Ius MatrimonialePub Date : 2022-12-27DOI: 10.21697/im.2022.33.2.01
Lucjan Świto
{"title":"Czasowe wykluczenie potomstwa: terminologia i problemy praktyczne","authors":"Lucjan Świto","doi":"10.21697/im.2022.33.2.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/im.2022.33.2.01","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na bardzo istotne z punktu widzenia praktyki sądowej pytanie, czy czasowe wykluczenie potomstwa, które nawiązuje do zasady świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, może spowodować nieważność małżeństwa, czyli czy jest tożsame z wykluczeniem dobra potomstwa? Często bowiem w procesach o nieważność małżeństwa można spotkać się z deklaracją stron i świadków, z której wynika, iż nupturienci zawierając małżeństwo chcieli mieć ze sobą dzieci, ale nie od razu po ślubie, lecz w terminie późniejszym, bardziej dla nich dogodnym. Od- powiadając na postawione pytanie najpierw została dokonana krótka analiza normy unieważniającej zgodę małżeńską z tytułu wykluczenia dobra potomstwa, a następnie zasada świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa. Przeprowadzona analiza doktryny i orzecznictwa rotalnego pozwoliła sformułować tezę, iż o wadliwie wyrażonej zgodzie małżeńskiej będzie decydował moment podjęcia decyzji o czasowym wykluczeniu po- tomstwa oraz siła, z jaką ta decyzja została wyrażona. Wykluczenia dobra potomstwa nie będzie, jeśli czasowe wykluczenie potomstwa zostało podjęte po wyrażeniu zgody małżeńskiej. Jeśli natomiast czasowe wykluczenie potomstwa zostało podjęte przed wyrażeniem zgody małżeńskiej, to domniemuje się wykluczenie dobra potomstwa, jeśli zamiar odłożenia w czasie możliwości poczęcia i zrodzenia się dziecka był podjęty w sposób absolutny lub warunkowy, lub też gdy był wiadomy zamiar wykluczenia zro- dzenia potomstwa na zawsze. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"47 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130019473","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.05
Jan Krajczyński
{"title":"Okoliczności sprawy a dowodzenie w procesie o nieważność małżeństwa ob exclusionem indissolubilitatis","authors":"Jan Krajczyński","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.05","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Opracowanie jest kolejnym przyczynkiem do zgłębienia, w drodze analizy, merytorycznego bogactwa orzeczeń sędziów Roty Rzymskiej w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności. Stanowi próbę zebrania i przedłożenia wybranych zasad prawnych dotyczących okoliczności sprawy, które for- mułują członkowie zwyczajnego trybunału ustanowionego przez Biskupa Rzymskiego dla przyjmowania apelacji (kan. 1443 KPK/83). Poniższe uwagi dotyczące dowodzenia w sprawach o nieważność małżeństwa ob exclusionem boni sacramenti z uwzględnieniem, jak chce Jan Paweł II, „konkretnych uwarunkowań każdego poszczególnego związku”1, stanowią kontynuację rozważań zawartych w artykule pt. „Badanie okoliczności, które pomagają ustalić myślenie i wolę domniemanego symulanta w sprawach o nieważność małżeństwa ob exclusionem indissolubilitatis” \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"93 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133598652","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/im.2022.33.1.06
Urszula Nowicka
{"title":"Instytucja apelacji wpadkowej w systemie prawa kanonicznego","authors":"Urszula Nowicka","doi":"10.21697/im.2022.33.1.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/im.2022.33.1.06","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Apelacja jest instytucją dobrze znaną i często stosowaną w procesach kościel- nych. Ustawodawca przewidział jednak również apelację wpadkową, którą może zgłosić strona przeciwna, po tym jak zostanie powiadomiona o apelacji głównej. Przedmiotem niniejszego artykułu stała się analiza funkcjonowania tej instytucji w zwyczajnym pro- cesie spornym, a także w procesach o nieważność małżeństwa. Rozważania te obejmują zarówno zagadnienia teoretyczne, związane z właściwym rozumieniem instytucji wpad- kowej, jak również sytuacje szczególne, takie jak możliwość zmiany stanowiska przez stronę procesową, wniesienia tytułu nieważności małżeństwa przez stronę pozwaną czy możliwości zgłoszenia apelacji wpadkowej przez obrońcę węzła małżeńskiego. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"61 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125676778","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.04
