{"title":"Introduction to Call for Papers on Ethics of War","authors":"M. Zając","doi":"10.14394/etyka.1338","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1338","url":null,"abstract":"The field of war ethics changes its focus, and grows, in reaction to salient conflicts of the day – and this is how things should be. World War II made the deficiencies of contemporary law and policy crystal clear, remaining the obvious reference point up to this day. It was in reaction to the atrocities of the Vietnam War that Michael Walzer and others made just war theory relevant again, featured in military academies and politician’s speeches. The Iraq War inspired the so-called revisionists in just war theory and fixated military ethicists’ glance on the complex conundrums of counterinsurgency, while G.W. Bush’s War on Terror ignited debates on torture, use of private military contractors and targeted killing. Had these wars been different, contemporary ethics of war would have dealt with different problems, or at the very least it would apportion attention and expertise differently. \u0000Consequently it is no surprise that the Russian invasion of Ukraine, launched clandestinely in April 2014 and escalated in February 2022, has generated its own ethical problems. A rare large scale, conventional, inter-state conflict, fought both with legacy Soviet systems and cutting edge contemporary technologies, the Russo-Ukrainian War is different from the asymmetrical, low-end (though not low harm) conflicts of the last thirty years. It is also marked by the almost complete disregard shown by the aggressor side to the issues of justice, both ad bellum and in bello ones. Indeed, as I write these words, use of nuclear weapons in offensive warfare is being openly threatened, and one is to assume, considered, by the Kremlin. Both frost and hunger are being weaponized against civilians, with the inhabitants of Ukraine being far from the only target, or casualty, of such policies. In a globalized world, the suffering is also global. \u0000While the issue of ad bellum justice is uncharacteristically straightforward, many other questions are anything but answered. Nuclear blackmail, and nuclear-backed imperialism, stand out as theoretically underappreciated yet vastly important problems. So does the role of the global community in limiting the spillover effects of the war from hurting the most vulnerable. Devising an appropriate international response to crimes against humanity and acts of genocide committed by a nuclear power, yet by conventional means, offers another set of stark problems. \u0000These heavyweight questions are just the very first ones that spring to mind when one contemplates the events of the current war. Russian attacks on power plants and heating stations, conducted at the verge of winter, unfortunately may be said to have some precedent in the actions of Western powers in Serbia and Iraq. Whether such attacks are legal under international laws of armed conflict, and, if they are legal, whether the laws should change is another subject ripe for debate. So is the issue of POW’s notorious vulnerability to wanton and needless cruelty, once again exposed by","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"28 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81047633","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Speciesism and Painism: Some Further Thoughts","authors":"R. Ryder","doi":"10.14394/etyka.1305","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1305","url":null,"abstract":" ","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"26 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78990422","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Charakterystyka prowadzenia publicznej debaty bioetycznej w Polsce na przykładzie dyskusji o kwestiach reprodukcyjnych","authors":"Alicja Przyłuska-Fiszer, Katarzyna Korbacz","doi":"10.14394/etyka.1328","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1328","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest scharakteryzowanie współczesnej publicznej debaty bioetycznej w Polsce na przykładzie dyskusji na temat kwestii reprodukcyjnych. Autorki podkreślają polaryzację i radykalizację przeciwstawnych stanowisk i pomijanie zagadnień istotnych dla dyskusji filozoficznych na ten temat. Debata społeczna ma charakter sporu światopoglądowego o charakterze pragmatycznym, a jej celem jest oddziaływanie na zmianę bądź ugruntowanie już przyjmowanych przekonań moralnych umożliwiające przyjęcie i akceptację społeczną proponowanego rozwiązania legislacyjnego. Do radykalizacji sporu przyczynia się silny wpływ instytucji Kościoła, rozwój ruchu społecznego na rzecz obrony praw kobiet i praw reprodukcyjnych oraz brak należytej uwagi dla tej debaty i jej wszystkich uczestników ze strony władz publicznych.