KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1603
Agnieszka Giszterowicz
{"title":"Kapitał wdzięczności","authors":"Agnieszka Giszterowicz","doi":"10.36744/k.1603","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1603","url":null,"abstract":"Autorka podejmuje próbę ujęcia wdzięczności w zapisie księgowym oraz pragnie przedstawić wdzięczność jako przedmiot rachunku ekonomicznego. Celem jest odpowiedź na pytania: czy płaca jest w stanie wyrazić wdzięczność? kiedy płaca staje się wynagrodzeniem? oraz czy wdzięczność jest kategorią ekonomiczną? Podstawę teoretyczną rozważań i formułowania hipotez stanowi naukowa teoria kapitału i wypracowany na jej gruncie model kapitału ludzkiego.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"33 9","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112594","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1566
Paweł Próchniak
{"title":"Nieme obłoki, sny","authors":"Paweł Próchniak","doi":"10.36744/k.1566","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1566","url":null,"abstract":"Esej dotyczy poezji Ryszarda Krynickiego, omawia jej główne cechy i wątki, a zarazem jest aktem wdzięczności rozpisanej na interpretacyjne pasaże – wdzięczności wierszom, ale też ich autorowi, Ryszardowi Krynickiemu.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"27 2","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112601","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1670
Michał Klinger
{"title":"Groza i wyobraźnia","authors":"Michał Klinger","doi":"10.36744/k.1670","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1670","url":null,"abstract":"W temacie Konferencji – „grozę” wnosi sam Bóg, wyobraźnię - Bruno Schulz. Celem studium jest naszkicowanie procesu hermeneutycznego, jaki powstaje między obecnością Pisma, a formami wyobraźni w dziele Schulza. Przedstawię zderzenie epifanii Synajskiej i niektórych wizji z Schulzowskiego toposu Drohobycza, wraz z komentarzem teologicznym (biblistycznym). Uważam obecność hierofanii w dziele Schulza za oczywistą i istotną, wbrew krytykom odnośnej hermeneutyki Wł. Panasa. Rozdziały Sanatorium pod Klepsydrą w sugestywnej obrazowości „Księgi”, szczególnie dzięki metaforom „degradacji”, budują hermeneutykę proroczo zgodną z samookreśleniami aktywnymi w ramach Pisma. Wskazujemy na analogię z wątkiem Pisma w Mistrzu i Małgorzacie.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112603","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1601
Tomasz Wiśniewski
{"title":"Brawa, owacje, kwiaty, czyli steinerowska restytucja w teatrze","authors":"Tomasz Wiśniewski","doi":"10.36744/k.1601","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1601","url":null,"abstract":"W artykule uwzględniono reakcje publiczności z uwzględneniem procesu hermeneutycznego związanego z semiozą teatralną. Materiał badawczy obejmuje cztery spektakle, tj. „1989” (reż. Katarzyna Szyngiera – Gdański Teatr Szekspirowski i Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie), „Once Before I Go” (reż. Selina Cartmell – The Gate Theatre w Dublinie), „Tosca \" (reż. Ognian Draganoff - Opera Narodowa w Jassach) oraz \"Prowadź swój pług przez kości umarłych\" (reż. Simon McBurney - Complicité). Artykuł ma charakter komparatywny i omawia spektrum możliwych funkcji przypisywanych reakcjom odbiorców.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112595","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1658
Łukasz Stypuła
{"title":"Ofiara wdzięczności","authors":"Łukasz Stypuła","doi":"10.36744/k.1658","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1658","url":null,"abstract":"Za punkt wyjścia, w swoich rozważaniach nad znaczeniem składania ofiary (z) wdzięczności w starotestamentowym rytuale, przyjmę psalmy dziękczynne, które rozpoznaje się zwykle przez obecność w nich słów pochodzących od hebrajskiego rdzenia jada, czyli dziękować. W Psalmach tych także można znaleźć takie zwroty jak hodu – dziękujcie czy toda – dziękczynienie. Dodatkowo w pierwszym rzędzie słowo hoda znaczy rozpoznać i uznać. Wdzięczność będzie zatem nabierała charakteru dziękczynnego tylko wtedy, kiedy będzie ona w sobie zawierała czynność rozpoznania i uznania. Psalmy dziękczynne zbudowane są również na przeciwstawieniu tematycznym śmierć-życie prowadzącym do diametralnego zwrotu w egzystencji. Wyrazem takiego stanu są ofiary, które według midraszu Rabiego Kahany oddziałują na sferę kosmiczną. Ich składanie jest tożsame wtedy ze stwarzaniem nieba i ziemi. Co więc leży u podstaw kultu ofiarnego w Tanachu? Co go ukierunkowało i nadało mu znaczenie? Jaka jest rola wdzięczności w tym procesie i do kogo jest ona dzisiaj kierowana?","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135169872","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1620
Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz
