{"title":"Réécritures des mythes : Les figures féminines dans le théâtre français et francophone au tournant du siècle (1980-2020).","authors":"Dora Leontaridou","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.251-265","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.251-265","url":null,"abstract":"W interpretacjach mitów antycznych w teatrze francuskim i frankofońskim z przełomu XX i XXI wieku postaci kobiece zyskują na znaczeniu w stosunku do ich pierwowzorów z hipotekstów. Dzieje się tak dzięki wykorzystaniu różnorodnych zabiegów. Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia tego zagadnienia, a przede wszystkim zbadania, w jaki sposób nadaje się większą wagę postaciom kobiecym w tragediach: Enchaîné autorstwa Oliviera Py, Iphigénie ou le péché des dieux Michela Azamy, Jocasta reine Nancy Huston oraz Médée, poème enragé Jean-René Lemoine’a. Utwory te wybrano między innymi z uwagi na ich reprezentatywny charakter w ukazywaniu waloryzacji roli postaci kobiecych wywodzących się z mitologii.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131082787","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Niezwykłość kobiecej natury w opowiadaniach fantastycznych Anne Richter","authors":"Agnieszka Loska","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.225-236","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.225-236","url":null,"abstract":"Celem niniejszego artykułu jest zbadanie, w jaki sposób klasyczny motyw fantastyczny metamorfozy jest wykorzystany przez Anne Richter, belgijską pisarkę i teoretyczkę fantastyki kobiecej, nie tylko do wzbudzenia strachu u czytelnika, ale także do poruszenia tematyki kobiecej, w szczególności małżeństwa. Korzystając z opracowań teoretyków literatury fantastycznej (m.in. Labbé, Millet, Malrieu, Prince, Richter) oraz tekstów krytyki feministycznej (Cixous, de Beauvoir, Kristeva), autorka artykułu poddaje analizie motyw metamorfozy w Sul passo dell’Arno i Un sommeil de plante – dwóch opowiadaniach Richter, wskazując przeplatanie się klasycznych elementów utworu fantastycznego z „niezwykłą naturą kobiety” i jej kobiecością.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133013160","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Elżbieta Oraczowa / Elizaweta Oracz. Eugenia Żmijewska wobec Elizy Orzeszkowej","authors":"Tadeusz Budrewicz","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.109-124","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.109-124","url":null,"abstract":"Eugenia Żmijewska (1865–1923) napisała opowiadanie Dwa spotkania, do którego pomysł dała jej Eliza Orzeszkowa. Artykuł przedstawia relacje obu pisarek:1) w płaszczyźnie biograficznej (korespondencja, artykuły krytycznoliterackie i wspomnieniowe); 2) w płaszczyźnie tekstowej (analiza Dwóch spotkań i powieści Żmijewskiej Jutro, której bohaterką jest Orzeszkowa). Analiza pierwodruków i przedruków utworów Żmijewskiej wykazuje częste przeredagowania. Każe to wątpić w tezę o wiernym wypełnieniu pisarskiego testamentu Orzeszkowej. Porównanie publicystyki Żmijewskiej z jej powieściami dowodzi, że przez kreację literacką postaci Orzeszkowej prezentowała własne poglądy.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133100698","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O czym milczy syrena Kraszewskiego?","authors":"Magdalena Rudkowska","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.93-108","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.93-108","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego, opublikowanej pierwotnie pod tytułem Syrena w warszawskiej „Gazecie Codziennej” z 1859 roku, a następnie w wersji książkowej pod tytułem Piękna pani we Lwowie w 1871 roku. Powieść została negatywnie oceniona przez krytykę literacką, co miało związek przede wszystkim z trudną do zaakceptowania przez recenzentów rolą, jaką odgrywała w powieści silna, demoniczna postać kobieca zagrażająca światu męskiemu. Biorąc pod uwagę konteksty innych powieści Kraszewskiego (np. powieść Orbeka, 1867), prezentujących wizerunek femme fatale oraz feminocentryczne wątki mitologiczne, w artykule przedstawiono propozycję lektury tego utworu jako dzieła otwartego, wieloznacznego, wywołującego kontrowersje, a tym samym twórczo zapisanego w historii literatury i krytyki XIX wieku. Tytułowe milczenie syreny staje się metaforą tego, co w powieści nie zostało wypowiedziane wprost, a co wiąże się z doświadczeniem kobiecości – niepokojącym, trudnym, bolesnym, przekładającą się również na polskie doświadczenie zbiorowe.