Ömer Alparslan Kaya, Münir Taşdemi̇r, Talip Çitrak, Serdar Tozkoparan, Feriha Bi̇rol
{"title":"Bakır Alaşım Takviyesinin Polietilen ve Polipropilen Polimerlerinin Mekanik ve Mikrobiyal Özelliklerine Etkisinin İncelenmesi","authors":"Ömer Alparslan Kaya, Münir Taşdemi̇r, Talip Çitrak, Serdar Tozkoparan, Feriha Bi̇rol","doi":"10.21597/jist.1182504","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1182504","url":null,"abstract":"Polimer malzemeler kolay şekillendirilmeleri, geri dönüşümleri, yeniden kullanımları ve güçlü karakteristik özellikleri ile uygun maliyetli olmaları nedenleriyle otomotiv, makine, havacılık ve medikal gibi birçok sektörde kullanılmaktadır. Polimer malzemelerin termal, mekanik ve elektriksel iletkenlik gibi özellikleri, bu malzemelerin polimer-metal, polimer-polimer, polimer-lif kompozitleri olarak kullanılmasıyla geliştirilmiştir. Bu polimer kompozitleri birçok özel uygulamada kullanmak için tercih edilir. Bakır ve gümüş gibi metaller, antibakteriyel özelliklere sahip metaller olarak bilinir. Bu nedenle çeşitli antibakteriyel uygulamalarda kullanılırlar. Bununla birlikte, bu metallerin nispeten yüksek maliyeti kullanımlarını sınırlar. Bu çalışmada, sağlık sektöründe yaygın olarak kullanılan Polietilen ve Polipropilen matrisin mekanik ve antibakteriyel özelliklerine belirli oranlarda bakır alaşımlı tozların eklenmesinin etkisi araştırılmıştır. Matris olarak polietilen ve polipropilen kullanılmıştır. Takviye bakır alaşım bakır-krom-zirkonyum (CuCrZr) toz partikülleri ağrılıkça %0.5-1-3 ve 5 oranında eklenmiştir. Malzemeler çift vidalı ekstürüderde karıştırılarak granül haline getirilmiştir. Daha sonra enjeksiyon makinası ile test numuneleri basılmıştır. Kalıplanan numunelere; çekme, sertlik, darbe, yoğunluk ve antimikrobiyal testler yapılmıştır. Testlerin","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"183 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133871602","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Implementation of Sliding Surface Moving Anfis Based Sliding Mode Control to Rotary Inverted Pendulum","authors":"Muhammet Aydın, O. Yakut","doi":"10.21597/jist.1168611","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1168611","url":null,"abstract":"This study covers the control of the pendulum angle by taking into account the dynamic equations and motor dynamics of the rotary inverted pendulum system, with the help of state variables in the Matlab program, by using the sliding mode control method with sliding surface moving and the adaptive neural fuzzy inference system together. The sliding mode control method with a changing sliding surface is a part of the control structure. The slope of the sliding surface was calculated using the adaptive neural fuzzy inference technique. The optimum values of the coefficients in the adaptive neural-fuzzy inference system structure have been calculated by genetic algorithm. The finding of the coefficients, the sum of the squares of the errors chosen as the objective function. The input of the adaptive neural fuzzy inference system structure consists of the error of the pendulum and the derivative of the error of the pendulum. The gradient of the sliding surface of the sliding mode control structure is the output of the adaptive neural fuzzy inference system structure. According to the findings, the pendulum angle achieved the appropriate reference value after 1.5 seconds, with an error of around zero. It obtained that the engine torque value reaches up to 50 Nm. From here, it is seen that the motor torque values used in practical applications and the motor torque values as a result of this study overlap.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"313 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132895899","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Manyetik Levitasyon Sistemleri için Doğrusal Olmayan Kontrol Yöntemlerinin Geliştirilmesi","authors":"Mustafa Bulut, Ahmet Dumlu","doi":"10.21597/jist.1189129","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1189129","url":null,"abstract":"Manyetik Levitasyon işlemi, en temel haliyle bir manyetik kuvvet dışında herhangi bir fiziksel büyüklüğün yardımı olmadan manyetik olarak hareketi mümkün olan bir cismin kaldırılması, döndürülmesi veya ilerletilmesini sağlayan bir işlemdir. Endüstrideki en büyük problemlerden birinin sürtünme problemi olduğu varsayıma dayanarak, manyetik levitasyonda fiziksel bir temasın olmamasına bağlı olarak sürtünme probleminin de önüne geçilmiş olması bu işlemi ekonomik yönden oldukça cazip kılmaktadır. Sürtünme probleminin önüne geçmek malzeme aşınması ve ısınmaya bağlı olarak ortaya çıkan deformasyonları ortadan kaldırmakla kalmayıp aynı zamanda daha hızlı ve sorunsuz çalışma kondisyonları da sağlamaktadır. Manyetik olarak manüple edilebilen bir cismin havada asılı kalması, havada belirli bir hızla dönmesi ve yine havada belirli bir hızla ilerlemesi beraberinde bir kontrol sistemi ihtiyacı