Sayıştay DergisiPub Date : 2022-12-31DOI: 10.52836/sayistay.1213790
Gamze Çi̇men
{"title":"KAMU HARCAMALARININ ÇEVRESEL BOZULMA ÜZERİNE ETKİSİ: BIMSTEC ÜLKELERİ ÖRNEĞİ","authors":"Gamze Çi̇men","doi":"10.52836/sayistay.1213790","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1213790","url":null,"abstract":"Kamu harcamalarının etkin yönetimi, bir ülkenin çevre politikalarının ve kurumsal çerçevesinin oluşturulmasında kilit unsurlar arasındadır. Bu çalışmada, 1990-2019 dönemi verileri kullanılarak BIMSTEC ülkelerinde kamu harcamalarının çevresel bozulma üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çevresel bozulma göstergesi ve bağımlı değişken olarak karbondioksit emisyonu, bağımsız değişken olarak kamu harcamaları kullanılmıştır. Çalışmaya ayrıca kentleşme oranı, nüfus artış hızı ve ticari dışa açıklık oranı gibi kontrol değişkenleri dahil edilmiş ve panel regresyon analizi uygulanmıştır. Çalışmada çoklu doğrusal bağlantı, klasik modelin sınanması, Hausman testi, değişen varyans, otokorelasyon ve birimler arası korelasyon testleri gerçekleştirildikten sonra Driscoll-Kraay dirençli tahmincisiyle model tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlarında BIMSTEC ülkelerinde kamu harcamalarının karbon emisyonlarını artırdığı tespit edilmiştir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124193788","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-12-30DOI: 10.52836/sayistay.1202437
Nevzat Güngör, Arif Ayluçtarhan, E. Sari
{"title":"BDS 570 İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ STANDARDININ DENETİM RAPORLARINA ETKİSİ: BİST ŞİRKETLERİNDE BİR İNCELEME","authors":"Nevzat Güngör, Arif Ayluçtarhan, E. Sari","doi":"10.52836/sayistay.1202437","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1202437","url":null,"abstract":"Süreklilik esası, işletmelerin öngörülebilir bir gelecekte faaliyetlerine devam edeceklerini veya faaliyetlerini belirli bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini varsaymaktadır. Muhasebe standartlarına göre işletme yönetimi sürekliliğe ilişkin bir değerlendirme yapmak ve süreklilik esasına göre finansal tabloları hazırlamakla yükümlüdür. Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 570 standardına göre ise bağımsız denetçiler yönetimin süreklilik esasının uygulayışını ve sürekliliğe ilişkin değerlendirmesinin doğruluğunu denetlemek zorundadır. Bu çalışmada 2017-2021 yılları arasında Borsa İstanbul’da listelenen 450 işletmenin bağımsız denetim raporları içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonucunda işletmenin sürekliliği esasının tüm işletmelerce doğru kullanıldığı belirlenmiştir. 5 yıllık süreçte işletmenin sürekliliği ile ilgili verilen görüşlerin olumlu ve sınırlı olumlu görüş olduğu ve işletmelerin en çok finansal konular ile ilgili belirsizliklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda genel olarak süreklilikle alakalı raporların sayısında (Covid-19 dönemi hariç) yıllar içeresinde önemli artış ya da azalış olmadığı görülmüştür. Ayrıca sektörler arasında da anlamlı farklılıklar olmadığı anlaşılmıştır.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"248 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133465216","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-12-25DOI: 10.52836/sayistay.1213508
Ö. Ömür
