Biuletyn Szadkowski最新文献

{"title":"Religijność mieszkańców późnośredniowiecznego Szadku w świetle aktów ich ostatniej woli","authors":"A. Bartoszewicz","doi":"10.18778/1643-0700.18.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.18.01","url":null,"abstract":"W szadkowskich zapiskach radzieckich i wójtowsko-ławniczych znaj­dują się 42 akty ostatniej woli (z lat 1446–1502), co jest znaczącą liczbą, m.in. w po­równaniu z sąsiednimi miastami. W artykule wykorzystane zostały również informacje o czterech pojedynczych legatach pobożnych, nie mających charakteru testamentów, ale pokazujących istotne rysy pobożności mieszczańskiej. W sumie analizowany materiał badawczy obejmuje dyspozycje wydane przez 61 mieszczan (część zapisów była sporzą­dzona wspólnie przez małżeństwa). Wyniki kwerendy przeprowadzonej w aktach miej­skich potwierdzają wcześniejsze ustalenia dotyczące relatywnie wysokiego poziomu kultury pisma mieszkańców późnośredniowiecznego Szadku, a także pozwalają lepiej poznać procedury spisywania testamentów i rolę władz miejskich jako organu nadzo­rującego tego rodzaju działania. Beneficjentem zapisów pobożnych dokonanych przez mieszczan z Szadku był przede wszystkim miejscowy kościół parafialny. Forma analizowanych testamentów wskazuje, że sporządzenie testamentu było dla mieszkańców miasta przede wszystkim wydarzeniem odbywającym się w sferze kultury żywego słowa. Sporządzenie zapisu było czynnością wtórną, czasami dokonywaną już po śmierci darczyńcy, przy czym skupiano się na istocie dyspozycji, którym był dosyć często zapis na cele religijne. Różnorodność legatów i liczba zapisów informujących o nich w aktach miejskich nie może być uznana za typową dla małego miasta. Stanowi to interesujące świadectwo poziomu kultury miejskiej Szadku, ośrodka małego, ale ak­tywnie uczestniczącego w procesach modernizacji zachodzących w piętnastowiecznym Królestwie Polskim.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42187711","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO W SZADKU (1915–1939)","authors":"Jarosław Stulczewski","doi":"10.18778/1643-0700.18.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.18.09","url":null,"abstract":"<jats:p>-</jats:p>","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49057196","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Pełnomocnictwo dotyczące dysponowania funduszami propinacyjnymi w Szadku (1852 r.)","authors":"P. Szkutnik","doi":"10.18778/1643-0700.18.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.18.03","url":null,"abstract":"Dochody z propinacji stanowiły ważną pozycje w budżecie Szadku w XIX w. Zyski z produkcji i sprzedaży alkoholu należały do mieszczan posesjonatów, którzy wybierali swych przedstawicieli w celu dysponowania dochodami. Porównanie list posesjonatów zawartych w akcie nadania pełnomocnictwa z 1852 r. oraz z 1862 r. pozwoliło na ustalenie, iż tylko 1/3 tych mieszczan wystąpiła w obu wykazach. Świad­czy to o dużej wymianie właścicieli nieruchomości na terenie Szadku w ciągu dekady. Większość z posesjonatów (58%) była w 1852 r. piśmienna. Rodziny które najliczniej były wówczas reprezentowane w gronie właścicieli nieruchomości na terenie Szadku to Łazuchiewiczowie i Woszczalscy.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47832499","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Wywiad z Aliną Sarzałą – historykiem i twórcą szkolnej izby pamięci w Sikucinie","authors":"Jarosław Stulczewski","doi":"10.18778/1643-0700.18.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.18.08","url":null,"abstract":"<jats:p>-</jats:p>","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48048685","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ze studiów nad symbolami cechowymi dziewiętnastowieczna pieczęć cechu szewców z Szadku","authors":"Marek Adamczewski, Jarosław Stulczewski","doi":"10.18778/1643-0700.15.