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"11 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77856060","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Modelowe rozwiązania w zakresie organizacji i funkcjonowania polskiego narodowego (centralnego) komitetu bioetyki","authors":"Agata Wnukiewicz-Kozłowska, J. Borysowski","doi":"10.14394/etyka.1325","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1325","url":null,"abstract":"W wielu państwach funkcjonują narodowe/centralne komitety bioetyki, których rolą jest monitorowanie i opiniowanie aktualnych problemów bioetycznych pojawiających się ze względu na postęp wiedzy medycznej oraz nauk biologicznych. Procedura ich powoływania oraz sposoby działania, a także wpływ na praktykę różnią się w poszczególnych krajach. UNESCO opracowała szereg wskazówek dotyczących organizacji i funkcjonowania tego typu ciał. W Polsce istnieje potrzeba sprecyzowania zasad działania narodowego/centralnego komitetu bioetyki. Celem tekstu jest przegląd prawnych możliwości powoływania i funkcjonowania komitetów bioetycznych o charakterze narodowym/centralnym wraz z przedstawieniem ich roli oraz refleksją nad kształtem, miejscem, znaczeniem i funkcją tego typu ciała w warunkach polskich.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"28 11 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81048133","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Presupozycje i modele partycypacyjnej debaty bioetycznej","authors":"Andrzej Kaniowski","doi":"10.14394/etyka.1324","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1324","url":null,"abstract":"Partycypacyjna debata bioetyczna jest pewną postacią partycypacji obywatelskiej i pewną postacią dyskursu. W artykule przedstawione są niektóre paradygmatyczne przykłady debat partycypacyjnych, w tym także debat bioetycznych. Następnie omówione też są różne ujęcia i sposoby rozumienia debaty, a także dyskusji, dialogu i szczególnie ważnej w tym kontekście formy komunikowania się i formy interakcji, jaką jest dyskurs. Spośród licznych już przykładów bioetycznych debat partycypacyjnych, jakie na przestrzeni ponad trzech dekad przeprowadzone zostały w wielu krajach świata zachodniego, nieco bliżej jest przedstawiony interesujący przykład edukacji przygotowującej – właśnie przez debatę – do uczestniczenia w bioetycznej debacie partycypacyjnej. Projekt przygotowany w formule diskurslernen zasługuje z tego względu na uwagę, że jest projektem przygotowującym do uczestniczenia zarówno w obywatelskich debatach partycypacyjnych, jak i w ogóle do uczestniczenia procedurach demokratycznego kształtowania opinii i wykształcania woli. Mimo pewnych obaw co do tego, czy debaty partycypacyjne nie służą czasem też innym celom aniżeli cele deklarowane, ich organizowanie i upowszechnianie jest czymś niezbędnym zarówno z punktu widzenia samej dyscypliny, jaką jest bioetyka, jak i przede wszystkim z uwagi na tę formę demokracji, do jakiej w swoim rozwoju doszła ona we współczesnych społeczeństwach świata zachodniego.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"38 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74810972","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wybrane spory bioetyczne w polskiej przestrzeni publicznej. Analiza logiczno-retoryczna","authors":"Jan Hartman","doi":"10.14394/etyka.1327","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1327","url":null,"abstract":"Debata bioetyczna w polskiej przestrzeni publicznej podporządkowana jest walce ideologicznej toczonej pomiędzy środowiskami konserwatywnymi, skupionymi wokół Kościoła katolickiego a środowiskami liberalnymi, domagającymi się wprowadzenia w Polsce regulacji i praw podobnych do tych, jakie obowiązują w Europie Zachodniej. W artykule dokonano przeglądu i analizy wypowiedzi publicystycznych i politycznych w przykładowych trzech obszarach: aborcji, obowiązkowych szczepień oraz prawa do strajku personelu medycznego. Uderzającą cechą publicznych sporów bioetycznych w Polsce jest prawie całkowity brak świadomości istnienia bioetyki jako dyscypliny akademickiej dostarczającej wiedzy i ekspertyzy w tego rodzaju kwestiach.