünse, tarihşünaslıq ilmini unutturmak için tarihi hakikatlarımızın gizledilmesi politikası yürüdülmüş ve tarih bilimi siyasileştirilmişdir. Bu dönemi karakterize eden Ziya Bünyadof yazıyordu: “XX. yüzyılın sonu ve XXI. yüzyılın sınırları tarih bilimi herkesin istediği gibi muamele yaptığı ahlaksız kadına benziyordu”. Neredeyse, Sovyet Dönemi’nde tarih siparişle yazılmış","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"40 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128325174","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ortaçağ Yazınında Yabancı İktidarı Meşrulaştırma Araçları: İlhanlılar Dönemi Tarihyazıcılığı Örneği","authors":"Mustafa Uyar","doi":"10.37879/9789751749994.2022.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.10","url":null,"abstract":"Bildirimizin en başında, konunun ana öğelerinden meşruiyet kavramının genel bir tanımını yapmak, yerinde olacaktır. Meşruiyet kavramı iktidar, güç kullanma ve otorite kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Bu kavramlardan ilki olan iktidar, en geniş ve yalın anlamıyla “bir kişiye ya da gruba, aksi durumda yapmayacakları bir şeyi yaptırmak” demektir1. Diğer bir deyişle iktidar, bir kimsenin veya bir grubun diğerlerini kontrol ve kumanda kapasitesi anlamına gelir. Bu tür iktidar modeli sosyal, siyasi yapılar içinde ve bunların ilişkilerinde mevcut olup aileden devlete, uluslararası alana kadar birçok çerçevede varlığını göstermektedir.","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133262530","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Aile Monografisi Yazımında Tereke Defterlerinin Önemi: Şecereler, Tercihler ve Değer Yargıları","authors":"Zeynel Özlü","doi":"10.37879/9789751749994.2022.32","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.32","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"77 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133915204","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"İran Tarih Öğretiminde Türk Algısı (20. Yüzyıl)","authors":"Ümid Niayeş","doi":"10.37879/9789751749994.2022.31","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.31","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117175238","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Yerel Tarih Araştırmalarında Bir Belge Olarak Fotoğraf: Mudurnu Örneği","authors":"N. Özdemir","doi":"10.37879/9789751749994.2022.34","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.34","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"40 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127187920","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kazakistan’ın Latin Alfabesine Geçiş Süreci ve Türk Dünyasında Alfabe Birliği","authors":"Abdulvahap Kara","doi":"10.37879/9789751749994.2022.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.7","url":null,"abstract":"Türk dünyasında alfabe birliği XX. yüzyılın başlarında ilk defa gündeme gelmiş ve bu yolda 1927-1940 yılları arasında Latin harfleri temelinde oluşturulan yeni ortak alfabe sistemiyle büyük oranda başarı sağlanmıştı. Türkiye’de 1 Kasım 1928’de gerçekleşen harf devrimi de bunun bir parçasıdır. Ancak, bu durum Sovyetler Birliği Komünist Partisi yöneticilerini rahatsız etti. 1940’larda Sovyet hegemonyası altındaki tüm Türk Cumhuriyetleri ve toplulukları Latin harflerinden Kiril harflerine geçmeye mecbur bırakıldı. 1990’ların başında Sovyetler Birliği çöküşün arifesindeyken Türk dünyasında bir alfabe birliğinin sağlanması tekrar gündeme geldi. Bu yönde ilk ve somut adım Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nün öncülüğünde 18-20 Kasım 1991’de İstanbul’da gerçekleşen, Türk dünyasının çeşitli ülkelerinden önde gelen 28 dil bilimcinin katıldığı “Çağdaş Türk Alfabeleri” konulu toplantıda atıldı. Bu toplantıda tüm Türk halklarının dillerine en uygun ve kullanışlı olduğu düşünülen 34 harften oluşan Latin temelli bir alfabe hazırlanarak kabul edildi. 1991’den 2018’e kadar geçen 27 yılda bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin Kırgızistan hariç hepsi Latin harflerine geçmiş bulunuyor.","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"2015 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130721482","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uluslararası İlişkiler ve Güvenlik Bilimleri Açısından Askerî Tarihin Yeri ve Askerî Tarih İncelemelerinde Yöntem","authors":"Ali Bilgin Varlık","doi":"10.37879/9789751749994.2022.19","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.19","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133942802","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türk Tarihçiliğinde Mahmut Goloğlu ve Cumhuriyet Tarihi Yazıları Üzerine Bir Değerlendirme","authors":"Mehmet Okur","doi":"10.37879/9789751749994.2022.27","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.27","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115251553","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türk Tarih Çalışmalarında İsveç Kütüphaneleri (Kungliga Biblioteket ve Carolina Rediviva) Üzerine Bir Değerlendirme","authors":"Evren Küçük","doi":"10.37879/9789751749994.2022.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.37879/9789751749994.2022.2","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":363474,"journal":{"name":"Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt","volume":"298 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123393591","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}