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.05","url":null,"abstract":"Artykuł o dziewiętnastowiecznej pieczęci cechu szewców z Szadku otwiera – według intencji autorów – cykl publikacji na temat różnych zabytków związa­nych z rzemiosłem szadkowskim. Tytułowa pieczęć szewców (a dokładnie jej tłok pieczętny) wyrzeźbiona została na początku XIX w. Jej narodziny łączyć należy z regulacjami prawnymi z 1816 r., na podstawie których zreorganizowane zostały cechy rzemieślnicze funkcjonujące w Królestwie Polskim. Regulacje z 1816 r. (obowiązujące nieprzerwanie przez cały XIX w. i również w pierwszych latach II Rzeczypospolitej) określiły strukturę cechów, sposób zarządzania cechem, kompetencje zawodowe mistrzów i rzemieślników, a także zasady awansu zawodowego czeladników i majstrów. Regulacje z 1816 r. wpłynęły na budowę stempli rzemieślniczych, a także na ich funkcje kancelaryjne.   \u0000Według regulacji z 1816 r., władzę nad rzemieślnikami w ramach zreorganizowanych cechów sprawował urząd starszych. Ta zmiana prawa znalazła odzwierciedlenie w brzmieniu legend pieczęci cechowych. Zgodnie z brzmieniem pieczętnych napisów, pieczęcie cechowe w pierwszej połowie XIX w. należały do „urzędów starszych zgromadzeń”. W regulacji z 1816 r. szukać należy też genezy innych określeń i zwrotów z legend wówczas tworzonych pieczęci cechowych. Prawodawca aktywność zawodową rzemieślników praktykujących w XIX w. określał słowami „kunszt” lub „profesja”. W legendzie pieczęci cechu szewców z Szadku czytamy o „profesji szewskiej”.   \u0000Pieczęcie cechów rzemieślniczych Królestwa Polskiego uwzględnione zostały w przepisach prawnych dotyczących stempli urzędowych Królestwa. Inaczej jednak niż pieczęcie urzędowe np. władz administracyjnych, których pola wypełniało godło państwowe, stemple zgromadzeń rzemieślniczych zawierały obrazy identyfikujące właściwe „kunszty” lub „profesje”. W przypadku szewców szadkowskich obrazami takimi był wysoki but z ostrogą i narzędzia do jego wykonania – nóż szewski i zapewne szydło. \u0000Tłok pieczęci Urzędu Zgromadzenia Szewskiego w Szadku wykonał dobry grawer. W ramach obowiązujących przepisów unifikujących stemple cechowe stworzył on przedmiot o indywidualnych cechach (stylizacja heraldyczna z zewnętrznymi elementami herbu) i czytelnym napisie. Obecnie typariusz cechu szewców szadkowskich jest częścią zbiorów Muzeum w Sieradzu. Nie służy już rzemieślnikom, ale dobrze świadczy o ich dziewiętnastowiecznej historii.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67620992","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Imigranci z Hesji i Badenii między Łodzią a Szadkiem w pierwszej połowie XIX w.","authors":"K. Woźniak","doi":"10.18778/1643-0700.15.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.07","url":null,"abstract":"Chłopscy imigranci z Hesji i Badenii pojawili się w Królestwie Polskim w latach 1835–1837. Do wychodźstwa skłoniły ich trudne warunki ekonomiczne w ojczyznach (przeludnienie wsi) i zachęta ze strony władz Królestwa Polskiego i właścicieli ziemskich, zainteresowanych tworzeniem wsi czynszowych w swoich dobrach. W efekcie kilka takich osad (Srebrna, Bechcice, Łobudzice) powstało na gruntach Mikołaja Krzywiec Okołowicza, na pograniczu województw kaliskiego i mazowieckiego. Okazana przez dziedzica pomoc pozwoliła przybyszom pokonać trudności pierwszych lat gospodarowania na nowym terenie. W późniejszych latach ich wsie wyróżniały się stabilnością gospodarczą. Przybysze z Hesji (ewangelicy) utrzymali też swoją odrębność wobec polskiego (katolickiego) otoczenia. Natomiast chłopi badeńscy (katolicy) zintegrowali się z nim.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67621075","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Styczeń 1945 – radość i tragedia na terenie gminy Szadek","authors":"Jarosław Stulczewski","doi":"10.18778/1643-0700.15.