doğurmaktadır. Bu çalışmada manyetik levitasyon sistemlerinden biri olan CE 152 sistemi üzerine uygulanmış olan, PID kontrol ve İkinci Dereceden Kayan Kipli Kontrol metotları ile kontrolcüye cevap verme süresi ve kontrol işlemi sürecindeki kararlılıkları karşılaştırılarak kontrolcü talebine uygun bir cevap önerilmektedir","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132108058","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"A Vision Transformer-based Approach for Automatic COVID-19 Diagnosis on Chest X-ray Images","authors":"Ishak Pacal","doi":"10.21597/jist.1225156","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1225156","url":null,"abstract":"Son yıllarda ortaya çıkan yeni tip Koronavirüs hastalığı (COVID-19), dünya çapında sağlığı tehdit eden ciddi bir hastalık olmuştur. COVID-19 çok hızlı bir şekilde bulaşabilen ve ciddi ölüm artışları ile birçok endişeye zemin hazırlamıştır. Salgının evrensel boyuta taşınmasıyla bu hastalığın erken teşhisine yönelik birçok çalışma yapılmıştır. Erken teşhis ile hem ölümcül vakaların önüne geçilmiş olunmakta hem de salgının planlanması daha kolay olabilmektedir. X-ışını görüntülerinin zaman ve uygulanabilirlik açısından diğer görüntüleme tekniklerine nazaran çok daha avantajlı olması ve ayrıca ekonomik olması erken teşhis bazlı uygulama ve yöntemlerin bu görüntülerin üzerine yoğunlaşmasına neden olmuştur. Derin öğrenme yaklaşımları birçok hastalık teşhisinde olduğu gibi COVID-19 teşhisinde de çok büyük bir etki oluşturmuştur. Bu çalışmada, derin öğrenmenin CNN tabanlı yaklaşımları gibi daha önceki tekniklerinden ziyade en güncel ve çok daha popüler bir mimarisi olan transformatör yöntemine dayalı bir teşhis sistemi önerdik. Bu sistem, görü transformatör modelleri temelli bir yaklaşım ve yeni bir veri seti olan COVID-QU-Ex üzerinde COVID-19 hastalığının daha efektif bir teşhisini içermektedir. Deneysel çalışmalarda, görü transformatör modellerinin CNN modellerinden daha başarılı olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, ViT-L16 modeli %96’nın üzerinde test doğruluğu ve F1-skoru sunarak, literatürde benzer çalışmalara kıyasla çok daha yüksek bir başarım göstermiştir.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"446 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130091527","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bazı Azo Boyalarının QSAR Yöntemi ve Daphnia Magna ile Akut Toksisite Testi ile İncelenmesi","authors":"Yasemin KEŞKEK KARABULUT, Yelda YALÇIN GÜRKAN","doi":"10.21597/jist.1214772","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1214772","url":null,"abstract":"Azo dyes represent the most important class of textile dyes. Biotransformation of azo dyes can release aromatic amines. It is well known that some aromatic amines have genotoxic and/or carcinogenic properties. In this study, it was aimed to investigate the effects of azo dyes, which are composed of aromatic amines, and are widely used in the textile industry, on the environment using acute water toxicity test. The acute water toxicity test using Daphnia Magna was investigated experimentally and theoretically. The OECD QSAR Toolbox program, which has recently attracted attention in theoretical studies and is also used in international regulations, has been preferred. As a result of the studies, it was seen that the experimental and theoretical results gave parallel results. This study showed that theoretical studies can be substituted for experimental studies in order to reduce cost, time, and animal mortality in acute toxicity tests on Daphnia Magna. In addition, according to the results of this study, it was found by experimental and theoretical methods that Basic Yellow 28, Disperse Blue 291, and Disperse Brown 27-1 azo dye are ecotoxicologically toxic.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116148491","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Investigation of the Effect of Aggregate and Bituminous Binders on the Percentage of Draindown in Stone Mastic Asphalts","authors":"Halis Bahadır Kasi̇l, M. Çodur","doi":"10.21597/jist.1221436","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1221436","url":null,"abstract":"Taş Mastik Asfalt (TMA) kaplamalar dayanıklılığı ve çatlaklara karşı direnci artırmak gibi avantajlara sahiptir. Kesikli gradasyonlu TMA kaplamaları tekerlek izini azaltması, yorulma çatlaklarını geciktirmesi nedeni ile daha fazla tercih edilmektedir. TMA kaplamaların filler ve bitüm oranı geleneksel asfalt kaplamalara göre daha fazladır. TMA kaplamalarının olumlu yönleri yanında önlem alınması gereken bazı olumsuz yönleri de mevcuttur. Plentte üretimin yapılıp yolda uygulanmasına kadar geçen zaman içinde bitüm aşağıya doğru süzülmektedir. Bitümün süzülmesi kaplamadaki homojenliğin bozmaya sebep olmaktadır. Bunun yanında TMA karışımı finişer ile yola serilip silindirle sıkıştırma yapılması sonucunda bitümlü bağlayıcı, kaplamanın içinden yüzeye doğru çıkarak kusma yapmaktadır. Bu çalışmada sabit gradasyona sahip, elyaflı ve elyafsız TMA karışımları için farklı agrega ve bitüm kullanılmasının süzülme yüzdesine etkisi araştırılmıştır. Yapılan Schellenberger bitüm süzülme deneyleri sonucunda bitüm özgül ağırlığı ve yumuşama noktası artışının süzülme yüzdesini azalttığı gözlenmiştir. Farklı agrega ile aynı rafineri bitümünden hazırlanan karışımlarda, agregaların bitüm absorbsiyonlarındaki azalmanın süzülme yüzdesini artırdığı ancak agregaların soyulma mukavemetlerinin artışı ve karışımın ince agrega kısmında Sedimanter Kayaç sınıfından agregaların kullanılması süzülme yüzdesini azalttığı tespit edilmiştir.