Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne最新文献

{"title":"Ksiądz Władysław Szczebak (1929-2022)","authors":"Beata Skrzydlewska","doi":"10.31743/abmk.14588","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.14588","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"39 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127303734","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"O początkach żyrowickiego sanktuarium","authors":"A. Mironowicz","doi":"10.31743/abmk.12411","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.12411","url":null,"abstract":"Żyrowice – największe sanktuarium na Białorusi było tematem licznych publikacji i opracowań. Żyrowicki ośrodek kultowy był znany już w końcu XV stulecia na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Do cudownej ikony Matki Bożej przybywali wierni różnych wyznań (prawosławni, później unici, rzymscy katoliccy, a nawet protestanci). Szukanie pomocy i pocieszenia ściągało do Cerkwi i monasteru żyrowickiego panujących, książąt, magnatów, szlachtę, duchownych, mieszczan i chłopów. Ikona Matki Bożej była tak samo czczona w okresie przynależności państwowej tego ośrodka do Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej, Rosji, II Rzeczypospolitej i Białorusi. To wyjątkowe miejsce, wybrane przez Najświętszą Marię Pannę, utkwiło głęboko w świadomości religijnej wielu narodów, ale przede wszystkim wśród Białorusinów. Artykuł przedstawia najstarsze relacje o objawieniu Matki Bożej Żyrowickiej; omówiono w nim również sposób przedstawienia owego wydarzenia w różnych okresach. Autor dokonał krytycznej prezentacji znanych i nieznanych źródeł do dziejów żyrowickiego sanktuarium. W kolejnej części artykułu skoncentrował się na problematyce przynależności Żyrowic do Aleksandra Sołtana w 1470 roku i możliwości objawienia się Maryi w tym roku w jego obecności. Ten fragment opracowania stanowi polemikę z dotychczasowymi ustaleniami oraz podaje najbardziej wiarygodny opis wydarzeń związanych z objawieniem się Najświętszej Maryi Panny w wizerunku żyrowickim i z powstaniem monasteru.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128122746","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"[Recenzja]: Mikołaj Zebrzydowski (1553-1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM, Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, Kraków 2021, ss. 311, ISBN 978-83-8205-109-4","authors":"J. Flaga","doi":"10.31743/abmk.14435","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.14435","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"45 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121548651","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bibliografia historii Kościoła w Polsce za lata 1944-1984 oraz rys historyczno-metodyczny od XVII wieku","authors":"Alicja Matczuk","doi":"10.31743/abmk.13028","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.13028","url":null,"abstract":"Bibliografia historii Kościoła w Polsce w swych początkach (wiek XVI-XVIII) formowała się w ramach zestawień ogólnych, historycznych i teologicznych. W pierwszej połowie XIX wieku, kiedy pojawiały się już obszerniejsze wykazy piśmiennictwa dotyczącego dziejów Kościoła polskiego, stanowiły one część bibliografii historycznoliterackich. W drugiej połowie XIX wieku bibliografia historii Kościoła w Polsce występowała w obrębie bibliografii historycznej. Usamodzielnienie się bibliografii historii Kościoła w Polsce nastąpiło późno, bo dopiero w drugiej połowie XX wieku. Jej inspiratorem był o. Hieronim E. Wyczawski, profesor nauk teologicznych i historyk Kościoła, pracownik Akademii Teologii Katolickiej. Na potrzeby projektowanej, retrospektywnej i bieżącej, bibliografii historii Kościoła w Polsce opracował on szczegółową instrukcję dotyczącą metody jej opracowania. W 1977 roku ukazał się tom pierwszy, w trzech