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.09","url":null,"abstract":"Szadek został oswobodzony 20 stycznia 1945 r. przez wojska 33 Armii I Frontu Białoruskiego wspólnie z 9 Korpusem Pancernym Gwardyjskim. Jednak wkroczenie żołnierzy Armii Czerwonej na teren gminy Szadek było dla niektórych mieszkańców tragiczne w skutkach. Na drodze Szadek–Rossoszyca, w miejscowości Kotlinki, 5 km na zachód od Szadku czerwonoarmiści zabili siedem osób (Szczepana Maćkowiaka, Stefana Przekorę, Stanisława Kaczmarka, Piotra Tyrakowskiego, Stanisława Masłowskiego i dwóch żołnierzy NN Armii Czerwonej). Po zakończeniu działań wojennych w okresie PRL-u, według oficjalnej propagandy, winnych za tragedię uznano wycofujące się wojska Wermachtu. Wszyscy zabici oprócz S. Kaczmarka i jednego z żołnierzy radzieckich zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu św. Wawrzyńca w Szadku.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67622053","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Świecka i kościelna przynależność administracyjna parafii Korczew","authors":"Grzegorz Sztandera","doi":"10.18778/1643-0700.15.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.12","url":null,"abstract":"Parafia Korczew powstała prawdopodobnie już w XIII w. W ciągu kilkusetletniego istnienia wielokrotnie zmieniała swoją przynależność administracyjną, zarówno świecką jak i kościelną. W administracji świeckiej do czasów rozbiorów Polski należała do województwa sieradzkiego. Największa intensyfikacja zmian nastąpiła po II rozbiorze Polski w 1793 r. w zaborze pruskim oraz po powstaniu Królestwa Polskiego (Kongresowego) w roku 1815, kiedy parafia Korczew znalazła się w zaborze rosyjskim. Przynależała wtedy do województwa kaliskiego, przemianowanego w 1837 r. na gubernię. Od czasów po I wojnie światowej, z wyłączeniem lat 1975–1998, kiedy znajdowała się w województwie sieradzkim, należy do województwa łódzkiego. Natomiast w administracji kościelnej najistotniejsza zmiana nastąpiła w roku 1818, kiedy z archidiecezji gnieźnieńskiej parafia przeszła do diecezji włocławskiej, w której pozostaje do dziś.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67623024","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Irena Stoczkiewicz (1954–2014) wspomnienie","authors":"D. Stefańska","doi":"10.18778/1643-0700.15.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.14","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67622823","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Rola terenów wiejskich w rozwoju sukiennictwa szadkowskiego w XV-XVII wieku","authors":"T. Marszał","doi":"10.18778/1643-0700.14.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.14.02","url":null,"abstract":"W XV i XVI w. Szadek był jednym z ważniejszych miast we wschodniej Wiel­ kopolsce i jednym z najważniejszych ośrodków produkcji sukienniczej w kraju, największym po Brzezinach na ziemi sieradzko-łęczyckiej. Tak silny rozwój sukiennictwa w mieście nie byłby możliwy bez zaistnienia korzystnych uwarun­ kowań lokalizacyjnych odnoszących się zarówno do zaopatrzenia surowcowego, jak i siły roboczej. I właśnie takie wsparcie przez dwa stulecia w postaci hodowli owiec i napływu rąk do pracy oferowało rzemiosłu sukienniczemu w Szadku rol­ nicze zaplecze miasta. Zagadnienia te w szerszym wymiarze, odnoszącym się do terenu całej Wiel­ kopolski, są przedmiotem analizy w wybranych rozdziałach książki Antoniego Mączaka pt. Badania z dziejów rzemiosła i handlu w epoce feudalizmu, wyda­ nej w 1955 r. w ramach serii prac Instytutu Historycznego Uniwersytetu War­ szawskiego 1 . Opracowanie Mączaka zawiera także wiele odniesień do sytuacji w regionie szadkowskim. Te odniesienia posłużyły jako podstawowy materiał wyjściowy do przygotowania niniejszego artykułu (i o ile nie zaznaczono inaczej wszystkie materiały źródłowe są cytowane za tym opracowaniem).","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67619782","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}