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"298 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116578061","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Airport Common-Use Check-in Operations: A Novel and Efficient Model","authors":"Alperen Dalkiran","doi":"10.21597/jist.1222412","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1222412","url":null,"abstract":"This paper examines the capacity problems of common-use environment service improvement\u0000and airport passenger services in line with information technology (IT) issues. There are many\u0000time-critical processes in the airport terminal for the necessary airport passenger flow processes\u0000that IT service design aims to support it. Many flow processes can be designed under several\u0000functions while international, domestic, or general aviation cases. The current approaches have\u0000been based on the standard industrial methods based on the Information Technology\u0000Infrastructure Library (ITIL) practices. However, this infrastructure library practices’ distinct\u0000general industrial foundations and airport time-critical processes could not fit customer\u0000expectations. This research offers an approach by adding a pre-layer with a user certification\u0000rather than fixing the problems on the ground. Although the proposed novel model does not\u0000conflict with the ITIL practices, it primarily develops the practices by coinciding with them a\u0000certificated training of end users to establish a positive passenger experience and helping the\u0000profitability of the airport. The offered model simulation results show that the Airport IT\u0000Service helpdesk and field team instantaneous utilization average was reduced from 96% to\u000028%, and the field team queue duration during the airport peak hours was 26 minutes to 2\u0000minutes. This study demonstrates that the airport IT support service design should be reconsidered during its passenger service operation.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"387 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123263468","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prunus mahaleb’in Fermente Çay İçeceklerinde Biyokimyasal ve Mikrobiyolojik Etkilerinin Araştırılması","authors":"Berfin Eroğlu, Eda Deli̇k, Volkan Yildirim, Aysun Özçeli̇k, Burcu Emine TEFON ÖZTÜRK","doi":"10.21597/jist.1223639","DOIUrl":"https://doi.org/10.21597/jist.1223639","url":null,"abstract":"Nowadays, fermented beverages such as kombucha are particularly popular among customers because of their health benefits. Although black tea is often used as a substrate for kombucha fermentation, kombucha drinks prepared with various herbal teas are becoming increasingly popular. In this study, the medicinal plant, mahaleb was used for kombucha fermentation. The DPPH method was used to determine the antioxidant activity of kombucha drinks, the Folin–Ciocalteu and aluminium chloride colorimetric method was used to determine the total phenolic and flavonoid content of the drinks, respectively, and the antibacterial activity was determined by the disc diffusion method of the drinks. In addition, the microbiological composition and sensory analysis of the kombucha drinks were investigated. The antioxidant activity of the mahaleb-flavoured kombucha was not statistically different from those of traditional kombucha (p>0.05). As for phenolic content, traditional kombucha had higher content on all fermentation days (p<0.05). The total flavonoid content of mahaleb-flavoured kombucha was similar to traditional kombucha on day 7 of fermentation (p>0.05), but higher than traditional kombucha on day 21 of fermentation (p<0.0.5). In the analysis of the microbiological profile, the highest values of total mesophilic bacteria and acetic acid bacteria content were observed in mahaleb-flavoured kombucha and yeast in traditional kombucha on the 7th and 14th day of fermentation. Mahaleb-flavoured kombucha scored highest on all criteria and was the most popular beverage among participants. This is the first study in which mahaleb was used in kombucha fermentation.","PeriodicalId":319618,"journal":{"name":"Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi","volume":"146 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116487776","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}