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131866169","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kobiety, koty, księżyc. O prozie Leo Lipskiego","authors":"Aleksandra Szester","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.177-190","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.177-190","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie wizerunków kobiet w nowoczesnej prozie emigracyjnej Leo Lipskiego (w utworach Niespokojni, Piotruś). Reprezentacje te analizowane są w kontekście wzorców dystrybuowanych przez kulturę patriarchalną (femmes fatales), ze szczególnym uwzględnieniem konwencji estetycznych wytworzonych we wczesnej nowoczesności. Lipski odwołuje się do konwencjonalnych wyobrażeń, jakie przyświecały zabarwionemu mizoginią dyskursowi męskocentrycznemu, koduje różnice płciowe przy użyciu stereotypowych atrybutów i skojarzeń, takich jak topika lunarna i animalistyczna. Z drugiej jednak strony w powieściach tych dochodzi do wyraźnej erozji schematycznych wyobrażeń, wytworzonych na gruncie dyskursu mizoginistycznego; pisarz przechwytuje i przenicowuje modernistyczne klisze, tworząc z nich skomplikowaną strukturę symboliczną, której specyfika pod wieloma względami odbiega od tej, jaka dominowała w literaturze wczesnego modernizmu. Analizy zmierzają do wniosku, że Lipski nie tyle próbuje w swojej prozie restytuować płaszczyzny porozumienia męsko-kobiecego, ile stawia je pod znakiem zapytania, a zamiast nich proponuje jako formę (auto)terapeutyczną możliwość paradoksalnego spełnienia miłosnego przez problematyzujące i odsłaniające przyczyny fiaska uczuć opowiadanie, które wskazuje także na szczeliny autentyzmu otwierające się w rzeczywistości literackiej gry, gdzie istotnym elementem jest świat erotyki.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123948232","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Regards et discours de voyageuses françaises sur la femme japonaise dans la première moitié du XXème siècle","authors":"Anne-Aurélie Seya-Grondin","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.125-143","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.125-143","url":null,"abstract":"Od Pierre’a Loti do Nicolasa Bouviera, przez Rolanda Barthesa i wielu innych podróżników z Zachodu, postrzeganie japońskich kobiet i ich inności od lat 60. XX wieku stale wzbogacane jest przez różnorodne i powracające obrazy mentalne związane z pewną formą egzotyki i japońskości. Wzbogacenie refleksji nad pojęciem inności kobiecego dyskursu wydaje się autorce tego artykułu niezbędne, aby rzucić nowe światło na główne zagadnienia historii francuskich podróżniczek, francuskiego wyobrażenia Japonii i japońskiej egzotyki. Niniejszy artykuł zgłębia niektóre kierunki refleksji nad konstrukcją postaci japońskiej kobiety, filaru literatury podróżniczej, obecnego w zapisach z podróży, których autorkami były Francuzki. Jak spotykać się z innym i jego przestrzenią, gdy innym jest ona? Jaka jest percepcja japońskich kobiet w literaturze podróżniczej tworzonej przez Francuzki? Jakie obszary alegorii innego miejsca, odziedziczonej po dominującym dyskursie podróżników płci męskiej, można odnaleźć (lub nie) w dyskursie podróżniczek? Wychodząc od koncepcji Mousmé wprowadzonej przez Lotiego i wynikającego z niej egzotycznego ładunku, autorka zastanawia się nad okolicznościami kontaktu z odmiennością i specyfiką literatury dotyczącej kobiecej inności z punktu widzenia kobiet. Ale nie jest to tylko kwestia wejścia w czysto porównawczą wizję poprzez skonfrontowanie kobiet podróżujących z dominującą męską literaturą podróżniczą. Analizując wybrane teksty w świetle zbiorowej japońskiej wyobraźni, możemy ukazać aspekty japońskiej egzotyki i inności, do tej pory nierozerwalnie związane z kobiecymi praktykami podróżniczymi, a także stworzyć dogodne warunki do refleksji nad znaczeniem wzbogacenia mentalnych obrazów Japonii o narrację tworzoną przez kobiety o kobietach.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132315948","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Obraz żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza","authors":"Marzena Walińska","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.53-66","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.53-66","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest charakterystyka obrazu żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza. Analiza wybranych fragmentów kazań poświęconych kobietom pozwala dostrzec kwestie, które znalazły się w obszarze zainteresowań kaznodziei, takie jak: miejsce kobiety w małżeństwie, posłuszeństwo wobec męża, odpowiedzialność za dobre imię rodziny i wychowanie dzieci. Wady, które szczególnie potępia kaznodzieja, to: kłótliwość, próżność oraz nadużywanie alkoholu. Podaje różne sposoby dyscyplinowania kobiet, nie pochwala jednak na ogół przemocy domowej i zaznacza, że odpowiedzialność za udany związek spoczywa na obydwu małżonkach. Na tle antykobiecej literatury oraz teologii drugiej połowy XVII i początku XVIII wieku kazania Węgrzynowicza cechuje podejście wyważone i umiarkowane.