Nubihar AkademiPub Date : 2023-11-18DOI: 10.55253/2023.nubihar.1357329
Cemil Güneş
{"title":"DİL PLANLAMASI ÇERÇEVESİNDE MEZOPOTAMYA VAKFI'NIN DİL ÇALIŞMALARI","authors":"Cemil Güneş","doi":"10.55253/2023.nubihar.1357329","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1357329","url":null,"abstract":"Ziman amûreke gelekî giring e ji bo têkilîya di navbera mirovan de. Ev giringî jî pêdivî bi hin xebatên zimanî dibîne. Ev xebat bi piranî di çarçoveya plankirina zimanî de pêk tê. Plankirina zimanî dibe ku ji bo gelek armancên cuda pêk were û ev xebat jî bi xebatên madî, statu û wergirtinê pêk tê. Mijara vê lêkolînê xebatên Weqfa Mezopotamyayê yên plankirina zimanî ne. Ji bo ku em vê xebatê bikin me sûd ji xebatên lîteraturê wergirt û me hevdîtin bi rêveber û koordînatorê Weqfê re kir. Bi vê lêkolînê me hewl da ku xebatên weqfê di çarçoveya plankirina zimanî de bidin nasîn û binirxînin. Weqfa Mezopotamyayê di plankirina madî, statu û wergirtinê de û bi taybetî jî di xebatên madî de gelek xebat kirine. Van xebatan rê li ber plankririna kurdî vekirîye. Em bi vê lêkolînê gihiştin wê encamê ku Weqif bi awayekî rêkûpêk di dav karên plankirina zimanî de ye. Herçiqas birêkûpêk be jî, di hin biryaran de li gor xebatên berîya xwe tevnegerîyane û pisporên cuda yên ji xeynî zimannasan di komxebatan de cih negirtîye. Ev jî bûye sebeba ku plankirina statu û wergirtinê hinekî qels bimîne.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"221 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139261197","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-11-17DOI: 10.55253/2023.nubihar.1377981
Sevda ORAK REŞİTOĞLU
{"title":"Writing Rules Norms of Hawar Magazine","authors":"Sevda ORAK REŞİTOĞLU","doi":"10.55253/2023.nubihar.1377981","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1377981","url":null,"abstract":"Ziman bi rêbazên xwe dikare di nav xwe de geşedanekê pêk bîne. Heta ku ziman ji nav rûpelên tarî û veşartî dernekeve û belav nebe, ev rêbazên sîstematîk pêk nayên. Sazkirina alfabeyê û kodkirina rêzimanê ji bo bipêşketina zimanekî pêngavên ewil in. Kurmancî bi saya Celadet Alî Bedirxan û hêvalên wî, bi wergirtina alfabeya latînî ket vê rêyê û Kovara Hawarê bû amûrek ji bo belavkirina zimên. Armanca kovarê ji xeynî xwendin û nivîsandinê, hînbûn û hînkirin e. Ji ber vê ye ku alfabe di gelek hejmaran de hatiye vegotin û piştre mijarên rêzimanê rû dane. Kêmasiya herî mezin ew e ku mijarên rastnivîsînê di kovarê de cih nagirin, ji ber vê her kîteyeke bêjeyan ji bo lêkolîner dibe mijara xebatê. Metnên Hawarê ji bo vê lêkolînê bûn zeviyekî bêbinî bi armanca analîzkirina normên rastnivîsînê.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139266513","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-11-17DOI: 10.55253/nubihar.1376298
Mikail Bülbül
{"title":"Prensîpên Amadekirina Ferhengeka Ortografîk ji bo Kurdîya Kurmancî","authors":"Mikail Bülbül","doi":"10.55253/nubihar.1376298","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/nubihar.1376298","url":null,"abstract":"Ji bo standardîzasyona zimanekî çend qonaxên sereke hene ku hilbijartina herêmeka zimanî, grafîzasyon, kodîfîkasyona normên rêzimanî û ferhengî û modernîzasyon hin ji wan in. Amadekirina ferhengeka ortografîk anku standard jî yek ji karên sereke ye ku dikeve nav xebatên kodîfîkasyona zimanekî. Di vê xebata xwe da em dê li ser prensîpên amadekirina ferhengeka ortografîk ji bo kurdîya kurmancî bisekinin. Di kurdîya kurmancî da jî wekî gelek ziman û dîyalektên zimanên din gelek varyantên peyvan hene. Ji bo amadekirina ferhengeka standard ji nav varyantên peyvekê hilbijartina formekê karekî hem giring hem jî hesas e. Lewra ji bo karekî weha divê prensîpên morfolojîk, semantîk û giştî bên dîyarkirin. Armanca vê xebatê jî ew e ku ji bo ferhengeka standard ya kurdîya kurmancî prensîpên sereke yên ferhengeka ortografîk nîqaş û destnîşan bike.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"17 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139264752","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1227333