{"title":"VERGİ TAKOZU VE İŞSİZLİK İLİŞKİSİ: OECD ÜLKELERİNDE COVID 19 SONRASI DÖNEMDE YAŞANAN DEĞİŞİMİN ANALİZİ","authors":"Ö. Ömür","doi":"10.52836/sayistay.1213508","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1213508","url":null,"abstract":"Vergi takozu bir işçinin brüt ücreti dışında işçilik maliyetlerini etkilemektedir. İşçilik maliyetleri de işsizlik üzerinde etkisi bulunan faktörlerden bir tanesidir. Bu alanda literatürde yapılan çalışmalarda vergi takozundaki artışın işsizlik oranlarını arttırdığı yönünde sonuçlara ulaşıldığı görülmektedir. Bu kapsamda çalışmada, OECD ülkelerinde COVID-19 sonrasında uygulanan politikalar ve işgücü maliyeti olarak vergi takozundaki değişimler incelenecek ve 2006-2021 döneminde ülkelerdeki vergi takozu oranları ile işsizlik arasındaki ilişki panel veri yöntemi kullanılarak araştırılacaktır. Çalışmadan edinilen sonuçlara göre, vergi takozu ile işsizlik arasında anlamlı ve pozitif ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca 2019-2021 döneminde OECD ülkelerinde pandemi sonrası uygulanan politikalar vergi takozunu başta düşürse de, sonrasında pandeminin etkisinin yavaşlaması sonucu çoğu ülkede uygulamaların azaltılması ya da geri çekilmesi sonucu vergi takozu oranları yeniden artmaya başlamıştır. İşsizlik oranları da çoğu ülkede 2021 yılında pandemi öncesi seviyelerin üzerinde devam etmektedir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"107 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122008677","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-12-25DOI: 10.52836/sayistay.1211253
D. Bülbül, Ali Ezer
{"title":"İmar Rantlarının Kamuya Kazandırılması: Uluslararası Örnekler Çerçevesinde Değer Artış Payı Düzenlemesinin Analizi","authors":"D. Bülbül, Ali Ezer","doi":"10.52836/sayistay.1211253","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1211253","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, Türkiye’de imar plan değişiklikleri sonucu arsa değerlerinde ortaya çıkan artışların kamuya kazandırılmasına yönelik olarak 14.02.2020 tarihli ve 7221 sayılı Kanunla getirilen Değer Artış Payı düzenlemesi, uluslararası uygulama örnekleri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu kapsamda İngiltere, ABD, Kanada, Brezilya, Polonya, İsrail, Kolombiya ve Singapur’da kullanılan arsa değer kazanımı araçları incelenerek Değer Artış Payının olası etki ve sonuçları analiz edilmiş ve uygulamanın iyileştirilmesine yönelik bazı öneriler sunulmuştur.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"72 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116602063","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-12-03DOI: 10.52836/sayistay.1193405
Aziz Küçük
{"title":"SAĞLIK HİZMET ÖDEMELERİNDE USULSÜZLÜK TÜRLERİ VE MÜCADELE STRATEJİLERİ","authors":"Aziz Küçük","doi":"10.52836/sayistay.1193405","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1193405","url":null,"abstract":"Sağlık hizmeti sunucularının ve hastaların suistimalleri veya hileli davranışları, sağlık sistemleri için önemli finansal, idari ve hukuki sorunlar oluşturmaktadır. Dünya genelinde bu usulsüzlüklerin toplam sağlık harcaması içindeki payı kesin olarak tespit edilememekle birlikte, bu tutarın toplam sağlık harcamalarının %10’unu bulduğu tahmin edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, sağlık hizmetlerindeki usulsüzlük ve suistimal türlerini kuramsal ve ampirik olarak irdeleyerek sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerine etkilerini ortaya koymak ve bu tür eylemlere karşı mücadele sürecini tartışmaktır. Bunun için literatür taraması yanında Sayıştay, Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu denetim raporları, doküman incelemesi yöntemi ile analiz edilmiştir. Avrupa Yolsuzluk ve Dolandırıcılıkla Mücadele Ağı tarafından geliştirilen ‘İsraf Tipolojisi Matrisi’ çerçevesi kullanılarak Türkiye’de sağlık hizmetlerinde usulsüzlük türlerinin hatadan yolsuzluğa kadar uzanan geniş bir yelpazede kategorize edilebileceği saptanmıştır. Bundan dolayı, sağlık hizmeti sunucuları ve ilgili kurumların, usulsüzlüklerle mücadele için eğitim programlarından veri madenciliği ve modelleme yazılımlarından yararlanmaya kadar çeşitli araçlarla stratejiler geliştirmeleri gerekmektedir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130329615","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-11-20DOI: 10.52836/sayistay.1207013