częściach, Bibliografii historii Kościoła w Polsce za lata 1944-1970, przygotowany pod jego kierunkiem. W latach 1977-1997 wydano kolejnych pięć tomów obejmujących okres 1971-1984. Ich autorami byli: ks. Franciszek Stopniak, ks. Marian Banaszak, Ryszard Żmuda i Piotr Latawiec. Bibliografia historii Kościoła w Polsce uwzględnia nie tylko historię Kościoła w ścisłym znaczeniu, ale również historię sztuki kościelnej, historię nauk teologicznych oraz historię liturgii i kultu. Oprócz prac z historii Kościoła katolickiego rejestruje te dotyczące dziejów innych Kościołów chrześcijańskich działających w Polsce. Ma ona układ chronologiczno-rzeczowy, z wyjątkiem tomów za lata 1971-1972 i 1973-1974, w których zastosowano układ alfabetyczny. Wersja drukowana Bibliografii za lata 1944-1984 została przekonwertowana do wersji elektronicznej i jest dostępna na serwerze Biblioteki Głównej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Aktualnie prowadzenie tej bazy nie jest kontynuowane, więc treści w niej zawarte nie są uzupełniane. Ponadto Bibliografia została zdigitalizowana i jest dostępna w Księgozbiorze Wirtualnym Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"184 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131873727","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"„Postawa nasza musi być jasna i czytelna dla narodu”. Biskup Ignacy Tokarczuk jako członek Episkopatu Polski w okresie prymasostwa kard. Stefana Wyszyńskiego (1965-1981)","authors":"Rafał Łatka ks., J. Wołczański","doi":"10.31743/abmk.13259","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.13259","url":null,"abstract":"Artykuł w całościowy sposób przybliża rolę bp. Ignacego Tokarczuka w Episkopacie Polski w okresie prymasostwa kard. Stefana Wyszyńskiego. Chronologicznie obejmuje okres od nominacji hierarchy na ordynariusza przemyskiego – w 1965 roku, aż do śmierci prymasa – w maju 1981 roku. Analiza opiera się na wielu źródłach archiwalnych, pochodzących przede wszystkim ze zbiorów kościelnych. Kluczowe w tym zakresie były materiały z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego Warszawskiego, zespół: Sekretariat Prymasa Polski, oraz z dzienników bp. I. Tokarczuka (znajdujących się w zbiorach ks. prof. Józefa Wołczańskiego) i kard. S. Wyszyńskiego (z Archiwum Archidiecezjalnego Gnieźnieńskiego). W tekście przybliżono m.in. aktywność ordynariusza przemyskiego w komisjach specjalistycznych Episkopatu, ze szczególnym uwzględnieniem Komisji/Rady Głównej; wpływ bp. I. Tokarczuka na strategiczne decyzje podejmowane przez zgromadzenie polskich biskupów; antykomunistyczną postawę hierarchy unikalną na tle Episkopatu Polski; jego podejście do dialogu prowadzonego przez władze PRL ze Stolicą Apostolską w latach 1971-1978; stosunek biskupa do opozycji przedsierpniowej i „Solidarności”. Tekst udowadnia, że bp. I. Tokarczuk odgrywał w Episkopacie Polski w okresie prymasostwa S. Wyszyńskiego ważną rolę, o czym świadczyła nie tylko jego stała obecność w Komisji/Radzie Głównej, ale także fakt, że jego głos był szanowany przez wszystkich biskupów z Prymasem Tysiąclecia na czele. Autorzy tekstu mają nadzieję, że zawarte w nim informacje dotyczące roli ordynariusza przemyskiego w pracach Episkopatu Polski w latach 1965-1981 będą ważnym elementem przyszłej biografii hierarchy, która w dalszym ciągu czeka na swojego wnikliwego autora.