Nuh Bozkur
{"title":"Anxiety of Kurdish Native Speaker A Social Psychology Theory: Behavioral Based Attitude Theory","authors":"Nuh Bozkur","doi":"10.55253/2023.nubihar.1227333","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1227333","url":null,"abstract":"Yek ji mijarên sereke ya derûnnasiya civakî; helwest e. Têkiliya di navbera helwestê û reftarê de her tim bûye mijareke taybet ji bo pêşbîniya tevgerên civakî yên takekesan. Xebatên berbiçav ên li ser helwest û reftarê nîşan didin ku helwest reftarê dişopîne. Anku pêşî reftar tê ceribandin piştre ew dibe helwest. Di xebata ku hatiye kirin (N:177, M:29,3) de şopa wekî reftar bandora tevlêbûna atolyeyên zimanê Kurdî, li ser helwestên di derheqê axaftina Kurdî û bikaranîna Tirkî de hatiyê lêkolînkirin. Di heman demê de wek reftar di axaftina Kurdî de bertekên beşdaran di hin rewşên anksiyetîk de hatine pîvîn. Di encamê de li gorî bikaranîna zimanê Kurdî ya li derve, beşdarên ku wek reftar tevlê atolyeyên zimanê Kurdî bûne, axaftina zimanê Kurdî reftareke polîtîk dibînin û her wiha pêdivî bi axaftina Tirkî nabînin û Tirkî zimaneke hevpar nabînin. Di rewşên anksîyetîk de jî kesên ku tevlê atolyeyên zimanê Kurdî bûne li gorî yên nebûne zêdetir axaftina Kurdî reftareke politîk dibînin ev jî li gorî korelasyonên di navbera guherbaran de asta anksiyeteyê bilind dike.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122326548","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1297080
Heval Batu
{"title":"Ferîştenasî di Êzîdîtî û Yarsanîyê da","authors":"Heval Batu","doi":"10.55253/2023.nubihar.1297080","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1297080","url":null,"abstract":"Armanca vê lêkolînê ew e ku di êzîdîtî û yarsanîyê da kûlta (cult) ferîşteyan bê analîzkirin û têgihiştina ferîştenasîya her du dînan li ber çavan bê raxistin. Ev lêkolîna ku ferîştenasîya êzîdîtî û yarsanîyê li gorî qewl û kelaman dinîrxîne, di heman demê da, hewl dide hizrekê pêşkêş bike ku tê da divê di her du dînan da heqq û heqîqet di entîteyeke du-rehendî da anku di ferîşte-mirovbûnê (angeophanique) da bê lêgerîn.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123855323","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1295342
Metin Çi̇ftçi̇
{"title":"Diwan Tradition in Zazas in the Context of Four Function of Foklore","authors":"Metin Çi̇ftçi̇","doi":"10.55253/2023.nubihar.1295342","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1295342","url":null,"abstract":"Dîwan hem îcra û zemînê neqlî yê berhemanê kulturî yê fekkî ra yew o, hem zî derheqê cuya şarî ya gelêrî de datayanê muhîman neqil keno. Dîwan goreyê xwu (xo) ra wayerê yew hîyerarşî û qaydeyan o. Tîya de îkramê wer û şimitişaî yeno kerdiş, misafirî yenî wedartiş. Vatişê ke çarçeweya edetê dîwanî de ca genî, tayê karkerdê înan estê. Nê karkerdî sey çar karkerdê folklorî yenê zanayîş; keyfûşayîkerdiş, tesdîqbîyayîşê kulturî û ê ke rîtuelan muşahedekerdiş û ê ke îcra kenê, tesdîqkerdişî rîtuelan û dezgehan û karkerdê perwedeyî. Peynîya na xebate de ma vînenê ke edetê dîwanî de çar karkerdê folklorî vejenî meydan. Bi naye edetê dîwanî herçiqas dewranê veran de zixm bibo zî ewro tîkê bîyo sist.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116447924","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1282071