Ryszard Sztychmiler
{"title":"Przesłuchania stron, udział adwokata","authors":"Ryszard Sztychmiler","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.04","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000W procesach małżeńskich wielu kwestii nie da się dobrze naświetlić bez ze- znań stron. Dlatego zawsze w tych sprawach strony są przesłuchiwane, a przynajmniej sąd usilnie do tego dąży. W procesach tych może, a czasami powinien, występować adwokat, aby pomagać stronom i sądowi w dochodzeniu do prawdy o danym mał- żeństwie. Potrzeba udziału adwokata w sprawach o nieważność małżeństwa jest coraz większa. Adwokat, podobnie jak sędzia i obrońca węzła, ma dążyć do ustalenia prawdy o konkretnym małżeństwie. W instrukcji Dignitas connubii problem przesłuchań po- traktowano bardziej systematycznie niż w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 roku. W tytule VII tej instrukcji zamieszczono nie tylko ogólne normy dotyczące wszystkich rodzajów przesłuchań, lecz także normy zawierające szczegółowe wymagania dotyczące przesłuchania stron. Aby podczas przesłuchań nie przeoczono ważnych kwestii, adwokat powinien uczestniczyć w przygotowaniu szczegółowych pytań dla stron i świadków. Po wejściu w życie norm z motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus (2015), wzrosło znacze- nie przesłuchań stron oraz obecności adwokatów podczas tych przesłuchań. W nowym prawie większe znaczenie ma prawidłowe przeprowadzenie procesu, w tym przesłuchań, w I instancji. Przedmiotem przesłuchania jest wszystko, co może przyczynić się do wy- jaśnienia sprawy. Zadania adwokata związane z przesłuchaniami stron nabierają dużego znaczenia. Na etapie dowodzenia powód (często z pomocą adwokata) winien wykazać, za pomocą przytaczanych środków dowodowych, w tym zeznań stron, wiarygodność swojego roszczenia. Dlatego strony mają poważny obowiązek zeznawania. Zeznaniom strony sędzia może przyznać moc pełnego dowodu, gdy jest ono przyznaniem sądowym spełniającym wymogi prawa. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"71 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115545620","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.07
Igor Kilanowski
{"title":"Instytucja małżeństwa w porządku kanonicznym Kościoła Anglii","authors":"Igor Kilanowski","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.07","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Artykuł prezentuje instytucję małżeństwa w anglikańskim porządku praw- nym. Wychodząc od prawno-porównawczej analizy małżeństwa w prawie kanonicznym anglikańskim i katolickim, przedstawione zostaną kwestie sakramentalności związku małżeńskiego, religijno-państwowego charakteru małżeństw anglikańskich oraz spo- sobów zawarcia małżeństwa ze skutkami cywilnymi w brytyjskim porządku prawnym. Przedmiotem analizy jest także orzeczenie nieważności małżeństwa anglikańskiego oraz orzeczenie rozwodu – instytucji nieznanej w katolickim prawie kanonicznym. Podsu- mowanie stanowi porównanie instytucji małżeństwa w prawie kanonicznym Kościoła rzymskokatolickiego oraz Kościoła Anglii. \u0000 \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128804558","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.01
P. Majer