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133772424","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie","authors":"A. Bangrowska","doi":"10.31743/abmk.14360","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.14360","url":null,"abstract":"Przedmiotem badań były XVI-wieczne druki biblijne (15 wybranych kazań) z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analiza stanu ich zachowania została przeprowadzona metodą stanfordzką. Jest ona statystycznym sposobem oceny stanu zachowania księgozbiorów, stosowanym w tym celu w większości badań nad zbiorami bibliotecznymi (papierem, blokiem książki, oprawą). W ocenie stanu zachowania papieru uwzględnia się jego zaplamienia, przebarwienia, stopień przedarcia oraz liczbę podwójnych zgięć. Oceniając blok książki, uwzględnia się stopień uszkodzenia szycia bądź klejenia, co wpływa na wzmocnienie kart w bloku. Z kolei przy ocenie oprawy bierze się pod uwagę trwałość tego połączenia oraz ogólny stan zachowania powierzchni oprawy. Łączna ocena tych trzech kryteriów umożliwia zaszeregowanie badanego egzemplarza do jednej z trzech kategorii: druki w bardzo stanie, druki wymagające prac konserwatorskich, druki w bardzo złym stanie, które należy wyłączyć z użytkowania. Przeprowadzona ocena stanu zachowania papieru, bloku i oprawy publikacji biblijnych z lwowskiej kolekcji pozwoliła zakwalifikować obiekty do poszczególnych kategorii: pierwsza – brak; druga – dziewięć egzemplarzy, co stanowi 60% całej próby; trzecia – sześć egzemplarzy, co stanowi 40% całej próby. Ocenę każdego druku poszerzono o dodatkowe badania wytrzymałościowe papieru oraz o ocenę stopnia zakwaszenia papieru. Papier pod względem wytrzymałości mechanicznej jest w bardzo dobrym stanie. Wyznaczenie pH papieru  wykonywano metodą kontaktową z wykorzystaniem na pH-metru Elmetron CX-741, z elektrodą zespoloną EPX-3 z opcją automatycznego ustalenia końca pomiaru. W każdym druku pH zbadano w ośmiu punktach. Pięć punktów wyznaczono na stronie tytułowej, z tego cztery były zlokalizowane w narożnikach karty tytułowej, a jeden w środku. Trzy pozostałe pomiary wykonano na losowo wybranych kartach w bloku książki, dwa na obszarze niezadrukowanym, jeden na zadrukowanym. Wartość zmierzonego pH świadczy o niewysokim zakwaszeniu. Średnia pH badanych książek zawiera się powyżej pH 6, stąd obiekty o pH powyżej wartości 6 nie wymagają odkwaszania. Na podstawie wizualnej analizy zniszczeń biologicznych można stwierdzić, że księgozbiór w przeszłości nie był przechowywany w odpowiednich warunkach, o czym świadczą zniszczenia wywołane przez owady, a także zaplamienia i zacieki pochodzenia grzybowego.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133050610","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ks. Ignacy Polkowski (1833-1888) w świetle jego spuścizny przechowywanej w Archiwum Kapitulnym na Wawelu","authors":"Jacek Urban ks.","doi":"10.31743/abmk.12924","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.12924","url":null,"abstract":"Życie i działalność ks. Ignacego Polkowskiego w świetle jego dokumentów osobistych przechowywanych w archiwum kapitulnym na Wawelu można sprowadzić do trzech miejsc: archiwów, bibliotek i muzeów kościelnych. Już jako student zaczął gromadzić księgozbiór, który ostatecznie liczył ok. 10 000 dzieł i był bogaty w inkunabuły, polonika XVI wieku, kopernikana i starodruki. Tematycznie miał charakter zbioru teologicznego i historycznego. Po powstaniu styczniowym, gdy ks. I. Polkowski osiadł w majątku hrabiów Skórzewskich w wielkopolskim Lubostroniu, został bibliotekarzem porządkującym ich zbiory. W wyniku kulturkampfu musiał opuścić Wielkopolskę i przybył do Krakowa, gdzie został dyrektorem archiwum kapitulnego na Wawelu. Rozpoczął wówczas porządkowanie jego zasobu i edytowanie najcenniejszych dokumentów. Jego praca (1878-1888) odcisnęła silne piętno na tej instytucji. Odtąd mówi się o archiwum przed I. Polkowskim i po I. Polkowskim. Duchowny w czasie pracy w Lubostroniu brał udział w pracach archeologicznych, które dostarczyły wielu obiektów dla muzeów archeologicznych. Równocześnie zajmował się medalierstwem.