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"126 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125707708","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"La paratopie créatrice dans \"Nulle Autre Voix\" de Maïssa Bey","authors":"Mohammed Rachid Beneddra","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.205-223","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.205-223","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest analiza powieści Maïssy Bey Nulle autre voix. Feministyczna autorka zajmuje się nowym, trudnym problemem: kwestią obecności Algierki w więzieniu, miejscu przeznaczonym tylko dla mężczyzn. Podejmuje również problem tabu w kulturze algierskiej, jakim jest przestępczość kobiet taktowana jako rodzaj desocjalizacji – rodzina wyklucza przestępczynię za okrycie niesławą najbliższych. Powieść Maissy Bey pokazuje, iż kobieta jest traktowana znacznie bardziej rygorystycznie niż mężczyzna, gdyż utożsamia honor rodziny. W artykule poddano analizie te kwestie za pomocą metody enucjatywnej – pokazano, jak powieści Nulle autre voix tworzą one paratopiczny dyskurs.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"20 4","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132118534","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Pochwała szlachcianki w świeckich mowach pogrzebowych Jakuba Sobieskiego (I połowa XVII wieku)","authors":"Małgorzata Ciszewska","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.15-25","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.15-25","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie specyfiki oracji pogrzebowych Jakuba Sobieskiego, a tym samym uzupełnienie luki w badaniach nad świeckimi oracjami pogrzebowymi, stanowiącymi ogromną część staropolskiego oratorstwa, które dopiero od kilku lat są wyraźnie wydzielane w badaniach literaturoznawczych i historycznych spośród ogółu pogrzebowej „produkcji” oratorskiej i literackiej jako osobne i specyficzne typy tekstów. Jakub Sobieski, jeden z najznakomitszych mówców I połowy XVII stulecia, wygłosił dwadzieścia siedem oracji pogrzebowych, z których pięć poświęconych było kobietom. Zgodnie z regułami retorycznymi zawarł w nich pochwały zmarłych szlachcianek, które to enkomiony złożyły się na określony wzór osobowy: żony, matki i wdowy. Elementy wzoru kobiety analizowane były do tej pory niemal wyłącznie na przykładach kazań pogrzebowych – niniejsze studium jest pierwszym, które ujmuje zagadnienie z perspektywy mów szlacheckich. Kluczowe jest tu rozpoznanie nie wzoru osobowego, gdyż ten – jak się okazuje – jest w zasadzie niezmienny niezależnie od gatunku oratorskiego, ile sposobów amplifikacji toposów kobiecej pochwały. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że Sobieski w większości przypadków (do wyjątków należą mowy na pogrzebie Reginy Żółkiewskiej i Anny Ostrogskiej) preferuje nazwanie i wyliczenie cnót kobiecych pozbawione egzemplifikacji faktograficznej. Stanowi to jaskrawy kontrast zarówno w stosunku do jego laudacji męskich, obfitujących w szczegółowe opisy zasług i dokonań zmarłych, jak i do praktyki kaznodziejskiej epoki.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134101279","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Voix féminines dans les romans de Frances Sheridan : du bâillonnement à la transgression","authors":"Valérie Maffre","doi":"10.17951/FF.2020.38.2.67-79","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/FF.2020.38.2.67-79","url":null,"abstract":"Bohaterki powieści Frances Sheridan wydają się uosabiać wszelkie cnoty, wcielając w życie postulat skromności zgodny z oczekiwaniami formułowanymi wobec osiemnastowiecznych kobiet. Do tego stopnia potrafią „trzymać język na wodzy”, że prozę Sheridan można na pierwszy rzut oka postrzegać niczym literacką wersję popularnych wówczas poradników dobrego wychowania. Niemniej szczegółowa analiza języka, składni, toku rozumowania i kobiecej narracji powieści Sheridan ukazuje, do jakiego stopnia powściągliwość i opanowanie bohaterek są wybrane czy wrodzone, na ile zaś zostały zewnętrznie narzucone. W wyznaniach formułowanych przez kobiety w powieściach epistolarnych Sheridan można nieraz usłyszeć inny głos, wówczas narracja przybiera formę dialogu kwestionującego pełną rezerwy postawę bohaterek.","PeriodicalId":235330,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae","volume":"80 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124077980","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}