{"title":"Nowe polskie tłumaczenie Kodeksu prawa kanonicznego – uwagi na temat kanonów regulujących małżeństwo","authors":"P. Majer","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.01","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Artykuł zawiera omówienie zrewidowanego przekładu kan. 1055-1165 Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Nowe tłumaczenie zostało zatwierdzone przez Konfe- rencję Episkopatu Polski dnia 18 listopada 2021 roku. Autor omawia najważniejsze zmiany w tłumaczeniu na język polski kanonów regulujących małżeństwo, podając uzasadnienie dokonanych nowelizacji. W większości przypadków zmiany polegają na dokonaniu ko- rekty językowej, zwłaszcza stylistycznej. Niekiedy jednak skrupulatna weryfikacja dotych- czasowego przekładu ujawniła konieczność dokonania poważniejszych merytorycznych modyfikacji. Jedną z racji inspirujących nowy przekład było pragnienie dostosowania języka Kodeksu prawa kanonicznego do polskiego języka prawnego i prawniczego. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"75 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116705139","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.10
W. Góralski
{"title":"Ginter Dzierżon, Z najnowszego orzecznictwa Roty Rzymskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2021, ss. 164","authors":"W. Góralski","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.10","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"66 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117222785","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.02
J. Adamczyk
{"title":"Zakupoholizm (oniomania) w odniesieniu do niezdolności wyrażenia ważnej zgody małżeńskiej","authors":"J. Adamczyk","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.02","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia zakupoholizmu w odniesieniu do niezdolności wyrażenia ważnej zgody małżeńskiej. W jego pierwszej części podjęto próbę zdefiniowania i opisu zjawiska kompulsywnego kupowania. W części drugiej szeroko scharakteryzowano kompulsywnie kupujących i skutki tego uzależnienia, natomiast część trzecia została poświęcona problematyce zakupoholizmu w odniesieniu do zdolności osoby do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Należy skonstatować, że osoba dotknięta ciężkim zakupoholizmem nie jest w stanie zawrzeć ważnego kanonicznie małżeństwa. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124992469","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ius MatrimonialePub Date : 2022-06-30DOI: 10.21697/10.21697/im.2022.33.1.08
W. Góralski
{"title":"Incapacitas assumendi (kan. 1095, n. 3 KPK/83) w wyroku Roty Rzymskiej c. Verginelli z 25 marca 2011 roku","authors":"W. Góralski","doi":"10.21697/10.21697/im.2022.33.1.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/10.21697/im.2022.33.1.08","url":null,"abstract":"\u0000 \u0000 \u0000Autor przedstawia i komentuje negatywny wyrok Roty Rzymskiej c. Verginelli z 25 marca 2011 r. w sprawie o nieważność małżeństwa z powodu incapacitas assumendi po stronie mężczyzny (kan. 1095, n. 3 KPK/83), rozpoznawanej w trzeciej instancji (wyrok negatywny w pierwszej, pozytywny w drugiej). \u0000O ile w pierwszej instancji, gdzie instrukcja dowodowa okazała się dość obszerna (ze- znania stron, zeznania siedmiu świadków, opinia biegłego), o tyle w drugiej instancji uzupełniono ją jedynie opinią biegłego sporządzoną na podstawie akt sprawy. Na stopniu rotalnym ograniczało się to do dotychczas zebranego materiału. \u0000Podstawa prawna wyraźnie wskazuje na zgodę małżeńską (actus humanus), a także możliwość jej wyrażenia. Ponens słusznie podkreślił, że mając na uwadze wiele aspek- tów tej zdolności, ważne jest przede wszystkim odniesienie jej do poważnych przyczyn psychologicznych, które uniemożliwiają podmiotowi zawarcie konsensusu małżeńskiego. W uzasadnieniu faktycznym wyroku turnus rotalny ocenił materiał dowodowy zebrany w dwóch pierwszych instancjach. Pewnym mankamentem był tu brak zeznań pozwanego w drugiej instancji oraz niestawiennictwo na badanie biegłego. \u0000Znaczącym było odrzucenie w wyroku rotalnym opinii biegłego (sporządzonej w drugiej instancji) jako niewspółbrzmiącej z innymi dowodami. \u0000 \u0000 \u0000","PeriodicalId":287198,"journal":{"name":"Ius Matrimoniale","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125304296","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}