Harun Bozkurt, İlyas Akman
{"title":"Hetê Awanî Ra Romanê Kilama Pepûgî","authors":"Harun Bozkurt, İlyas Akman","doi":"10.55253/2023.nubihar.1282071","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1282071","url":null,"abstract":"Na xebate de hetê awanî ra romanê Kilama Pepûgî analîz beno. Deniz Gunduz, unsûranê kultur û ziwanê xo gêno û înan newe ra romanê xo de mûneno. O, hem qeydeyanê ziwanê xo ra xeberdar o hem zî nê qeydeyanê ziwanî bi yew şekilê başî goreyê aksîyonanê hedîseyanê yê eserê xo ya şuxulneno. Nuştox bitaybetî, romanê xo de bi çarçewaya tarîxê realî de hedîseyê ke komela Kurdan û Armenîyan sere ra ravîyerîyayê înan bi teknîkanê romanî ya newe ra mûneno. Unsurê awanî yê romanê cîya-cîya beşanê xabetî de ameyê analîz kerdiş. Nê beşan de kamîyê romanî, hoka ewnîyayîşî û vatoxê ci, mûnitişê hedîseyan, wextê romanî, mekanê dorûverkî û hîsîyan (sensorial), kadroyê karakteran heme hetan ra ameyî analîz kerdiş. Xebate de karakterê romanî seke W. J. Harveyî tespît kerdo goreyê bi sernuşteyanê serkarakter, karakterê normî, karakterê kartî û karakterê fonî ya analîz bî.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"47 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123318540","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1296176
{"title":"Mehmet Arif'in Binbir Hadis Kitabında Dersim ve Dersimliler Hakkındaki Hatıraları","authors":"","doi":"10.55253/2023.nubihar.1296176","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1296176","url":null,"abstract":"Mehmed Arif yan zî Mehmet Arif Bey yew erzrumij o. Ey medrese wenda. Bi nê tehsîlê xo bîyo memurê osmanîyan. Zaf cayan de memurîyetîye kerda. Kîtabê ey zafane mewzuyanê dîn û tarîxî ser o yê, la reyna kîtabanê xo de tayî vîrardişanê xo zî nuseno. “Binbir Hadis” yew kîtabê ey o ke tede hezar û yew hedîsanê Hz. Muhammedî şerh keno. Nê kîtabê xo de tayî vîrardişê xo zî nuştê. Mavajê, wexto ke seba memurîyetîye Erzîngan de mendo mintiqayê Dêrsîmî de zî gêrayo. Derheqê mintiqa, kurdanê zazayan, bawerîyê alewîyan goreyê vînayişê xo neql kerdo. O yew sunnîyo wişk o û xora nuşteyanê ey ra zî no zaf eşkera yo. Hetêkê bînî ra ma nê açarnayîşî ra ewnîyayîşê yew memurê tirk û osmanî zî wanenê. Tîya de tena qismo ke derheqê Dersîm û dersîmijan de yo, açarnîyayo.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121565972","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nubihar AkademiPub Date : 2023-06-30DOI: 10.55253/2023.nubihar.1270069
Okan Alay
{"title":"Analîzê Arketîpkî yê Sanika “Xerîb û Nasib”î","authors":"Okan Alay","doi":"10.55253/2023.nubihar.1270069","DOIUrl":"https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1270069","url":null,"abstract":"Arketîpî eslê xo ercê muşterek yê însanîyetî yê û demanê verên ra mendî û bitaybetî eleqeyê xo sey ziwano sembolik, hîşmendî ra teber muşterek û mîtolojî estî. Nê semedî ra bi teorîyê arketîp yê Jungî û sewbîna formulê hîrê merhelaya rayîrwanîyê qehremanî; “rayîrkewtiş-kamilbîyayiş-agêrayiş” yê Joseph Campbellî na xebate de analîzê sanika “Xerîb û Nasîb” bîya. Bi nê analîzî ameya vînayîş ke sembolîzmê arketîpî sanike de sey yew tesadufî ney, eqsê ci sey yew manaya xorîn û ercê demê qedîman şuxulîyayê û seba nîşanê bedilîyayîş-ravurîyayîşî ca girewtî. Bi sayeyê nê arketîpan pêserîya û dewlemendîya muşterek yê însanîyetî ameya tesbîtkerdiş û heto bîn ra bi nê wesîle dewlemendîya kulturo fekkî ya kirdan (kurdanê zazayan) û ziwanê sembolîkê sanike bi hetkarîyê unsuranê muşexes şîrove bîya.","PeriodicalId":208320,"journal":{"name":"Nubihar Akademi","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124503675","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}