Hacı Ömer Köse
{"title":"ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMAÇLARININ DENETİMİ VE INTOSAI REHBERLİĞİ","authors":"Hacı Ömer Köse","doi":"10.52836/sayistay.1207013","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1207013","url":null,"abstract":"Dünyada hemen her alanda yaşanan hızlı ve kapsamlı değişimlerin evrendeki doğal dengenin bozulmasına ve kalıcı tahribatlara yol açtığı bilinmektedir. Özellikle yeryüzündeki canlı yaşamı tehdit eden çevresel baskıların artması, gezegenimizin geleceğine dair derin endişelere kaynaklık etmektedir. Bu durum, gelecek nesillere \u0000yaşanabilir bir dünya bırakabilmek için gezegenimizi tehdit eden çevresel sorunlara çözüm üretilmesi çabalarını yoğunlaştırmakta, uluslararası gündemin temel \u0000maddelerinden birini bu çabalar oluşturmaktadır. 2015 yılında gerçekleştirilen ve “Dünyamızı Dönüştürmek: Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi”nin (Gündem 2030’un) kabul edildiği Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğin sağlanması çabalarına en \u0000kapsamlı ve yaygın kabul gören stratejik bir eylem çerçevesi sunması açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130666478","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-10-20DOI: 10.52836/sayistay.1207018
Nilay Sayar
{"title":"SAI20 OLUŞUMU VE İLK ZİRVESİ","authors":"Nilay Sayar","doi":"10.52836/sayistay.1207018","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1207018","url":null,"abstract":"G20, başlıca gelişmiş ülkeler ile önemi ve ağırlığı artmakta olan yükselen ekonomilerin, küresel ekonomik karar alma süreçlerinde daha fazla temsil edilmesi ve uluslararası mali sistemin daha istikrarlı bir yapıya kavuşturulması amacıyla 1999 yılında, farklı kıtalardan gelişmiş ve yükselen 20 ülkenin bir araya gelmesi ile oluşturulmuştur. Dünya Gayrisafi Yurtiçi Hasılasının yüzde 80’inden fazlasını, uluslararası ticaretin yüzde 75’ini ve dünya nüfusunun yüzde 60’ını temsil eden G20 üyeleri, Avrupa kıtasından Türkiye, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Rusya Federasyonu ve Avrupa Birliği; Amerika kıtasından Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Meksika, Arjantin, Brezilya; Asya-Pasifik’ten Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Endonezya ve Avustralya; Afrika kıtasından Güney Afrika; Orta Doğu’dan Suudi Arabistan’dan oluşmaktadır.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"33 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116512228","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-09-30DOI: 10.52836/sayistay.1145290
Gi̇zem AKBULUT YILDIZ, B. Yildiz
{"title":"TÜRKİYE’DE ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: RALS BİRİM KÖK VE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ","authors":"Gi̇zem AKBULUT YILDIZ, B. Yildiz","doi":"10.52836/sayistay.1145290","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1145290","url":null,"abstract":"İnsan kaynaklı ortaya çıkan ekolojik bozulmalara etki eden en önemli makro ekonomik faktörlerden biri ekonomik büyümedir. Çalışmanın amacı, Türkiye’de ekonomik büyümenin çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki etkisini araştırmaktır. Ekonometrik modelde çevresel sürdürülebilirliğin göstergesi olarak ekolojik ayak izi verisi kullanılmış olup, doğrudan yabancı yatırımlar ve kentleşme kontrol değişken olarak kullanılmıştır. Analizde 1970-2018 dönemine ilişkin zaman serisi verileri kullanılmıştır. Metodolojik olarak serilerin durağanlığı Augmented Dickey-Fuller (ADF) ve Residual Augmented Least Squares (RALS) ADF testleri ile sınanmıştır. Ardından uzun dönemli seriler arasında bir eşbütünleşik ilişkinin olup olmadığı ise RALS-EG (Engle and Granger) testi ile