\u0000Przedstawiony biogram ks. I. Polkowskiego powstał na podstawie materiałów archiwalnych dotychczas niedostępnych dla historyków, a znajdujących się w archiwum kapitulnym w Krakowie. Są to dokumenty osobiste ks. I. Polkowskiego gromadzone przez niego samego. Dlatego też prezentowany artykuł jest najbardziej szczegółowym opublikowanym biogramem tego kapłana. Przybliżono w nim działalność naukową ks. I. Polkowskiego, realizowaną najpierw w środowisku warszawskim, następnie poznańskim, a na końcu krakowskim. Przedstawiono go również jako świadka przełomowych wydarzeń na ziemiach polskich w XIX wieku: powstania styczniowego w Warszawie, kulturkampfu w Wielkopolsce, a w Krakowie – autonomii galicyjskiej i m.in. powstania Akademii Umiejętności.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125058143","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Warsztaty dla archiwistów kościelnych „Opracowanie, digitalizacja i przechowywanie materiałów fotograficznych oraz nagrań dźwiękowych”. 18-19 X 2022 roku, Warszawa","authors":"A. Hamryszczak","doi":"10.31743/abmk.14698","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.14698","url":null,"abstract":"Sprawozdanie z warsztatów archiwistów kościelnych. ","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"67 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129950066","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"[Recenzja]: Paweł Przybylski, Rola duchowieństwa greckokatolickiego w kształtowaniu się opcji narodowych wśród Łemków w latach 1918-1947, Wydawnictwo Mado, Toruń 2006, ss. 294, ISSN 978-83-8988-659-0","authors":"Yuriy Drebot","doi":"10.31743/abmk.12928","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.12928","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"146 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124670930","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Troska pasterska Stefana Wyszyńskiego o administrację apostolską Śląska Opolskiego w latach 1949-1967","authors":"Mariusz Drygier ks.","doi":"10.31743/abmk.13650","DOIUrl":"https://doi.org/10.31743/abmk.13650","url":null,"abstract":"Przyznane Polsce po II wojnie światowej ziemie poniemieckie, wśród nich wydzielony z archidiecezji wrocławskiej obszar administracji apostolskiej Śląska Opolskiego, Stolica Apostolska już w 1945 r. poddała pod zarząd prymasa Polski: najpierw Augusta Hlonda, a po jego śmierci w 1948 r. – Stefana Wyszyńskiego, który objął oficjalnie swój urząd na początku 1949 r. Troska o lud Boży na Opolszczyźnie była zatem częścią szerszej misji prymasa wobec Kościoła na Ziemiach Zachodnich. S. Wyszyński w latach 1949-1967 przybył do opolskiej administracji osiem razy. Jesienią 1949 r. zwizytował nowo utworzone seminarium duchowne w Opolu oraz wziął udział jako prelegent w specjalnym kursie dla księży, którego celem była integracja duchowieństwa. W 1951 r., przybył aby zapobiec schizmie wywołanej bezprawną ingerencją władz państwowych w nominacje legalnych rządców kościelnych na Ziemiach Odzyskanych. W kolejnych latach witano prymasa na Śląsku Opolskim m.in. jako szafarza sakramentów i konsekratora biskupów. Wizyty te były dla S. Wyszyńskiego okazją do umocnienia wiary śląskich katolików i ich jedność z Kościołem oraz podkreślić o trwałej przynależnośćci Śląska do Polski. Kardynał podejmował również wysiłki w celu utworzenia na Ziemiach Odzyskanych stałej kościelnej administracji. Jego rola na Śląsku Opolskim, jak i w pozostałych administraturach apostolskich, najpierw została zmniejszeniu w 1956 r., kiedy to władze państwowe wyraziły zgodę na objęcie rządów kościelnych przez wyznaczonych przez Stolicę Apostolską biskupów – na Opolszczyźnie został nim Franciszek Jop. Zwieńczeniem działań S. Wyszyńskiego było poddanie bezpośrednio Stolicy Apostolskiej opolskiej administratury w 1967 r.","PeriodicalId":351769,"journal":{"name":"Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne","volume":"73 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127071616","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}