{"title":"Niewdzięczność. Niepamięć. Nieczułość. Przypadek kaszubskich herstorii","authors":"Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz","doi":"10.36744/k.1620","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1620","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest uchwycenie zmiany wrażliwości w dostrzeganiu i mówieniu o niektórych, zwłaszcza trudnych (często zignorowanych i wypartych) kaszubskich wątkach herstorycznych. W tekście przytaczam wybrane, najbardziej dyskutowane i rezonujące społecznie przykłady rehabilitacji, reinterpretacji, odpominania i upominania się o obecność kaszubskich kobiet na kartach wielkiej historii. Współczesne pokolenia szukają odpowiedniego języka, by wydobyć z niepamięci przemilczane i uciszone losy Kaszubek (jako przykład podaję m.in. działania rehabilitujące ostatnią słupszczankę spaloną na stosie oraz uwalniające od wtórnej wiktymizacji i stereotypowego pojęcia heroizmu opowiadanie o dramatycznych przeżyciach związanych z gwałtem wojennym dokonywanym przez żołnierzy Armii Czerwonej wiosną 1945 roku na Kaszubach). Współczesną empatyczną pamięć i wywoływanie pojedynczych kobiecych biografii czytam jako zadośćuczynną wdzięczność wobec przodkiń.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"112 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135217348","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1602
Tadeusz Bartoś
{"title":"Wymiary wdzięczności","authors":"Tadeusz Bartoś","doi":"10.36744/k.1602","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1602","url":null,"abstract":"W świecie, w którym żyjemy, wdzięczność staje się coraz bardziej obowiązkiem, elementem wymiany dóbr. Ginie jej istotna cecha jaką jest spontaniczność. W świecie chrześcijańskim wdzięczność jest wyrazem stosunku do Boga-dobroczyńcy. W kreacjonizmie chrześcijańskim wszystko, co człowiek posiada jest darem, zarówno swoje istnienie jak i zdolność do czynienia dobra (łaska). Deprywacja autonomii wartości ludzkiej jednostki w chrześcijańskiej antropologii sprawia, iż człowiek obciążony jest obowiązkiem wdzięczności totalnej: nie mający nic z siebie, a wszystko otrzymujący w darze. W epoce sprzed dominacji monoteizmów, w czasach starożytnej Grecji, wdzięczność, wedle opinii Fryderyka Nietzschego, była fundamentalnym nastawieniem do świata. Zapomnianym i zagubionym, gdy do głosu doszedł motłoch.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"3 3","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112589","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1675
Katarzyna Kręglewska
{"title":"Teatr wobec wojny","authors":"Katarzyna Kręglewska","doi":"10.36744/k.1675","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1675","url":null,"abstract":"Tekst został poświęcony formom obecności w Polsce ukraińskich twórców teatralnych i ukraińskiej kultury po 24 lutego 2022 roku. Poddano analizie sposoby, na jakie przedstawiciele środowisk teatralnych zareagowali na sytuację katastrofy oraz zmiany, które zaszły w obszarze ukraińskiego i polskiego życia teatralnego, a także ich związek z wydarzeniami w przestrzeni społecznej.
 Obszar działań scenicznych został potraktowany jako swoista strefa kontaktu, czyli przestrzeń do opartego na wzajemności spotkania z Innym, które postrzegane jest w odniesieniu do zagadnień mobilności kulturowej. Ogląd wybranych wydarzeń scenicznych (które miały miejsce przede wszystkim w Trójmieście), stanowi punkt wyjścia do namysłu nad rolą praktykowania wdzięczności w konstytuowaniu wspólnoty.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"38 3","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135170859","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1615
Katarzyna Prot-Klinger
{"title":"Skąd się bierze wdzięczność?","authors":"Katarzyna Prot-Klinger","doi":"10.36744/k.1615","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1615","url":null,"abstract":"W tekście odnoszę się do klasycznego tekstu Melanii Klein Zawiść i wdzięczność i współczesnej dyskusji w ramach psychoanalizy na temat tych pojęć psychologicznych. Psychologiczną pracę nad przywracaniem wdzięczności pokazuję poprzez doświadczenia Ocalałego z Auschwitz. Odnoszę się także do aktualnego dyskursu społecznego, w którym konstrukty zawiści i wdzięczności pełnią ważną funkcję.","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"9 5","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135112434","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
KontekstyPub Date : 2023-10-25DOI: 10.36744/k.1619
Paweł Drabarczyk vel Grabarczyk
{"title":"Lśnienie. Przeglądając się w \"Kryjówkach. Architekturze przetrwania\" Natalii Romik","authors":"Paweł Drabarczyk vel Grabarczyk","doi":"10.36744/k.1619","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/k.1619","url":null,"abstract":"Dziewięć odlewów o nieregularnych kształtach, pokrytych srebrem. Dziewięć trójwymiarowych map, które odwzorowują terytoria przetrwania – kryjówki tworzone i zamieszkiwane przez Żydów w latach Zagłady, m.in. w pniu dębu, pod podłogą, w kanalizacji, w grobie. „Rzeźby są hołdem dla architektek i inżynierów, którzy je budowali” – mówiła Natalia Romik o metalicznych obiektach pokazanych w Zachęcie, towarzyszących wystawie prezentującej rezultaty interdyscyplinarnych badań nad holokaustową „architekturą przetrwania”. Jej źródłowa awizualność (kryjówka chroni przed prześladowczym spojrzeniem, „złym okiem”) znalazła na wystawie kontrowersyjny rewers, ostentacyjne, idolatryczne lśnienie powierzchni owych anty-antypomników upamiętniających ukrywających się i ukrywających. Srebro „wygląda jak rtęć, jak lustro. Odbija, ale daje też zniekształcenie” (Romik). Być może na podobieństwo tego, jak zdeformowana bywa nasza wdzięczność, bardziej zainteresowana obrazem własnym niż tym, co ukryte za połyskliwą powierzchnią. Co zatem chowają przed nami, a co odsłaniają Kryjówki?","PeriodicalId":35079,"journal":{"name":"Konteksty","volume":"2 7","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135218778","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}