sınanmıştır. Seçilen değişkenlerin çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki uzun vadeli etkisini gözlemlemek için de Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) tahmincisi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre seriler arasında uzun dönemde eşbütünleşik ilişki olduğu kabul edilmiştir. Uzun dönem katsayı tahminlerine göre ise ekonomik büyüme ve kentleşme ekolojik ayak izini istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif etkilerken, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin istatistiksel olarak anlamlı bir bulgu elde edilememiştir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123917390","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-09-22DOI: 10.52836/sayistay.1170928
Gonca Güngör Göksu
{"title":"Sürdürülebilir Kalkınmayı Desteklemede Yeşil Kamu Mali Yönetimi ve Bütçelemenin Ülkeler Arası Bir Analizi","authors":"Gonca Güngör Göksu","doi":"10.52836/sayistay.1170928","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1170928","url":null,"abstract":"This study analyses green public finance management (PFM) and emphasise its stages to support sustainable development. It aims to explore the practices of green PFM and budgeting in member countries of the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) and the European Union (EU). A comparative cross-country analysis was performed using the secondary data from \"the Joint Survey on Emerging Green Budgeting Practices\" conducted by OECD and EU. It is concluded that green PFM and budgeting is a new implementation in limited countries or has not been put into practice in most of them efficiently yet. It is considered that green PFM and budgeting will become more crucial in future because of the effects of climate change and environmental degradation. This study is also one of the limited research focused on the main stages of the green PFM in reaching the United Nations Sustainable Development Goals (UN SDGs) regarding climate change and environmental issues.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129999429","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Sayıştay DergisiPub Date : 2022-09-21DOI: 10.52836/sayistay.1143867
Gül Yeşilçelebi
{"title":"DENETİMDE DİJİTAL DÖNÜŞÜM: BİLİMETRİK BİR İNCELEME","authors":"Gül Yeşilçelebi","doi":"10.52836/sayistay.1143867","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1143867","url":null,"abstract":"Bu çalışmanın amacı, denetimde dijital dönüşüm konusu üzerine yapılan akademik çalışmaların incelenmesidir. Bu çalışma ile konuya ilişkin literatürün güncel durumu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında incelenen veriler, Scopus veri tabanından elde edilmiştir. Çalışmada araştırma dönemi, 1976-2022 yılları arası olarak belirlenmiş, denetim ve dijital dönüşüm ile alakalı arama terimleri tespit edilmiş ve belirlenen arama terimlerine ilişkin arama kapsamının sınırları oluşturulmuştur. Çalışmada, toplam 1.878 makale analiz edilmiştir. Bu çalışmada, makale sayısı, dergiler, yazar katkıları, ülke ve atıf yapısı hakkında daha derin bilgiler sağlamak için bilimetrik analiz; makalelerde yer alan temalar ve öne çıkan konular hakkında bilgi sağlamak için içerik analizi yaklaşımları kullanmıştır. Ayrıca, veriler VOSviewer programı aracılığıyla görselleştirilmiştir. Bilimetrik analiz sonucunda hem yayın hem de atıf açısından en çok katkıda bulunan ülke ABD’dir. İçerik analizi sonucunda teknolojik yenilik (kırmızı küme), bilgi teknolojisi (yeşil küme), denetim (mavi küme), veri analitiği (sarı küme), sürekli denetim (mor küme), raporlama (turkuaz küme) ve yönetişim (turuncu küme) olmak üzere yedi araştırma alanı ortaya çıkmıştır.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130568523","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}