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"6 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"79918977","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nauczanie Kościoła katolickiego a polska debata bioetyczna","authors":"B. Chyrowicz","doi":"10.14394/etyka.1326","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1326","url":null,"abstract":"Doktryna moralna Kościoła katolickiego odnosząca się do kwestii bioetycznych stanowi jedno ze stanowisk obecnych w polskiej debacie bioetycznej, co wydaje się zrozumiałe zważywszy na deklarowaną przynależność większości Polaków do tegoż Kościoła. Katoliccy moraliści stoją na stanowisku, że reprezentowana przez nich doktryna nie ma czysto religijnego charakteru. Odwołują się do kategorii prawa naturalnego, wyprowadzając z niego obowiązek szacunku dla życia każdej istoty ludzkiej, od momentu jej powstania aż do naturalnej śmierci, stąd zdecydowanie negatywnie oceniana jest aborcja, eutanazja, a także proceder niszczenia ludzkich zarodków. Obok punktów spornych istnieją też takie kwestie bioetyczne, w których stanowisko Kościoła katolickiego nie budzi w społecznej debacie kontrowersji, np. transplantologia.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"66 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78730043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wprowadzenie do współczesnego ekspresywizmu: Allan Gibbard i emotywistyczne inspiracje","authors":"A. Kuźniar","doi":"10.14394/ETYKA.1279","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/ETYKA.1279","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest realizacji celu badawczego, na który składają się trzy zadania. Pierwszym z nich jest zarysowanie głównych cech ekspresywizmu metaetycznego, ze szczególnym uwzględnieniem różnic i podobieństw zachodzących między tym typem teorii a tradycyjnym emotywizmem. Drugim zadaniem jest przedstawienie podstawowych twierdzeń najbardziej wyrafinowanej wersji współczesnego ekspresywizmu – koncepcji Allana Gibbarda – z uwzględnieniem miejsca uczuć moralnych w analizie sądów moralnych. Po trzecie w artykule omawia się podjęte przez Gibbarda zastosowanie podejścia ekspresywistycznego w metateorii znaczenia i jego metaetyczne konsekwencje, zwłaszcza w zakresie relacji między ekspresywizmem a antynaturalizmem.","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"22 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-10-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"86361092","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
H. Jankowski, Krystyna Starczewska, A. Grzegorczyk, M. Przęłęcki, Mieczysław Michalik, Halina Promieńska, Stanisław Zapaśnik, Jacek Hołówka, J. Szmyd
{"title":"Granice obowiązku","authors":"H. Jankowski, Krystyna Starczewska, A. Grzegorczyk, M. Przęłęcki, Mieczysław Michalik, Halina Promieńska, Stanisław Zapaśnik, Jacek Hołówka, J. Szmyd","doi":"10.14394/etyka.1300","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1300","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77055798","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
J. Keller, Karol Toeplitz, Z. Szawarski, Jacek Hołówka, T. Kielanowski, H. Jankowski, Z. Zwoliński, Krystyna Starczewska, J. Jaroszyński, Zygmunt Ziembiński
{"title":"Dyskusja po referatach profesorów T. Kielanowskiego i Z. Ziembińskiego","authors":"J. Keller, Karol Toeplitz, Z. Szawarski, Jacek Hołówka, T. Kielanowski, H. Jankowski, Z. Zwoliński, Krystyna Starczewska, J. Jaroszyński, Zygmunt Ziembiński","doi":"10.14394/etyka.1299","DOIUrl":"https://doi.org/10.14394/etyka.1299","url":null,"abstract":" ","PeriodicalId":33221,"journal":{"name":"Annales Etyka w Zyciu Gospodarczym","volume":"105 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85882494","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}